Giriş
2023 yılı Ekim ayında Hamas’ın İsrailli sivillere yönelik saldırısının ardından Gazze’de başlattığı askeri operasyonda Hamaslı militanlarla mücadele ederken on binlerce Filistinli sivilin de ölümüne sebep olması nedeniyle dünyada büyük prestij kaybeden, buna karşın sahada oldukça başarılı olan İsrail, Başbakan Benyamin Netanyahu liderliğinde ilginç ve stratejik hamleler yapmaya devam ediyor. Öyle ki, İsrail, geçtiğimiz gün Başbakan tarafından imzalanan kararname ile Somaliland’ı bağımsız bir devlet statüsünde tanıyan ilk devlet olarak tarihe geçti.[1]
Bu karara başta Somali olmak üzere bölge devletleri tepki gösterirken, henüz Amerika Birleşik Devletleri’nden de bir destek açıklaması gelmedi. Öyle ki, ABD Başkanı Donald Trump, ilk açıklamasında Somaliland’ı tanımayacaklarını söyledi.[2] Trump, basına yaptığı ilk açıklamada, “Somaliland’ı bilen var mı gerçekten?” sözüyle dikkat çekti.[3] Somali ile yakın ilişkileri olan Türkiye de bu karara tepki gösterdi ve Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Öncü Keçeli aracılığıyla “uluslararası hukuk” ve “Somali’nin iç işlerine karışmama” vurgusu yaptı.[4] Körfez İşbirliği Konseyi, İslam İşbirliği Teşkilatı, Arap Ligi ve Afrika Birliği gibi bölgesel nitelikli uluslararası kuruluşlar da İsrail’in bu tek yanlı kararını kınadılar. Somali’de ise bu konuda büyük gösteriler düzenlendi ve uluslararası kamuoyuna ülke topraklarının asla bölünemeyeceği mesajı verildi.[5]
Bu yazıda, İsrail’in bu stratejik hamlesini analiz etmeye ve büyük resme bakarak İsrail’in bölgesel politikalarını yorumlamaya gayret edeceğim. Bunun için, öncelikle ülkemizde pek bilinmeyen Somaliland’ın tarihi ve temel bazı özelliklerine odaklanacağım. Daha sonra ise, İsrail’in bu hamlesinde etkili olan faktörleri ve sonrasında da bunun olası sonuçlarını değerlendireceğim. Elbette bu konuda daha kapsamlı analizler için bölge uzmanlarına başvurulması yerinde olacaktır.
Somaliland: Tarihi ve Temel Özellikleri
“Somaliland” terimi, tarihsel olarak Cibuti ve Somali’yi içeren geniş coğrafi bölge için kullanılsa da[6], günümüzde Somaliland Cumhuriyeti adıyla bilinen bu devlet, Aden Körfezi’nin güney kıyısında; kuzeybatıda Cibuti, güney ve batıda Etiyopya, doğuda ise Somali ile sınır komşusu olarak 1991’de Somali’den tek taraflı olarak bağımsızlığını ilan etmiş “de facto” bir devlettir.
Etiyopya-Somaliland-Somali haritası
1884-1960 döneminde İngiliz koloni yönetiminde kalan ve “Britanya Somaliland’ı” olarak adlandırılan bu devlet, aynı dönemde Fransız kolonisi olan Cibuti bölgesi ve İtalyan kontrolündeki Etiyopya ile birleştirilen İtalyan Doğu Afrika’sı ile birlikte 1960 yılında bağımsızlığını kazanırken kâğıt üzerinde birleştirilmiştir.[7] Fransız Somaliland’ı olan Cibuti 1977’de Somali’den ayrılarak bağımsız olurken, Somali’ye bağlı olan Somaliland ve Puntland’da da bağımsızlık hareketleri zamanla güç kazanmaya başlamıştır. Nitekim Somali’de 1980’lerde başlayan iç savaş neticesinde Muhammed Siad Barre liderliğindeki Somali hükümeti düşerken, Somaliland bölgesinde kontrolü sağlayan ve Müslüman mücahitlerden oluşan Somali Ulusal Hareketi, Mayıs 1991’de tek taraflı olarak bağımsızlığını ilan etmiş ve 1960 federasyonunun çöktüğünü iddia etmiştir.[8] Bu tarihten itibaren, Somaliland, diğer devletlerce tanınmamasına karşın, iç istikrarını görece garanti altına alarak gelişmeye başlamıştır.
Başkenti 1,2 milyonluk Hargeisa olan Somaliland, 176.120 km²lik orta büyüklükte bir yüzölçümüne sahiptir.[9] Aden Körfezi kıyısındaki stratejik konumu, Somaliland’ı jeopolitik açıdan önemli bir devlet haline getirmektedir. Ülke nüfusu ise 6 milyon civarında tahmin edilmekle birlikte, bu konuda kesin rakamlar yoktur.[10] Ülkede yaygın konuşulan resmi diller Somalice, Arapça ve İngilizce olup, 50 yıllık ortalama yaşam beklentisi ülkenin ciddi sorunlarına işaret etmektedir.[11] Resmi dini İslam olan Somaliland, 2024 yılından beri “Irro” lakaplı diplomat kökenli siyasetçi Abdurrahman (Abdirahman) Muhammed Abdullahi Cumhurbaşkanlığındadır. Ülkenin deve ve keçi üretimi temelli geleneksel (tarımsal) bir ekonomisi bulunmaktadır.[12]
Somaliland Cumhurbaşkanı Abdurrahman (Abdirahman) Muhammed Abdullahi
Üniter yapıda ve Başkanlık sisteminin uygulandığı bir Cumhuriyet olan Somaliland, BBC’nin de işaret ettiği üzere, tanınmamış statüsüne karşın, kendi devlet aygıtı, anayasası (2001 anayasası), pasaportu, medya kuruluşları ve para birimini oluşturmayı başarmış ve devletleşme yolunda önemli mesafeler kat etmiş bir ülkedir.[13] Bu anlamda, de facto statüsüne karşın, Somaliland bir “failed-state” (kırılgan devlet) görünümünde değildir. Ülkenin resmi dini olan İslam, yasal olarak da önemli bir kaynak durumundadır ki, bu durum anayasanın 5. maddesinde düzenlenerek İslam dini dışındaki dinlerin yasaklandığı ve Şeriat hukukunun önemli bir yasal kaynak olduğu vurgulanmıştır.[14]
Cibuti-Etiyopya-Somaliland-Somali-Kenya haritası
2024 yılında ülkenin Etiyopya ile imzaladığı anlaşma ise, bu ülkenin tanınması yolunda atılmış ilk büyük adımdır. Bu anlaşmayla, Etiyopya’nın Somaliland limanlarını kullanması, bu ülkede askeri üs elde etmesi ve Somaliland’ın tanınması için girişimlerin başlaması kararlaştırılmıştır.[15] Bu şekilde deniz kapalı bir devlet olan Etiyopya’nın denize çıkması sağlanırken, Somaliland’ın da tanınması yolunda önemli bir aşamaya geçilmiştir. Etiyopya ve Somali ile çok yakın ilişkileri olan Türkiye de bu süreçte arabuluculuk faaliyetleriyle öne çıkmıştır. Henüz kurumsal dış ilişkileri olmayan Somaliland’ın UNPO (Temsil Edilmeyen Milletler ve Halklar Organizasyonu) üyeliği ise bulunmaktadır.[16] 19 farklı ülkede[17] diplomatik temsilcilikleri olan Somaliland’da ayrıca Danimarka, Cibuti, Etiyopya, Kenya, Tayvan, Türkiye, Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) ve Birleşik Krallık gibi bazı devletlerin farklı statülerde diplomatik ofisleri de bulunmaktadır. Bu ülkelere vatandaşlarının giriş-çıkışları Somaliland pasaportu ile yapılabilen devlet, bu anlamda tam anlamıyla bir izolasyon durumunda değildir.
Somaliland’ın diplomatik temsilciliği olan devletler
İsrail’in Somaliland’ı Tanıma Motivasyon Kaynakları
Aden Körfezi ve Kızıldeniz’e çıkış noktasında önemli bir güzergâh olan Somaliland konusunda İsrail’in bir süredir çeşitli diplomatik ve istihbari temaslar içerisinde olduğu zaten biliniyordu. İsrail televizyonu Channel 12 tarafından gündeme getirilen bu iddiaya göre, iki devlet arasındaki temaslar aylar öncesinde başlamıştı.[18] Bu temaslar uyarınca yapılan planlamanın devamı niteliğinde, 26 Aralık 2025 tarihinde, İsrail, Somaliland’ı tanıyan ilk devlet oldu. Başbakan Netanyahu, imzası sonrasında, bu kararın ABD Başkanı Donald Trump’ın başlattığı İbrahim Anlaşmaları (Abraham Accords) sürecinin ruhuna uygun olduğunu iddia etti.[19] Bu kararın ardından iki ülkenin birbirlerinin topraklarında Büyükelçilik açmaları bekleniyor. Hatta İsrail yönetimi, Cumhurbaşkanı Abdurrahman Muhammed Abdullahi’yi resmi ziyaret için İsrail’e davet de etti.[20] Cumhurbaşkanı Abdullahi de, İsrail’e teşekkür ederek, ülkesinin tanımanın ardından İbrahim Anlaşmaları’na katılacağını açıkladı.[21] Peki, İsrail’in bu kararında ne gibi faktörler etkili olmuş olabilir?
Bu noktada İsrail’in en önemli siyasi motivasyon kaynağının orta vadede Gazze’yi Filistinlilerden arındırmak isteyen mevcut aşırı sağ eğilimli İsrail hükümetinin Gazzelileri Somaliland’a yerleştirme düşüncesi olduğu iddia ediliyor.[22] Filistin Dışişleri Bakanlığı daha önce de bu iddiayı gündeme getirmiş ve hatta bu konuda ABD-İsrail-Somaliland üçlüsü arasında pazarlıkların yapıldığını iddia etmişti. Bu bağlamda, Gazze’yi İsrail topraklarına katmak isteyen aşırı sağcı Netanyahu koalisyonunun 1 milyon Gazzeliyi Somaliland’a yerleştirmesi ve Gazze krizine böylelikle son vermesi düşüncesi İsrail’in bu devleti tanıma kararında etkili olmuş olabilir.[23]
Aden Körfezi haritası
İkinci olarak, tanıma karşılığında İsrail’in bu ülkede deniz ve kara üsleri elde etmesi durumunda, bölgesel jeopolitik rekabette bir avantaj sağlayabileceği su götürmez bir gerçek. Bu bağlamda, İsrail’in bölgede son dönemde çok saldırgan davrandığı ve geleneksel rakibi İran İslam Cumhuriyeti dışında, Yemen, Lübnan, Suriye, Katar ve hatta Türkiye gibi bölge ülkelerini de hasım algılayan abartılı bir tutum içerisine girdiği görülüyor. Bu doğrultuda özellikle Yemen’deki faaliyetleriyle ABD ve İsrail’in tepkisini çeken Husilere karşı mücadelede, Somaliland’daki askeri üslerin Tel Aviv adına önemli bir kazanım olacağı belirtilebilir.[24] Nitekim bunu fark eden Husilerin şimdiden İsrail’in Somaliland’daki askeri varlığının meşru bir hedef haline geleceğini açıklamaları dikkati çekiyor.[25] Bölge uzmanı Türk gazeteci Hediye Levent ise, Tel Aviv kaynaklı bu hamleyle birlikte İsrail-İran Savaşı’nın başlaması ve Suriye’nin karışması gibi senaryoların 2026 yılı için yeniden güçlendirdiğini düşünüyor.[26] Bir diğer bölge uzmanı Türk gazeteci Fehim Taştekin de İsrail’in bölgesel politikalarına destek sağlayacak kara-deniz üsleri ve gözlem merkezleri nedeniyle Somaliland’la ilgilendiğini ve bölgede Eritre açıklarındaki Dahlak Takımadası’nda zaten halihazırda bir istihbari merkezi olduğunu kaydetmektedir.[27] Nitekim bu merkezler aracılığıyla Kızıldeniz’i gözlemleyen Tel Aviv, bölgedeki başat güç olma yolunda her türlü politikayı uygulamaya hazır görünümündedir.
Üçüncü olarak, son yıllarda radikal Şii İslam çizgisindeki İran’la sorunlar yaşayan ve geçtiğimiz birkaç on yılda bölgedeki laik rejimlerin (Arap devletlerindeki Baas Partisi yönetimleri ve Türkiye’deki Kemalist rejim) zayıfladığını/yok olduğunu gören İsrail’in Şeriat hukukunun belirli ölçülerde uygulandığı Sünni İslam çizgisindeki Somaliland’la yakın ilişkiler kurarak, BAE, Fas, Ürdün ve Mısır’dan sonra Sünni dünyadan bir diğer Müslüman ortak bulmaya çalıştığı iddia edilebilir. Trump’ın İbrahim Anlaşması’na Suudi Arabistan’ı da katmak istediği düşünülürse, İsrail-Sünni blokunun oluşması bağlamında bu tanıma kararı ne ölçüde faydalı olabilir, elbette zaman gösterecektir. Zira Arap devletlerinden gelen tepkilere rağmen, bu hamlenin İran ve Husilerle sorun yaşayan Körfez ülkelerini o kadar da rahatsız etmeyeceği öngörülebilir.
Dördüncü olarak, son dönemde temelde söylem düzeyinde, ama aynı zamanda sahada da (örneğin Doğu Akdeniz) Türkiye ile bazı sorunlar yaşayan İsrail’in, Somaliland hamlesiyle Somali’deki en etkin askeri ve ekonomik güç olan Türkiye’ye karşı bir mevzi elde etmeye çalıştığı iddia edilebilir. Nitekim Somali’de TURKSOM Askerî Eğitim Üssü bulunan Türkiye, Somali’yi askerî açıdan kendisine olanaklar sağlayan Afrika’daki önemli bir dayanak noktası olarak tasavvur etmektedir. Bu bağlamda, Somali-Somaliland husumeti, Doğu Akdeniz/Libya’dan sonra Türkiye ile İsrail’in karşı karşıya geldiği yeni bir cephe olabilir. Ancak Türkiye’nin en yakın müttefiklerinden Azerbaycan’ın İsrail’le müttefiklik ilişkileri de düşünülürse, Türkiye-İsrail ilişkilerinin ne ölçüde gerçek bir husumete dayandığı elbette halen bile tartışmaya açık bir durumdur.
Son olarak, Cibuti'yi neredeyse tamamen Çin kontrolüne girmiş bir devlet olarak değerlendirdiğimizde, İsrail ile birlikte Somaliland'da mevzi elde etmek isteyen ABD'nin de Çin'le rekabet bağlamında bu politikaya gizli destek verdiği düşünülebilir. Zira Washington'ın son dönemde izlediği Venezuela politikası ve Asya açılımında da önceliğin Çin'in gücünü kontrol altına almak olduğu düşüncesi ağır basmaktadır. Bu da, Cibuti'nin Çin eksenli yapısı düşünüldüğünde, İsrail'in Somaliland hamlesi, büyük resimde ABD-Çin rekabetinin doğrudan bir uzantısı olarak da algılanabilir.
Olası Sonuçlar
İsrail’in bu beklenmedik ve tek taraflı hamlesi, bölgedeki jeopolitik fay hatlarını daha da tetikleyecek riskli bir girişimdir. Uluslararası hukukun hiçe sayıldığı, uluslararası anlaşmalar olmadan devletlerin kendi destekledikleri grupların bağımsızlık ilanlarına arka çıktığı, gücün tek geçerli değer haline geldiği ve askeri/jeopolitik mücadelenin hukuk ve siyasi dengelerin önüne geçtiği bir düzlemde, Ortadoğu ve Afrika bölgesinin istikrarsızlaşması ve yeni çatışma ve savaşların yakın bir gelecekte başlaması gayet muhtemeldir.
Nitekim İsrail’in Somaliland’a askeri olarak yerleşmesinin sonucunda, Tel Aviv’deki aşırı sağcı rejimin Yemen ve İran gibi bölge ülkelerine yönelik askeri operasyonları hızlanabilir. Bu bağlamda, İsrail-İran Savaşı’nın yeniden başlaması da ihtimal dahilindedir. İsrail’in bölge stratejisi, özünde, İran’ın “ülke dışındaki kollarını kesmek” şeklinde özetlenebilir. Bu doğrultuda, Netanyahu’nun koalisyon hükümeti, İran menşeli veya destekli Hamas, Hizbullah, Haşdi Şabi ve Husiler gibi grupları hedef almaya devam edecek ve İran’ı nükleer programından vazgeçip İsrail’le uzlaşıya varana kadar sıkıştırmaya devam edecektir. Bu ise, kuşkusuz, bölgeyi Batı ile mücadelelerinde bir ön cephe gibi gören Rusya ve Çin gibi devletlerin istemeyeceği bir durumdur. Bu nedenle, bu ülkelerden İran’a destekler sağlanması da olasıdır. Bu ise, bölgeyi bir ateş çemberine çevirebilir.
Böyle bir ortamda, kuşkusuz Türkiye de ciddi jeopolitik riskler yaşayacaktır. Her ne kadar akılcı, laik ve tutarlı bir devlet olmaya çalışsa da, Türkiye’nin bölgedeki birçok devletle (Yunanistan, Güney Kıbrıs, İsrail, Ermenistan vs.) ciddi sorunlar yaşaması ve sorun yaşamadığı halde diğer bölge devletleri tarafından da genelde rakip olarak algılanması, Ankara’nın da zorlanabileceği yeni bir döneme işaret etmektedir. Bu bağlamda, Osmanlıcılık söylemleri yerine arabuluculuk ve barış mesajlarının verildiği ve her devletle diyalog ve müzakere kapılarının açık tutulduğu yeni bir döneme start vermek bence doğru bir tavır olacaktır. Elbette bir yandan da, Ankara, bölgedeki askeri hareketliliğini tamamlamalı ve olası risklere karşı hazır olmalıdır. Zira Ortadoğu bölgesi ve çeperleri, dünyanın en acımasız siyasetine sahne olan zalim bir bölgedir.
Sonuç
Sonuç olarak, Ankara’dan kalkan ve Libya askeri heyetini taşıyan uçağın düşmesinin ardından yaşanan bu gelişme, Türkiye’nin güvenlik kaygıları ve kırılganlıklarının üst düzeye ulaştığı riskli ve yeni bir sürece işaret etmektedir. Türkiye’nin bu süreçte güvenlik anlamında azami dikkatli davranması ve dahası bölge ülkeleriyle ilişkilerini düzeltmeye çalışması muhakkak ki faydalı olacaktır. Zira güçlü bir ordusu olmasına karşın, Türkiye, İsrail gibi sürekli çatışma isteyen ve kuşatılmışlık psikolojisini benimseyen bir devlet değildir. Bu bağlamda, ABD’deki Trump yönetiminin İsrail’i tek taraflı hamleler yapmaması konusunda frenlemesi ve Büyükelçi Tom Barrack’ın da söylediği gibi iki Washington müttefiki devletin makul bir düzlemde uzlaştırılması çok gerekli ve hatta artık zaruri hale gelmiştir. Türkiye'nin İsrail'le çatışması ise, kuşkusuz, Washington açısından tam bir felaket senaryosu olacak ve her iki devlet ve halkına da büyük zarar verecektir. Ancak bunun önlenmesi adına, Türkiye kadar İsrail'e de görevler düşmektedir. Zira her hamlesinde Türkiye karşıtlığı mesajı veren Tel Aviv, Türkiye'deki dostlarını kaybetmekte ve kendi kendini zor durumlara sokmaktadır.
Prof. Dr. Ozan ÖRMECİ
DİPNOTLAR
[1] Mustafa Deveci & Faruk Hanedar & Gökhan Kavak & Mohamud Ismail Kulane (2025), “İsrail, Somaliland'ı "ülke" olarak tanıdı”, Anadolu Ajansı, 26.12.2025, Erişim Tarihi: 29.12.2025, Erişim Adresi: https://www.aa.com.tr/tr/dunya/israil-somalilandi-ulke-olarak-tanidi-/3781843.
[2] NTV (2025), “Trump'tan Somaliland açıklaması. "Tanımayacağım"”, 27.12.2025, Erişim Tarihi: 29.12.2025, Erişim Adresi: https://www.ntv.com.tr/dunya/trumptan-somaliland-aciklamasi-tanimayacagim-1704919.
[3] Gazete Oksijen (2025), “'Somaliland'i gerçekten bilen var mı?': İsrail'in tanıma kararı için kim ne dedi?”, 27.12.2025, Erişim Tarihi: 29.12.2025, Erişim Adresi: https://gazeteoksijen.com/dunya/somalilandi-gercekten-bilen-var-mi-israilin-tanima-karari-icin-kim-ne-dedi-260934.
[4] Gökhan Çeliker (2025), “Türkiye'den İsrail'in Somaliland bölgesinin "bağımsızlığını tanıma" kararına tepki”, Anadolu Ajansı, 26.12.2025, Erişim Tarihi: 29.12.2025, Erişim Adresi: https://www.aa.com.tr/tr/gundem/turkiyeden-israilin-somaliland-bolgesinin-bagimsizligini-tanima-kararina-tepki/3781964.
[5] Mohamud Ismail Kulane (2025), “İsrail'in Somaliland kararına karşı Mogadişu'da gösteri düzenlendi”, Anadolu Ajansı, 28.12.2025, Erişim Tarihi: 29.12.2025, Erişim Adresi: https://www.aa.com.tr/tr/dunya/israilin-somaliland-kararina-karsi-mogadisuda-gosteri-duzenlendi/3783395.
[6] Britannica, “Somaliland”, Erişim Tarihi: 29.12.2025, Erişim Adresi: https://www.britannica.com/place/Somaliland.
[7] EBSCO Knowledge Advantage (2022), “British Somaliland”, Erişim Tarihi: 29.12.2025, Erişim Adresi: https://www.ebsco.com/research-starters/geography-and-cartography/british-somaliland.
[8] Britannica, “Somaliland”, Erişim Tarihi: 29.12.2025, Erişim Adresi: https://www.britannica.com/place/Somaliland.
[9] Ministry of Planning and National Development Central Statistical Department (2021), “Somaliland in Figures”, Erişim Tarihi: 29.12.2025, Erişim Adresi: https://www.somalilandcsd.org/wp-content/uploads/2022/05/Somaliland-in-Figures-2020.pdf, s. 2.
[10] BBC News (2024), “Somaliland profile”, 02.01.2024, Erişim Tarihi: 29.12.2025, Erişim Adresi: https://www.bbc.com/news/world-africa-14115069.
[11] BBC News (2024), “Somaliland profile”, 02.01.2024, Erişim Tarihi: 29.12.2025, Erişim Adresi: https://www.bbc.com/news/world-africa-14115069.
[12] Bu ülkeye yönelik bir ziyaret için; https://www.youtube.com/watch?v=SiFszjJk7oM.
[13] BBC News (2024), “Somaliland profile”, 02.01.2024, Erişim Tarihi: 29.12.2025, Erişim Adresi: https://www.bbc.com/news/world-africa-14115069.
[14] “THE CONSTITUTION OF THE REPUBLIC OF SOMALILAND”, Erişim Tarihi: 29.12.2025, Erişim Adresi: http://www.somalilandlaw.com/somaliland_constitution.htm#Heading.
[15] Kritik Bakış (2024), “Etiyopya-Somaliland Protokolü ve Türkiye”, Erişim Tarihi: 29.12.2025, Erişim Adresi: https://kritikbakis.com/etiyopya-somaliland-protokolu-ve-turkiye/?print=print.
[16] UNPO, “Members”, Erişim Tarihi: 29.12.2025, Erişim Adresi: https://unpo.org/members/.
[17] Kanada, Amerika Birleşik Devletleri (ABD), Avustralya, Belçika, Fransa, Hollanda, İsveç, Norveç, Birleşik Krallık, Türkiye, Suudi Arabistan, Tayvan, Birleşik Arap Emirlikleri (BAE), Yemen, Cibuti, Etiyopya, Kenya, Güney Afrika ve Güney Sudan.
[18] DW Türkçe (2025), “İsrail Somaliland'ı tanıdı, Türkiye tepki gösterdi”, 27.12.2025, Erişim Tarihi: 29.12.2025, Erişim Adresi: https://www.dw.com/tr/i%CC%87srail-somaliland%C4%B1-tan%C4%B1d%C4%B1-t%C3%BCrkiye-tepki-g%C3%B6sterdi/a-75313869.
[19] DW Türkçe (2025), “İsrail Somaliland'ı tanıdı, Türkiye tepki gösterdi”, 27.12.2025, Erişim Tarihi: 29.12.2025, Erişim Adresi: https://www.dw.com/tr/i%CC%87srail-somaliland%C4%B1-tan%C4%B1d%C4%B1-t%C3%BCrkiye-tepki-g%C3%B6sterdi/a-75313869.
[20] Independent Türkçe (2025), “İsrail’in Somaliland’ı tanıması Türkiye - ABD ilişkilerini nasıl etkileyecek?”, 27.12.2025, Erişim Tarihi: 29.12.2025, Erişim Adresi: https://www.indyturk.com/node/770354/d%C3%BCnya/i%CC%87srail%E2%80%99-somaliland%E2%80%99%C4%B1-tan%C4%B1mas%C4%B1-t%C3%BCrkiye-abd-ili%C5%9Fkilerini-nas%C4%B1l-etkileyecek.
[21] BBC News Türkçe (2025), “İsrail'in Somaliland'i tanımasına tepkiler ne oldu?”, 26.12.2025, Erişim Tarihi: 29.12.2025, Erişim Adresi: https://www.bbc.com/turkce/articles/c14v653gpl4o.
[22] Diken (2025), “'İsrail, Filistinlileri Somaliland'e gönderecek' iddiası”, 28.12.2025, Erişim Tarihi: 29.12.2025, Erişim Adresi: https://www.diken.com.tr/israil-filistinlileri-somalilande-gonderecek-iddiasi/.
[23] Didem Özel Tümer (2025), “İsrail’in SOMALİLAND hamlesi”, Milliyet, 29.12.2025, Erişim Tarihi: 29.12.2025, Erişim Adresi: https://www.milliyet.com.tr/yazarlar/didem-ozel-tumer/israilin-somaliland-hamlesi-7511121.
[24] DW Türkçe (2025), “İsrail Somaliland'ı tanıdı, Türkiye tepki gösterdi”, 27.12.2025, Erişim Tarihi: 29.12.2025, Erişim Adresi: https://www.dw.com/tr/i%CC%87srail-somaliland%C4%B1-tan%C4%B1d%C4%B1-t%C3%BCrkiye-tepki-g%C3%B6sterdi/a-75313869.
[25] The Times of Israel (2025), “Houthis say IDF presence in Somaliland would be ‘military target’”, 28.12.2025, Erişim Tarihi: 29.12.2025, Erişim Adresi: https://www.timesofisrael.com/liveblog_entry/houthis-say-idf-presence-in-somaliland-would-be-military-target/.
[26] Sözcü Televizyonu (2025), “Orta Doğu ve Afrika Yanıyor! Netanyahu Somaliland'i Tanıdı! Türkiye Ayağa Kalktı!”, 28.12.2025, Erişim Tarihi: 29.12.2025, Erişim Adresi: https://www.youtube.com/watch?v=GSa6wsIRNtc.
[27] Fehim Taştekin (2025), “İsrail’in Somaliland hamlesi: Afrika Boynuzu’nda tehlikeli oyunlar”, 28.12.2025, Erişim Tarihi: 29.12.2025, Erişim Adresi: https://www.youtube.com/watch?v=xbl7wXuPiBQ.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder