Caliphate Discussions in Turkey

Introduction

After a court decision that made the 1934 Presidential decree void, Turkish President Recep Tayyip Erdoğan successfully converted Hagia Sophia (Ayasofya) into a mosque from a museum.[1] The decision was welcomed and celebrated with enthusiasm with the religious/Islamist circles in Turkey. First public prayer in Hagia Sophia was organized on July 24, 2020 and it turned into a gigantic political/religious show.

First prayer at Hagia Sophia after 86 years

The Ceremony

The first Friday prayer at Hagia Sophia, which President Erdoğan and other top Turkish state officials participated, was broadcasted live from all Turkish tv channels. According to Turkish journals, a total of 350,000 people participated into the first prayer at Hagia Sophia.[2] However, only selected 1,000 people were taken inside the building for prayer, the rest of the population had to pray outside of the historic monument due to safety measures. In addition, a total of 21,353 policemen were on duty on that day for security reasons.[3] President Erdoğan recited Quran in Arabic himself during the ceremony.[4]

Large crowd around Hagia Sophia on July 24, 2020

President Erdoğan reciting Quran in Arabic at the opening ceremony of Hagia Sophia to Islamic prayer

The head of Turkey’s Directorate (Presidency) of Religious Affairs (Diyanet İşleri Başkanlığı) Professor Ali Erbaş directed and delivered the first Friday khutbah (sermon). Erbaş ascended to the minbar (pulpit) of the mosque with a sword on in his hand, in order to revitalize the Ottoman tradition of gaza (conquest).[5] Erbaş’s choice of grabbing a sword and his speech took a lot of criticism from Turkey’s opposition party figures including CHP (Republican People’s Party) deputies Özgür Özel, Gürsel Tekin, and Mehmet Ali Çelebi[6]  and İYİ Parti (Good Party) leader Meral Akşener[7]. Especially Erbaş’s phrase “Any property that is endowed is inviolable in our belief and burns whoever touches it; the charter of the endower is indispensable and whoever infringes upon it is cursed” is largely understood as a heavy criticism towards Turkey’s founder Mustafa Kemal Atatürk who gave the decision to turn the mosque into a museum in 1934.[8] Erbaş later made a public announcement and explained that his words did not target Atatürk.[9]

Ali Erbaş

First public prayer at Hagia Sophia after 86 years

Caliphate Discussions

The high media and public attention to the Islamization of Hagia Sophia led to the emergence of caliphate discussions in Turkey. Journalist Ruşen Çakır, who is critical of Erdoğan government’s authoritarian and Islamist tendencies in recent years, said that Erdoğan’s next step could be to bring back Caliphate.[10] Pro-government and Islamist journalist Abdurrahman Dilipak on the other hand supported Erdoğan and said that Muslims need and deserve to have their own spiritual leader (Caliph) similar to other faith groups.[11] In addition, Islamist magazine Gerçek Hayat’s (Real Life) cover stating “Şimdi değilse ne zaman, sen değilsen kim? Hilafet için toplanın” (If not now, when? If not you, who? Get together for Caliphate) created controversy and took a lot of criticism from pro-secular groups.[12] Yeni Akit tv moderator and experienced journalist Fatin Dağıstanlı also talked positively about the re-proclamation of the Caliphate.[13]

Gerçek Hayat magazine’s controversial cover

President Erdoğan on the other hand denied claims about his intention to declare Caliphate and said that these malevolent discussions were created in order to overshadow the historical opening of Hagia Sophia.[14] Moreover, Communications Director of the Turkish Presidency Fahrettin Altun stated that they are against all sorts of radicalism and Caliphate discussions are nonsense.[15] AK Parti (Justice and Development Party) deputy and Parliamentary Group Chairman Professor Naci Bostancı and party spokesman Ömer Çelik also rejected claims about their party’s intention to bring Caliphate.[16] Furthermore, popular journalist Ahmet Hakan underlined that the proclamation of Caliphate would be almost impossible; since there will be other contenders from other influential Islamic countries such as Saudi Arabia, Egypt, United Arab Emirates, and Pakistan etc. as well and the Islamic world is divided into many different groups and states having different interests.[17] Erdoğan loyalist journalist and political commentator Abdülkadir Selvi also wrote that President Erdoğan is disturbed of Caliphate discussions by quoting Fahrettin Altun.[18]

The History of the Islamic Caliphate

Caliphate comes from the Arabic term “khalifah” (halife in Turkish), the successor.[19] The term was used after the death of Prophet Muhammad in 632 in order to exalt his successor. After Muhammad, Abū Bakr (632-634), Prophet Muhammad’s father-in-law was designated by Muslim elders as the Caliph since the Prophet did not leave any clear instruction about how to succeed him. A minority group later named as Shiites supported Prophet Muhammad’s son-in-law Ali’s claim to Caliphate instead of Abū Bakr, which became a turning point in the history of Islam in terms of sectarianism. Omar (634-644) replaced Abū Bakr as the second Caliph. Othman (644-656) was the third and Ali (656-661) was the fourth Islamic Caliph. However, upon the assassination of Ali, Mu’awiya (661-680) became the fifth Caliph and the Caliphate was acquired by the Umayyad dynasty in 661. The Battle of Karbala (680) during this stage further divided the Islamic world and polarized Shiites (Ali supporters) and Sunnis (Mu’awiya supporters). The Abbāsids, descendants of an uncle of Prophet Muhammad assumed the Caliphate in 749 and al-Saffāḥ (749-754) became the first Abbāsid Caliph. The Abbāsids dynasty lasted until 1258 when the Mongol invasion destroyed the city of Baghdad and led to the death of almost 800,000 inhabitants.

Yavuz Sultan Selim

Descendants of the Abbāsids continued to keep their Caliph claim under the protection of Mamluks in Cairo, but the Islamic world stayed largely divided until 1517, when Ottoman Sultan Selim I (Selim the Grim or Selim the Resolute, Yavuz Sultan Selim in Turkish) conquered Egypt. However, until the 18^th and 19^th centuries, the Caliphate was not effectively used by the Ottoman Sultans politically. Starting from the 18^th century, with the decline of the Ottoman statecraft, Ottoman Sultans began to use their Caliph title more often in order to increase their influence over Muslim population. Especially in the late 19^th century, during the reign of Abdul Hamid II or Abdulhamid II (1876-1909), pan-Islamism became the official ideology of the Ottoman throne and the Caliphate title was tried to be used efficiently in order to survive against European imperial powers including England, France, and Russia.

Mustafa Kemal Atatürk

The Caliphate was abolished after the emergence of modern Turkey. Mustafa Kemal Atatürk, the savior and founder of modern Turkey, saw Caliphate as an obsolete institution that is not in conformity with the global trends (the spirit of modernity, increasing nationalism, and the emergence of new nation states around the world). Atatürk also established Directorate of Religious Affairs in 1924 in order to provide religious services to people within a secular state. However, Turkish type laicité was based on the control of religion and religious movements by the state as opposed to American secularism that is based on complete separation of the state and religion including even the funding of religious services. Thus, opposing to strict state control, some conservative/Islamist groups in Turkey began to advocate a more libertarian state policy starting from the early days of the Republic, whereas secularists were also unhappy of the allocation of state resources to imams and religious services. Islamists gradually gained power after Turkey's transition into multi-party democracy in 1950 and in the mid-1990s, with the Refah Partisi (Welfare Party) government, Necmettin Erbakan became the first Islamist Prime Minister of Turkey. After Erbakan, his disciple Recep Tayyip Erdoğan took office in 2003 and so far continued to rule Turkey as the leader of AK Parti. Erdoğan was able to create a larger space for Islam and Islamists people within the system by removing the headscarf ban in universities and public institutions and by allowing the graduates of Prayer and Preacher Schools (İmam Hatip Okulları) to be employed everywhere etc. Hagia Sophia move was the last big step for Erdoğan. However, for many it was just a symbolic move and was made for domestic political purposes (more public support).

Erbakan was Turkey’s first Islamist leader

Other than Turkey, the efforts of reestablishing Caliphate in the Islamic world persisted. Political Islamist movements such as the Muslim Brotherhood in Egypt proposed ideas for the proclamation of Caliphate. In Iran, Shiites were able to establish their religious leadership (called the Supreme Leader) after the Islamic Revolution of 1979. After Ruhollah Khomeini (1979-1989), Ali Khamenei (1989-) is Iran’s current Supreme Leader. Starting from the early 2000s, some of the leaders of radical Islamic terrorist organizations such as Al-Qaeda and ISIS (IS, ISIL or DAESH) also declared their Caliphate. Abu Bakr al-Baghdadi, the leader of ISIS, who was killed by American military forces in 2019 for instance, was a self-declared Caliph in the Islamic world. The success of anti-American and radical terrorist groups in using the Caliphate issue in gathering and recruiting terrorists around the world by brainwashing them, led to the popular discussions in the Islamic world about whether the Caliphate should be reestablished by intellectual people who defend peaceful methods and peaceful coexistence with people from other religions. However, due to its strong secular tradition, Turkey so far stayed away from these discussions.

Islamic Republic of Iran was able to establish its religious leadership after the Islamic Revolution in 1979, which for many was the reinstatement of the post of Caliphate limited to the Shiite world

The Abolition of Caliphate in Turkey

Under the leadership of Mustafa Kemal Atatürk, Turkey successfully conducted its Independence War (1919-1922) against the invading Greek Army in Anatolia. The first constitution adopted by Atatürk and his parliament (Turkish Grand National Assembly), the 1921 constitution (Teşkilât-ı Esasiye Kanunu)[20] underlined the importance of popular with its first Article stating; “Sovereignty is vested in the nation without condition”. However, there was not any regulation concerning the Caliphate within the short (composed of only 23 Articles) constitution. In fact, with the revision made in the constitution in 1923, the official religion of the state was stated as Islam.[21] However, on October 30, 1922, Atatürk and his parliament legislated a bill named “Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin, hukuku hâkimiyet ve hükümraninin mümessili hakikisi olduğuna dair” (law no 308) that allowed the separation of the Sultanate from the Caliphate. The next day, the Ottoman Crown Prince Abdulmejid II (II. Abdülmecid) was elected the last Ottoman Caliph by the parliament instead of his deposed cousin Mehmed VI Vahideddin (Sultan Vahdettin).

The last Ottoman Caliph Abdulmejid II (II. Abdülmecid)

After Atatürk’s declaration of a Republic on October 29, 1923, a new constitution was prepared and accepted by the TGNA. The 1924 Constitution[22] repeated in the Article 2 that “the official religion of the state is Islam” and did not contain any specific Article about the Caliphate or secularism. However, with a law (no 481) legislated by the parliament in 1924, the Caliphate was abolished.[23] The first Article of the law stated that “The Caliph is deposed and the Caliphate is abolished since it is already present within the meaning and concept of the government and the Republic” (Halife haledilmiştir. Hilâfet, Hükümet ve Cumhuriyet mâna ve mefhumunda esasen mündemiç olduğundan hilâfet makamı mülgadır). This was a bit controversial and vague statement that allowed Political Islamists to claim that the Parliament has right to claim Caliphate. However, in 1928, a revision was made within the Article 2 of the 1924 Constitution and “Islam is the official religion of the state” statement was removed.[24] Moreover, in 1937, secularism (laiklik) was added to the Article 1 of the constitution as part of the “Six Principles” of Atatürk (Türkiye Devleti, cumhuriyetçi, milliyetçi, halkçı, Devletçi, lâik ve inkılâbçıdır).[25] So, Turkey constitutionally outlawed the post of the Caliphate and Turkey’s subsequent constitutions (1961 and 1982 constitutions) also kept secularism as a safeguard against radical Islamist movements with the Article 2 within the constitution. In fact, the 1982 constitution made secularism even an unchangeable principle with the Article 4 stating that “The provision of Article 1 regarding the form of the State being a Republic, the characteristics of the Republic in Article 2, and the provisions of Article 3 shall not be amended, nor shall their amendment be proposed.”[26] Thus, defending Caliphate in Turkey is unconstitutional and unlawful.

Caliphate in the Modern World: Absurd or Necessary?

We can categorize the views stated for the caliphate discussions into two main categories. Those who are in favor of the Caliphate point out the lack of leadership in the Islamic world, which leads to radical groups such as Al-Qaeda and ISIS to grasp power and negatively direct and represent Muslims around the world. It is a fact that people who are following these radical groups and their extremist leaders are often poor and uneducated young Muslims who are deprived of modern life conditions and adequate education. These people claim that, with a good spiritual leadership, Muslims could be better directed and radicalism can be curbed. However, this view is still largely seen in the Western world including Turkey as dangerous and radical.

The second view is the secular approach that asserts that the post of Caliphate does not belong to modern world and even discussing it is absurd. Supporters of this view claim that, similar to the emergence of Protestantism and the gradual secularization of European nations afterwards, Islamic world needs more individualism and secularism rather than religious authorities and indoctrination. Moreover, these people also underline that the religious leadership battles between influential Muslim states such as Turkey, Saudi Arabia, and Egypt could lead to further problems in the Islamic world. For instance, Mustafa Akyol, a young political commentator who tries to develop a secular and liberal interpretation of Political Islam claims that, “Caliphate is not a ‘requirement of Islam’, but a ‘historical experience of Muslims’” and “Today, it can’t bring any good. Instead, it can bring more intra-Muslim conflict on who ‘the real Caliph’ is.”[27]

A third view which I want to discuss here is the establishment of a modern scientific body within the Islamic Cooperation Organization (former Organization of Islamic Conference) that could be used as a new platform to discuss Islamic theocratic matters within the light of science, modernity, rationalism, and contemporary political, economic, and sociological necessities. With the participation of all Muslim countries’ most sophisticated experts, an organization of this sort could be used as a mechanism to prevent the spread of radicalism in the Islamic world and to stop hatred ideology towards Christians, Jews, Hindus, non-believers etc. I state this view because although I share the secular view that Caliphate is not a solution, it is also a fact that there are widespread radical groups and organizations that use this gap for their own purposes. So, a scientific institution within the Islamic Cooperation Organization that will deliver good messages to Muslims in terms of individual faith, similar to the contemporary mission of the many other religious leaders, could be an alternative model.

The graph for ISSP surveys that show support in Turkey for Sharia and the Caliphate[28]

In terms of Turkey, we should also mention that the Turkish society is largely secularized and the support for the reinstatement of Caliphate is still low. According to Murat Yetkin, an experienced Turkish journalist, who makes a reference to Ali Çarkoğlu and Ersin Kalaycıoğlu’s regular International Social Survey Programme (ISSP) surveys[29], the support for a Sharia-based state do not exceed 20 percent in contemporary Turkey.[30] However, Yetkin underlines that support for Caliphate has been constantly raised in the last decade. So, although few people want Sharia rules, the idea of Turkey leading the Sunni Islamic world has become a more popular view in the last years due to neo-Ottomanism discussions and the success of President Erdoğan’s Islamist policies. Thus, we should not underestimate the Islamization of Turkey and the attractiveness of the grandeur feelings that pioneering the Islamic world spreads to right-wing (Islamists, conservatives, and Turkish nationalists) people. Another problematic issue that is on the agenda in Turkey on the other hand is the violence against women and problems related to male-female equality which seem to be increasing simultaneously with the rise of Political Islam.

Conclusion

Finally, I think, Turkey and all other Islamic countries have to focus on the democratic quality and life standards of their citizens before Caliphate claims. It is a fact that there are injustices against Muslims, no Muslim dominated state is represented in the United Nations Security Council, and Muslim countries are more backward and less democratic compared to Western states, but the solution to these problems is not about Caliphate. The real point is to establish somehow democratic regimes that are supported by their own people and help them to create better conditions for their people so that there could be peace and stability. The mechanism I mentioned earlier within the Islamic Cooperation Organization can also be an alternative view to solve radicalism problem among Muslim nations.

Assoc. Prof. Dr. Ozan ÖRMECİ

 

[1] To read my earlier analysis on the Islamization of Hagia Sophia, see; http://politikaakademisi.org/2020/07/18/hagia-sophia-controversy-the-changing-status-of-the-historical-sanctuary/.

[2] https://www.hurriyet.com.tr/gundem/akin-akin-ayasofyaya-350-bin-kisiyle-ilk-namaz-41572411.

[3] https://www.milliyet.com.tr/gundem/son-dakika-ayasofya-camiinde-tarihi-gun-86-yil-sonra-ilk-namaz-6267199.

[4] https://www.duvarenglish.com/politics/2020/07/24/erdogan-recites-the-quran-at-hagia-sophia/.

[5] https://www.duvarenglish.com/politics/2020/07/24/turkeys-top-religious-authority-head-delivers-friday-sermon-at-hagia-sophia-with-a-sword-in-hand/.

[6] https://www.hurriyetdailynews.com/diyanet-heads-sermon-at-hagia-sophia-stirs-debate-156881.

[7] https://www.sozcu.com.tr/2020/gundem/iyi-parti-genel-baskani-meral-aksener-grup-toplantisinda-41-5956448/.

[8] https://www.hurriyetdailynews.com/diyanet-heads-sermon-at-hagia-sophia-stirs-debate-156881.

[9] https://www.hurriyet.com.tr/yazarlar/ahmet-hakan/ali-erbas-vefat-edene-dua-edilir-beddua-degil-41572912.

[10] https://www.youtube.com/watch?v=UescZSLFBPo.

[11] https://www.youtube.com/watch?v=BuA-x84gt_U.

[12] https://www.haber7.com/guncel/haber/2999586-gercek-hayat-ne-yapmaya-calisiyor-provokasyona-tepkiler.

[13] https://dokuz8haber.net/gundem/yeni-akit-bunun-arkasina-hilafet-gelmeli/.

[14] https://www.youtube.com/watch?v=QchkMq4VS1c.

[15] https://www.trthaber.com/haber/gundem/iletisim-baskani-altundan-hilafet-tartismalarina-tepki-505475.html.

[16] https://www.veryansintv.com/akpden-bir-hilafet-aciklamasi-daha-partinin-gundemini-erdogan-belirler.

[17] https://www.hurriyet.com.tr/yazarlar/ahmet-hakan/hilafet-gelse-kac-halifemiz-olur-41574256.

[18] https://www.yurtgazetesi.com.tr/medya/selvi-erdogan-hilafet-tartismalarindan-h158831.html.

[19] Summarized from https://www.britannica.com/place/Caliphate/The-Abbasid-caliphate; https://www.oxfordreference.com/view/10.1093/acref/9780191737275.timeline.0001; and https://tr.wikipedia.org/wiki/Halifeler_listesi.

[20] https://anayasa.tbmm.gov.tr/docs/1921/1921ilkmetin/1921-ilkhali.pdf.

[21] https://anayasa.tbmm.gov.tr/docs/1921/1921-2/1921-2.pdf.

[22] For the original constitution; https://anayasa.tbmm.gov.tr/docs/1924/1924-ilkhali/1924-ilkhali.pdf.

[23] Full name of the law was “Hilafetin ilgasına ve Hanedanı Osmaninin Türkiye Cumhuriyeti nıemaliki

haricine çıkarılmasına dair kanun”. To read the bill; https://www.tbmm.gov.tr/tutanaklar/KANUNLAR_KARARLAR/kanuntbmmc002/kanuntbmmc002/kanuntbmmc00200431.pdf.

[24] https://anayasa.tbmm.gov.tr/docs/1924/1924-1/1924-1.pdf.

[25] https://anayasa.tbmm.gov.tr/docs/1924/1924-4/4-degisiklik.pdf.

[26] https://global.tbmm.gov.tr/docs/constitution_en.pdf.

[27] https://twitter.com/AkyolinEnglish/status/1288493992393560064.

[28] https://yetkinreport.com/2020/07/20/ayasofya-seriat-hilafet-ve-kamuoyu/.

[29] http://w.issp.org/menu-top/home/.

[30] https://yetkinreport.com/2020/07/20/ayasofya-seriat-hilafet-ve-kamuoyu/.

Henry Kissinger'dan 'World Order'

Giriş 

1923 doğumlu olan Amerikalı devlet adamı Henry Kissinger, 1969-1977 döneminde Ulusal Güvenlik Danışmanı (1969-1975) ve Dışişleri Bakanı (1973-1977) olarak Amerikan dış politikasına yön vermiş önemli bir kişidir. Vietnam’da savaşın durdurulması konusundaki çabaları nedeniyle Nobel Barış Ödülü’ne (1973) layık görülen Henry Kissinger, buna karşın sol kesimlerin pek desteklemediği ve dış politikada Reelpolitik (Realizm) çizgisiyle özdeşleşmiş bir isimdir. Kissinger, aktif siyasi kariyeri sonrasında ise birçok önemli kitaba imzasını atmıştır. Bu kitaplardan özellikle 1994 tarihli Diplomacy (Diplomasi), günümüzde artık bir klasik kabul edilmektedir. Kissinger, 2014 yılında ise, World Order (Dünya Düzeni) adlı eserini yayımlamıştır. 432 sayfalık ve 2014 Penguin Books basımı eser, "Giriş" ve "Sonuç" bölümleri dışında 9 bölümden (chapter) oluşmaktadır. Bu yazıda, Kissinger’ın bu eserinde önemli küresel güçler hakkında yaptığı bazı tespitler özetlenecektir.

World Order

Kitaptan Bazı Önemli Saptama ve Öngörüler

Avrupa Birliği: Amerikalı deneyimli devlet adamı Henry Kissinger’ın World Order kitabında geleceğe yönelik gidişatını değerlendirdiği ülke/organizasyonlardan biri de Avrupa Birliği’dir. Kissinger, kitabının bu bölümünde, iki Almanya’nın birleşmesiyle Almanya’nın yeniden Avrupa’nın en güçlü devleti haline geldiği tespitini yaparken, ortak para birimi avronun (euro) yaratılmasının da etkisiyle, AB'nin, kıta Avrupası’nda, Kutsal Roma Germen İmparatorluğu’ndan bu yana en güçlü birliği yaratmayı başardığını iddia etmektedir. Buna karşın, Avrupa Birliği’nin mevcut durumunu “melez” olarak değerlendiren Kissinger, bu bağlamda AB’nin devlet ile konfederasyon arasında bir yerde konumlandığını ve ulusüstü bir alyansa dönüşmeye yönelik tüm gayretlere karşın, ulusal siyasetlerin halen güçlü olduğunu vurgulamaktadır. Bu noktada, Kissinger, mevcut ABD Başkanı Donald Trump’ın aksine, ülkesi ABD’nin AB projesini desteklemesi ve Avrupa’da bir güç boşluğu ortaya çıkmasına izin vermemesi gerektiğini düşünmektedir. ABD’nin Avrupa ile bağlarını güçlü tutması gerektiğini vurgulayan Amerikalı yazar, ülkesinin Avrupa’dan kopması halinde ise, jeopolitik olarak bir adaya dönüşebileceğini düşünmektedir. Son dönemde Avrupalı devletlerin daha çok iç meselelerine gömüldüklerini de yazan Amerikalı düşünür, bu bağlamda AB’nin geleceği konusunda keskin yorumlar yapmaktan kaçınmakta, ancak ABD-AB müttefikliğinin geliştirilerek sürdürülmesini savunmaktadır.

Suudi Arabistan: Henry Kissinger’ın kitabında değerlendirmeye aldığı ve yakından incelediği ülkelerden birisi de Suudi Arabistan’dır. Suudi Arabistan’ın İkinci Dünya Savaşı sonrasında Müttefiklerle ittifaka girerek zaman içerisinde petrol gelirlerinin de etkisiyle önemli bir ekonomik ve siyasi güç haline geldiğine değinen Kissinger, bu ülkenin monarşi ve teokrasi karışımı rejimini de incelemektedir. Suudi Arabistan’ın, İran’ın 1979 İslam Devrimi sonrasında benimsediği Şii İslam’a dayalı devrimci çizgiden en çok rahatsız olan ülke olduğunu vurgulayan Kissinger, 1979 yılında Selefi fanatiklerin gerçekleştirdiği Kâbe Baskını’nın bu ülkedeki korkuları nasıl tetiklediğini de belirtmektedir. Kissinger’a göre, İran’ın artan etkisinden rahatsız olan Suudi Arabistan’a yönelik olarak, ABD, demokratikleşme ve güç dengesi temelinde bir dış politika yürütemez. Zira Suudi Arabistan’da yaşanabilecek bir ayaklanma, yalnızca küresel ekonomi için değil, -kutsal bölgelerin bu ülkede olmasının da etkisiyle- İslam dünyasının güvenliği ve dünya barışı bağlamında da büyük riskler oluşturabilir. Bu bağlamda, deneyimli devlet adamı, İran’ın nükleer güce ulaşması durumunda Suudi Arabistan’ın da Pakistan desteğiyle nükleer silah yapımına yönelebileceğini belirtmekte ve bu nedenle Riyad’a yönelik olarak ABD’nin bölgeden çekileceği izlenimi yaratılmaması gerektiğini; zira bu durumda Suudi rejiminin Çin, Hindistan ve hatta Rusya gibi diğer güçlerle ittifak arayışına başlayabileceğini düşünmektedir.

İran İslam Cumhuriyeti: Amerikalı ünlü devlet adamı ve yazar Henry Kissinger, World Order kitabında İran’la ilgili olarak da bazı önemli tespitler yapmıştır. Öncelikle Radikal İslam prensiplerinin devlet doktrini olarak uygulanmasının 1979 yılında ilk kez İran’da gerçekleşen Humeyni devrimiyle başladığını belirten Kissinger, bunun beklenmedik bir gelişme olduğunu; zira İran’ın İslamiyet öncesi dönemlere uzanan köklü ulusal tarihi ve devlet geleneğiyle o güne dek Batı ile iyi ilişkiler kurduğunu hatırlatmaktadır. İran’da mollaların kontrolü ele geçirmesiyle Batı ile iyi ilişkiler döneminin sona erdiğini belirten Kissinger, Tahran’daki yeni rejiminin Şii “vekil” (proxy) güçleri kullanarak Lübnan’da (Hizbullah) ve Irak’ta (Mehdi Ordusu) devlet-dışı milis güçlerini desteklemeye ve onların terör eylemlerine destek vermeye başladığını vurgulamaktadır. Humeyni’nin İran İslam Devrimi’ni dünyaya ihraç etmeye dayalı iddialı bir dış politika benimsediğini de belirten Kissinger, bu süreçte özellikle ABD ve İsrail’in ise yeni rejim tarafından temel düşmanlar olarak seçildiğinin altını çizmektedir. Buna rağmen, Kissinger, ilginç bir şekilde ABD ve Batı dünyasının günümüzde İran’la işbirliği temelinde ilişkiler geliştirmeye açık olmaları gerektiğini; bunun kesinlikle normale dönmek anlamına gelmediğini, ama özellikle İran nükleer programı konusunda bu yöntemin tercih edilmesi gerektiğini ima etmektedir. Kitabın JCPOA – İran nükleer anlaşmasından birkaç ay önce yayımlandığını da bu noktada hatırlatmakta fayda var. Ancak Kissinger’ın İran analizinin günümüzde de bence halen geçerli olduğu düşünülebilir.

Dünya Düzeni

Japonya: Kissinger, kitabında Japonya’nın geleceği konusunda da önemli görüşlere yer vermiştir. Yazara göre, İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra ekonomik gelişime odaklanan ve pasifist bir dış politika benimseyen Japonya, bu şekilde kısa sürede ekonomik açıdan gelişmiş ve demokratik bir ülke olmayı başarmıştır. Buna rağmen, Şinzo Abe’nin güçlü bir yönetim kurmasıyla Japonya’da güvenlik ve dış politika konularında revizyonun gündeme gelmeye başladığını yazan Kissinger, bu noktada Tokyo’nun Washington’ın Asya-Pasifik politikasına göre hareket edeceğini belirtmekte ve Çin’in hızlı yükselişinin bu ülkede olumlu bir gelişme olarak algılanmadığına dikkat çekmektedir. Kissinger’a göre, ABD’nin Asya-Pasifik’te gücünü koruması ve Japonya’ya desteğini sürdürmesi durumunda, Çin yükselişi ve Kuzey Kore kaynaklı tehditlere karşın, Tokyo, mevcut durumunu sürdürebilir. Ancak ABD’nin güç boşluğu yaratması durumunda, Tokyo, tehditleri caydırma ve bertaraf etme yönünde aktif politikalar geliştirebilir. Bu noktada, bence, militarizasyon ve silahlanma seçeneğinin yanı sıra, Çin’le diyaloğu geliştirerek yeni bir statüko kurma alternatifi de gündeme gelebilir.

Hindistan: Soğuk Savaş döneminde 1955 Bandung Konferansı’ndan itibaren Bağlantısızlar Hareketi’nin lider ülkelerinden biri olarak, hem ABD ve Batı kampı, hem de Sovyet Rusya ve Doğu Bloku ile yakın ilişkiler kuran Hindistan, bu süreçte dış politikada Çin ve Pakistan gibi ülkelerle yaşadığı ulusal sorunlara ve kalkınmaya önem vermiştir. Bu dönemde Pancha Shila (Barış İçerisinde Bir Arada Yaşamanın Beş İlkesi) adıyla bir dış politika akımı formüle eden Hindistan, bunun ilkelerini; 1-) Devletlerin toprak bütünlükleri ve egemenliklerine karşılıklı saygı, 2-) Karşılıklı saldırmazlık, 3-) İç işlerine karşılıklı olarak karışmama, 4-) Eşitlik ve karşılıklı çıkar ve 5-) Barış içerisinde bir arada yaşama olarak saptamıştır. Hindistan, Soğuk Savaş sonrasında ise, önceki dönemden izler taşıyan yeni bir dış politikaya yönelmiştir. Bu dönemde de, tüm aktörlerle ve bloklarla ilişkiler sürdürülmüştür. Ancak geçtiğimiz yıllarda Narendra Modi ve Hindu milliyetçilerinin iktidara gelmesiyle, Hindistan’ın özellikle ulusal konularında daha atak davrandığı yeni bir döneme girdiği tespiti yapılmıştır. Bunun yanında, Kissinger, Hindistan’ın coğrafyası, kaynakları ve sofistike liderlik geleneğiyle 21. yüzyılda dünya düzeninin en önemli parçalarından biri olacağını vurgulamaktadır.

Sonuç

Henry Kissinger’ın kitabı, kuşkusuz, büyük tecrübe sahibi ve olayların iç yüzünü de bilen önemli bir insanın geleceğe yönelik görüşleri olarak dikkatle okunmalı ve ciddiye alınmalıdır. Zira ABD, dünya sisteminin merkezinde olan ve gidişatı çok iyi görebilen bir ülke durumundadır. Kissinger ise, bu sistemde çok kritik bir yerde ve önemli bir dönemde görev yapmış; daha sonrasında da ABD Başkanları ile sürekli görüş alışverişinde bulunarak (örneğin Barack Obama dönemi), adeta resmi olmayan Başkan danışmanı gibi görev yapmaya devam etmiştir. Kitapta Türkiye'den çok az bahsedilmesi ise, bu ülkenin geleceğine yönelik olumsuz beklentilerden ziyade, yazarın tercihinden kaynaklanıyor gibi algılanmaktadır. 

 

Doç. Dr. Ozan ÖRMECİ

Dünya Değerler Araştırması 7. Dalga Veri Setindeki Türkiye Bulguları

Farklı toplumların kültürel değerlerini ve siyasal eğilimlerini saptamaya çalışan ve 1981 yılından beri yaklaşık olarak 100 ülkede düzenli olarak yapılan dünyanın en kapsamlı sosyal araştırma projesi olan Dünya Değerler Araştırması (World Values Survey)[1], Ronald Inglehart gibi değerli Sosyal Bilimler uzmanı akademisyenlerce dizayn edilen ve yönetilen çok önemli bir araştırmadır. Araştırmanın Türkiye ayağını ise, İstanbul Bahçeşehir Üniversitesi’nden Prof. Dr. Yılmaz Esmer yönetmektedir.[2] Araştırma kapsamında, yaklaşık 4-5 senelik zaman dilimleri boyunca, bir ülkede yaşayan insanların değer yargıları, inançları ve “öteki” olarak kabul edilen farklı sosyal gruplara ve kişilere yönelik yaklaşımları ölçülmekte ve bu sayede o toplumdaki hoşgörü ve demokrasi düzeyi saptanmaya çalışılmaktadır. 1981-1984, 1990-1994, 1995-1998, 1999-2004, 2005-2009 ve 2010-2014 dönemlerini kapsayan 6 dalga veri setlerinin ardından[3], kurum, 2017-2020 dönemini kapsayan 7. dalga veri setini geçtiğimiz gün web sitesinden yayınlamıştır.[4] Bu yazıda, Dünya Değerler Araştırması 7. dalga veri setindeki Türkiye’ye dair önemli veriler değerlendirilecek ve Türkiye’nin muhafazakârlaşıp muhafazakârlaşmadığına dair siyasi tartışmalara bilimsel destek sunulacaktır.

Dünya Değerler Araştırması (WVS) logosu

Öncelikle, 2017-2020 dönemini kapsayan Dünya Değerler Araştırması 7. dalga veri setinin toplam 78 ülkede yapılan anket/mülakat çalışmaları sonucunda oluşturulduğunu belirtmek gerekiyor. Her ülkede 1.000 ila 7.000 kişiyle yapılan görüşmeler sonucunda oluşturulan araştırma, oldukça sağlam ve tutarlı bir metodolojik yönteme dayanıyor.[5] Mülakatlar, yüzyüze olarak ve katılımcının evinde yapılırken, katılımcıların cevapları geleneksel olarak bir kağıt forma ya da bilgisayara kaydedilebiliyor. Katılımcıların 18 yaşından büyük olmasına dikkat edilirken, bu veriler, uzman bilimadamlarınca da daha sonra kontrol ediliyor.

Dünya Değerler Araştırması 7. dalga veri setinde araştırılan 78 ülke ve bu ülkelerdeki mülakat sayısı

Dünya Değerler Araştırması 7. dalga veri seti için Türkiye’den 2018 yılı içerisinde toplam 2.415 kişiyle mülakat gerçekleştirilmiştir Bu kişilerin 1.207’si erkek, 1.208’i ise kadındır. Görüşmelerin büyük çoğunluğu (yüzde 60,8) Nisan ayında, önemli bir bölümü (yüzde 38,6) Mayıs ayında, çok küçük bir bölümü ise Mart ayında (yüzde 0,7) yapılmıştır. Katılımcıların yaş dağılımları da oldukça dengelidir. 18-29 yaş grubunda 712 kişiyle, 30-49 yaş diliminden 1.086 kişiyle, 50 ve ileri yaşlardan ise 616 kişiyle mülakat yapılmıştır. Ayrıca, araştırmaya katılanların yüzde 73,6’sı şehirlerde, yüzde 26,4’ü ise kırsal bölgelerde yaşayan kimselerdir. Mülakat sürecinde verilen cevapların tamamı geleneksel kağıt form doldurma yöntemiyle kaydedilmiştir.

Araştırmanın önemli bulguları şunlardır:

• Aile, Türk toplumu için yüzde 91,8’le en önemli değer olmaya devam etmektedir. Ancak 6. dalga veri setinde (2010-2014) yüzde 95,4 gibi çok yüksek seviyede olan bu önem, biraz olsun azalmıştır.
• Aileye verilen önemde azalma olurken, arkadaş grubu değeri 6. dalga veri setindeki yüzde 58’lik orandan, 7. dalga veri setinde yüzde 61,7 seviyesine yükselmiştir.
• Boş zaman konusuna Türkiye’de verilen önem artmaktadır. 6. dalga veri setinde yüzde 41,9 olan bu oran, bu defa yüzde 54,4’e yükselmiştir. Bu, Türk toplumunda bireyselleşmenin arttığının anlaşılması bağlamında önemlidir.
• Türkiye’de siyaseti çok önemli bulanların oranı bir önceki veri setinde yüzde 16,1 iken, şimdi yüzde 20,9 olmuştur. Bu da, siyasete verilen önemin arttığını göstermektedir.
• İş konusu, kısmi azalmaya rağmen (yüzde 49,6’dan yüzde 45,9’a gerileme) Türk toplumunda önemini korumaktadır.
• Din konusuna verilen önem, önceki veri setinde yüzde 68,1 gibi çok yüksek bir orandayken, bu defa yüzde 60 gibi daha makul bir seviyededir. Bu da, İslami siyasetin politikalarına tepki olarak, dine verilen önemde yaşanan azalmaya işaret etmektedir.
• Türk toplumunda çocuklara (yeni nesillere) aktarılması bağlamında en çok önem verilen konular; hoşgörü ve diğer insanlara saygı (yüzde 63,3), çok çalışmak (yüzde 62,3), sorumluluk bilinci (yüzde 60,9) ve dini inanç (yüzde 40,6) olarak sıralanmaktadır.
• Türk toplumu, komşu olarak istemediği gruplar bağlamında şöyle bir tablo ortaya koymaktadır: uyuşturucu bağımlıları (yüzde 88,9), eşcinseller (yüzde 75,8), alkol bağımlıları (yüzde 72,5), AIDS hastaları (yüzde 70,7), evlenmeden birlikte yaşayan çiftler (yüzde 55,4), göçmenler (yüzde 48,1), farklı dinden kişiler (yüzde 41,4), farklı ırktan kişiler (yüzde 41,2) ve farklı bir dilde konuşan kişiler (yüzde 35,9). Bu veriler, önceki dalga veri setleriyle tutarlı olmasına karşın, tüm verilerde kayda değer düşüşler yaşanması, Türkiye’de toplumun muhafazakâr değerlerden uzaklaşmaya başladığının bir diğer somut ispatı olmuştur.
• Türkiye’de toplumun ataerkil/maço karakteristiği sürmektedir. Örneğin, Türkiye’de toplumun yüzde 51,5’i, çalışan annelerin çocukların olumsuz etkilenmelerine yol açtığını düşünmektedir. Ancak bu konuda yüzde 45-46’lık karşı yönde görüş de vardır. Benzer şekilde, Türk toplumunun yüzde 51,2’si iş imkânları kısıtlı olduğunda kadınlar yerine erkeklerin istihdam edilmesi gerektiğini savunmaktadır. Bunun yanı sıra, toplumun 51,8’i, erkeklerin kadınlardan daha iyi siyasal lider olacaklarına dair inanç beslemektedir. Buna karşın, erkeklerin kadınlardan daha başarılı girişimci/iş insanı olacaklarına dair kanı yalnızca yüzde 46’dır. Ek olarak, toplumun halen daha 42-43’lük önemli bir bölümü kadınların kocalarından yüksek maaş almalarını sorun olarak görmektedir.
• Türkiye’de, iş imkânları daraldığında öncelikle Türk vatandaşlarının istihdam edilmesi gerektiği görüşü, toplumun 63,8’i tarafından desteklenmektedir.
• Türkiye’de çocuk yapmak, yüzde 50 düzeyinde yüksek bir oranla, toplumsal bir görev olarak algılanmaktadır.
• Türk toplumunda, yaşlı ve hasta ebeveynlere bakmak, yüzde 75,4 düzeyinde çocukların görevi olarak algılanmaktadır.
• Türkiye’de toplumun yüzde 22,3’ü “çok mutlu”, yüzde 62,7’si de “mutlu”dur. Yüzde 14-15 düzeyinde ise “mutsuz” bir kitle bulunmaktadır. Bu da, ilginç bir şekilde (tüm siyasal ve ekonomik sorunlara rağmen), halkın Türkiye’deki yaşamdan genel olarak mutlu olduğunu göstermektedir. Ancak bir önceki veri setine göre, “çok mutlu” kategorisinde ciddi azalma olduğu da görülmektedir.

Değerlendirme

Bu verilerin değerlendirmesi yapıldığında; ilk olarak muhafazakârlaşma tezinin yanlış olduğu ortaya çıkmaktadır. Ancak muhafazakârlaşma olmaması, Türk toplumunun Batılı toplumlara kıyasla daha muhafazakâr olduğu gerçeğini değiştirmemektedir. Özünde muhafazakâr ve geleneksel olan Türk toplumu, yavaş yavaş bireyselleşmeye ve liberalleşmeye başlamıştır. Ancak bu gidişat, yavaş ve zigzaglı bir dönüşüm sürecine tanıklık etmektedir. Ayrıca Türk toplumunun muhafazakârlığı dinden daha çok aile temelindedir; ancak dine verilen önem de hayli yüksektir. Bu, Türkiye’de dinin algılanması anlamında da bize kılavuzluk edebilecek bir veridir; ülkemizde kitabi/doktriner dinden ziyade, geleneksel din algılamaları ön plandadır. Dolayısıyla, yaşayan ve dönüşüme açık bir dinden ve din algısından söz etmek daha doğru olacaktır. Türkiye’de farklı/alternatif yaşam tarzları olan gruplara yönelik olumsuz bakış da giderek azalmaktadır. Bu da, toplumun çoğulcu yapıya alışmaya başladığının kanıtı olarak görülebilir. Ancak eşcinsellik, alkol, AIDS ve evlilik dışı birlikte yaşamak gibi konular, Türkiye’de halen daha büyük ölçüde tabu olarak görülmektedir.

Dünya Değerler Araştırması 7. dalga veri setindeki rakamlar, Türkiye’nin geleceği adına umut vericidir. Toplumun hoşgörülü ve farklı olana saygı gösteren yapıda bir dönüşüme açık olduğu, hatta bu yönde ilerleme kaydettiği görülmekle birlikte, geleneksel olan yapının devam ettiği de bir gerçektir. Bu durum ise, ülkemizde siyaseten neden sağ/muhafazakâr partilerin daha güçlü ve başarılı olduğuna dair önemli bir gösterge olarak kabul edilmelidir.

Doç. Dr. Ozan ÖRMECİ

[1] Resmi web sitesi için bakınız; https://www.worldvaluessurvey.org/wvs.jsp.
[2] Bakınız; http://www.worldvaluessurvey.org/WVSParticipants.jsp?INID=44.
[3] 2010-2014 veri setine dair bazı analizler için; http://politikaakademisi.org/2016/12/27/dunya-degerler-arastirmasi-2010-2014-turkiye-verileri-analizi/.
[4] http://www.worldvaluessurvey.org/WVSEventsShow.jsp?ID=413.
[5] http://www.worldvaluessurvey.org/WVSContents.jsp?CMSID=FieldworkSampling#:~:text=Survey%20method,(Computer%20Assisted%20Personal%20Interview)..

Le 37eme Congrès du CHP

Le CHP (Parti Républicain du Peuple), le parti pro-séculaire, social-démocrate et en faveur de l’Union européenne est le plus grand parti de l’opposition en Turquie. Le CHP a organisé son 37eme congrès le week-end dernier à Ankara. Le chef du CHP, Kemal Kılıçdaroğlu (71 ans) a eu une victoire facile au congrès. Par contre, les autres candidats (Tolga Yarman, İlhan Cihaner et Aytuğ Atıcı) n’ont pas même eu des signatures suffisants (des délégués) pour contester contre Kılıçdaroğlu. Cela a permis de voir le pouvoir de Kılıçdaroğlu dans son parti. En plus, le parti a adopté un nouveau document stratégique, « L’Appel pour la Deuxième Siècle » (İkinci Yüzyıla Çağrı Beyannamesi) pendant le congrès. Dans cet article, je vais essayer d’interpréter les messages politiques de 37eme congrès du CHP.

Le premier point d’analyse est naturellement la domination de Kılıçdaroğlu dans son parti. Le chef actuel et septième du CHP[1] est maintenant le quatrième chef emphytéotique du parti après İsmet İnönü, Deniz Baykal et Mustafa Kemal Atatürk. Kılıçdaroğlu dirige le CHP depuis 2010 et il a réussi d’augmenter les votes de son parti dans ces dix dernières années. En 2019, le CHP a gagné les trois plus grandes villes en Turquie (Istanbul, Ankara et Izmir) avec 30,07 % des voix dans les élections municipales. Alors on peut dire que Kemal Kılıçdaroğlu n’est pas un chef sans succès ; mais en même temps, le chef de l’AKP (Parti de la justice et du développement) et le Président Recep Tayyip Erdoğan continue à dominer le système politique du pays depuis 2003. Comme le CHP a été créé avant la fondation de la Turquie en 1923 par Mustafa Kemal Atatürk (le fondateur de la Turquie et un grand héros national), d’être le deuxième parti n’est pas suffisant. Alors on pourra dire que c’est un succès limité pour un parti prétentieux.

Deuxièmement, les quatre sous-chefs de Kılıçdaroğlu ; Ünal Çeviköz, Yıldırım Kaya, Tuncay Özkan et Aykut Erdoğdu n’ont pas été élus par les délégués à l'assemblée parlementaire. Çeviköz, Kaya et Özkan n’ont pas eu des votes suffisants et Erdoğdu a perdu sa place à cause du quota de sexe. Par contre, les jeunes politiciens comme Yunus Emre et Gürsel Erol ont été choisi par les délégués avec des votes en surnombre ; pour moi une indication des délégués qui veulent canaliser Kılıçdaroğlu à rajeunir son parti.

Troisièmement, au congrès, le parti a adopté un nouveau document stratégique qui s’appelle, « L’Appel pour le Deuxième Siècle » (İkinci Yüzyıla Çağrı Beyannamesi) qui est composé de 13 articles :[2]

1. Une nouvelle constitution sera préparée par le parti pour reconstruire un système parlementaire fortifié.
2. La paix sociale sera assurée par le parti avec une solution politique au problème kurde, l’égalité entre les hommes et les femmes et la lutte contre les organisations terroristes et criminelles.
3. Un système de mérite va être appliqué dans la bureaucratie et les affaires d’état.
4. La loi électorale (Seçim Yasası) sera changée pour donner aux citoyens la possibilité de choisir leurs députés directement. En plus, le quota de sexe sera obligatoire pour tous les partis politiques.
5. La loi de morale politique (Siyasi Ahlak Yasası) va être légiférée pour empêcher la corruption.
6. La loi pour l’adjudication publique (Kamu İhale Kanunu) va être révisée pour augmenter la compétition et la transparence.
7. La cour des comptes (Sayıştay) sera fortifiée. D’autre part, le Conseil d’impôt national (Ulusal Vergi Konseyi) et la Commission de compte absolu (Kesin Hesap Komisyonu) (dans le parlement) sera instituées.
8. Une nouvelle organisation de planification stratégique (Stratejik Planlama Teşkilatı) sera créée pour organiser les pas stratégiques de l’Etat.
9. Le système d’éducation nationale sera remplacé par un nouveau système avec le but d’élever des générations démocratiques. En plus, le Conseil de l’enseignement supérieur (YÖK) sera supprimé.
10. Le droit d’écosystème (Ekosistem Hakkı) va être présenté et le principe de « développement soutenable » ou de « développement durable » sera ajouté à la constitution.
11. L’Assurance de l’appui familial (Aile Destek Sigortası) va être implémentée afin de créer un revenu fondamental pour chaque famille.
12. Une nouvelle balance entre le centre (Ankara) et les gouvernements locaux sera arrangée pour augmenter la productivité.
13. L’Organisation de la paix et de coopération pour le Moyen-Orient (Ortadoğu Barış ve İşbirliği Teşkilatı) sera établie par l’initiative de la Turquie avec la participation de la Syrie, l’Irak et l’Iran.

« L’Appel pour la Deuxième Siècle » est un manifeste important et historique. Mais des bons slogans comme « résoudre le problème kurde » ne sont pas des projets politiques concrètes.  Le plus important est de trouver et annoncer les bonnes méthodes pour réaliser et aussi convaincre le peuple kurde. L’idée de l’Organisation de la paix et de coopération pour le Moyen-Orient est aussi très intéressante mais l’AKP avait aussi des idées similaires, pourtant, la Turquie a été poussé vers une guerre civile en Syrie depuis 2011.

Le support pour le système parlementaire et présidentiel en Turquie (juillet 2020)[3]

D’autre part, le CHP a une position politique claire pour le système politique nécessaire dans le pays. Le parti défend un système parlementaire fortifié. Ça peut être un avantage comme la grande majorité des turcs (60-61 %) d`une façon ou d`un autre soutient un système parlementaire selon les travaux de la compagnie de sondage « Istanbul Ekonomi Araştırma ». Au contraire, seulement 38.4 % des citoyens favorisent un système présidentiel. Mais ici le CHP doit être attentif à ne pas utiliser une rhétorique académique ; les détails techniques entre le système parlementaire et présidentiel peuvent être insignifiants pour les gens ordinaires qui ont des problèmes plus graves comme le chômage, l’inflation et le système politique autoritaire. Alors le parti peut critiquer le régime actuel de la Turquie sur la base d’un système autoritaire ou la prise des décisions se fait par une seule personne.

Le support pour les partis politiques en Turquie (juillet 2020)[4]

Les sondages actuels organisés par Istanbul Ekonomi Araştırma montrent que le CHP a seulement 18.6 % de voix pour le moment. L’AKP d’autre part est encore fort avec 36.3 % d’appui de peuple. Mais comme il y a encore 10-11 % des gens indécis, le parti peut atteindre 23-24 % des voix dans une élection. En plus, il y a beaucoup plus de partis politiques qui s’opposent au régime d’Erdoğan maintenant. Le parti nationaliste et pro-séculaire le Bon Parti (İYİ Parti) a 9.2 % de voix, le parti pro-kurde le HDP (le Parti démocratique des peuples) a 10.4 % de voix, le nouveau parti d’Ali Babacan ─ le Parti de la démocratie et du progrès (Demokrasi ve Atılım Partisi ou DEVA Partisi) a 2.4 % de voix et le nouveau parti d’Ahmet Davutoğlu ─ le Parti de Future (Gelecek Partisi) a 0.8 % de voix. Alors le bloc d’opposition peut facilement parvenir à 45-46 %. D’autre part, avec les votes du parti ultranationaliste ─ le MHP (le Parti d’action nationaliste (9.5 %) et les votes du parti islamiste ─ le Parti de Félicité (Saadet Partisi) (1 %), le Président Erdoğan et son parti peut parvenir à 47 %. La décision d’Erdoğan d’islamiser la basilique de Sainte-Sophie peut aussi attirer plus de votes dans la politique droitiste en Turquie (surtout les électeurs des partis d’Ahmet Davutoğlu et de Temel Karamollaoğlu ─ le leader du Parti de Félicité). Alors, le CHP doit choisir un candidat présidentiel sans défaut pour les prochaines élections présidentielle afin d’unifier les sociaux-démocrates, les kurdes, les nationalistes séculaires et les conservateurs qui s’opposent à Erdoğan.

Les politiciens plus populaires en Turquie (juillet 2020)[5]

Je pense que le candidat idéal pour le moment est Ekrem İmamoğlu, le nouveau maire d’Istanbul. İmamoğlu est le troisième politicien plus populaire dans le pays suivant Erdoğan et Süleyman Soylu. Alors les sondages montrent qu’il est le candidat ayant plus de chances. Mansur Yavaş, le nouveau maire d’Ankara peut aussi être un candidat fort pour le bloc d’opposition. Mais le background ultranationaliste de Yavaş (il vient de la tradition de MHP) peut être un problème pour les kurdes et les électeurs du CHP au noyau. Yavaş est le cinquième politicien plus populaire dans la Turquie suivant Erdoğan, Soylu, İmamoğlu et Devlet Bahçeli (le leader de MHP). Une autre possibilité est la candidature de Monsieur Kılıçdaroğlu lui-même en choisissant İmamoğlu, Yavaş ou Meral Akşener (le leader de Bon Parti) comme son vice-président. Dans le nouveau système politique de la Turquie, similaire au système politique en Etats-Unis, le vice-président est une personne importante comme il/elle a le pouvoir de remplacer le président et accomplir ses fonctions lors qu’il est absent.

Mansur Yavaş ou Ekrem İmamoğlu ?

Finalement, je dois dire que le 37eme congrès du CHP était plus vibrant et ému que les congres antérieurs. Surtout le nouveau document stratégique, « L’Appel pour la Deuxième Siècle » (İkinci Yüzyıla Çağrı Beyannamesi) a attiré l’attention du peuple et des médias. En plus, Monsieur Kılıçdaroğlu a été présenté comme un leader fort (ça peut être un avantage en Turquie). Mais je ne pense pas que ça va être suffisant pour remplacer le régime d’Erdoğan aux prochaines élections présidentielles, qui sont prévus pour 2023. Je pense que le succès du Président Recep Tayyip Erdoğan dans la vie politique en Turquie est un mystère politique que les politologues doivent travailler. C’est étonnant que Monsieur Erdoğan puisse encore protéger son pouvoir et son électorat malgré une économie avec des mauvaises conditions et surtout que la Turquie a beaucoup de problèmes diplomatiques avec les Etats-Unis, l’Union européenne, les pays d’Europe comme la France, la Grèce et ses pays voisins comme l’Arménie, la Syrie, l’Irak, l’Iran, la Russie et le Chypre. En plus, Erdoğan a montré son intelligence politique encore une fois en rachetant son projet de l’islamisation de la basilique Sainte-Sophie au congrès du CHP pour arrêter la promotion de son adversaire politique. Alors nous allons voir si ça sera la Turquie d’Atatürk ou la Turquie d’Erdoğan qui va remporter les prochaines élections présidentielles.

Dr. Ozan ÖRMECİ

[1] Les chefs précédents du CHP sont: Mustafa Kemal Atatürk (1923-1938), İsmet İnönü (1938-1972), Bülent Ecevit (1972-1980), Deniz Baykal (1992-1995, 1995-1999, 2000-2010), Hikmet Çetin (1995-1995) et Altan Öymen (1999-2000).
[2] https://www.gazeteruzgarli.com/chp-kurultayinin-sonuc-bildirgesi-kabul-edildi/.
[3] https://www.turkiyeraporu.com/turkiyenin-mevcut-yonetim-sistemine-kamuoyunun-bakisi.
[4] https://www.turkiyeraporu.com/sureklitakip.
[5] https://www.turkiyeraporu.com/sureklitakip.

37th Congress of Turkey's Main Opposition Party CHP

Introduction

Turkey’s main opposition party, pro-European Union and social democratic CHP (Republican People’s Party) organized its 37^th congress last week-end in Ankara. While the party’s current and the 7th Chair[1] –since 2010– Kemal Kılıçdaroğlu (71) was easily elected once again as the only eligible candidate for the leadership contest (three other candidates Professor Tolga Yarman, İlhan Cihaner, and Aytuğ Atıcı could not become candidate due to insufficient number of signatures by delegates), the party adopted a new manifesto for the future entitled “Manifesto for the Call to the Second Century” (İkinci Yüzyıla Çağrı Beyannamesi). In this piece, I am going to summarize the most important developments concerning CHP’S 37^th Congress and try to assess the party’s chance to become Turkey’s ruling party.

Analysis

The first thing to be said about CHP’s 37^th Congress is that, the Congress reaffirmed Kemal Kılıçdaroğlu’s power and one-man position within the party. While CHP supporters often criticize Turkey’s ruling AK Parti (Justice and Development Party) for their lack of intraparty democracy and Congresses and leadership elections with only one candidate (that is naturally Turkish President Recep Tayyip Erdoğan), CHP also followed the same path during its 37^th Congress. However, this might be considered as an advantage in some ways in a country like Turkey; since the party in a sense showed solidarity with this Congress and Turkish people often support strong leaders due to cultural and historical reasons.

The second important and interesting thing about the Congress is that three important people serving as Kılıçdaroğlu’s Deputy Chairs before, Ünal Çeviköz, Yıldırım Kaya, and Tuncay Özkan could not get elected to the Party Assembly by the votes of the delegates. Another Deputy Chair Aykut Erdoğdu also could not get elected due to gender quota (minimum 33 % representation for each gender) implemented by the party.[2] This means that 4 of Kılıçdaroğlu’s candidates were not elected. Especially the party’s fresh blood Yunus Emre and Elazığ representative Gürsel Erol’s performance in the election was striking. This shows that although CHP delegates support Kılıçdaroğlu’s leadership, they also want to see their own supported Deputy Chairs around him.

Kemal Kılıçdaroğlu became CHP’s longest serving Chair after İnönü, Baykal, and Atatürk

Third important thing about the Congress was the newly declared “Manifesto for the Call to the Second Century” (İkinci Yüzyıla Çağrı Beyannamesi). Manifesto consisted of these 13 points:[3]

1. A new democratic constitution will be adopted for transition into a strengthened parliamentary regime.
2. Social peace will be provided with the appropriate solution to Kurdish Problem, the attainment of male-female equality, and the struggle against terrorist and criminal organizations.
3. Meritocracy will be implemented in state affairs.
4. The Electoral Law (Seçim Yasası) will be changed in order to make people able to choose their own supported candidates. Gender quota will be made compulsory for all political parties.
5. Political Ethics Law (Siyasi Ahlak Yasası) will be legislated in order to fight with corruption.
6. Public Procurement Law (Kamu İhale Kanunu) will be regulated in order increase competition and transparency.
7. Turkish Court of Accounts (Sayıştay) will be empowered and National Tax Council (Ulusal Vergi Konseyi) and Final Account Commission (Kesin Hesap Komisyonu) within the Turkish Grand National Assembly (TBMM) will be established.
8. Strategic Planning Agency (Stratejik Planlama Teşkilatı) will be established in order to plan and organize strategic steps of the state.
9. Education system will be reorganized. The aim of the education will be to raise democratic generations. For realizing this, Turkish Higher Board of Education (YÖK) will be abolished.
10. Ecosystem Right (Ekosistem Hakkı) will be preserved for future generations. In doing this, “sustainable development” will be made a constitutional principle.
11. Insurance for Family Support system (Aile Destek Sigortası) will be established to provide each family a basic income.
12. A new balance will be established between the center (Ankara) and local authorities in order to increase efficiency in state affairs.
13. Middle East Peace and Cooperation Organization (Ortadoğu Barış ve İşbirliği Teşkilatı) will be founded by Turkey’s initiative with the participation of Syria, Iraq, and Islamic Republic of Iran.

Comments

If we have to assess CHP’s latest Congress, the first thing to be said is that while the party’s newly declared “Manifesto for the Call to the Second Century” (İkinci Yüzyıla Çağrı Beyannamesi) is a good-intentioned initiative that contains important political goals, there is still lack of concrete projects and plans especially about the party’s Kurdish policy, economic policy, and foreign policy. While a phrase like “solving the Kurdish problem” is a good populist rhetoric to attain Kurdish voters, the important is to declare and explain in details the methods and policies that will be used by the party. Likewise, the party’s economic and foreign policy also seems rhetorical rather than political. For instance, although the idea of Middle East Peace and Cooperation Organization seems very interesting, the party seems to forget the very reasons why AK Parti government had to come to its current positioning while it was previously advocating “zero problems with neighbors” (komşularla sıfır sorun) policy.

Support for presidential and parliamentary regime in Turkey (July 2020)

However, CHP seems quite strong and consistent in terms of its insistence on parliamentary regime. Recent polls published by Türkiye Raporu (Turkey Report) website (prepared by Istanbul Economics & Research/İstanbul Ekonomi Araştırma company) show that only 38.8 % of Turkish people support the current presidential system, while the 22.7 % of people want to return to old parliamentary system, and another 38.4 % of people prefer a new strengthened parliamentary model.[4] This shows that the party could mobilize 60-61 % of people on the basis of a system-based discussion before the next presidential election. However, I have doubts concerning this policy since many of the people do not exactly know the details and differences between the parliamentary and the presidential system. Thus, an academic and notional discussion about the system could be repellent for ordinary people who suffer from more serious problems such as unemployment, inflation, authoritarianism etc. Rather, the party could challenge the current one-man regime without getting into a political science based system discussions.

Most recent polls show that, although the party was able to win in three biggest cities of Turkey (Istanbul, Ankara, and Izmir) in March 2019 local elections, the current support for the party was only around 18.6 % while the governing AK Parti has still considerable (36.3 %) support.[5] There are still 10-11 % indecisive voters, which could increase CHP’s votes in a presidential election to 23-24 % according to my estimations. Moreover, the pro-secular nationalist Good Party (İYİ Parti) has 9.2 %, pro-Kurdish Peoples’ Democratic Party (HDP) has 10.4 %, Ali Babacan’s newly established Democracy and Leap Party (DEVA Partisi) has 2.4 %, and Ahmet Davutoğlu’s newly established Future Party (Gelecek Partisi) has 0.8 % support. This means that, a CHP-led presidential candidate that could appeal to secular nationalists, Kurds, and Erdoğan opponent conservative voters could get 45-46 % of the votes. On the other hand, AK Parti and President Erdoğan still seem advantageous due to 9.5 % Nationalist Action Party (MHP) votes in addition to 1 % Felicity Party (Saadet Partisi) support. This means President Erdoğan could easily reach 47 % of the votes. Moreover, Erdoğan’s popular Hagia Sophia (Ayasofya) policy could attract more voters in the following days. Thus, CHP needs a presidential candidate that would unify all major political inclinations in the country (social democracy/Kemalism, conservatives, secular nationalists, and Kurds) at the next presidential election.

Most popular politicians in Turkey (July 2020)

From my perspective, the ideal candidate is Ekrem İmamoğlu, the new municipal leader of Istanbul. İmamoğlu is the third most popular politician in Turkey after Erdoğan and Süleyman Soylu according to Türkiye Raporu (Turkey Report).[6] Mansur Yavaş, the municipal leader of Ankara could also be a good presidential candidate although he risks losing Kurdish votes due to his ultranationalist background. Yavaş is placed as the fifth most popular politician following Erdoğan, Soylu, İmamoğlu, and Devlet Bahçeli. Another important factor to be mentioned here is the importance of the position of Deputy President (Cumhurbaşkanı Yardımcısı) in the new system, currently Fuat Oktay. Considering this, Kılıçdaroğlu could become a presidential candidate himself and declare İmamoğlu, Yavaş, or Good Party leader Meral Akşener as his Deputy President in order to unify all oppositional parties. In any case, there will be serious political discussions and negotiations both within the government and opposition circles before the next presidential election.

Mansur Yavaş or Ekrem İmamoğlu could be CHP’s next presidential candidate

Conclusion

To sum up, CHP’s 37^th Congress was successful in creating a bit of political excitement, but it was not enough to convince people that a historical governmental change is about to happen soon in the next presidential election. The reason for this is President Erdoğan’s diabolical political mind; Erdoğan was able to attract all media attention both in Turkey and outside with the Hagia Sophia move and somehow overshadowed the CHP congress. Another thing to be questioned here is why the CHP is not reaching higher percentage of votes although many people in Turkey are very unhappy about the current political and economic situation of their country. This shows that, due to religious prejudices against secularism and CHP’s Alevi (a religious minority group in Turkey) electorate, as well as the successful populist right-wing politics in Turkey, the party still could not embrace at least the half of Turkish society. It is also very strange to note that CHP’s Scientific Committee (Bilim Kurulu) could not devise and implement any concrete policy to overcome this difficulty.

Assoc. Prof. Dr. Ozan ÖRMECİ

[1] CHP’s earlier Chairs are as follows: Mustafa Kemal Atatürk (1923-1938), İsmet İnönü (1938-1972), Bülent Ecevit (1972-1980), Deniz Baykal (1992-1995, 1995-1999, 2000-2010), Hikmet Çetin (1995-1995), and Altan Öymen (1999-2000).
[2] https://www.sozcu.com.tr/2020/gundem/chpde-kurultay-tamamlandi-yeni-parti-meclisi-belli-oldu-5954743/.
[3] https://www.gazeteruzgarli.com/chp-kurultayinin-sonuc-bildirgesi-kabul-edildi/.
[4] https://www.turkiyeraporu.com/turkiyenin-mevcut-yonetim-sistemine-kamuoyunun-bakisi.
[5] https://www.turkiyeraporu.com/sureklitakip.
[6] https://www.turkiyeraporu.com/sureklitakip.