Türkiye’nin resmi istatistik kurumu TÜİK (Türkiye İstatistik Kurumu), 2025 yılı dış ticaret verilerini internet sitesinde meraklılarla paylaşmaktadır.[1] Bu bağlamda, her ne kadar son çeyrek verileri henüz tam anlamıyla kesinleşmese de, TÜİK istatistikleri doğrultusunda Türkiye’nin geçtiğimiz yıl içerisindeki en önemli dış ticaret ortaklarının listesini yapmak, ülkenin dış siyasetine de belirli ölçülerde yön veren ticaret portföyünü anlamak adına faydalı bir çaba olacaktır. Bu yazıda, bu veriler derlenecek ve kısaca yorumlanacaktır.
Türkiye’nin 2025 yılı dış ticaretinde en öne çıkan ortakları
| Sıra | Ülke | Türkiye’nin İhracatı ($) | Türkiye’nin İthalatı ($) | Toplam Dış Ticaret ($) | Fark ($) |
| 1 | Çin | 2.628.334.749 | 40.730.528.372 | 43.358.863.121 | -38.102.193.623 |
| 2 | Almanya | 18.554.469.483 | 24.598.031.171 | 43.152.500.654 | -6.043.561.688 |
| 3 | Rusya | 5.437.746.654 | 35.507.945.250 | 40.945.691.904 | -30.070.198.596 |
| 4 | ABD | 13.427.141.897 | 14.570.488.842 | 27.997.630.739 | -1.143.346.945 |
| 5 | İtalya | 10.986.650.131 | 12.886.009.083 | 23.872.659.214 | -1.899.358.952 |
| 6 | Birleşik Krallık | 13.810.931.458 | 5.964.260.974 | 19.775.192.432 | 7.846.670.484 |
| 7 | Fransa | 8.961.542.815 | 10.433.706.360 | 19.395.249.175 | -1.472.163.545 |
| 8 | İspanya | 8.792.198.839 | 8.118.288.542 | 16.910.487.381 | 673.910.297 |
| 9 | BAE | 7.816.100.526 | 8.301.004.671 | 16.117.105.197 | -484.904.145 |
| 10 | Irak | 9.882.949.065 | 1.705.472.346 | 11.588.421.411 | 8.177.476.719 |
| 11 | Hollanda | 6.885.890.617 | 4.286.932.193 | 11.172.822.810 | 2.598.958.424 |
| 12 | Romanya | 7.060.124.478 | 3.856.916.577 | 10.917.041.055 | 3.203.207.901 |
| 13 | Polonya | 5.381.442.993 | 4.830.017.440 | 10.211.460.433 | 551.425.553 |
Bu verileri yorumlamak gerekirse,
- İlk olarak, Türkiye’nin son 3 yıldır devam eden Rusya-Çin eksenli ve ithalat odaklı dış ticaret istatistiklerinin biraz olsun değişmeye başladığı ve Almanya’nın yeniden toparlanarak Çin’in hemen arkasında 2. sıraya yükseldiği görülmektedir. Son verilerin de eklenmesiyle, belki de bu sene Almanya yeniden ilk sıraya yükselebilir.
- 40 milyar doları aşan ticaret hacimleriyle, Çin, Almanya ve Rusya, Türkiye açısından "üç büyükler" statüsündedir.
- Rusya ve Çin’le -hatta kısmen Almanya ile de- ekonomik ilişkilerde kronik “net ithalatçı” durumu Ankara için devam ederken, ABD (Amerika Birleşik Devletleri), İtalya, Birleşik Krallık, Fransa, İspanya, BAE (Birleşik Arap Emirlikleri), Hollanda ve Polonya gibi ülkelerle dış ticaretimiz daha dengeli gözükmektedir.
- Bu ülkelerden özellikle Birleşik Krallık’la ilişkilerde Türkiye “net ihracatçı” statüsündedir ve ciddi dış ticaret fazlası sağlamaktadır. Bu da, bu ülkeyle ilişkilerimizi daha da geliştirmek adına önemli bir veridir.
- Keza İtalya, Fransa, İspanya, Hollanda, Polonya ve Romanya gibi ülkeler de Türkiye’nin dış ticareti açısından çok faydalı durumdadırlar.
- Irak’la ticari ilişkilerimizde de Türkiye’nin çok avantajlı bir konumda olduğu ve Ankara'nın bu ülkeyle ticaretinden ciddi menfaat sağladığı görülmektedir.
- Türkiye ile İtalya’nın dış ticareti, Ankara’nın en hızlı gelişen dış ticareti görünümündedir.
- Rusya ile ticarette yavaşlama, devam eden Rusya-Ukrayna Savaşı’nın doğrudan bir sonucudur. ABD ile yeni başlayan doğalgaz (LNG) ticareti nedeniyle, ekonomik ilişkiler ilerleyen yıllarda daha da azalabilir. Bu nedenle, Rusya’nın yakın gelecekte savaşı sonlandırması ve ABD Başkanı Donald Trump’ın barış girişimlerine destek vermesi, Türk-Rus ekonomik ilişkilerinin gelişimi adına çok gereklidir.
- Süpergüç ABD, yıllardır Türkiye’nin dış ticaretinde ilk üçe girememektedir. Bu da, ilişkilerin güvenlik odaklı yapısının halen sürdüğünü ve ekonomik anlamda yeterince gelişim gösterilemediğini ortaya koymaktadır.
- BAE ile ticari ilişkilerde de -İtalya ile ilişkiler gibi- hızlı gelişim sürmektedir. Bu ülke, yakın gelecekte ilk 5’i dahi zorlayabilir.
- Komşu devletlerimizden yalnızca Irak ve Romanya ile iyi ticari ilişkilerin olması, Türkiye’nin sorunlu dış politikasına delalet etmektedir. Yunanistan, Azerbaycan, Gürcistan ve Bulgaristan gibi komşu devletlerle de ilerleyen yıllarda daha yoğun ekonomik ilişkiler kolaylıkla kurulabilir. Bu şekilde, bölgenin bir huzur ve istikrar bölgesine dönmesi kolaylaşacaktır.
Prof. Dr. Ozan ÖRMECİ
[1] Bakınız; https://iz.tuik.gov.tr/.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder