Ozan Örmeci Makaleler (Ozan Örmeci Articles): Japonya'nın Yeni Başbakanı Sanae Takaichi Olacak

Giriş

Japonya'da iktidarın sarsılmaz sahibi Liberal Demokrat Parti'nin (LDP) yeni Genel Başkanı ve dolayısıyla Japonya'nın yeni Başbakanı'nın belirleneceği parti-içi seçim 4 Ekim 2025 tarihinde gerçekleştirildi. Yarışa; Yoshimasa Hayashi, Takayuki Kobayashi, Shinjirō Koizumi, Sanae Takaichi ve Toshimitsu Motegi gibi partinin beş ileri gelen ismi dahil olurken[1], ilk tur sonucunda en yüksek oyu alan iki aday Sanae Takaichi ve Shinjirō Koizumi ikinci tura kalmaya hak kazandılar. İlk turda iddialı adaylardan Tahaichi 183, Koizumi de 156 oy aldılar. Yeni Genel Başkan'ın belirleneceği ikinci turda ise, rakibine 185-156 üstünlük sağlayan Sanae Takaichi, LDP'nin ilk kadın Genel Başkanı ve dolayısıyla Japonya'nın ilk kadın Başbakanı olmaya hak kazandı ve bu şekilde tarihe geçmiş oldu.[2] Bu yazıda, Sanae Takaichi'nin siyasi kariyeri ve görüşleri analiz edilecektir.

Sanae Takaichi: Kariyeri

7 Mart 1961 Yamamoto-Miyagi doğumlu olan Sanae Takaichi[3], 64 yaşında Japonya’nın ilk kadın Başbakanı ve LDP’nin ilk kadın Genel Başkanı olarak tarihe geçmiş çok önemli bir siyasetçidir. Üniversite eğitimini Kobe Üniversitesi'nde tamamlayan Takaichi, siyasete girmeden önce yazar, yasama danışmanı ve yayıncı olarak farklı sektörlerde çalışmıştır.[4] Takaichi, adeta Japonya’nın milli takımı hüviyetinde olan ve kısa aralar dışında iktidarı seçimler yoluyla tekeline alan Liberal Demokrat Parti (LDP) üyesi olarak, ilk kez 1993 genel seçimlerinde Temsilciler Meclisi'ne seçilmiştir. Bu dönemlerde eski Başbakan ve etkili siyasetçi Şinzo Abe'nin himayesine giren Takaichi, Abe'nin Başbakanlığı döneminde çeşitli görevlerde bulunmuştur. Bu görevlerden en önemlisi ise, 2019'dan 2020'ye kadar Japonya İçişleri ve İletişim Bakanı olarak görev yapmasıdır.

Gençliğinde Sanae Takaichi

Şinzo Abe’nin istifası sonrasında ilk kez 2021 yılındaki LDP liderlik seçimlerine dahil olan Takaichi, bu seçimlerde ikinci turdan önce elenerek yarışta üçüncü olmuştur. Daha sonra ise, parti kararına saygı duyarak, Fumio Kishida'nın Başbakanlığı döneminde -2022'den 2024'e kadar- Ekonomik Güvenlik Bakanı olarak görev yapmıştır. Takaichi, 2024 yılında ikinci kez parti liderliği için aday olmuş ve ilk turda birinci olarak adından favori aday olarak söz ettirmiş, ancak ikinci turda Shigeru Ishiba'ya karşı az farkla kaybederek liderlik heveslerini bir kez daha ertelemek durumunda kalmıştır. Fakat Ishiba’nın istifası sonrasında 2025 yılında tekrar aday olan Takaichi ve bu defa her iki turda da birinci olarak parti lideri olmuş ve Shinjirō Koizumi'yi geçerek LDP’nin yeni Genel Başkanı olmaya hak kazanmıştır. Japonya meclisi Diet tarafından Başbakan seçilirse -ki bunun için bir engel bulunmuyor-, bu görevi üstlenen ilk kadın olacaktır.

Sanae Takaichi: Siyasi Görüşleri

Sanae Takaichi, genelde uluslararası basında partisi LDP’nin milliyetçi-muhafazakâr kanadında değerlendirilen[5] sağcı bir politikacıdır. Takaichi’nin yakın geçmişte Japonya’da oldukça etkili olmuş Şinzo Abe’ye yakınlığı, siyasi çizgisi hakkında araştırmacılara fikir verebilecektir. Nitekim Takaichi, milliyetçi-muhafazakâr siyasi görüşlerinin yanında, geçmişte kültürel alanda da muhafazakâr pozisyonlar almış ve eşcinsel evliliğe karşı çıkmak ve evli çiftlerin evlendikten sonra aynı soyadını kullanmasını zorunlu kılmak gibi tartışmalı bazı görüşleri çekinmeden dile getirmiştir.[6] Hatta Takaichi, Aralık 2020'de hükümetin cinsiyet eşitliği planının “aile birimlerine dayalı sosyal yapıyı yok edebileceğini” söylemiştir.[7] Takaichi, ayrıca, bir kadının Japonya İmparatoru olabilmesini sağlamak için yasanın değiştirilmesine de karşı çıkmaktadır.[8]

Bu kültürel hususların yanında, Sanae Takaichi, Japonya hükümetini eleştiren medya kuruluşlarının cezalandırılmasını ve Japonya'nın ulusal bayrağına zarar verenlerin hapse atılmasını da desteklemekte ve sert bir politikacı profili çizmektedir.[9] Hatta Takaichi, 2014 yılında Japon aşırı sağcıları ofisinde ağırlamış ve onlarla birlikte görünmekten kaçınmamıştır. Ekonomik olarak “Abenomics” olarak bilinen ve Başbakan Abe ile özdeşleşen liberal çizgiyi benimseyen[10] Takaichi, eski İngiliz Başbakanı Margaret Thatcher’ı rol model olarak benimsediğini belirtmesiyle de piyasa ekonomisine olan desteğini belli etmektedir.[11] Hatta Thatcher sevgisi nedeniyle, uluslararası basında zaman zaman Takaichi’ye de “Demir Leydi” (Iron Lady) denilmektedir.[12]

Dış politika konusunda ise, Takaichi, Japonya'nın silahlı çatışmaya girmesini yasaklayan Japon anayasasının 9. maddesinin revize edilmesini desteklemekte[13] ve bu konuda da Şinzo Abe’yi anımsatmaktadır. Birçok Japon sağcı siyasetçisi gibi Çin karşıtı bir politikacı olan Takaichi, fikri mülkiyet hırsızlığı gibi Çin'in ekonomik uygulamalarını eleştirmiş ve Çin'e olan ekonomik bağımlılığın azaltılmasını açıkça desteklemiştir. Takaichi, Japonya'nın İkinci Dünya Savaşı’nda işlediği savaş suçlarının abartıldığını da söylemiş ve “comfort women” olarak da bilinen Japonya’nın bu dönemdeki seks kölelerinin konusunun da dahil olduğu Emperyal Japonya’nın savaş suçlarını kabul eden Kono Bildirisi ve Murayama Bildirisi'ne olumsuz bakmasıyla Çin başta olmak üzere bazı ülkelerde tepki çekmiştir. Buna karşın, görüşlerini savunmaya devam eden Takaichi, Yasukuni Tapınağı'nı ziyaret ederek bu konudaki kararlılığını da ortaya koymaktadır. Takaichi’nin Tokyo’daki Yasukuni Tapınağı’nı ziyaret etmeye devam etme isteği ise Çin’in tepkisini çekmesi muhtemel bir hamle olarak görülüyor. Zira Tapınak, Japonya’nın geçmişteki militarizminin sembolü olarak değerlendiriliyor.[14]

Ek olarak, Sanae Takaichi, Şinto dini ritüellerinin ve ahlaki eğitimin yeniden tesis edilmesini savunan Şinto Ruhani Liderlik Derneği'nin (Şinto Seiji Renmei) parlamento grubunun Başkan Yardımcısı olarak görev yapmaktadır.[15] Keza Takaichi, aşırı milliyetçi örgüt Nippon Kaigi'nin de üyesidir.[16] Dolayısıyla, Sanae Takaichi, sağ-aşırı sağ siyasi kitleye öncelik veren bir LDP'lidir.

Analiz

Bu veriler temelinde değerlendirildiğinde, Japonya’nın yeni Başbakanı olması beklenen Sanae Takaichi’nin Şinzo Abe gibi Japonya’yı daha sağcı ve Amerikancı çizgide yönetecek bir lider olmasını beklemek olasıdır. Ancak şu da bir gerçektir ki, hem erkeklerin egemen olduğu bir dünyada var olmaya çalışan Takaichi bazı konulardaki sert görüşlerini siyaseten avantaj sağlamak için ifade etme eğilimindedir, hem de aşırı sağ eğilimlere karşın Japonya’nın demokratik siyasi sistem ve kültürü diğer Asya ülkelerine kıyasla çok daha oturmuş ve gelişmiş düzeydedir. Bu anlamda, ABD’deki Donald Trump yönetimine benzer şekilde, Japonya’daki Takaichi yönetiminin de popülist sağ çizgide ilerlemesi olasıdır. Bu bağlamda, Japonya’nın en büyük korkusu ise Çin’in son 40 yıldaki hızlı ekonomik yükselişini son yıllarda askeri olarak da desteklemeye başlaması ve BRICS+ ve Kuşak Yol Projesi gibi girişimlerle hızla dünyaya açılmasıdır. Japonya, Çin'de halen devam eden komünist yönetimin intikamcı bir politikaya yönelmesi bağlamında daima kuşkucu ve çekincelidir.

Ek olarak, Takaichi’nin Güney Kore ile ilişkilerde de bazı pürüzler yaratması olasıdır. Zira geçtiğimiz ay düzenlenen LDP Başkanlık seçimleri tartışmasında, Sanae Takaichi, Bakanlarının, ülkemizde Liancourt Kayalıkları olarak bilinen ve Japonya ile Güney Kore arasında tartışmalı bir toprak statüsündeki "Takeshima/Dokdo Günü" etkinliğine katılmaları gerektiğini açıkça savunmuş ve buranın Japon toprağı olduğunu vurgulamıştır.[17] Bu anlamda yeni dönemde Japonya-Güney Kore ilişkilerinde de bazı gerginlikler olması muhtemeldir. Ancak bu, kontrollü düzeyde tutulur ve her iki ülkenin de askeri harcamalarını arttırmalarını sağlarsa, ABD’nin bölgedeki Çin karşıtı büyük stratejisine hizmet eden bir politika seti haline de gelebilir.

Sonuç

Sonuç olarak, Sanae Takaichi, ilk kadın Japon Başbakanı olarak İtalya’da Giorgia Meloni’ye benzer bir rüzgar estirebilir. Batı ülkelerinin ve Asya’daki demokrasilerin son yıllarda Rusya ve Çin karşısında güçsüz durumda gözükmeleri nedeniyle Takaichi’nin bu sert çizgisinin bazı konjonktürel avantajları da olabilir. Ancak Japonya’nın demokratik ve bireysel özgürlükleri garanti altına alan kimliğinden vazgeçmemesi, gelecekte bu ülkenin kendi yumuşak gücü ve sistemini koruması adına şarttır. Aksi durumda, faşist dönemi çağrıştıran bir Japonya, kuşkusuz bölgede ve dünyadaki Çin sempatisini arttıracaktır.

Kapak Fotoğrafı: BBC

Prof. Dr. Ozan ÖRMECİ

DİPNOTLAR

[1] https://politikaakademisi.org/2025/09/19/japonyada-basbakan-ishibanin-istifasi-ve-yeni-lider-secimi/.

[2] https://www.bbc.com/news/articles/cx2pmy7m72lo.

[3] Resmi web sitesi için; https://www.sanae.gr.jp/.

[4] https://en.wikipedia.org/wiki/Sanae_Takaichi.

[5] https://www.nytimes.com/2021/09/20/world/asia/japan-election-sanae-takaichi.html; https://www.economist.com/asia/2025/09/26/takaichi-sanae-the-hardline-nationalist-who-may-soon-lead-japan.

[6] https://www.nytimes.com/2021/09/20/world/asia/japan-election-sanae-takaichi.html.

[7] https://www.bbc.com/news/world-asia-55472446.

[8] https://www.nytimes.com/2021/09/20/world/asia/japan-election-sanae-takaichi.html.

[9] https://theconversation.com/who-will-replace-yoshihide-suga-as-japans-prime-minister-heres-a-rundown-of-the-candidates-167355.