Ülkesi Ermenistan İkinci Karabağ Savaşı'nı Azerbaycan karşısında kaybetmesine karşın demokratik seçim yoluyla iktidarda kalmayı başaran Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan, bir süredir ısrarla sürdürdüğü "Türkiye ile normalleşme" politikası kapsamında, 20 Haziran 2025 tarihinde İstanbul'a gelerek, Dolmabahçe Sarayı'nda Türkiye Cumhurbaşkanı Sayın Recep Tayyip Erdoğan ile görüştü. Bu yazıda, bu görüşme ve Türkiye-Ermenistan ilişkilerine dair güncel bazı gelişmeler analiz edilecektir.
İki ülke liderinin yanı sıra Dışişleri Bakanları Hakan Fidan ile Ararat Mirzoyan'ın da yer aldığı heyetlerin hazır bulunduğu T.C. Cumhurbaşkanlığı Dolmabahçe Sarayı Çalışma Ofisi'ndeki görüşmede, Ankara'dan yapılan açıklamalara göre, Türkiye ile Ermenistan arasındaki temaslar başta olmak üzere, Güney Kafkasya’daki barış ve diyalog süreci ile bölgemizi ilgilendiren güncel gelişmeler ele alındı. Cumhurbaşkanı Erdoğan, Azerbaycan ile Ermenistan arasında varılan mutabatı överken, "kazan-kazan" anlayışı çerçevesinde bölgedeki gelişmeleri destekleyeceklerini belirtti. Görüşmede, Türkiye ile Ermenistan arasındaki normalleşme süreci kapsamında atılabilecek adımlar da ele alındı.
Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan da Cumhurbaşkanı Erdoğan'a benzer açıklamalar yaparken, iki lider, Ermenistan-Azerbaycan barış süreci ve Ermenistan Cumhuriyeti'nin "Barış Kavşağı" projesi hakkında da görüş alışverişinde bulundular. Görüşme öncesinde Türkiye'deki Ermeni toplumu temsilcileriyle de bir araya gelen Paşinyan, "Türkiye Ermenistan, Ermenistan da Türkiye için tehdit değil" açıklamasıyla Türkiye'ye yönelik sıcak yaklaşımını bir kez daha teyit etti.
Fransız Le Monde gazetesi için görüşmeyi değerlendiren Marie Jégo ile Faustine Vincent'a göre, bir saatlik görüşmede iki ülke arasındaki normalleşme, Azerbaycan-Ermenistan barış antlaşması ve İsrail-İran Savaşı'nın bölgesel etkileri gibi konular ele alınırken, 2021'den beri diplomatik bir kanalın açılmasıyla ufak adımlarla devam eden normalleşme süreci açısından Ermenistan basınına göre "tarihi bir ziyaret", Türkiye basınına göre de "olası bir ilerleme" gerçekleşmiş oldu.
Bu bağlamda Türkiye'nin de bir süredir oldukça sıcak baktığı Ermenistan'la normalleşme konusunda iki ülke arasında Türkiye'nin kardeş devleti Azerbaycan'ın ısrarla üzerinde durduğu Zengezur Koridoru'nun açılması dışında ciddi bir stratejik ayrılık konusu kalmamış gibi gözüküyor. Paşinyan'ın Erdoğan'la uyumu ve Türkiye'ye yönelik sıcak mesajları da bu süreci kolaylaştırıyor. Ermenistan'la normalleşmenin Türkiye'ye ABD ve Fransa gibi Batılı ülkelerle ilişkiler konusunda da -Ermeni diyasporası etkisiyle- kısmi bazı faydalar sağlayabileceği düşünüldüğünde, Ankara-Erivan normalleşmesi için şartlar olgunlaşmıştır denilebilir. Zira Moskova'ya karşı görece stratejik özerklik arayışındaki Erivan'ın Ankara ile yakınlaşması Batılı ülkelerce de güncel konjonktürde desteklenebilir. Azerbaycan'ın da Karabağ'da kontrolü sağlamasının ardından Türkiye'nin Ermenistan'la normalleşmesine 2008-2009 dönemindeki gibi yaklaşmayacağı öngörülebilir.
Bu şekilde, 1915 tehciri nedeniyle Batı kamuoyunda kötü bir şöhrete sahip olan Türkiye, tarihsel husumetleri güncel yapıcı ilişkilerle telafi ederek uluslararası kamuoyunda daha iyi bir imaja ve daha saygın bir devlet görünümüne sahip olabilecektir. Üstelik, Barış Kavşağı projesi ve Orta Koridor vizyonu ile, iki devlet, bölgesel altyapı ve ulaşım projeleri konusunda da iş birliklerini ilerletebilirler. Tüm bu nedenlerle, Türkiye-Ermenistan normalleşmesi her iki tarafın ve bölgesel aktörlerin de lehine bir gelişme olacaktır. Dileğimiz bunun vakit kaybetmeden gerçekleştirilmesidir.
Kapak fotoğrafı: Ulusal Kanal
Prof. Dr. Ozan ÖRMECİ
