A New Cold War Between Russia and the West?

Recent crisis between Russian Federation and USA/EU in Ukraine and Syria let some academics and journalists to talk boldly and write extensively on the concept of “New Cold War”. In this article, I will try to summarize different authors’ views about the nature of West-Russia relations in recent years.

Motly, Alexander J.  (2014), “The Sources of Russian Conduct”, Foreign Affairs[1]

Alexander J. Motly’s recent article published in Foreign Affairs magazine, “The Sources of Russian Conduct”, is symbolic because the name itself is a reference to George F. Kennan’s “The Sources of Soviet Conduct” article, which was accepted as the starting point of the Cold War period.

In this article, Motly basically claims that, although Russian Federation is not a communist empire like USSR, it is still an anti-Western political entity that has been acting hostile towards Western world and Western values. Moreover, the search for an absolute leader (Putin in this case) in domestic politics, is same as communist years in Moscow. Ever since he appeared in Russian politics in 1999, Vladimir Putin has been building an increasingly personalistic regime. Putin's Russia is corrupt, centralized and carries connotations of hyper-masculinity. Although Putin poses a direct threat to Western interests, he was lucky because the Western governments have been reducing their military spendings and NATO has been in decline for some years. Thus, Putin’s neo-imperial ideology has been gaining popularity around the world in recent years. Looking at this downward trend, the author claims that the Western bloc should develop a long-term policy against Russian expansionism.

Motly thinks that this policy should be -similar to what they did in the past- containment. Ukraine is the first and foremost example of a country that should be saved from Russian expansionism. Thus, Ukrainian government must be financially, militarily and politically helped. Other countries around Russia including Finland, Sweden, Estonia, Latvia, Lithuania and Moldova, as well as -possibly- Belarus and Kazakhstan should be supported by the West. Motly says; “Central to today’s containment policy is constraining Russia’s ability to use energy as a weapon. Halting the building of the South Stream pipeline, reducing Europe’s dependence on Russian oil and gas, and helping Ukraine reform its energy sector will be key. Last but not least, sanctions—as forms of minimizing Russia’s economic power—must be maintained and possibly intensified.”

He also thinks that the US and Europe must also work on their soft-power appeal. If they claim to stand for democracy, human rights, and “European values”, then they should actively promote them - especially in those places into which Russia seeks to expand. Motly continues; "Moreover, the West should always be ready to provide Putin with a face-saving exit from his aggressive behavior: 'it is a sine qua non of successful dealing with Russia' Kennan wrote, 'that the foreign government in question should remain at all times cool and collected and that its demands on Russian policy should be put forward in such a manner as to leave the way open for a compliance not too detrimental to Russian prestige.' In sum, counterforce plus soft power plus a willingness to compromise make for the best form of containment, whether in 1947 or in 2014."

Alexander Motly is also very optimistic about the future. He thinks that George Kennan’s optimism about the future during the Cold War can also be applied today. He asserts that, thanks to Western sanctions and the general Russian economic stagnation, Putin’s Russia is rapidly decaying. Putin’s regime includes vast corruption, overcentralization, inefficiency, ineffectiveness and bureaucratic empire-building. With containment, this could be accelerated. Finally, in his view, a wise, sustained and steady policy of containment could ensure that, when Putin’s regime is shaken to its foundations, the outcome will be favorable for Russians, their aggrieved neighbors and for the world.

Allison, Roy (2014), “Russian ‘deniable’ intervention in Ukraine: how and why Russia broke the rules”, International Affairs[2]

According to Roy Allison from Oxford University, Russia’s Crimea and Ukraine policy poses the greatest threat towards the Europe (West in general) after the Second World War. He thinks that although Western public opinion generally takes the issue from the geopolitical perspective, in fact, it is problematic in terms of international law and diplomacy. Russia, on the other hand, legitimizes its acts on the basis of Kosovo example and its influence based on its military power and its political power coming from its UN Security Council seat. However, Allison thinks that -unlike 2008 Georgia case- this time Russian aggression might lead to a serious confrontation between the West and Russia.

Allison then summarizes Russia’s arguments for Crimean move;

• The toppling down of Yanukovich government (an elected President) is anti-democratic and this event should be considered as part of Orange Revolution and Arab Spring.
• Russia has right to protect Russian originated Ukrainians on the basis of human rights.
• A pro-Western government in Kiev is a direct threat to Moscow’s security in Crimea and Black Sea region.
• Ukrainian crisis might lead to a serious refugee crisis for Moscow. Thus, Moscow has right to act.
• Ukrainian people called for Russian intervention and thus, Russia has right to intervene.
• There was a democratic referendum in Crimea and Crimean people wanted to annex to Russia.

Allison thinks that these arguments are problematic for certain reasons.

• Ukrainian transition was not only based on street demonstrations but the President Viktor Yanukovich was democratically impeached by the Rada and there was a new democratic election in Ukraine.
• Russian originated people in Ukraine were never threatened by the Ukranians and the human rights argument used by Russia was false.
• The new Ukrainian government, from the first day, declared that they will be loyal to international and bilateral agreements and never posed a threat to Russian security in Crimea or Black Sea region.
• Unlike Kosovo (1999) or Libya (2012), there has never been a serious refugee crisis in Ukraine.
• Ukranian people cannot invite a foreign country to help them without a resolution passing from the Rada – Ukrainian Parliament. Moreover, Russian aggression was against 1994 Budapest Accords between Russia and Ukraine through which Ukraine gave up from its nuclear weapons in return to Russian guarantee for its territorial integrity.
• Crimean referendum was made under the influence of Russian tanks and was not democratic.

Monaghan, Andrew (2015), “A ‘New Cold War’? Abusing History, Misunderstanding Russia”, Chatham House[3]

Andrew Monaghan basically claims that, although there are many similarities between the Cold War tensions and current Russian aggression, this theoretical framework might lead us to wrong conclusions. We are now living in 21st century and 20th century is over. Thus, we should interpret Russian policies from the perspective of current strategic thinking, not from the Cold War's strategic perspective.

According to Monaghan, it is a fact that there are still serious differences between the West and Russia. The Western liberal values are in sharp contrast with Russian statist and conservative values. Furthermore, Russia has close ties with anti-democratic regimes such as North Korea, China, Iran etc. and it does not promote democracy in the world unlike Western governments. Starting from 2007 Munich Conference, Russian leader Vladimir Putin has been increasingly questioning Western liberal and libertarian views and criticizing them severely. However, this might not mean that Russia and the West are in the situation of existential threat to each other. There are several reasons for this.

First of all, the hypothetical “New Cold War” pattern is not supported by some facts. For instance, Russia and EU countries enjoy high degree of economic relations especially EU’s dependency on Russian gas is a serious factor for the continuation of relations. (Western economic sanctions against Russia now changed the situation)

Secondly, there are common threats for opposing camps such as the international terrorism and the nuclear proliferation. ISIS terrorism for instance, is a serious factor that could make two sides cooperating more instead of competing. 

Thirdly, Monaghan thinks that Russia is not implementing expansionism, but rather, trying to secure itself. Since in Russian mind Ukraine is part of the “Russkiy mir”, Russia sees the situation as a threat to its own territories, not as an attack to a foreign country. Thus, Russia is only dealing with its “near abroad”, its own backyard. However, Russian economic investments and foreign policy initiatives in Syria, Iraq, Africa and Latin America show that Russian ambitions are not only limited to its near abroad geography, but Russia wants to become a world power again.

Fourthly, although Russian policy in Ukraine might be problematic, in times where the Western governments have other problems like ISIS, civil war in Syria, instabilities in Iraq, Yemen and Libya, refugee crisis in the Mediterranean and the rapid rise of China, putting Russia at the top spot might not be a rational move.

Fifthly, there might be a methodological problem. Although many social scientists focus on similarities to explain social phenomenons, this might prevent dynamic and flexible thinking as it was stated by French historian Marc Bloch.

Assist. Prof. Dr. Ozan ÖRMECİ

[1] Motly, Alexander J.  (2014), “The Sources of Russian Conduct”, Foreign Affairs, http://www.foreignaffairs.com/articles/142366/alexander-j-motyl/the-sources-of-russian-conduct.

[2] Allison, Roy (2014), “Russian ‘deniable’ intervention in Ukraine: how and why Russia broke the rules”, International Affairs, http://www.chathamhouse.org/publication/russian-%E2%80%98deniable-intervention%E2%80%99-ukraine-how-and-why-russia-broke-rules.

[3] Monaghan, Andrew (2015), “A ‘New Cold War’? Abusing History, Misunderstanding Russia”, Chatham House, https://www.chathamhouse.org/sites/files/chathamhouse/field/field_document/20150522ColdWarRussiaMonaghan.pdf.

Stratfor Gelecek On Yıl Öngörüleri

Amerika merkezli özel istihbarat kuruluşu Stratfor’un yayınladığı “Decade Forecast: 2015-2025” adlı rapor[1], 2015-2025 yılları arasında dünya siyasetinde yaşanabilecek bazı gelişmelere ışık tutan bir öngörü niteliği taşımaktadır. Raporda ön plana çıkan 11 önemli konu şöyle sıralanmıştır[2];

1. Rusya Federasyonu Çökecek: Raporda vurgulanan en flaş husus, gelecek 10 yılda Rusya Federasyonu’nun çökeceği ya da gücünü belli ölçüde kaybedeceği iddiasıdır. Rapora göre; Batı’nın uyguladığı ekonomik yaptırımlar, düşen petrol fiyatları, rublenin değer kaybetmesi, artan askeri harcamalar ve iç siyasette artan anlaşmazlıklar nedeniyle, Rusya Federasyonu, geniş coğrafyasının bazı bölgelerinde merkezi otoritesini kaybedecek ve bu da bir güç boşluğu yaratacaktır. Ancak 1917 Bolşevik Devrimi’nin aksine, bu durum bir devrim şeklinde yaşanmayacak ve özerk bölgelerin güçlenmesi ve bağımsızlığını ilan etmesi şeklinde yavaş yavaş gelişecektir.
2. ABD, Rusya’nın Nükleer Gücünü Güvence Altına Almak İçin Harekete Geçecek: Raporda ilk vurgulanan konunun devamı niteliğindeki bir diğer önemli iddia, Rusya’nın geniş nükleer kapasitesi nedeniyle bu ülkede yaşanan güç boşluğunun nükleer tehlikelere neden olmasını engellemek amacıyla, ABD’nin bu süreçte harekete geçecek olmasıdır. ABD, bu noktada ya askeri gücüyle bunu yapacak, ya da özerkleşen/bağımsızlık kazanan eski Rus topraklarında istikrarlı hükümetler kurulmasına yardım edecektir.
3. Almanya, Ekonomik Zorluklarla Karşılaşacak: Son yılların ekonomik anlamda en güçlü ve istikrarlı ülkesi olan Almanya, gelecek 10 yılda AB içerisinde yaşanan krizlerden olumsuz etkilenecek ve düşen ihracat oranları nedeniyle Japonya gibi bir resesyon dönemine girecektir.
4. Polonya, AB’nin Lider Ülkelerinden Olacak: Almanya’nın düşüşüne karşın, Polonya gelecek 10 yılda ekonomik ve siyasi açılardan büyük ilerlemeler kaydedecek ve AB’nin lider ülkelerinden olacaktır. ABD ile stratejik ortaklığının ve artan nüfusunun da etkisiyle, bu ülke, kısa sürede bölgesel bir güç haline gelecektir.
5. Dört Avrupa Olacak: Birkaç yıl öncesine kadar durdurulmasına imkansız gözüyle bakılan Avrupa entegrasyonu, AB içerisinde yaşanan milliyetçilik tartışmaları, bölgeselleşme eğilimleri ve artan AB kuşkuculuğu nedeniyle pratikte tek Avrupa’dan ziyade dört Avrupa’ya neden olacaktır. Bunlar; Batı Avrupa, Doğu Avrupa, İskandinavya ve Britanya Adaları olacaktır.
6. Türkiye ve ABD Daha Yakın Müttefik Olacaklar: Rapora göre; Türkiye ve ABD, gelecek 10 yılda daha yakın müttefik olacaklardır. Bunun sebebi ise, Türkiye’nin Karadeniz Bölgesi’ndeki Rus ve Ermeni tehdidine karşı ABD desteğine ihtiyaç duyacak olmasıdır. Ayrıca Türkiye’nin sınırlarındaki (Suriye, Irak) krizlerin çözümü konusunda da Türkiye ve ABD birlikte hareket edeceklerdir.
7. Çin, Yeni Sorunlarla Karşılaşacak: Son 10 yılda ekonomik büyüme ve siyasi istikrar anlamında başarılı bir performans gösteren Çin, gelecek 10 yılda Komünist Parti’ye yönelik tepkiler ve bölgesel eşitsizlikler nedeniyle zor günler geçirecektir. Komünist Parti, bu tepkiler karşısında liberalleşmeyecek ve daha sert yöntemlere başvuracaktır.
8. Japonya, Asya’nın Yükselen Deniz Gücü Olacak: Çin’in güçlü bir donanma kurması karşısında, tarihsel olarak önemli bir deniz gücü olan Japonya da harekete geçecek ve kısa sürede çok güçlü bir donanma inşa edecektir. ABD’nin azalan askeri gücü nedeniyle, Japonya bunu yapmaya mecbur kalacaktır. Zira güvenlik dışında, -bir ada ülkesi olmanın doğal neticesi olarak- bu ülke, ithalata büyük önem vermekte ve bazı ihtiyaçlarını bu yolla karşılamaktadır.
9. Güney Çin Denizi’nde Savaş Yaşanmayacak: Rapora göre; son yıllarda en riskli bölgelerden biri olarak gösterilen Güney Çin Denizi’nde sıcak bir çatışma yaşanmayacak, ancak bölgedeki tansiyon devam edecektir. Bölgede Rusya’nın gücü düşerken, Japonya ve Çin’in gücü artacaktır.
10. 16 Yeni ve Küçük Çin Olacak: Çin’in ekonomik büyüme oranlarının ve verimliliğinin düşmesi, küresel sermayeyi başka bazı ülkelere yönlendirmeye başlayacak ve bunun neticesinde 16 tane yeni küçük “Çin” ortaya çıkacaktır. Bu devletler; Meksika, Nikaragua, Dominik Cumhuriyeti, Peru, Etiyopya, Uganda, Kenya, Tanzanya, Bangladeş, Myanmar, Sri Lanka, Laos, Vietnam, Kamboçya, Filipinler ve Endonezya olacaktır. Bu ülkeler, 1,15 milyarlık toplam nüfuslarıyla ekonomik büyüme açısından en dikkat çeken aktörler haline geleceklerdir.
11. ABD Gücü Azalacak: Rapordaki son ve en önemli tespitlerden birisi de, dünyadaki tek süper-güç konumundaki ABD’nin gelecek 10 yılda gücünün azalacak olmasıdır. Ancak bu durum, ABD’nin dünya liderliğini kaptırdığı ya da krize girdiği anlamına gelmemektedir. Zira ABD, dünyadaki sorunlara fazlasıyla angaje olan politikasını değiştirecek, ancak kendisi güvenlik ve zenginlik içerisinde yaşamaya devam edecektir.

Rapordaki iddiaların flaş, ancak eleştiriye açık olduğu söylenebilir. Özellikle Rusya Federasyonu’nun dağılması ve ABD’nin bu ülkedeki nükleer tehlikelere karşı harekete geçmesi senaryosunun gerçekleşme ihtimali, Rusya’nın son dönemde yaşadığı zorluklara karşın, hiç de kolay gözükmemektedir. Bunun sebebi de, Rus lider Vladimir Putin’e son dönemde artan desteğin de teyit ettiği üzere, Rus halkının duygusal (rasyonel değil) ve aşırı milliyetçi bir yapıda olmasıdır. Rapordaki en isabetli tahminler ise, Türkiye-ABD müttefikliğinin daha da derinleşmesi, Japonya’nın askeri kapasitesinin artması ve AB içerisinde yaşanacak sorunlar olarak gözükmektedir.

Yrd. Doç. Dr. Ozan ÖRMECİ

[1] Raporun tamamına bu adresten ulaşılabilir; https://www.stratfor.com/sample/forecast/decade-forecast-2015-2025.

[2] Raporun İngilizce kısa bir özeti buradan görülebilir, http://www.businessinsider.com/stratfor-has-11-chilling-predictions-for-what-the-world-will-look-like-in-10-years-2015-6.

İddialı ABD Başkan Adaylarının Vizyonları

8 Kasım 2016 tarihinde ABD’de düzenlenecek olan Başkanlık seçimleri için tartışmalar devam ederken, Başkan adaylarının programları ve politika tercihleri de artık yavaş yavaş somutlaşmaya başladı. Bu yazıda, CFR’nin yayınladığı bir dosyadan[1] faydalanarak, ABD Başkanlık seçimlerinde iddialı olan adayların çeşitli tartışmalı konulardaki politika önerilerini sizlere özetlemeye çalışacağım.

Bernie Sanders (Demokrat Parti): 1941 doğumlu olan Bernie Sanders[2], ABD Başkanlık seçimlerinin tek sosyalist adayı olarak dikkat çekmekte ve özellikle dünyadaki sol çevrelerde sempati toplamaktadır. İsveç tipi bir sosyal devleti savunan Sanders, 2007’den beri Vermont Senatörü olarak Senato’da görev yapmaktadır. Seçimde yarışan tek Yahudi aday da olan Sanders’ın, özellikle ekonomi alanında ABD tarihi açısından dönüm noktası kabul edilebilecek önemli önerileri vardır.

ABD’de yıllardır orta sınıfa yönelik bir savaş yürütüldüğünü savunan Sanders, Wall Street üzerindeki denetimin arttırılmasını, zenginlerden daha fazla vergi alınmasını ve ABD’nin savunma bütçesinin küçültülmesini istemektedir. Ayrıca Sanders, savaş karşıtı dış politika önerileriyle de dünyada büyük ilgi uyandırmaktadır. Irak Savaşı’na karşı çıkmış olan Sanders, Demokratların ve ABD tarihinin en solcu Başkan adayı olarak görülmektedir. Göç hadisesine de insancıl bir perspektiften yaklaşan Sanders, kaçak göçmenlerin vatandaşlığa kabul edilmelerini ve ABD’nin insani trajedi yaşayan ülkelerden daha fazla göç almasını savunmaktadır.

Ticaret konusunda Başkan Obama’nın yaptığı Trans-Pasifik Ticaret Ortaklığı Anlaşması’na karşı çıkarak tepki toplayan Sanders, bu nedenle iş çevrelerinin pek sevmediği bir aday olarak bilinmektedir. Sanders’ın tabanda yarattığı etkiye rağmen, adaylık konusunda Demokrat Parti içerisinde Hillary Clinton’a geçilmesine kesin gözüyle bakılmaktadır.

Hillary Clinton (Demokrat Parti): Önceki ABD Başkanlarından Bill Clinton’ın eşi olan 1947 doğumlu Hillary Clinton[3], ABD’nin ilk kadın Başkanı olma ihtimali nedeniyle özellikle kadın seçmenlerden yoğun destek alan deneyimli bir siyasetçidir. 2001-2009 yılları arasında New York Senatörü olarak Senato’da görev yapan Clinton, 2009-2013 yılları arasında ABD Dışişleri Bakanı olarak görev yapmıştır. 2008 yılında da Başkan adaylığına çok yaklaşan ancak Barack Obama’ya geçilen Clinton, Demokrat Parti’nin liberal sağ kanadında yer alan bir isimdir.

Daha önce Dışişleri Bakanlığı yapmış bir siyasetçi olarak bu konuya seçim kampanyasında ağırlık veren Clinton, henüz net bir plan ortaya koymasa da, ABD’nin müttefikleriyle beraber IŞİD ve köktendinci terör hadisesi karşısında harekete geçmesi gerektiğini savunmakta ve bir anlamda Obama yönetimini eleştirmektedir. Obama’ya kıyasla İsrail’e daha sıcak mesajlar verdiği görülen Clinton’ın Ortadoğu politikalarını iyi bilen bir isim olması, ona Başkanlık konusunda büyük avantaj sağlayabilir. Suriye içsavaşı konusuna da konuşmalarında değinen Clinton, ABD’nin Suriyeli devrimcilere destek vermek konusunda zaafiyet göstermesinin IŞİD’in ortaya çıkmasına neden olduğunu savunmaktadır. Hillary’nin çok dikkat çeken bir açıklaması ise, Obama yönetiminin İran İslam Cumhuriyeti ile yaptığı nükleer anlaşmaya şüpheyle yaklaşması ve “İran’a güvenmek için hiçbir nedenimiz yok” şeklinde konuşmasıdır.[4]

Konuşmalarında ekonomiye de ağırlık verdiği gözlemlenen Clinton, şirketlerin kısa vadeli kârlardan ziyade uzun vadeli çıkarlara odaklanması gerektiğini ve orta sınıfın yeniden güçlendirilmesi gerektiğini söylemektedir. Ancak Sanders’tan farklı olarak, Hillary, bunu sosyalist değil, serbest piyasa ekonomisi ile başarmayı planlamaktadır. Yenilenebilir enerji konusuna da konuşmalarında sık sık vurgu yapan Clinton, ABD’nin bu alanda öncü bir rol oynaması gerektiğine dikkat çekmektedir. Hillary Clinton’ın 2016 Başkanlık seçiminin favori adaylarından biri olduğu söylenmelidir. Ancak Clinton’ın ilerlemiş yaşı ve Obama ile 2 dönemdir Demokratların Başkanlık seçimini kazanıyor olması nedeniyle partisinin biraz yıpranmış olması, kendisinin elini zayıflatmaktadır.

Ben Carsson (Cumhuriyetçi Parti): 1951 doğumlu Amerikalı beyin cerrahı Ben Carsson[5], Afrikalı Amerikalı tek Başkan adayı olarak 2016 Başkanlık seçimlerine damgasını vurmaktadır. Çok başarılı bir tıp kariyerinden gelen Carsson, buna karşın muhafazakar görüşleri ile bilinmektedir. Carsson’ın seçim kampanyası döneminde kullandığı İslam karşıtı bazı abartılı ifadeler de (bir Müslüman’ın asla ABD Başkanı olmaması gerektiği), İslam dünyasında tepki yaratmıştır.

İran’la Obama yönetimi arasında yapılan anlaşmaya soğuk bakan Carsson, dünyadaki terörizmin ana sponsorlarından biri olan bu ülkeye karşı daha sert politikalar önermektedir. ABD’nin bölgedeki en yakın müttefiki olarak İsrail’i işaret eden Carsson, Suriye ve İran rejimleri ile IŞİD’i ise bölgedeki en büyük tehlikeler olarak saymaktadır. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’i Sovyetler Birliği gibi bir Rus imparatorluğu kurmak istemekle itham eden Carsson, dış politikada oldukça şahin ve askeri güç kullanmaya istekli gibi gözükmektedir.

Obama yönetiminin göç politikasını da eleştiren Carsson, kaçak göçmenlerle mücadele edilmesi için sınırların daha iyi kontrol edilmesini savunmakta ve kaçak göçmenleri vatandaş yapmak yerine, daha kapsamlı bir misafir işçi programını uygulamaya sokmayı önermektedir. Amerikan ekonomisinin yaşadığı dış borç sorununa da dikkat çeken Ben Carsson, seçmenlere ekonomiyi toparlama sözü vermektedir. Carsson’ın açıklamaları ilgi çekmesine karşın, partisinin Başkan adayı olması çok zor bir ihtimal gibi gözükmektedir.

Donald Trump (Cumhuriyetçi Parti): 2016 ABD Başkanlık seçimleri kampanyasını medya görünürlüğü anlamında domine eden Donald Trump[6], aslında 1946 doğumlu süper zengin bir işadamıdır. Emlak ve inşaat sektöründe yer alan Trump, seçim kampanyası dönemindeki esprileri, gafları ve özellikle Müslümanları kızdıran bazı açıklamaları ile uzak ara en popüler aday görünümündedir. Nitekim Cumhuriyetçi Parti seçmenleri arasında yapılan anketler, Trump’ın şu an için en şanslı Başkan adayı olduğunu göstermektedir. Ancak Trump’ın kutuplaştırıcı dili, ilerleyen süreçte kendisi adına önemli bir dezavantaj oluşturacaktır.

Dış politika konusunda detaylı bilgisi olmadığı gözlemlenen Trump, ABD’yi yeniden büyük bir ülke yapma sözü vermekte ve bunun yolunun da ABD’nin göçmen sorununa bir çare bulmasından geçtiğini iddia etmektedir. Bunun için tüm yasadışı göçmenleri geri gönderme sözü veren Trump, ayrıca Müslümanların da ABD’ye girişine sınırlama getirilmesini savunmaktadır. Son derece anti-demokratik bu fikirlerin Cumhuriyetçi Parti tabanında ilgi görmesi ise, İslamofobinin son dönemde ABD ve dünyada ne kadar güçlendiğini göstermektedir.

Başarılı bir işadamı olan ve kendi başarısını Amerikan ekonomisine de yansıtacağını iddia eden Trump, renkli kişiliğine karşın ABD Başkanlığına ulaşması -radikal söylemleri nedeniyle- çok zor gözüken bir liderdir. Zira Ortadoğu’da ve dünyada birçok Müslüman nüfusu yoğun müttefiki olan ABD, Trump’ın sert İslam karşıtı söylemi nedeniyle, onun Başkanlığında müttefiklerini kaybetme riskiyle yüzyüze gelebilir.

Jeb Bush (Cumhuriyetçi Parti): Daha önce 2 ABD Başkanı çıkaran (babası George Bush ve ağabeyi George W. Bush) zengin bir Teksaslı aileden gelen 1953 doğumlu eski Florida Valisi olan Jeb Bush[7], anketlerde kendi partisi içerisinde dahi 3. sırada yer almasına karşın, ailesinden gelen önemli bağlantıları ve vakur duruşuyla iyi bir Başkan adayı profili çizmektedir. Eşi Meksikalı olan ve İspanyolca’yı anadili gibi konuşan Jeb Bush, Florida’daki Kübalı ve Hispanik göçmenlerin yoğun desteğine sahiptir.

Dış politika ve güvenlik politikalarına konuşmalarında geniş yer ayıran Jeb Bush, ABD Başkanı Obama’yı ülkesini askeri zaafiyete düşürmekle suçlamakta ve askeri modernleşme ve savunma harcamaları konusunda daha atak bir Başkan olacağının sinyallerini vermektedir. Obama’nın dış politikasını “belirsiz ve zayıf” olarak niteleyen Bush, Obama’nın İran nükleer anlaşması ile ABD’nin dost ve düşmanlarını (İran ve İsrail) karıştırdığını söylemekte ve anlaşmaya hararetle karşı çıkmaktadır. Obama’nın ABD’nin kırmızı çizgilerini korumakta da zayıf kaldığına dikkat çeken Bush, Başkan olursa Ortadoğu’ya yönelik daha şahin bir politika izleyeceğinin sinyallerini vermektedir. Bu da, akıllara Suriye’ye yönelik bir askeri müdahaleyi getirmektedir. Obama’nın Küba açılımına da karşı çıkan Bush, bunun Castro rejimini meşrulaştırdığını savunmaktadır. Sibergüvenlik konusunda da önemli önerileri olan Bush, dış politikada güçlü ve bilgili bir aday görünümü çizmektedir.

Ekonomide Amerikan seçmenlerine yıllık en az yüzde 4’lük bir ekonomik büyüme sözü veren Bush, göç konusunda da sert bir tutum takınmakta ve sınırların daha iyi korunması gerektiğini ifade etmektedir. Vergilendirme konusu da Bush’un konuşmalarında yer verdiği bir konu olup, bu alanda daha az vergileri savunması Bush’u sermaye çevrelerinde sevilen bir aday haline getirmektedir. Bush’un, halen en güçlü Cumhuriyetçi Başkan adaylarından biri olduğu söylenebilir. Ancak şu an için anketlerde 3. sırada yer alması düşündürücüdür.

Marco Rubio (Cumhuriyetçi Parti): 1971 doğumlu ve Hispanik (Küba asıllı) bir Florida Senatörü olan Marco Rubio[8], Cumhuriyetçi Parti’nin genç ve karizmatik adayı olarak dikkat çekmektedir.

Diğer Cumhuriyetçi adaylar gibi Obama yönetiminin askeri harcamaları kısıtlamasına karşı çıkan Rubio, konuşmalarında IŞİD, Rusya, Çin, İran ve Kuzey Kore’yi eleştirmekte ve hepsinin ABD’nin savunduğu demokratik değerlere zarar veren uluslararası aktörler olduğunu söylemektedir. Özellikle Rus lider Vladimir Putin’in Ortadoğu’da gücünü arttırdığına ve onunla mücadele edilmesi gerektiğine dikkat çeken Rubio, Suriye konusunda Obama yönetiminin yaşadığı başarısızlığa vurgu yapmaktadır. Artan Çin tehlikesine karşı Asya’da ABD’nin Japonya ile daha yakınlaşması gerektiğini de belirten Rubio, dış politikada diğer Cumhuriyetçiler gibi Demokratlara kıyasla daha atak gözükmektedir.

Amerikan halkına, üç önceliğini; Amerikan gücünü korumak, Amerikan ekonomisini güçlendirmek ve Amerikan değerlerini savunmak olarak sıralayan Marco Rubio, kampanyasını daha çok dış politika üzerine kurgulamış gibi gözükmektedir.

Yrd. Doç. Dr. Ozan ÖRMECİ

[1] http://www.cfr.org/elections/presidential-candidates-their-own-words/p36633 adresinden görülebilir.

[2] Web sitesi için; http://www.berniesanders.com/.

[3] Web sitesi için; https://www.hillaryclinton.com/.

[4] Bu konuşma için; https://www.youtube.com/watch?v=2UhY0SDOULI

[5] Web sitesi için; https://www.bencarson.com/.

[6] Web sitesi için; http://www.trump.com/.

[7] Web sitesi için; https://jeb2016.com/.

[8] Web sitesi için; https://marcorubio.com/.

The Clash of Civilizations by Samuel Huntington

Samuel Huntington

Samuel P. Huntington (1927-2008)[1] was a very influential American Political Scientist who taught for long years at Harvard University. Huntington was a conservative democrat and worked for long years on civil-military relations, democratic theory and democratization.[2] During the Carter administration, Huntington also served as the White House Coordinator of Security Planning for the National Security Council. He was already a very famous and important scholar. However, Huntington became a real star in the academic field after the publication of his article “The Clash of Civilizations?” in Summer 1993 edition of the Foreign Affairs magazine in response to his former student Francis Fukuyama’s 1992 book, The End of History and the Last Man. Huntington later developed his views and published his chef d’oeuvre The Clash of Civilizations and the Remaking of World Order in 1996.[3]

Samuel Huntington

The Clash of Civilizations: Background of the Term

The Clash of Civilizations is a controversial theory created by Samuel Huntington about the nature of political conflicts in the post-Cold War period. Huntington basically claimed that people’s cultural and religious identities (the civilization that they belong) will be the primary source of conflict in the post-Cold War world. Huntington proposed this theory for the first time in a 1992 lecture at the American Enterprise Institute. A year later, in 1993, he published an article in Foreign Affairs magazine article titled “The Clash of Civilizations?”. The article contained a question mark in its title but since Huntington developed his theory and became more confident about its validity, in 1996 he published his famous also very controversial book The Clash of Civilizations and the Remaking of World Order.

Actually, the term “The Clash of Civilizations” was used earlier by French author Albert Camus in 1946 and by famous historian Bernard Lewis in an article in the September 1990 issue of The Atlantic Monthly titled “The Roots of Muslim Rage”.[4] Even earlier, the phrase appears in a 1926 book regarding the Middle East by Basil Mathews; Young Islam on Trek: A Study in the Clash of Civilizations.[5] However, Huntington was the first person to systematize different views about the important role played by culture in world politics and turned them into a consisten theory.

The Clash of Civilizations: Theory

Huntington basically claimed that the fundamental source of conflict in this new world will not be primarily ideological or economic.[6] In his view, the great divisions among humankind and the dominating source of conflict will be religious and cultural. Nation states will remain the most powerful actors in world affairs, but the principal conflicts of global politics will occur between nations and groups of different civilizations. The clash of civilizations will be the battle line of the future.

Chronology of conflict according to Huntington:[7]

1-) Among princes, emperors and absolute monarchs after Westphalia.

2-) Between nations after the French Revolution.

3-) Conflict of ideologies after the Bolshevik Revolution.

All of these conflicts were within the Western civilization. With the end of the Cold War, international politics moved out of its Western phase, and its center-piece became the interaction between the West and non-Western civilizations and among non-Western civilizations.

Major civilizations according to Huntington[8]

During the Cold War, the world was divided into the First, Second and Third worlds. However, in the post-Cold War era, those divisions are no longer relevant.[9] It is far more meaningful now to group countries not in terms of their political or economic systems or in terms of their level of economic development, but rather in terms of their culture and civilization.

A civilization is a cultural entity. A civilization is thus the highest cultural grouping of people and the broadest level of cultural identity people have short of that which distinguishes humans from other species. It is defined both by common objective elements, such as language, history, religion, customs, institutions, and by the subjective self-identification of people. Civilizations obviously blend and overlap, and may include subcivilizations. Western civilization has two major variants, European and North American, and Islam has its Arab, Turkic and Malay subdivisions.

Civilizational identity will be increasingly important in the future, and the world will be shaped in large measure by the interactions among seven or eight major civilizations. These include Western, Confucian, Japanese, Islamic, Hindu, Slavic-Orthodox, Latin American and possibly African civilization. The most important conflicts of the future will occur along the cultural fault lines separating these civilizations from one another.

Why Civilizations Will Clash?[10]

1. Differences among civilizations are not only real; they are basic. Civilizations are differentiated from each other by history, language, culture, tradition and, most important, religion. Over the centuries, however, differences among civilizations have generated the most prolonged and the most violent conflicts.
2. The world is becoming a smaller place. The interactions between peoples of different civilizations are increasing; these increasing interactions intensify civilization consciousness and awareness of differences between civilizations and commonalities within civilizations. The interactions among peoples of different civilizations enhance the civilization-consciousness of people that, in turn, invigorates differences and animosities stretching or thought to stretch back deep into history
3. The processes of economic modernization and social change throughout the world are separating people from longstanding local identities. They also weaken the nation state as a source of identity. In much of the world religion has moved in to fill this gap, often in the form of movements that are labelled "fundamentalist."
4. The growth of civilization-consciousness is enhanced by the dual role of the West. On the one hand, the West is at a peak of power. At the same time, however, and perhaps as a result, a return to the roots phenomenon is occurring among non-Western civilizations. E.g. "Asianization, "Hinduization, re-Islamization. A West at the peak of its power confronts non-Wests that increasingly have the desire, the will and the resources to shape the world in non-Western ways.
5. Cultural characteristics and differences are less mutable and hence less easily compromised and resolved than political and economic ones. Even more than ethnicity, religion discriminates sharply and exclusively among people. A person can be half-French and half-Arab and simultaneously even a citizen of two countries. It is more difficult to be half-Catholic and half-Muslim.
6. Economic regionalism is increasing. On the one hand, successful economic regionalism will reinforce civilization-consciousness. On the other hand, economic regionalism may succeed only when it is rooted in a common civilization. As people define their identity in ethnic and religious terms, they are likely to see an "us" versus "them" relation existing between themselves and people of different ethnicity or religion. Differences in culture and religion create differences over policy issues, ranging from human rights to immigration to trade and commerce to the environment.

The clash of civilizations, thus, occurs at two levels. At the micro-level, adjacent groups along the fault lines between civilizations struggle, often violently, over the control of territory and each other. At the macro-level, states from different civilizations compete for relative military and economic power, struggle over the control of international institutions and third parties, and competitively promote their particular political and religious values.

The Fault Lines Between Civilizations

The fault lines between civilizations are replacing the political and ideological boundaries of the Cold War as the flash points for crisis and bloodshed. As the ideological division of Europe has disappeared, the cultural division of Europe between Western Christianity, on the one hand, and Orthodox Christianity and Islam, on the other, has re-emerged.[11]

Conflict along the fault line between Western and Islamic civilizations has been going on for 1,300 years.[12] After World War II, the West, in turn, began to retreat; the colonial empires disappeared; first Arab nationalism and then Islamic fundamentalism manifested themselves; the West became heavily dependent on the Persian Gulf countries for its energy; the oil-rich Muslim countries became money-rich and, when they wished to, weapons-rich. Several wars occurred between Arabs and Western ally Israel.

Those relations are also complicated by demography. The spectacular population growth in Arab countries, particularly in North Africa, has led to increased migration to Western Europe. The movement within Western Europe toward minimizing internal boundaries has sharpened political sensitivities with respect to this development. In Italy, France and Germany, racism is increasingly open, and political reactions and violence against Arab and Turkish migrants have become more intense and more widespread since 1990.

On both sides, the interaction between Islam and the West is seen as a clash of civilizations. The conflict of civilizations is deeply rooted elsewhere in Asia. The historic clash between Muslim and Hindu in the subcontinent manifests itself now not only is the rivalry between Pakistan and India but also in intensifying religious strife within India between increasingly militant Hindu groups and India's substantial Muslim minority.

The interactions between civilizations vary greatly in the extent to which they are likely to be characterized by violence. Economic competition clearly predominates between the American and European subcivilizations of the West and between both of them and Japan. On the Eurasian continent, however, the proliferation of ethnic conflict, epitomized at the extreme in "ethnic cleansing," has not been totally random. It has been most frequent and most violent between groups belonging to different civilizations. In Eurasia the great historic fault lines between civilizations are once more aflame. This is particularly true along the boundaries of the crescent-shaped Islamic bloc of nations from the bulge of Africa to central Asia. Violence also occurs between Muslims, on the one hand, and Orthodox Serbs in the Balkans, Jews in Israel, Hindus in India, Buddhists in Burma and Catholics in the Philippines. Islam has bloody borders.

Civilization rallying to date has been limited, but it has been growing, and it clearly has the potential to spread much further. As the conflicts in the Persian Gulf, the Caucasus and Bosnia continued, the positions of nations and the cleavages between them increasingly were along civilizational lines. The next world war, if there is one, will be a war between civilizations.

The book cover

The West vs. The Rest

The West is now at an extraordinary peak of power in relation to other civilizations.[13] Decisions made at the U.N. Security Council or in the International Monetary Fund that reflect the interests of the West are presented to the world as reflecting the desires of the world community. The very phrase "the world community" has become the euphemistic collective noun (replacing "the Free World") to give global legitimacy to actions reflecting the interests of the United States and other Western powers. The West, in effect, is using international institutions, military power and economic resources to run the world in ways that will maintain Western predominance protect Western interests and promote Western political and economic values. That at least is the way in which non-Westerners see the new world, and there is a significant element of truth in their view. Differences in power and struggles for military, economic and institutional power are thus one source of conflict between the West and other civilizations. Differences in culture, that is basic values and beliefs, are a second source of conflict.

At a more basic level, however, Western concepts differ fundamentally from those prevalent in other civilizations. Western ideas of individualism, liberalism, constitutionalism, human rights, equality, liberty, the rule of law, democracy, free markets, the separation of church and state, often have little resonance in Islamic, Confucian, Japanese, Hindu, Buddhist or Orthodox cultures. Western efforts to propagate each ideas produce instead a reaction against "human rights imperialism" and a reaffirmation of indigenous values, as can be seen in the support for religious fundamentalism by the younger generation in non-Western cultures.

In the political realm, of course, these differences are most manifest in the efforts of the United States and other Western powers to induce other peoples to adopt Western ideas concerning democracy and human rights. Modern democratic government originated in the West. When it has developed colonialism or imposition. The central axis of world politics in the future is likely to be, in Kishore Mahbubani's phrase, the conflict between “the West and the Rest” and the responses of non-Western civilizations to Western power and values.

Those responses generally take one or a combination of three forms.

1. At one extreme, non-Western states can, like Burma and North Korea, attempt to pursue a course of isolation, to insulate their societies from penetration or "corruption" by the West, and, in effect, to opt out of participation in the Western-dominated global community. The costs of this course, however, are high, and few states have pursued it exclusively.
2. A second alternative, the equivalent of "band-wagoning" in international relations theory, is to attempt to join the West and accept its values and institutions.
3. The third alternative is to attempt to "balance" the West by developing economic and military power and cooperating with other non-Western societies against the West, while preserving indigenous values and institutions; in short, to modernize but not to Westernize.

Torn Countries

In the future, as people differentiate themselves by civilization, countries with large numbers of people of different civilizations, such as the Soviet Union and Yugoslavia, are candidates for dismemberment. Some other countries have a fair degree of cultural homogeneity but are divided over whether their society belongs to one civilization or another. These are town countries. Their leaders typically wish to pursue a band-wagoning strategy and to make their countries members of the West, but the history, culture and traditions of their countries are non-Western. The most obvious and prototypical torn country is Turkey. “Having rejected Mecca, and then being rejected by Brussels, where does Turkey look? Tashkent may be the answer. The end of the Soviet Union gives Turkey the opportunity to become the leader of a revived Turkic civilization involving seven countries from the borders of Greece to those of China. Encouraged by the West, Turkey is making strenuous efforts to carve out this new identity for itself.”[14]

To redefine its civilization identity, a torn country must meet three requirements. First, its political and economic elite has to be generally supportive of and enthusiastic about the move. Second, its public has to be willing to acquiesce in the redefinition. Third, the dominant groups in the recipient civilization have to be willing to embrace the convert. All three requirements in large part exist with respect to Mexico. The first two in large part exist with respect to Turkey. It is not clear that any of them exist with respect to Russia's joining the West.

The Confucian-Islamic Connection

The obstacles to non-Western countries joining the West vary considerably. They are least for Latin American and East European countries. They are greater for the Orthodox countries of the former Soviet Union. They are still greater for Muslim, Confucian, Hindu and Buddhist societies.

They do this by promoting their internal development and by cooperating with other non-Western countries. The most prominent form of this cooperation is the Confucian-Islamic connection that has emerged to challenge Western interests, values and power.

Almost without exception, Western countries are reducing their military power; under Yeltsin's leadership so also is Russia. China, North Korea and several Middle Eastern states, however, are significantly expanding their military capabilities.

The conflict between the West and the Confucian-Islamic states focuses largely, although not exclusively, on nuclear, chemical and biological weapons, ballistic missiles and other sophisticated means for delivering them, and the guidance, intelligence and other electronic capabilities for achieving that goal. The West promotes non-proliferation as a universal norm and non-proliferation treaties and inspections as means of realizing that norm. It also threatens a variety of sanctions against those who promote the spread of sophisticated weapons and proposes some benefits for those who do not. The attention of the West focuses, naturally on nations that are actually or potentially hostile to the West.

The non-Western nations, on the other hand, assert their right to acquire and to deploy whatever weapons they think necessary for their security. A Confucian-Islamic military connection has thus come into being, designed to promote acquisition by its members of the weapons and weapons technologies needed to counter the military powers of the West.

Implications for the West

The article not argue that civilization identities will replace all other identities, that nation states will disappear, that each civilization will become a single coherent political entity, that groups within a civilization will not conflict with and even fight each other. This paper does set forth the hypotheses that differences between civilizations are real and important; civilization-consciousness is increasing; conflict between civilizations will supplant ideological and other forms of conflict as the dominant global form of conflict; international relations, historically a game played out within Western civilization, will increasingly be de-Westernized and become a game in which non-Western civilizations are actors and not simply objects; successful political, security and economic international institutions are more likely to develop within civilizations than across civilizations; conflicts between groups in different civilizations will be more frequent, more sustained and more violent than conflicts between groups in the same civilization; violent conflicts between groups in different civilizations are the most likely and most dangerous source of escalation that could lead to global wars; the paramount axis of world politics will be the relations between "the West and the Rest"; the elites in some torn non-Western countries will try to make their countries part of the West, but in most cases face major obstacles to accomplishing this; a central focus of conflict for the immediate future will be between the West and several Islamic-Confucian states.

This is not to advocate the desirability of conflicts between civilizations. It is to set forth descriptive hypotheses as to what the future may be like. If these are plausible hypotheses, however, it is necessary to consider their implications for Western policy. These implications should be divided between short-term advantage and long-term accommodation. In the short term it is clearly in the interest of the West to promote greater cooperation and unity within its own civilization, particularly between its European and North American components; to incorporate into the West societies in Eastern Europe and Latin America whose cultures are close to those of the West; to promote and maintain cooperative relations with Russia and Japan; to prevent escalation of local inter-civilization conflicts into major inter-civilization wars; to limit the expansion of the military strength of Confucian and Islamic states; to moderate the reduction of counter military capabilities and maintain military superiority in East and Southwest Asia; to exploit differences and conflicts among Confucian and Islamic states; to support in other civilizations groups sympathetic to Western values and interests; to strengthen international institutions that reflect and legitimate Western interests and values and to promote the involvement of non-Western states in those institutions.

In the longer term other measures would be called for. Western civilization is both Western and modern. Non-Western civilizations have attempted to become modern without becoming Western. To date only Japan has fully succeeded in this quest. Non-Western civilization will continue to attempt to acquire the wealth, technology, skills, machines and weapons that are part of being modern. They will also attempt to reconcile this modernity with their traditional culture and values. Their economic and military strength relative to the West will increase. Hence the West will increasingly have to accommodate these non-Western modern civilizations whose power approaches that of the West but whose values and interests differ significantly from those of the West. This will require the West to maintain the economic and military power necessary to protect its interests in relation to these civilizations. It will also, however, require the West to develop a more profound understanding of the basic religious and philosophical assumptions underlying other civilizations and the ways in which people in those civilizations see their interests. It will require an effort to identify elements of commonality between Western and other civilizations. For the relevant future, there will be no universal civilization, but instead a world of different civilizations, each of which will have to learn to coexist with the others.

Assist. Prof. Dr. Ozan ÖRMECİ

[1] For his biographical details, see; https://en.wikipedia.org/wiki/Samuel_P._Huntington.

[2] For some of his concepts and theories, see; http://ydemokrat.blogspot.com.cy/2010/11/samuel-huntingtons-clash-of.html and http://ydemokrat.blogspot.com.cy/2013/11/kings-dilemma.html.

[3] Available at Amazon; http://www.amazon.com/Clash-Civilizations-Remaking-World-Order/dp/B004U522OS/.

[4] “Clash of Civilizations”, Wikipedia, Date of Accession: 21.12.2015 from https://en.wikipedia.org/wiki/Clash_of_Civilizations.  

[5] “Clash of Civilizations”, Wikipedia, Date of Accession: 21.12.2015 from https://en.wikipedia.org/wiki/Clash_of_Civilizations.  

[6] Samuel Huntington (1993), “The Clash of Civilizations?”, Foreign Affairs, Summer 1993, 72/3, Date of Accession: 21.12.2015 from http://www.hks.harvard.edu/fs/pnorris/Acrobat/Huntington_Clash.pdf, p. 22.  

[7] Samuel Huntington (1993), “The Clash of Civilizations?”, Foreign Affairs, Summer 1993, 72/3, Date of Accession: 21.12.2015 from http://www.hks.harvard.edu/fs/pnorris/Acrobat/Huntington_Clash.pdf, pp. 22-23.  

[8] “Clash of Civilizations”, Wikipedia, Date of Accession: 21.12.2015 from https://en.wikipedia.org/wiki/Clash_of_Civilizations.  

[9] Samuel Huntington (1993), “The Clash of Civilizations?”, Foreign Affairs, Summer 1993, 72/3, Date of Accession: 21.12.2015 from http://www.hks.harvard.edu/fs/pnorris/Acrobat/Huntington_Clash.pdf, p. 23.  

[10] Samuel Huntington (1993), “The Clash of Civilizations?”, Foreign Affairs, Summer 1993, 72/3, Date of Accession: 21.12.2015 from http://www.hks.harvard.edu/fs/pnorris/Acrobat/Huntington_Clash.pdf, pp. 25-27.  

[11] Samuel Huntington (1993), “The Clash of Civilizations?”, Foreign Affairs, Summer 1993, 72/3, Date of Accession: 21.12.2015 from http://www.hks.harvard.edu/fs/pnorris/Acrobat/Huntington_Clash.pdf, p. 29.  

[12] Samuel Huntington (1993), “The Clash of Civilizations?”, Foreign Affairs, Summer 1993, 72/3, Date of Accession: 21.12.2015 from http://www.hks.harvard.edu/fs/pnorris/Acrobat/Huntington_Clash.pdf, p. 30.  

[13] Samuel Huntington (1993), “The Clash of Civilizations?”, Foreign Affairs, Summer 1993, 72/3, Date of Accession: 21.12.2015 from http://www.hks.harvard.edu/fs/pnorris/Acrobat/Huntington_Clash.pdf, p. 39.

[14] Samuel Huntington (1993), “The Clash of Civilizations?”, Foreign Affairs, Summer 1993, 72/3, Date of Accession: 21.12.2015 from http://www.hks.harvard.edu/fs/pnorris/Acrobat/Huntington_Clash.pdf, p. 42.

UPA Yazarlarından 2016 Yılına Dair Değerlendirmeler

Uluslararası Politika Akademisi (UPA) yazarları, 2015 yılının son günlerini geçirdiğimiz şu sıralarda, 2016 yılında dünya siyasetine damgasını vurması beklenen olay ve konuları mercek altında aldılar. Aşağıda yazarların 2016 yılıyla ilgili öngörülerini bulabilirsiniz.

Yrd. Doç. Dr. Ozan Örmeci: 

2016 yılının en önemli olayı, kuşkusuz Amerika Birleşik Devletleri’nde 8 Kasım tarihinde gerçekleştirilecek olan Başkanlık seçimleri olacaktır. Bu seçimler sonucunda belirlenecek olan ABD Başkanı’nın tercihleri, yeni siyasal programı ve dış dünya ile kurduğu/kuracağı bağlantılar, Amerikan Dış Politikası’na ve dolayısıyla dünya politikasına önemli ölçüde yön verecektir. Demokratlar adına adaylığına kesin gözüyle baktığım Hillary Clinton’ın yanında, Cumhuriyetçi Parti’nin adayının kim olacağı bu sene içerisinde netleşecektir. Şu an için anketlerde birinci sırada gözüken ancak radikal söylemiyle tepki çeken Donald Trump, Jeb Bush ve Marco Rubio şu an için en şanslı adaylar olarak gözükmekteler. ABD’de Cumhuriyetçi bir Başkan’ın seçilmesi, kuşkusuz Suriye başta olmak üzere Ortadoğu’ya yönelik askeri müdahale ihtimallerini arttıracak ve İsrail’deki sağ hükümetle ABD arasında daha güçlü bağlar kurulmasını sağlayacaktır. Buna karşın, ABD’nin göç nedeniyle değişen demografisinin Demokratlara avantaj sağladığı da yadsınamaz bir gerçektir.

ABD Başkanlık seçimleri dışında, Rusya’nın artık sahadaki somut bir aktör haline geldiği Suriye iç savaşı, 2016 yılında en çok konuşulacak ve önemi artacak konulardan olacaktır. İç savaşın neden olduğu terörizm, sivillere yönelik katliamlar ve insan hakları ihlalleri, Türkiye, Lübnan ve Ürdün başta olmak üzere tüm dünya ülkelerini az ya da çok etkileyen mülteci sorunu, dünyada bir trend haline gelmeye başlayan Müslüman nüfusun radikalleşmesi, İslam dünyasını daha da karıştıran Sünni-Şii ayrımı ve dört ülkeye (Irak, Suriye, İran, Türkiye) bölünmüş olarak yaşayan Kürtlerin geleceği konusundaki anlaşmazlıklar gibi sorunlar, 2016 yılında da dünya gündemini fazlasıyla meşgul edecektir. Suriye’deki soruna kökten bir çözüm bulunamaması durumunda, maalesef bu sorunların daha da derinleşmesi ihtimali hayli yüksektir. Ayrıca Rusya’nın Suriye üzerinden Akdeniz ve Ortadoğu’da daha aktif roller üstlenmeye başlaması, ABD ve NATO açısından alarm zillerinin çalmasına neden olabilir. Suriye dışında, hızla bölünmeye doğru giden Irak’ın durumu da 2016 yılında Ortadoğu ve dünya gündemine dair en önemli konulardan olacaktır.

Gelecek yıldaki bir diğer önemli mesele ise, Avrupa Birliği içerisinde giderek güçlenen ayrılıkçı akımlar olacaktır. Özellikle Birleşik Krallık ve Fransa gibi AB’nin merkezi aktörlerinde AB karşıtlığının yükselmesi ve daha önce bastırılan Grexit’ten farklı olarak Brexit ve Frexit gibi ihtimallerin gerçeğe dönüşmesi, AB projesini temelinden tartışmalı hale getirecek, en azından Schengen bölgesinde bazı kısıtlamalara gidilmesine ve AB’nin bazı üyelerini kaybetmesine yol açabilecektir. AB’nin ekonomik kriz ortamında ortak ekonomik politikalar geliştirmekte zorlanması ve bölgesel gelişmişlik farklarını ortadan kaldıramaması, birliğin bütünleşme sorunlarını açıkça ortaya koymaktadır. Bunun yanında, AB’nin ortak bir dış politika ve güvenlik politikası belirlemekte de son derece zorlandığı görülmekte ve hissedilmektedir. Buna karşın, Karadağ, Moldova, Ukrayna ve Türkiye gibi ülkelerin AB üyeliği konusunda 2016 yılında bazı olumlu gelişmeler yaşanabilir.

2016 yılının bir diğer önemli konusu da, şu sıralar donmuş gözüken ve uluslararası basın tarafından unutturulan Ukrayna-Rusya krizi olacaktır. Şimdilik yatışmış gözükse de, Ukrayna’daki AB ve NATO yanlısı kesimlerin güçlenen konumu ve Rusya’nın bu ülkenin doğusundaki Rus nüfus vasıtasıyla bu ülke üzerinde kurmaya çalıştığı hakimiyet, Ukrayna’yı önemli bir risk bölgesi haline getirmektedir. ABD ve AB’nin, böyle bir durumda Rusya’ya karşı bu ülkeyi ne ölçüde destekleyecekleri çok önemli bir faktör olacaktır. Rusya’nın bir süredir Suriye ile meşgul olması, bu noktada Ukrayna’daki Batı yanlılarının elini kısmen de olsa güçlendirebilir. Ancak Rusya’nın muazzam askeri kapasitesi, bu ülkenin -zorlanmasına karşın- her iki cephede de aktif olarak mücadele etmesine olanak verecektir. Bu nedenle, sorunun diplomatik yöntemlerle halledilmesi her iki tarafın da yararına olacaktır.

Bu yıl içerisinde konuşulacak bir diğer önemli mesele ise Kıbrıs müzakereleri olacaktır. Dünya kamuoyunda yeterince ilgi çekmese de, Doğu Akdeniz’in son derece gergin atmosferinde adada kalıcı ve hakkaniyet ilkesiyle örtüşen bir çözüme ulaşılması, dünyada barış ve demokrasinin gelişimini isteyen çevreler için umut verici bir gelişme olabilir. Ancak Kıbrıs adasının özellikle IŞİD’le mücadele gibi konularda giderek artan önemi, Türkiye ve İngiltere’nin adadaki üsleri, Rusya’nın Güney Kıbrıs üzerindeki tarihsel/geleneksel etkisi ve Doğu Akdeniz’deki enerji keşiflerinin yarattığı politika alternatifleri, durumu iki toplum (Kıbrıslı Türkler ve Kıbrıslı Rumlar) arasındaki bir anlaşmazlığın çözümlenmesinden çok daha öte ve karmaşık bir noktaya taşımaktadır. Bu karmaşık denklemin nasıl sonuçlanacağının büyük ölçüde belli olacağı süreci yaşamak, uluslararası siyaset meraklıları için muhteşem bir deneyim olacaktır.

Dünya siyasetinde çok önemli bir ülke olan Türkiye’nin laik ve demokratik rejimini koruyup koruyamayacağı ve olası bir Başkanlık ya da yarı Başkanlık rejimine geçilmesinin ülke demokrasisi üzerindeki etkileri de, 2016 yılının önemli gündem maddelerinden birisi olacaktır. Yeni yılın herkese mutluluk, sağlık ve kazanç getirmesi dileğiyle...

Yrd. Doç. Dr. Deniz Tansi:

2015, dünya politikasında önemli dönüşümlerin yaşandığı bir yıl oldu. Rusya’nın 2014’te Ukrayna’nın doğusunu işgali ve Kırım’ın tamamını fiilen kendi topraklarına ilhak etmesi, özellikle “kendi eski arka bahçesi”ne dönmesiyle ilintirilendiriliyordu. NATO’nun Bükreş Zirvesi’nden beri (2008) üye olması için çağrı yaptığı Ukrayna’nın doğusunu kaybetmesi, sadece Rusya’nın Kırım’daki donanmasının varlığını garanti altına almak için değildi. Rusya'nın yeni genişleme stratejisinin bir halkası olarak Kırım’ı işgal etmesinin anlamı da pek kavranamadı. Gürcistan’da ise, Saakaşvili sonrası Rusya’nın görünür etkisi; öte yandan Abhazya ve Güney Osetya’yı bağımsız ülkeler olarak tanıyıp fiili Rus işgalini meşrulaştırması, 2008 Ağustos’undaki Rusya-Gürcistan arasındaki “Kafkas Savaşı”yla söz konusu olmuştu. Kafkas Savaşı sürerken, Suriye Devlet Başkanı Esad’ın Moskova temasları sonucu, Sovyet dönemindeki Tartus deniz üssünün yeniden açılması kabul edilmişti. 30 Eylül 2015’ten itibaren Suriye’de IŞİD’e müdahale adı altında başlayan Rus askeri varlığının temelleri, işte o zamanlarda atıldı. Rusya, bugün Suriye’de deniz, kara ve hava gücü olarak bulunmakla kalmıyor; İran’dan Hizbullah’a, oradan Bağdat merkez yönetimine uzanan bir zeminde, Doğu Akdeniz’den Basra havzasına ulaşan “Ortadoğu’nun kalbini” elinde tutmaya çalışıyor.

2011’deki sözde “Arap Uyanışı” ile, ısrarla Ilımlı İslam rejimleri ve demokrasi arasındaki dengeye dayanan ABD politikası ise artık iflas etti. İhvan’la “demokrasi” arayan ABD “Demokratları”, Türkiye-İsrail arasındaki çelişkilerde görüldüğü gibi, kendi müttefikleri arasında bile uzlaşma sağlayamayan bir “pasif siyasi dev” imgesi yarattı. ABD’nin Güney Pasifik’e yöneldiği, Ortadoğu’dan vazgeçtiği iddiaları hem gülünç, hem de doğruysa “imparatorluk sonrası” bir kaos görünümü arzetmektedir. Üstelik Çin, artık stratejik bağlamda ekonomik ve siyasal bir küresel güçtür. Bir gözü de Ortadoğu’dadır. Bunların yanı sıra, Güney Amerika’daki sol iktidarların çöküşünde, “ABD Demokratları” nerede yer alıyor, oldukça düşündürücüdür.

AB ise, Suriye kriziyle birlikte mülteci sorunuyla tanışmış, kitlesel yer değiştirme hareketleri, “tuzu kuru” Avrupa’nın önümüzdeki yıllarda artan toplumsal sorunlar ve ırkçılık ile birlikte yaşama durumunu ortaya koymaktadır. Öte yandan, kendi üyeleri arasındaki entegrasyon sorunları, yerküredeki ekonomik sorunlarla daha da pekişmektedir.

2016 yılında, Ortadoğu’da son yıllarda giderek artan belirsizliğin, Rusya’nın da müdahil olmasıyla, dünyayı “Yeni Soğuk Savaş”a  sürüklediği izlenimi vardır. Devlet dışı aktörler, asimetrik tehdit, küresel terör ve siber tehdit konuları, günden güne daha da riskli bir dünya profili çizmektedir. Ülkemiz, Ortadoğu, Kafkasya, Balkanlar, Doğu Akdeniz ve Orta Asya’da, 2015’te uçağını düşürmek durumunda kaldığı Rusya ile ters düşmek, olası çatışma potansiyelini içermek gibi bir durumla karşı karşıyadır. 2016’da, dünya barışı adına  ne yazık ki söylenebilecek çok söz yok. Biz yine de, içimizdeki barış iradesi ve özlemini kaybetmeyelim. 2016, barışın ve insanlığın ışığını taşıyan bir yıl olsun…

Sina Kısacık:

2015 senesi, dünya açısından çok zor bir yıldı. Bu yıl içerisinde yaşanan iç savaşlardan ve krizlerden herkes çok olumsuz etkilenmiştir. Ortadoğu coğrafyasında gittikçe daha tehlikeli bir hale gelen IŞİD tehdidi, bölgedeki devletlerin yanı sıra, bölgeye ilgi gösteren küresel güçlerin de dikkatlerini bu bölgeye çevirmelerine yol açmıştır. Özellikle Suriye bağlamında Türkiye ve Rusya Federasyonu arasında tırmanan gerginliğin, yapılan açıklamalara bakıldığında önümüzdeki sene de yüksek tonda seyredeceği öngörülebilir. 2015 senesinde etkisini arttıran ve Akdeniz’de yaşanan facialarla dünyanın en önemli gündem maddelerinden birisi haline gelen mülteci meselesi, Suriye’deki savaş sona erdirilmediği takdirde gündemdeki önemini korumaya devam edecektir. Bu krizi sonlandırmaya yönelik uluslararası çabalar, uluslararası kamuoyunda dikkatle ve yakından izlenecektir. Akdeniz’de cereyan eden jeopolitik temelli gerginlikler, uluslararası ilişkiler gündeminin en dikkat çekici gündem maddelerinden birisini olmayı sürdürecektir.

2016 senesinin en önemli konularından birisini de, Kasım ayında gerçekleştirilecek Birleşik Devletler Başkanlık seçimleri oluşturacaktır. Demokrat Barack Obama’nın yasalar gereği bir daha aday olamayacağı seçimlerde, Cumhuriyetçi bir adayın Başkanlık koltuğuna oturacağı öngörülmektedir. Bu durum, Amerikan Dış Politikası'nda sert güç unsurlarına başvurulmasını ısrarla savunan bir grubun iş başına gelmesi anlamını taşımaktadır. Pasifik ve Avrasya bölgelerinde yaşanan meselelere müdahale etmekte geç kalmakla eleştirilen ABD’nin, bu seçimlerden sonra dış politika uygulama yöntemlerinde değişikliğe gidebileceği düşünülmektedir. Ayrıca 2016 senesinde de, Rusya Federasyonu’nun Avrasya özelinde giderek etkisini artıracağı öngörülmektedir. Rusya'nın, çıkarlarının zaman zaman uyuştuğu İran İslam Cumhuriyeti ve Çin Halk Cumhuriyeti ile kurabileceği ittifaklar, bölgesel ve küresel konjonktür açısından dikkatle takip edilecektir.

2016 senesi, Türkiye bakımından coğrafi konumundan ötürü tehditler ve fırsatlar barındırmaktadır. Ankara’nın izleyeceği dış politika, ikili ilişkiler açısından belirleyici unsur olarak kalmaya devam edecektir. Yaşanan tüm krizlere karşın, Türkiye-Avrupa Birliği ilişkilerini yeniden rayına sokacak gelişmeler vuku bulabilecektir. Ayrıca "İklim Değişikliği" hakkındaki anlaşmanın nasıl uygulanacağı da ayrı bir merak konusudur. Kısacası, 2016 yılı her açıdan zor bir yıl olacaktır. Savaşların bittiği ve gerginliklerin yok olduğu bir yıl dileğiyle...

Furkan Kaya:

Acısıyla tatlısıyla 2015 yılını geride bırakmak üzereyiz. Oldukça yoğun iç ve dış gelişmeler yaşadığımız geçtiğimiz yıl içerisinde dünya gündemini meşgul eden önemli dış politika gelişmeler olarak; Türk Silahlı Kuvvetleri'nin “Şah Fırat” operasyonu ile Suriye’deki Süleyman Şah Türbesi'nde yer alan 40 Türk askerin yerlerini değiştirmesi ve Türk hava sahasını ihlal eden Rus uçağının angajman kuralları içinde düşürülmesi sonrası oldukça gerilen Türkiye-Rusya ilişkileri gösterilebilir. Ayrıca Türkiye’nin, tabiri yerindeyse buzdolabından çıkarmış olduğu Avrupa Birliği ile müzakereler de, 2015 yılından 2016’ya devredecek en önemli başlıklardan biridir.

2016 yılı içerisinde, Türkiye ve yakın coğrafyası oldukça dinamik bir süreç geçirecektir. Bilhassa Türkiye’nin Rusya ile olan münasebetlerinin akıbeti, Suriye-Irak-İran-ABD-Türkiye-Rusya hatta İsrail denklemi dahilinde olan ilişkilerin de belirleyicisi olacaktır. Geçtiğimiz gün kapsamlı bir basın toplantısında 2015 yılını değerlendiren Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, kendilerine “düşmanca” davranmalarına rağmen Türkiye’ye karşı hasmane bir tutum içerisine girmeyeceklerini, Türkiye’nin bu hareketini ise ABD’ye yaranmak ve bu sayede Orta Doğu’da daha fazla söz sahibi olmak için yaptığı şeklinde değerlendirmiştir. Benim kanaatim; Türkiye ile Rusya arasında 2016 yılı içerisinde buzların erimesi beklemek fazla iyimserlik olur. İki ülke, Devlet Başkanları düzeyinde dönem dönem söylemsel olarak tansiyonu yükselteceklerdir. Fakat bu durum, aynı ölçüde icraata dökülmeyecektir. Zira söz konusu iki ülke, derin tarihsel bağlara sahip ve dünya var oldukça “komşu” ülkeler kalmaya mahkum olarak, birbirlerini muhatap almaya devam edeceklerdir. Dolayısıyla, Türk ve Rus karar vericiler ivedilikle ortak ulusal menfaatler çizgisinde buluşup, 2016 yılı içerisinde ilişkilerini normalleştirmelidirler.

2016 yılı, Türkiye’nin Asya-Pasifik politikalarına da müdahil olduğu bir dönem olmalıdır. ABD ile Rusya’nın bilek güreşine sahne olmaya devam edecek bölgenin, Orta Doğu’da kartların yeniden dağıtılması ile oluşacak yeni düzenle doğrudan alakası olacaktır. Dolayısıyla, Türkiye'nin Suriye’nin geleceği ve enerji projelerinde söz sahibi olmak için daha somut politikalar takip etmesini bekliyorum.

ABD Başkanlık seçimleri de, 2016 yılının en önemli gelişmeleri arasında yer alacaktır. Cumhuriyetçi bir Başkan adayının kazanmasını beklediğim seçimler sonrasında, Cumhuriyetçilerin bildiğimiz “neo-con” politikalarını takip edip etmeyeceği merak konusu olacak. Fakat Bush dönemi kadar olmasa da, yeni Başkan'ın da okyanus ötesi stratejilerini Obama döneminden daha sert uygulayacağı aşikar.

2016 yılının bölgemize ve dünyaya barış, sağlık ve bol bereket getirmesinin temenni ediyorum.

Özcan Öğüt:

11 Eylül 2001’de New York’ta Dünya Ticaret Merkezi’ndeki ikiz kulelere gerçekleştirilen saldırılardan bugüne sırasıyla denenen hard power (sert güç) ve soft power'dan (yumuşak güç) sonra Ukrayna, Suriye ve Yemen gibi ülkelerdeki çatışmaların kökenindeki küresel derinliği algılamak için, 2016 yılına da damga vurması beklenen smart power'ın (akıllı güç) kudreti irdelenmelidir. Amerikalı Siyaset Bilimci Joseph Nye'nin kavramsallaştırması üzerinden bakıldığında; smart power, Uluslararası İlişkiler literatürünün en temel kavramlarından olan hard power ve soft power'ın dış politika stratejilerinin uzaktan kumandalı bir bileşkesi olarak tanımlanabilir. Nitekim artık hard veya soft gibi tüm şifreleri çözülen bu iki güçten birinin uluslararası bir politik yöntem olarak belirlenmesinden çok, post-modernist dış politika stratejisinde hitap edilen kesimin ağır basan özellikleri (dini, milli veya ideolojik yumuşak karınlarına göre) doğrultusunda toplumsal hafızasına giydirilen rollerle, her iki gücün de derin bir bileşkesi olan "smart power"ın mutlak hakimiyetinin olduğunu anlamak için, özellikle Arap Baharı girişiminden bu yana Ortadoğu'da yaşanan kaosa bakmak yeterlidir.

Neticede, uluslararası politikada 2016 yılı dünya trendlerinin şekillenmesinde kuşkusuz Ortadoğu’nun bu mevcut kaotik durumunun çok önemli bir etkisi olacaktır. ABD, Barack Obama ile beraber sert güçten yumuşak güce geçerken, aynı zamanda akıllı gücün de temellerinin atılmasının uluslararası boyuttaki ilk yansımalarını Irak ve Afganistan'daki askeri varlığını minimize ederek, Ortadoğu'da Batı ile iyi ilişkiler içerisindeki ılımlı İslamcıları etkin kılarak ve Arap Baharı'nda "model" ülke olan Türkiye'yi öne çıkararak göstermeye çalıştı. Bu politikanın belki de bilinçli başarısızlığı üzerine ortaya çıkan kaosun sonucunda, IŞİD'in varlığından ötürü bölgeye müdahil olan uluslararası aktörlerin, başta Suriye olmak üzere bölgedeki askeri varlıklarını arttırması 2016 yılında net bir biçimde görülecektir.

Böyle bir zamanda, bir yandan Batı bloğuna dahil ülkelerin, bir yandan da Beşar Esad liderliğindeki Suriye rejimi etrafında birleşen Rusya ve İran gibi ülkelerin müdahillerinin, direkt olarak IŞİD’i yok etmekten ziyade kendi egemenlik alanlarını çevrelemeye çalışmalarından ötürü, IŞİD’in bölgede bir süre daha mikser misyonunu aktif bir şekilde devam ettireceği öngörülebilir. Öte yandan, bu süreçte IŞİD terörizminin profesyonel infaz çekimleri, dünya çapında nam salan tehdit ve terör eylemleriyle beraber adeta bir korku markası halinde pazarlandığı bir küresel ortamda, Batı'da ırkçı söylemlerinin yoğun rağbet göreceği aşırı sağın yükselişine tanık olmak da mümkün.

Basri Alp Akıncı:

2016 yılı, halefi olduğu yılın sonuna doğru yıldızı bir başka parlayan Rus lider Vladimir Putin’in büyük ihtimalle daha fazla göz önünde olmasını getirecektir. Yoğun ilgiden rahatsız olmayan Putin, gerek özel hayatı, gerekse de uyguladığı politikalarla yine kendinden fazlasıyla söz ettirecektir. Özellikle Türkiye ile olan son kriz konusunda çarpıcı ve bazen düşündürücü açıklamalar yapan Rus liderin, Avrupa ve ABD’ye de daha sert şekilde karşı çıkması gelecek yılda mümkün gözükmektedir. Rusya’nın ve Putin’in son hamleleri ve gerek kendi ülkesi, gerekse de başka bazı ülkelerin nezdinde popülerliğini arttırması, Rus tezlerinin daha da sertleşmesine sebebiyet verecektir. Bu sertleşme ise, lider Putin’in bir rockstar edasıyla gazetecileri toplayıp, bilinen ama diplomasinin geleneği olarak çok da dillendirilmeyen gerçekleri söylemesini beraberinde getirecektir. Dolayısıyla, Rusya'nın yakın çevresindeki krizlere müdahil olma hevesi daha da artacak, hatta belki de bu ülke, son dönemlerde yakaladığı ivmeyi belli başlı diğer bölgelere de taşımak isteyecektir.

Özellikle P5+1 ile yaptığı nükleer anlaşma ile üzerindeki yükü bir nevi atan İran’ın, yakın zamanda kendisine yönelik uygulanan ambargoların da kalkmasıyla, bölgede ticari açıdan önemli hamleler yapması işten bile değildir. Halihazırda Suriye ve Irak üzerindeki nüfuzu ticari girişimleriyle de birleştiğinde, Orta Doğu’da 2016 yılında sağlam bir İran etkisi (Şii hilali) göreceğiz. Bu etki, zamanında başka ülkelerin yaptığından çok daha farklı konumlanacaktır. Zira bu durum, geçtiğimiz senelerde de var olan mezhepsel saflaşmanın 2016 yılında daha derinleşmesine ve bunun yeni sıcak çatışmalar getirmesine sebep olacaktır. IŞİD belasının ülke sınırlarının altüst ettiği Orta Doğu’da, terörizmle mücadele adı altında toprakları hallaç pamuğu gibi atan devletlerin, birbirlerine daha fazla toslayacağı bir dönem öngörülmektedir. Bölgenin daha fazla kaosa sürüklenmesi ve sıcak çatışmaların artması, 2016 yılında olasıdır.

Orta Doğu’daki çatışma durumunun devam etmesi çoktan ayyuka çıkmıştır; ancak bu durum, Avrupa’nın yeni yeni kabullendiği mülteci krizinin de artarak devam etmesini beraberinde getirecektir. Çok farklı ülkelerin çok farklı menfaatleri doğrultusunda Orta Doğu topraklarıyla oynadığı oyunlar neticesinde ciddi bir mezhep savaşının iyice hayata geçmesi durumunda, bölgeden kaçacak yüz binler, soluğu muhakkak Avrupa’da almak isteyecekler, ancak karşılarında kapalı sınır kapılarını bulacaklardır. Halihazırda yükselmekte olan sağcı ve aşırı sağcı oyların da gösterdiği üzere; Avrupa, mültecileri kendi kıtasında istememektedir. Mültecilerin ülkelerine gelmemesi için her türlü numaraya başvurabilecek AB ülkeleri, mültecilerin olası kabulüyle birlikte daha da hızlı bir şekilde sağ siyasetin yükselişine tanık olacaklardır. AB’ye tereddütle bakan Avrupalı partilerin güçlenmesi ile, 1000 yılın barış projesi olan Avrupa Birliği’nin de meşruiyetinin iyice sorgulanmaya başlanacağı bir dönem mümkün olduğu gibi, birlikten münferit çıkışlar dahi söz konusu olabilir.

Geçtiğimiz senelerde, ABD Başkanı Barack Obama, ikinci döneminde yürüttüğü dış politika ve yürürlüğe soktuğu ülkesinin sosyal, sağlık, mali düzenlemeleriyle ilgili ağır eleştiriler almıştır. Orta Doğu’da daha önceki Başkan’ın başlattığı askeri müdahaleleri yumuşak güçle değiştirme, hatta belki de Orta Doğu’da Amerika’nın giriştiği oyun kurucu pozisyonundan geri adım atma düşüncesinde olan Obama, barış yanlısı bir lider imajı çizerken, bir nevi bölgenin bugünkü kaosa sürüklenmesine de izin vermiştir. Pasif ve isteksiz Orta Doğu politikası, Çin’e karşı giriştiği ticari çevreleme politikası, Afrika kıtasına beklenen desteği vermeyişi ve Rusya’ya karşı korkak politikalar yürütmesi, özellikle Cumhuriyetçiler tarafından çok ciddi şekilde eleştirilmiştir. Dış politikadaki vasat karne, iç politikadaki IRS ve Obamacare başarısızlıklarıyla birleşince, 2016 Kasım’ındaki Başkanlık seçimlerinde Demokratların işi kanımca çok zordur. Dünyada yükselen bir furya olan sağ muhafazakâr tutum, Demokratların son 10 senedeki yönetim problemleriyle birleşince, Cumhuriyetçi adayların işinin daha kolay olduğu söylenebilmektedir. Ancak, sona kalacak adaylar da sonuçta etken olacaktır. Hillary Clinton’ın Demokratların adayı olması, belki de tüm dengeleri değiştirebilir. Zira hem iş dünyasıyla iyi ilişkilere sahip, hem de kadın bir aday olması, onu bir adım öne çıkarmaktadır.

Emrah Kaya:

Soğuk Savaş sonrası dünyada yaşanan krizlerin yanı sıra, Latin Amerika’da yaşanan gelişmeler ABD’nin hegemonyasını zayıflattı. Bu süreçte, Venezuela'nın efsanevi lideri Hugo Chavez, ülkesinin petrol gelirlerini kullanarak bölgede ABD karşıtı bir dalga yarattı. Bu dalgalanmadan yaklaşık olarak 13 Latin Amerika ülkesi etkilendi ve uluslararası politikada sol gruplar için bir ilham kaynağı oldu. Ancak ABD’nin en çok petrol çıkaran ülkelerden biri olması ve petrol fiyatlarında yaşanan düşüş neticesinde, Venezuela ekonomisi olumsuz etkilenmeye başladı. Bu gelişmeler, ABD’ye karşı uluslararası politikada petrolü bir koz olarak kullanılamaz hale getirdi. Ayrıca ABD, Rus ve Çin tehdidine karşı hegemonyasını güçlendirme politikası izlemeye başladı. Bunun neticesinde, 2015’in son çeyreğinde Arjantin ve Venezuela’da yapılan seçimleri sol gruplar kaybetti. Bu iki seçim, bölgedeki gelişmelerin nasıl bir hal alacağı konusunda kesin bir yol haritası oluşturmada yetersiz kalmakla beraber, bölgenin bundan sonra bir rekabet alanı olacağı kesindir. Dünya piyasalarında ucuzlayan petrol, ayrıca Çin’in ekonomisine olumlu bir katkı sunacaktır. Ayrıca Maduro’nun orduya karşı-devrimcileri kastederek “çatışmaya hazırlıklı olun” emri vermesi, bölgeyi ve bölgedeki solu 2016’da en çok konuşulacaklar listesine dahil edebilir.

Latin Amerika’daki gelişmelerin yanı sıra, ABD ile Küba arasında yaşanan yakınlaşmanın boyutu şimdiki süreçte belirginlik kazanmamıştır. Çünkü ABD’nin Küba üzerinde insan hakları, demokrasi ve küreselleşme konusunda oluşturacağı baskı, iki ülke arasındaki ilişkinin bozulmasına neden olabilir. ABD’nin Küba’da taraftar toplamak için izlediği “internet politikası”, yaşanan yakınlaşma sürecinde Küba tarafından tepkiyle karşılanmıştır. İki ülke arasında yaşanacak gelişmeler, ya tarihsel ve ideolojik düşmanlığı körükleyecek, ya da ilişkilerin her geçen gün iyileşmesine katkıda bulunacaktır. Bu ihtimaller, bölgedeki tansiyonun derecesini belirlemekle beraber, küresel siyasette bu konunun ne kadar yer ve süre işgal edeceğini de gösterecektir.

Ortadoğu, küresel ve bölgesel güçlerin en çok rekabet halinde bulunduğu yerdir. Özellikle Suriye üzerinde yaşanan bu rekabet, çok bilinmeyenli bir denklem içermektedir. Türkiye’nin angajman kuralları kapsamında bir Rus uçağını düşürmesi, iki farklı kutup arasındaki rekabeti daha da belirgin bir hale getirmiştir. Bu süreçte, Batı’nın bölgedeki en önemli müttefiki olan PYD güçleri, yeni bir tartışma konusudur. Özellikle Türkiye’nin Kürt koridoruna karşı çıkmasına rağmen Batı’nın DAEŞ’e karşı bu gruba verdiği destek ve bozulan Türk-Rus ilişkileri kapsamında Rusya’nın PYD kartını oynama ihtimali, bölgedeki Kürtleri daha da dikkat edilmesi gereken bir unsur haline getirmektedir. Çünkü Rus tarafından destek alma ihtimali olan PYD’nin, Koalisyon güçleri açısından güvenirliği zedelenebilir. Bunların neticesinde, bölgede bir Kürt devletinin kurulma ihtimali Türkiye’yi savaş durumuna sokabilir. Bu durumun doğal sonucu olarak, Kürtlerin bölgedeki durumu ve yaşanan gelişmelerdeki rolü 2016’da en çok konuşulacak durumlardan biridir.

Asya ve Afrika bölgelerinde toplumların normal bir evrimleşme kapsamında kapitalistleşmemesi ve kolonyalist dönemin etkisinden dolayı doğal sınırlar çerçevesinde devletleşememeleri, bu bölge ülkelerinin en geçmişten günümüze taşınan sorunudur. Çünkü bu olumsuz etkenler tam anlamıyla bir devlet yapısının oluşmasına engel olmuştur. Çeşitli baskıcı iktidarların Batı ya da halk isyanları sonucunda devrilmesi, bölgeyi tamamıyla istikrarsızlaştırmıştır. Bununla birlikte, bölgede birçok terörist grup ortaya çıkmıştır. Özellikle dini argümanları kullanan bu gruplar, artık bulundukları bölgelerin yanı sıra uluslararası alanda izledikleri eylemlerle aktif haldedir. Bunun neticesinde, küresel terör kavramı tartışılmaya başlanmıştır. Küreselleşmeyle beraber, teknolojinin de etkisiyle herhangi bir terör örgütü dünyanın istediği bir bölgesinde eylem yapabilmektedir. Bunun örnekleri 11 Eylül’den Fransa’da DAEŞ’in yaptığı saldırıya kadar geniş bir çerçevede gözler önüne serilmektedir. DAEŞ’in bu kapsamda özellikle Batı ülkelerine savurduğu tehditler, yeni saldırı ihtimalinin bulunduğunu düşündürmektedir. Bu sayede küresel terör, 2016’da çok konuşulacak bir diğer konudur.

Son olarak unutulmaması gereken bir nokta, ABD’deki Başkanlık seçimlerinin sonuçlarının 2016’nın trendlerini belirlemede bir unsur olacağıdır. Çünkü Cumhuriyetçilerin seçimi kazanması sonucunda, örneğin küresel terörü konuşmak yerine Müslümanları ve ABD’nin Ortadoğu’ya askeri müdahalesini konuşabiliriz.