Bu akşam Can Bonomo’nun “Love Me Back” adlı şarkısıyla Türkiye adına birincilik için yarışacağı Eurovision, 1956 yılından beri düzenlenen Avrupa Yayın Birliği tarafından düzenlenen bir şarkı yarışmasıdır. Eurovision ülkemizdeki genel kanının aksine Avrupa ülkelerinde de 1956 yılından başlayarak yüksek izlenme oranları yakalayan ve kamuoyu yaratan bir yarışma olmuştur. Zaten bu sebeple Eurovision yarışmaları sadece Avrupa ülkelerinde değil, Güney Amerika ve Asya’da birçok ülkede de yayınlanmaktadır.
1956 yılında ilk kez İsviçre’de Lugano’da 24 Mayıs tarihinde düzenlenen Eurovision’a 7 Avrupa ülkesi (İsviçre, Belçika, Hollanda, Lüksemburg, İtalya, Almanya, Fransa) ikişer şarkıyla katılmıştır. Bu ilk yarışma ev sahibi İsviçre tarafından kazanılmış ve 1957’den itibaren ülkelere sadece bir şarkı ile yarışmaya katılma hakkı verilmiştir. 1957’den itibaren Avusturya, Danimarka ve İngiltere, 1958’den itibaren İsveç, 1959’dan itibaren Monako Prensliği, 1960’tan itibaren Norveç, 1961’den itibaren Finlandiya, İspanya ve Yugoslavya, 1964’ten itibaren Portekiz, 1965’ten itibaren İrlanda, 1971’den itibaren Malta, 1973’ten itibaren İsrail, 1974’ten itibaren Yunanistan, 1975’ten itibaren Türkiye, 1980’den itibaren Fas, 1981’den itibaren Güney Kıbrıs Rum Kesimi, 1986’dan itibaren İzlanda, 1993’ten itibaren Bosna-Herkes, Hırvatistan ve Slovenya, 1994’ten itibaren Estonya, Macaristan, Litvanya, Polonya, Romanya, Rusya ve Slovakya, 1998’den itibaren Makedonya, 2000’den itibaren Letonya, 2003’ten itibaren Ukrayna, 2004’ten itibaren Arnavutluk, Andora, Belarus ve Sırbistan-Karadağ, 2005’ten itibaren Bulgaristan ve Moldova, 2006’dan itibaren Ermenistan, 2007’den itibaren Çek Cumhuriyeti, Gürcistan, Karadağ ve Sırbistan, 2008’den itibaren de San Marino ve Azerbaycan yarışmaya katılmaya başlamışlardır. ABBA, Celine Dion ve Sertab Erener gibi dünya çapında tanınan yıldızlar yaratmayı başarmış Eurovision, Soğuk Savaş döneminde Batı dünyasının müzikal ve sahne şovu anlamda en üst noktası olarak karşımıza çıkarken, Soğuk Savaş sonrası kısa bir unutulma döneminin ardından şimdilerde yeniden popüler kültürün önemli bir öğesi haline gelmiştir.
Eurovision galibi ülkelere baktığımızda ise karşımıza şöyle bir tablo çıkmaktadır; Eurovision’u en çok kazanan ülke 7 defa birinci olan İrlanda’dır. İrlanda’yı yarışmayı 5’er kez kazanan Fransa, Lüksemburg ve İngiltere izlemektedir. Bu ülkelerin ardından 4’er şampiyonlukları olan Hollanda ve İsveç gelmektedir. Yarışmayı 3’er kez kazanan ülkeler ise İsrail ve Norveç’tir. 2’şer kazanan ülkeler arasında İspanya, İsviçre, İtalya, Danimarka ve Almanya yer almaktadır. Yarışmayı bir kez kazanan ülkeler ise şunlardır; Avusturya, Monako, Belçika, Yugoslavya, Estonya, Letonya, Türkiye, Ukrayna, Yunanistan, Finlandiya, Sırbistan, Rusya ve Azerbaycan. Dil açısından bakıldığında ise yarışmayı 26 defa İngilizce şarkılar, 14 defa Fransızca şarkılar, 3 defa Flamanca ve İbranice şarkılar, 2 defa Almanca, Norveçce, İsveçce, İtalyanca ve İspanyolca şarkılar, 1 defa ise Danca, Sırpça-Hırvatça ve Sırpça şarkılar kazanmışlardır.
Türkiye’nin Eurovision performansı da oldukça ilginçtir. İlk kez TRT Genel Müdürü İsmail Cem’in çabalarıyla 1975 yılında Semiha Yankı’nın “Seninle Bir Dakika” adlı şarkısıyla başlayan Eurovision yolculuğumuzda henüz sadece bir şampiyonluğumuz olmasına karşın, son yıllarda hep üst sıralarda yer almamız dikkat çekicidir. 3 puanla sonuncu olarak bitirdiğimiz ilk yarışmadan sonra ilk kez 1986 yılında Klips ve Onlar’ın “Halley” şarkısı ile 10’lu basamaklardan kurtularak 9. olmuştuk. Uzun bir aradan sonra 1997 yılında Şebnem Paker’in “Dinle” adlı şarkısı ile sürpriz bir 3.lük alarak umutlandık fakat 2003’e kadar yarışmada yine bir varlık gösteremedik. 2003’te Sertab Erener ülkemize “Everyway That I Can” ile birincilik getirirken, bu tarihten sonra hep üst sıralarda yer aldık. 2004’te Athena grubu “For Real” ile 4. olurken, 2007’de Kenan Doğulu “Shake It Up Şekerim” ile 4., 2008’de Mor ve Ötesi “Deli” ile 7., 2009’da Hadise “Düm Tek Tek” ile 4., 2010’da Manga “We Could Be The Same” ile 2. oldular.
Bu akşam Can Bonomo’dan da iyi bir derece bekliyoruz. Elbette Bonomo’nun karşısında İsveç (favori ülke), Rusya, Sırbistan, İtalya ve Ukrayna gibi iddialı ülkeler olacak ancak birincilik yine de hayal değil. Bülent Özveren’in robotik sesinden sevinç naraları duymak en büyük dileğimiz.
Dr. Ozan Örmeci