tag:blogger.com,1999:blog-64319053939025181312024-03-18T04:51:57.651-07:00Ozan Örmeci Makaleler (Ozan Örmeci Articles)Ozan Örmeci Makaleleri (Ozan Örmeci Articles)http://www.blogger.com/profile/05589148767326837798noreply@blogger.comBlogger1777125tag:blogger.com,1999:blog-6431905393902518131.post-18190072648232381232024-03-18T04:44:00.000-07:002024-03-18T04:51:25.904-07:00La Turquie peut-elle rejoindre BRICS+ ?<p style="text-align: center;"></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjGwrO9ORmkjzyvwlXSBDDA5r98mAuto_0kHaAWvI_hLhJM-Og-BDfYYXn1X5HmkhB5g_2zAhkOtuvaFfiGChSXG0uKtd2WhyphenhyphenZvdlPJINHQN-rPtPz1DZv71SS6hSrq-yrzfvHBvmD7eE_UHXoCK5Zl9DIakFOT99cZFgtFXZAqvlq7bID14CNxCvrswSmb/s900/brics+.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="510" data-original-width="900" height="264" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjGwrO9ORmkjzyvwlXSBDDA5r98mAuto_0kHaAWvI_hLhJM-Og-BDfYYXn1X5HmkhB5g_2zAhkOtuvaFfiGChSXG0uKtd2WhyphenhyphenZvdlPJINHQN-rPtPz1DZv71SS6hSrq-yrzfvHBvmD7eE_UHXoCK5Zl9DIakFOT99cZFgtFXZAqvlq7bID14CNxCvrswSmb/w467-h264/brics+.jpg" width="467" /></a></div><p></p><p style="text-align: justify;"><strong>Introduction</strong></p><div style="text-align: justify;"><p>Considéré par Cliff Kupchan<a href="#_ftn1" name="_ftnref1">[1]</a> comme l’un des six « États swing » (<em>swing states</em>) clés du 21e siècle - avec le Brésil, l’Inde, l’Indonésie, l’Arabie saoudite et l’Afrique du Sud -, la Turquie est une puissance régionale importante qui contribue grandement à la formation de l’ordre mondial multipolaire émergent. Membre à part entière des institutions occidentales en construction, notamment le Conseil de l’Europe depuis 1950 et l’OTAN depuis 1952, la Turquie est également en pourparlers d’adhésion avec l’Union européenne (UE) depuis 2005. Toutefois, l’adhésion de la Turquie à l’UE ne semble pas être un objectif réaliste ces derniers temps en raison du problème chypriote et de diverses autres questions problématiques qui éloignent Bruxelles et Ankara.</p><p>Pour diversifier sa recherche du multi-dimensionnalisme en politique étrangère depuis les années 1960, Ankara est également devenue membre de l’Organisation de coopération islamique (OCI) en 1969 (anciennement l’Organisation de la conférence islamique) et de l’Organisation des États turciques en 2009. En outre, pour diversifier davantage ses options stratégiques, la Turquie est récemment devenue un partenaire de dialogue de l’Organisation de coopération de Shanghai (OCS) (2013) et de l’Association des nations de l’Asie du Sud-Est (ASEAN) (2017), en plus de son statut de partenaire stratégique de l’Union africaine (UA) depuis 2008. En tant que membre à part entière d'organisations économiques telles que la Banque mondiale (BM), le Fonds monétaire international (FMI), la BID (Banque islamique de développement), l’Organisation de coopération et de développement économiques (OCDE), la Coopération économique de la mer Noire (OCEMN/BSEC), la Commission économique pour l’Amérique latine et les Caraïbes (CEPALC), l’Organisation des huit pays en développement pour la coopération économique (D-8) et le Groupe des vingt (G20), la Turquie fait actuellement l’objet de discussions politiques sérieuses sur son éventuelle adhésion aux BRICS+.</p><p>Dans cet article, je vais analyser et discuter de l’adhésion potentielle de la Turquie aux BRICS+. Mais tout d’abord, je vais résumer l’histoire des BRICS+ ainsi que leur statut actuel et leurs puissantes caractéristiques.</p><p><strong>L’histoire des BRICS</strong></p><p>BRICS est une abréviation utilisée pour désigner cinq pays qui contestent l’hégémonie occidentale dirigée par les États-Unis dans les affaires mondiales : Brésil, Russie, Inde, Chine et Afrique du Sud. Le regroupement informel de ces cinq pays au début des années 2000 s’est ensuite transformé en une importante organisation intergouvernementale. Le processus a commencé en 2006, lorsque - à un moment où les États-Unis étaient un acteur international très impopulaire dans le monde en raison de la guerre en Irak - des représentants du Brésil, de la Russie, de l’Inde et de la Chine ont tenu une réunion informelle lors de l’Assemblée générale des Nations unies.<a href="#_ftn2" name="_ftnref2">[2]</a> C'est l’économiste de Goldman Sachs Jim O’Neill qui a inventé le terme pour la première fois en 2001, d’un point de vue économique, dans son étude intitulée « Building Better Global Economic BRICs »<a href="#_ftn3" name="_ftnref3">[3]</a>, pour décrire ces quatre pays qui pourraient dominer l’économie mondiale d’ici 2050. En 2009, les réunions des BRIC sont devenues une organisation intergouvernementale légale sur la base des souhaits de ces quatre États et la première réunion officielle a eu lieu à Ekaterinbourg, en Russie. Lors de cette première réunion officielle, qui fait suite au discours tristement célèbre du président russe Vladimir Poutine lors de la Conférence sur la sécurité de Munich en 2007<a href="#_ftn4" name="_ftnref4">[4]</a>, le BRIC s’est engagé en faveur d’un ordre mondial multipolaire et de non-interventionnisme mondial et a appelé à la création d’une nouvelle monnaie de réserve mondiale pour remplacer le dollar américain.<a href="#_ftn5" name="_ftnref5">[5]</a> En 2011, l’Afrique du Sud est devenue le cinquième membre de la plateforme, le nom BRIC devenant BRICS. La deuxième réunion des BRICS s’est tenue à Brasilia (Brésil), la troisième à Sanya (Chine), la quatrième à New Delhi (Inde), la cinquième à Durban (Afrique du Sud), la sixième à Fortaleza (Brésil), la septième à Ufa (Russie), la huitième à Benaulim (Inde), la neuvième à Xiamen (Chine), la dixième à Johannesburg (Afrique du Sud), la onzième à Brasilia (Brésil), la douzième à Saint-Pétersbourg, Russie (en vidéoconférence en raison de la pandémie de COVID-19), la treizième à New Delhi (Inde), la quatorzième à Pékin (Chine) et la dernière, la quinzième, l’année dernière à Johannesburg (Afrique du Sud).<a href="#_ftn6" name="_ftnref6">[6]</a></p><p>Bien que les BRICS aient pris quelques mesures d’institutionnalisation, telles que l’inauguration de la Nouvelle banque de développement (NDB)<a href="#_ftn7" name="_ftnref7">[7]</a> et du Mécanisme de coopération interbancaire des BRICS<a href="#_ftn8" name="_ftnref8">[8]</a>, l’organisation reste une plateforme politique basée sur la compréhension mutuelle et la recherche de l’harmonie entre ses États membres et en particulier leurs dirigeants. Ainsi, l’organisation n’a toujours pas de charte, ne travaille pas avec un secrétariat fixe et ne dispose d’aucun fonds pour financer ses activités.<a href="#_ftn9" name="_ftnref9">[9]</a> En outre, il n’existe pas de processus formel de demande d’adhésion aux BRICS, les nouveaux membres devant être approuvés à l’unanimité par les membres existants.</p><p>Toutefois, avec le temps, les États membres des BRICS ont pu développer un type de valeurs et d’intérêts communs qui sous-tendent une coopération mutuellement bénéfique et une vision commune pour un monde meilleur. Selon la déclaration de 2023 annoncée lors du sommet des BRICS de 2023 en Afrique du Sud, les principes directeurs des BRICS pour l’adhésion sont les suivants :<a href="#_ftn10" name="_ftnref10">[10]</a></p><ul><li>L’esprit BRICS de respect et de compréhension mutuels, d’égalité, de solidarité, d’ouverture, d’inclusion et de consensus,</li><li>La pratique des BRICS consistant à consulter pleinement et à promouvoir une coopération concrète fondée sur le consensus,</li><li>La vision des BRICS qui consiste à renforcer le multilatéralisme, à consolider et à réformer le système multilatéral et à faire respecter le droit international,</li><li>L’objectif des BRICS de renforcer la coopération dans le cadre des trois piliers que sont la politique et la sécurité, l’économie et les finances, ainsi que la culture et la coopération entre les peuples,</li><li>La volonté de préserver l’identité, la cohérence et la nature consensuelle des BRICS en consolidant la coopération et en promouvant le développement institutionnel,</li><li>L’acceptation des objectifs et des principes inscrits dans la Charte des Nations unies en tant que pierre angulaire indispensable du multilatéralisme et du droit international,</li><li>Le soutien à une représentation accrue et à un rôle plus important des pays émergents et en développement dans le système international, y compris l’équilibre géographique,</li><li>Le soutien à une réforme globale des Nations unies, y compris de son Conseil de sécurité, afin de les rendre plus démocratiques, représentatives, efficaces et efficientes, et d’accroître la représentation des pays en développement au sein du Conseil, de manière à ce qu’il puisse répondre de manière adéquate aux défis mondiaux actuels et soutenir les aspirations légitimes des pays émergents et en développement d’Afrique, d’Asie et d’Amérique latine, y compris le Brésil, l’Inde et l’Afrique du Sud, à jouer un rôle plus important dans les affaires internationales, en particulier au sein des Nations unies, y compris de son Conseil de sécurité,</li><li>L’engagement en faveur du rôle central des Nations unies dans un système international dans lequel les États souverains coopèrent pour maintenir la paix et la sécurité, faire progresser le développement durable et assurer la promotion et la protection de la démocratie, des droits de l’homme et des libertés fondamentales pour tous.</li></ul><p>Conformément à ces principes, lors du sommet des BRICS de 2023 à Johannesburg, en Afrique du Sud, les membres des BRICS ont approuvé l’adhésion de six États : Arabie saoudite, Iran, Émirats arabes unis (EAU), Égypte, Éthiopie et Argentine. Parmi ces États, l’Argentine a retiré sa candidature officielle sous l’égide de son nouveau président Javier Milei. Ainsi, parmi ces 6 États, 5 sont devenus de nouveaux membres de l’organisation, permettant aux BRICS d’atteindre le nombre de 10 États membres d’ici 2024. Avec l’approbation de ses nouveaux membres, l’organisation a commencé à être appelée BRICS+ par les médias internationaux<a href="#_ftn11" name="_ftnref11">[11]</a>, bien qu’aucun changement de nom officiel n’ait été annoncé jusqu’à présent. De nombreux pays se sont portés candidats à l’adhésion au BRICS+, qui devient chaque année une plateforme économique et diplomatique de plus en plus importante. Selon l’ambassadeur de l’Afrique du Sud auprès des BRICS+, M. Anil Sooklal, 22 pays ont officiellement posé leur candidature<a href="#_ftn12" name="_ftnref12">[12]</a>, dont l’Algérie, le Bahreïn, le Bangladesh, la Biélorussie, la Bolivie, le Cuba, le Kazakhstan, le Koweït, le Nigeria, le Pakistan, la Palestine, le Sénégal, la Thaïlande, le Venezuela et le Viêt Nam. La ministre sud-africaine des affaires étrangères, Naledi Pandor, a quant à elle déclaré que le groupe BRICS+ suscitait un énorme intérêt au niveau mondial et qu’elle avait reçu de nombreuses lettres officielles de la part de 12 pays différents pour leur adhésion potentielle.<a href="#_ftn13" name="_ftnref13">[13]</a> Parmi ces États volontaires, le Mexique, la Tunisie et la Turquie sont également cités par certains journalistes. En ce sens, la poursuite de la croissance des BRICS+ dans les années à venir est une forte possibilité.</p><p><strong>Les BRICS+ en chiffres</strong></p><p>Les BRICS représentent 42 % de la population mondiale (3,2 milliards), 30 % de la surface totale du globe, 23 % du PIB mondial et 18 % du commerce mondial.<a href="#_ftn14" name="_ftnref14">[14]</a> Selon les données du FMI pour 2020, les BRICS représentent déjà une part beaucoup plus importante de l’économie mondiale que le G7. Ainsi, la part des BRICS dans le PIB mondial est de 34 %, alors que la part des pays du G7 dans le PIB mondial est de 29 %.<a href="#_ftn15" name="_ftnref15">[15]</a> Avec l’inclusion de 5 autres membres importants en 2024, les chiffres des BRICS dans ces catégories sont encore plus élevés. La caractéristique la plus frappante de l’expérience des BRICS à ce jour est l’obtention de résultats économiques positifs similaires à ceux de l’UE dans le passé. Depuis les années 2000, les économies des États membres des BRICS ont connu une croissance régulière, faisant de l’organisation un centre d’attraction pour les nouveaux membres. En ce sens, le rôle des BRICS+ dans l’économie mondiale sera encore plus dominant que celui du G7 dans un avenir proche.</p><p>Parmi les 10 membres actuels des BRICS+, 6 pays appartiennent au continent asiatique, plus précisément 3 ou même 4 (y compris l’Égypte, qui se trouve en fait sur le continent africain) membres sont originaires du Moyen-Orient, tandis que 3 membres sont situés en Afrique, et le Brésil est le seul membre sud-américain. En ce sens, les BRICS+ pourraient jouer un rôle important à l’avenir dans la résolution des crises politiques au Moyen-Orient et en Asie, car ils encouragent le renforcement des liens économiques entre les États plutôt que les approches militaires. En outre, avec l’inclusion des pays producteurs d’énergie, les BRICS+ pourraient également jouer un rôle influent sur le marché de l’énergie et contribuer à la fixation des prix du pétrole et du gaz. En outre, avec des pays ayant une position géopolitique importante, comme l’Égypte qui contrôle le canal de Suez<a href="#_ftn16" name="_ftnref16">[16]</a> et l’Iran qui contrôle le golfe Persique, les BRICS+ sont récemment devenus un acteur clé dans les affaires mondiales, tant en géopolitique qu'en géoéconomie.</p><p>Jusqu’à présent, les BRICS ont contribué au développement des relations économiques entre la Russie et la Chine et à la remise en question du statut hégémonique du dollar américain dans le commerce mondial en encourageant l'utilisation des monnaies locales. Par exemple, d’ici 2023, 80 % des échanges entre la Chine et la Russie se feront déjà en roubles et en yuans.<a href="#_ftn17" name="_ftnref17">[17]</a> Dans les années à venir, les BRICS exerceront une pression supplémentaire sur l’utilisation des monnaies locales dans les échanges commerciaux de ses membres, ce qui affaiblira certainement la situation hégémonique du dollar américain. Toutefois, il convient de préciser qu’à l’exception d’une position critique à l’égard de l’interventionnisme américain et du statut hégémonique du dollar américain, les membres des BRICS n’ont pas d’agenda politique strict et présentent de nombreuses différences entre eux en termes de préférences idéologiques et politiques. Par exemple, alors que la Chine, et surtout la Russie et l’Afrique du Sud, sont plus affirmatives et critiques à ‘'égard des pays occidentaux, le Brésil et l’Inde sont moins anti-occidentaux et veulent conserver leurs liens étroits avec les États-Unis et les pays européens.</p><p><strong>Adhésion potentielle de la Turquie : Pourquoi pas ?</strong></p><p>L’adhésion potentielle de la Turquie aux BRICS+ est une question largement débattue dans le pays en 2018. Il ne faut pas oublier que le président turc Recep Tayyip Erdoğan a assisté au sommet des BRICS en 2018 et a appelé à l’adhésion de la Turquie à l’organisation.<a href="#_ftn18" name="_ftnref18">[18]</a> En outre, la Turquie est devenue récemment un partenaire de dialogue pour l’OCS, bien qu’elle ait certaines caractéristiques militaires qui pourraient être en contradiction avec l’adhésion d’Ankara à l’OTAN. Le président Erdoğan a même parlé d’une adhésion à part entière à l’OCS en 2022.<a href="#_ftn19" name="_ftnref19">[19]</a> En ce sens, les BRICS+, qui n’ont pas de caractéristiques militaires, semblent être une organisation idéale et moins risquée pour l’adhésion à part entière de la Turquie que l’OCS.</p><p>Demircan pense qu’il y a 5 bonnes raisons pour que la Turquie devienne membre des BRICS :<a href="#_ftn20" name="_ftnref20">[20]</a></p><p>(1) C’est une plateforme pour les pays en développement comme la Turquie,</p><p>(2) Les deux parties défendent la multipolarité et la justice dans l’ordre mondial,</p><p>(3) C’est l'union de pays producteurs qui cherchent de nouveaux marchés comme la Turquie,</p><p>(4) C’est une institution pour les nations colonisées et opprimées et la Turquie n’a jamais vraiment été un État impérialiste comme les pays occidentaux,</p><p>(5) Les membres des BRICS et la Turquie ont tous deux une population jeune et dynamique.</p><p>L’homme qui a inventé le terme, Jim O’Neill, pense également que la Turquie pourrait être un membre idéal des BRICS élargis ou des BRICS+ en raison de ses relations problématiques avec le système mondial centré sur les États-Unis.<a href="#_ftn21" name="_ftnref21">[21]</a></p><p>L’ambassadeur chinois à Ankara, Son Excellence M. Liu Shaobin, a déjà annoncé en 2023 que son pays soutenait l’adhésion de la Turquie aux BRICS+.<a href="#_ftn22" name="_ftnref22">[22]</a> Chivvis, Coşkun et Geaghan-Breiner ont par ailleurs écrit que la nouvelle « politique étrangère à 360 degrés » de la Turquie était basée sur la flexibilité et l’indépendance stratégique et qu’Ankara ne considérait pas ses ouvertures diplomatiques multidimensionnelles comme une contradiction avec sa politique étrangère classique.<a href="#_ftn23" name="_ftnref23">[23]</a> Diriöz a écrit que le traitement injuste d’Ankara par l’UE au cours du processus d’adhésion a également renforcé la recherche d’autonomie stratégique d’Ankara et son désir de devenir membre des BRICS.<a href="#_ftn24" name="_ftnref24">[24]</a> Karataş pense également que la position stratégique d’Ankara n’est ni pro ni anti-occidentale, mais plutôt basée sur la compréhension du « siècle de la Turquie », qui représente une politique étrangère plus indépendante d’esprit, plus affirmée et basée sur l’intérêt national.<a href="#_ftn25" name="_ftnref25">[25]</a> Cependant, Karataş ajoute également que l’élite politique turque ne remet pas en question l’adhésion du pays à l’OTAN et n’abandonne pas le processus d’adhésion à l’UE. C’est pourquoi il conclut qu’en raison des risques d’un alignement complet sur les BRICS+, la Turquie tentera pour le moment d’améliorer ses relations économiques et politiques avec les membres des BRICS+ et ne cherchera pas à en devenir membre.<a href="#_ftn26" name="_ftnref26">[26]</a> Mais Victor Gao du Center for China and Globalization (CCG) pense qu’il n’y a pas de restriction sacrée basée sur le Coran pour qu’Ankara devienne membre des BRICS+, de sorte que la Turquie et le Mexique pourraient très bien devenir membres de cette organisation dans un avenir proche.<a href="#_ftn27" name="_ftnref27">[27]</a></p><p>De mon point de vue, l’adhésion aux BRICS+ serait une étape avantageuse à bien des égards. Tout d’abord, l’économie mondiale se déplace vers l’Est (l’Asie) et aucun des pays du monde ne peut faire quoi que ce soit contre ce changement systémique. En ce sens, l’adhésion aux BRICS+ et la coopération étroite avec des États asiatiques puissants tels que la Chine et la Russie ne seraient pas une décision irrationnelle pour Ankara. Deuxièmement, la Turquie n’est pas traitée de manière égale et équitable dans ses relations avec Washington (États-Unis) et Bruxelles (UE). Bien que l’adhésion d’Ankara à l’UE ait été bloquée par les pays européens et que le gel du processus d’adhésion complète ait entraîné la détérioration des progrès démocratiques de la Turquie, seule Ankara a été accusée de cette relation toxique par le public et les médias occidentaux. A mon avis, comme les relations impliquent un minimum de deux parties, les erreurs sont réciproques en diplomatie. En ce sens, la recherche par la Turquie d’une autonomie stratégique et d’une adhésion aux BRICS+ est une solution rationnelle, sage et pragmatique pour améliorer ses relations avec l’Occident. Peut-être que grâce à son adhésion aux BRICS+, Ankara pourrait même enfin avoir une réelle chance de devenir un membre à part entière de l’UE. Enfin, l’adhésion de la Turquie aux BRICS+ pourrait susciter des demandes et des efforts en faveur d’une réforme des Nations unies, qui semble absolument nécessaire pour maintenir la paix et la stabilité dans le monde. Le président Erdoğan a mis en œuvre ce type de politique étrangère au cours des dernières années avec la devise « Le monde est plus grand que cinq » pour critiquer la composition du Conseil de sécurité de l’ONU, qui ne pouvait rien faire pour empêcher les génocides, les massacres et les guerres.</p><p>Toutefois, il convient d’être conscient des risques d’une telle démarche. En ce sens, le principal risque serait l’isolement croissant d’Ankara par rapport aux institutions occidentales et/ou au sein de celles-ci. Mais étant donné que les liens cordiaux de la Turquie avec l’Occident se poursuivront en raison de son appartenance - toujours - incontestée à l’OTAN et que les BRICS+ ne comportent aucune caractéristique sécuritaire/militaire, les conséquences de ce mouvement pourraient ne pas être si risquées pour Ankara. Deuxièmement, en essayant de maintenir son système politique dans les limites de la démocratie et du marché libre, Ankara, en s’éloignant de l’Occident et en se rapprochant de l’Orient, pourrait créer des charges supplémentaires et de nouveaux problèmes en termes de gouvernance et de démocratie. Mais compte tenu de la position du Brésil et de l’Inde, deux grandes démocraties, Ankara pourrait très bien conserver et même améliorer sa démocratie avec l’adhésion aux BRICS+. Après tout, les BRICS+ n’interviennent pas dans la politique intérieure des pays membres et encouragent les États à coopérer entre eux plutôt qu’à se faire concurrence.</p><p><strong>Conclusion</strong></p><p>En conclusion, les États-Unis et leurs alliés ne parvenant pas à instaurer un ordre mondial juste et fonctionnel, ils perdent constamment du pouvoir et le monde évolue vers un nouveau multipolarisme. Dans un tel système, les pays disposant d’un large éventail de réseaux commerciaux, d’avantages géopolitiques et de systèmes politiques nationaux stables seront plus influents. En ce sens, la Turquie a un grand potentiel pour devenir une puissance régionale d’envergure mondiale si elle peut renforcer ses liens diplomatiques avec des pays du monde entier. La Turquie a un réel potentiel pour y parvenir si elle ne tombe pas dans les pièges occidentaux comme dans le cas de la guerre civile syrienne. En ce sens, l’adhésion de la Turquie aux BRICS+ devrait être réalisée le plus rapidement possible afin qu’Ankara montre à ses alliés occidentaux qu’elle prend très au sérieux cette « nouvelle donne » en matière de politique étrangère. D’autre part, le rôle de la Turquie dans les BRICS pourrait ressembler à celui du Brésil de Lula, mieux intégré et entretenant de bonnes relations avec l’Occident, sans pour autant ignorer ou sous-estimer, mais au contraire en renforçant, le pouvoir du « Sud mondial ». Enfin, la contribution de la Chine à l’implication de la Turquie dans les BRICS pourrait être un atout majeur pour les deux parties, puisque Pékin a besoin de partenaires régionaux forts pour développer et mettre en œuvre avec succès son projet « La Ceinture et la Route » (ICR) et que la Turquie a besoin d’investisseurs forts pour développer son économie.</p><p style="text-align: right;">Dr. Ozan ÖRMECİ</p><p> </p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref1" name="_ftn1">[1]</a> <a href="https://foreignpolicy.com/2023/06/06/geopolitics-global-south-middle-powers-swing-states-india-brazil-turkey-indonesia-saudi-arabia-south-africa/">https://foreignpolicy.com/2023/06/06/geopolitics-global-south-middle-powers-swing-states-india-brazil-turkey-indonesia-saudi-arabia-south-africa/</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref2" name="_ftn2">[2]</a> <a href="https://www.britannica.com/topic/BRICS">https://www.britannica.com/topic/BRICS</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref3" name="_ftn3">[3]</a> <a href="https://www.goldmansachs.com/intelligence/archive/building-better.html">https://www.goldmansachs.com/intelligence/archive/building-better.html</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref4" name="_ftn4">[4]</a> <a href="https://www.youtube.com/watch?v=hQ58Yv6kP44">https://www.youtube.com/watch?v=hQ58Yv6kP44</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref5" name="_ftn5">[5]</a> <a href="https://www.britannica.com/topic/BRICS">https://www.britannica.com/topic/BRICS</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref6" name="_ftn6">[6]</a> <a href="https://politikaakademisi.org/2024/01/05/bricsin-genislemesi-abd-hegemonyasina-bir-meydan-okuma-mi/">https://politikaakademisi.org/2024/01/05/bricsin-genislemesi-abd-hegemonyasina-bir-meydan-okuma-mi/</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref7" name="_ftn7">[7]</a> <a href="https://www.ndb.int/">https://www.ndb.int/</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref8" name="_ftn8">[8]</a> <a href="https://xn--90ab5f.xn--p1ai/en/international-multilateral-cooperation/the-brics-interbank-cooperation-mechanism/">https://xn--90ab5f.xn--p1ai/en/international-multilateral-cooperation/the-brics-interbank-cooperation-mechanism/</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref9" name="_ftn9">[9]</a> <a href="https://www.ipea.gov.br/forumbrics/en/learn-about-brics.html#:~:text=As%20a%20group%2C%20BRICS%20has,funds%20to%20finance%20its%20activities">https://www.ipea.gov.br/forumbrics/en/learn-about-brics.html#:~:text=As%20a%20group%2C%20BRICS%20has,funds%20to%20finance%20its%20activities</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref10" name="_ftn10">[10]</a> <a href="https://brics2023.gov.za/wp-content/uploads/2023/11/BRICS-Membership-expansion-guiding-principles-criteria-and-standards-2023.pdf">https://brics2023.gov.za/wp-content/uploads/2023/11/BRICS-Membership-expansion-guiding-principles-criteria-and-standards-2023.pdf</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref11" name="_ftn11">[11]</a> <a href="https://www.aceprensa.com/english/brics-an-alternative-to-the-western-bloc/">https://www.aceprensa.com/english/brics-an-alternative-to-the-western-bloc/</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref12" name="_ftn12">[12]</a> <a href="https://www.voanews.com/a/more-countries-want-to-join-brics-says-south-africa-/7190526.html">https://www.voanews.com/a/more-countries-want-to-join-brics-says-south-africa-/7190526.html</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref13" name="_ftn13">[13]</a> <a href="https://www.wionews.com/world/south-african-foreign-minister-naledi-pandor-sees-indias-g20-leadership-as-opportunity-for-global-south-568817">https://www.wionews.com/world/south-african-foreign-minister-naledi-pandor-sees-indias-g20-leadership-as-opportunity-for-global-south-568817</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref14" name="_ftn14">[14]</a> <a href="https://brics2023.gov.za/evolution-of-brics/">https://brics2023.gov.za/evolution-of-brics/</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref15" name="_ftn15">[15]</a> <a href="https://moderndiplomacy.eu/2023/07/26/is-it-possible-to-see-turkiye-into-brics/">https://moderndiplomacy.eu/2023/07/26/is-it-possible-to-see-turkiye-into-brics/</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref16" name="_ftn16">[16]</a> <a href="https://www.indyturk.com/node/656646/d%C3%BCnyadan-sesler/brics-plus-ve-yeni-d%C3%BCnya-d%C3%BCzeninin-temelleri">https://www.indyturk.com/node/656646/d%C3%BCnyadan-sesler/brics-plus-ve-yeni-d%C3%BCnya-d%C3%BCzeninin-temelleri</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref17" name="_ftn17">[17]</a> <a href="https://moderndiplomacy.eu/2023/07/26/is-it-possible-to-see-turkiye-into-brics/">https://moderndiplomacy.eu/2023/07/26/is-it-possible-to-see-turkiye-into-brics/</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref18" name="_ftn18">[18]</a> <a href="https://www.turkishminute.com/2023/08/02/opinion-is-turkey-serious-about-joining-brics/">https://www.turkishminute.com/2023/08/02/opinion-is-turkey-serious-about-joining-brics/</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref19" name="_ftn19">[19]</a> <a href="https://www.bloomberg.com/news/articles/2022-09-17/turkey-seeks-china-led-bloc-membership-in-threat-to-nato-allies">https://www.bloomberg.com/news/articles/2022-09-17/turkey-seeks-china-led-bloc-membership-in-threat-to-nato-allies</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref20" name="_ftn20">[20]</a> <a href="https://moderndiplomacy.eu/2023/07/26/is-it-possible-to-see-turkiye-into-brics/">https://moderndiplomacy.eu/2023/07/26/is-it-possible-to-see-turkiye-into-brics/</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref21" name="_ftn21">[21]</a> <a href="https://www.aa.com.tr/en/turkiye/turkiye-obvious-nation-for-expanded-brics-says-leading-economist/2896122">https://www.aa.com.tr/en/turkiye/turkiye-obvious-nation-for-expanded-brics-says-leading-economist/2896122</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref22" name="_ftn22">[22]</a> <a href="https://www.presstv.ir/Detail/2023/09/02/710130/China-BRICS-Turkey-membership-idea-envoy">https://www.presstv.ir/Detail/2023/09/02/710130/China-BRICS-Turkey-membership-idea-envoy</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref23" name="_ftn23">[23]</a> <a href="https://carnegieendowment.org/2023/10/31/t-rkiye-in-emerging-world-order-pub-90868">https://carnegieendowment.org/2023/10/31/t-rkiye-in-emerging-world-order-pub-90868</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref24" name="_ftn24">[24]</a> <a href="https://www.dailysabah.com/opinion/op-ed/what-should-be-turkiyes-approach-to-brics">https://www.dailysabah.com/opinion/op-ed/what-should-be-turkiyes-approach-to-brics</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref25" name="_ftn25">[25]</a> <a href="https://politicstoday.org/should-turkey-join-brics/">https://politicstoday.org/should-turkey-join-brics/</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref26" name="_ftn26">[26]</a> <a href="https://politicstoday.org/should-turkey-join-brics/">https://politicstoday.org/should-turkey-join-brics/</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref27" name="_ftn27">[27]</a> <a href="https://www.dw.com/tr/t%C3%BCrkiyenin-bricse-kat%C4%B1lamayaca%C4%9F%C4%B1-kuranda-yazm%C4%B1yor/a-67682398">https://www.dw.com/tr/t%C3%BCrkiyenin-bricse-kat%C4%B1lamayaca%C4%9F%C4%B1-kuranda-yazm%C4%B1yor/a-67682398</a>.</p></div><p style="text-align: center;"><br /></p>Ozan Örmeci Makaleleri (Ozan Örmeci Articles)http://www.blogger.com/profile/05589148767326837798noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6431905393902518131.post-63437869412499067362024-03-18T00:50:00.000-07:002024-03-18T03:53:00.070-07:00Prof. Dr. Hakan Yavuz'la Mülakat<p style="text-align: center;"></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjcRGOnW4LYNvFu89VuJHlsrtRv1K6KSLnUxzdSpwiMDu-DY8GYo-FiTsA-SliJUL87rYrWD4pENEcxZBHAay01j5XDPUbaKCwKcnR4xTuao9rYLDJthNSqpmBlC-eD5ry4eR2zoMZdww9R_VHzv5VFluiYUiT9Z2gqxETRqTE0iSm1Lt9wqQyNIvGQ3sNb/s931/m.%20hakan%20yavuz.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="589" data-original-width="931" height="244" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjcRGOnW4LYNvFu89VuJHlsrtRv1K6KSLnUxzdSpwiMDu-DY8GYo-FiTsA-SliJUL87rYrWD4pENEcxZBHAay01j5XDPUbaKCwKcnR4xTuao9rYLDJthNSqpmBlC-eD5ry4eR2zoMZdww9R_VHzv5VFluiYUiT9Z2gqxETRqTE0iSm1Lt9wqQyNIvGQ3sNb/w387-h244/m.%20hakan%20yavuz.jpg" width="387" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><br /></div><p></p><p style="text-align: justify;">Yıllardır Amerika Birleşik Devletleri’nde yaşayan bir Türk Siyaset Bilimi Profesörü olan M. Hakan Yavuz, 1987 yılında Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Uluslararası İlişkiler bölümünü bitirdikten sonra, 1987-1989 döneminde ABD’de Wisconsin Üniversitesi’nde “Ortadoğu ve Türkiye’de İslami Akımlar” konusunda doktorasını tamamlamıştır. Yavuz’un doktora çalışmasındaki akademik danışmanı ise CFR’nin (Dış İlişkiler Konseyi) üyelerinden Prof. Dr. Mervin Crawford Young olmuştur. Yavuz, liberal Wisconsin Üniversitesi’nden sonra, çok daha muhafazakâr yapıdaki Utah Üniversitesi’nin Siyaset Bilimi bölümü ve Ortadoğu Araştırmaları Merkezi kadrolu Doçentliğe geçmiş ve burada Profesörlüğe yükselmiştir. 1989 yılında Kudüs Hebrew Üniversitesi’nde Leonard Davis Enstitüsü’nde staj yapmıştır. 1992-1995 yıllarında MacArthur Vakfı bursu ile Özbekistan, Kırgızistan ve Türkiye’de araştırmalar yapmasının ardından, 1996 yılında Ankara’da Bilkent Üniversitesi ve ODTÜ’de ders vermiştir. 2001-2002 döneminde ise, ABD’de, Notre Dame Üniversitesi’ne bağlı Joan B. Kroc Enstitüsü’nde Rockefeller bursu ile misafir araştırmacı olarak “Fethullah Gülen Hareketi” üzerine çalışmıştır. Rockefeller burslarıyla Hebrew Üniversitesi’nde İsrail, Wisconsin Üniversitesi ve Notre Dame Üniversitesi’nde de ABD istihbarat servislerinin çalışmalarına yönelik bazı çalışmalar yapmış ve uzman kişilerle bilgi alışverişinde bulunmuştur. Prof. Dr. Hakan Yavuz, Siyasal İslam, Türkiye’deki İslam Hareket, Said Nursi ve Nurculuk, Fethullah Gülen ve cemaati, Necmettin Erbakan ve kurduğu siyasal partiler, AK Parti ve Recep Tayyip Erdoğan konularında yurt içinde ve yurt dışında önemli bir uzman kabul edilmekte ve bu konularda düzenlenen çeşitli uluslararası toplantılarda sık sık konuşmacı olarak boy göstermektedir. Yavuz’un birçok önemli akademik eseri ve makalesi de bulunmaktadır.<a href="#_ftn1" name="_ftnref1">[1]</a></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: justify;"><p><strong>Ozan Örmeci: </strong>Sayın Yavuz, mülakat önerimizi kabul ettiğiniz için teşekkürler. Türkiye’deki Siyasal İslam hareketi ve İslami gruplar konusunda uluslararası alanda kabul gören önemli bir uzmansınız. Yakın dönemde, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan hakkında ilginç bir kitaba da (<em>Erdoğan: The Making of an Autocrat</em> – 2021, Edinburgh Studies on Modern Turkey) imzanızı attınız. Birçok Batılı akademisyen gibi, siz de, 15 Temmuz sonrasında Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın giderek otoriterleştiği iddia edilen rejimini eleştirerek, Türkiye’deki cari yönetim modeli için “<em>otokrat/otokrasi</em>” ifadesini kullandınız. Uluslararası literatürde Türkiye için sıklıkla Lucan Way ve Steven Levitsky’nin geliştirdiği “<em>rekabetçi otoriterlik</em>” kavramının kullanıldığına şahit oluyoruz. Lakin sürekli seçimlere giren ve kazanan bir siyasetçiyi “<em>otokrat</em>” olarak değerlendirmek sizce ne kadar doğru olur?</p><p><strong>Hakan Yavuz</strong>: Erdoğan hakkında yurt dışında son yıllarda 6 önemli kitap çıktı. Tabii bunlar rejimin farklı yönlerini ele alıyorlar, ama genel sonuç şu: Erdoğan, Mustafa Kemal ve arkadaşlarının kurduğu Cumhuriyet'i yerle bir etti ve yerine tek adamın mutlak anlamda hâkim olduğu bir "<em>Sultanistik</em>" rejim veya bir otoriter sistem inşa etti. Sadece Cumhuriyet’in kurduğu devletin kurum ve kurallarını yok etmekle kalmadı, kendi ideolojisine uygun İslam'ı araçsallaştıran ve ahlaki hiçbir kaygısı olmayan bir “<em>toplumsal</em>” yapı ortaya çıkardı. Ben bu ortaya çıkan sosyolojiyi ve özellikle İslamcı sosyal yapıyı, nefret ve öfke ile yoğrulmuş bir cemaat ve mahalleler yığını olarak inceliyorum. Türkiye’de bugün bir toplumdan bahsetmek çok zor. Toplumun olması için ortak hafıza, ortak değerler ve bir ortak gelecek kaygısının olması lazım. Erdoğan’ın inşa ettiği yapı öfke dolu ve polarize olmuş veya Balkanlaşmış bir yığın!</p><p>2013 sonrası seçimler de hiçbir zaman eşit koşullarda olmadı; devletin tüm imkânlarını kullanan bir iktidar ve ancak AK Parti/AKP’ye benzeyerek iktidara geleceğini uman dağınık bir muhalefet oluştu. İktidar kadar muhalefeti de eleştirmek zorundayız. Tabii, Cumhuriyet’in kuruluşundan beri devrimlere ve özellikle 1960 darbesi sonrası biriken bir kin ve öfke vardı. Bu kin ve öfkeyi en iyi dile getiren ve ona bir “<em>entellektüel</em>” kılıf giydiren şair Necip Fazıl Kısakürek oldu. Erdoğan’ın okuduğu ve şiirleriyle yoğrulduğu en önemli kişi Kısakürek’ti. Hem İslamcı, hem Türkçü ama özünde faşist bir şairdi. Düşünceden çok heyecan uyandırdı ve bugünkü iktidarı ayakta tutan bu İslamcı heyecan ve tabii paylaşım ağları... Erdoğan’ın seçimleri kazanması değil, almasındaki ana faktörler ise: eşit koşullarda seçimlerin olmaması, muhalefetin AK Parti/AKP’ye benzeme çabaları ve dağınıklığı ve Türkiye'de son dönemde oluşan yeni sosyolojik yapı. Bence bu sosyolojiden daha kötü sonuçların çıkmasına da hazır olalım.</p><p><strong>Ozan Örmeci: </strong>Sayın Yavuz, 15 Temmuz 2016 darbe girişiminden sonra Türkiye’de yıllardır Fethullah Gülen hareketi veya Fethullah Gülen cemaati olarak bilinen İslami gruba yönelik çok sert bir politika benimsendi. Bu hareket, FETÖ adıyla bir terör örgütü kabul edildi ve bu harekete mensup kişilere yönelik geçmişte -1970’lerde ve 1980’lerde- sol grupların başına gelen sert devlet müdahalesi ve baskısıyla karşılaşıldı. Siz Gülen hareketini çok detaylı çalışmış ve içeriden de gözlemlemiş bir akademisyen olarak, bu hareketin terörle ilişkisini nasıl değerlendiriyorsunuz? ABD ve AB’de de zaman içerisinde bu yönde bir yaklaşım hasıl oldu mu? Türk hükümetinin Gülen’in iadesine yönelik çabaları sizce bugüne kadar neden sonuç vermedi? Son olarak, size göre Gülen hareketinin bu noktadan sonra Türkiye’nin siyasal geleceğinde oynayabileceği bir rol olabilir mi?</p><p><strong>Hakan Yavuz:</strong> Türkiye'deki sosyal ve siyasi İslam'ın iki ana damarı var: Nakşilik ve Nurculuk. Gülen cemaati Nur hareketi içinden çıkmış olmasına rağmen kendisine ait özellikleri var. Bunları üç kategori halinde ele almak mümkün. Gülen hareketi, Said Nursi’nin yapmak istediği liderden esere/kitaba/risaleye dönüşü geri çevirdi ve tekrar lider (Fethullah Gülen) etrafında şekillendi. Gülen’in sosyalleşme süreçleri ve dünya görüşü hareketi şekillendirdi ve Gülen hareketi olarak yoluna devam etti. Kısacası, bir eserler manzumesine dayalı hareket değil, lider ve aksiyona dayalı bir oluşumdu. Diğer özelliği ise, hareketin Soğuk Savaş koşullarında şekillendiği için anti-komünist ve Batı taraftarı olmasıydı. Hareket, Batı medeniyetini ve Batılı yaşam tarzını her zaman savundu. Bir başka özelliği ise, hareket hem sağcı, hem milliyetçi, hem de devletçi kodlara sahipti. Aslında üçünün bir araya gelmesini sağlayan Soğuk Savaş koşulları ve Türkiye’nin kendi sosyolojisi oldu.</p><p>Gülen hareketi demokrat veya liberal değildi. Modernleşme taraftarıydı, ama eleştirel düşünceye kapalıydı. Dahası, Gülen hareketi, Türkiye’nin büyük güç olmasına inanmış nostaljik Osmanlı hafızası ve İslami motiflere sahip bir sosyo-kültürel hareketti. Ama zamanla ve özellikle AK Parti/AKP’nin iteklemesiyle politize oldu ve o süreç Gülen hareketinin sonunu getirdi. AK Parti/AKP tarafından önce orduya, sonra da yargıya ve üniversitelere karşı kullanıldı ve işlevi bitince kaldırılıp atıldı. Tabii bu politize olma sürecinde 2007 Cumhuriyet Mitingleri ve 2008 Anayasa Mahkemesi'nin kapatma davasının da büyük rolü oldu. AK Parti/AKP yalnızdı ve güçsüzdü. AK Parti/AKP’nin cemaate ihtiyacı vardı ve cemaat bunu kendi lehine kabaca kullanmaktan çekinmedi. Düşünün ki, o yıllarda Türk Bakanların yurt dışı seyahatlerini Büyükelçilikler değil, cemaatin yurt dışı teşkilatları yapıyordu. 2008-2011 arasında Türkiye’nin en etkili gücü cemaatti. Bu dönemde AK Parti/AKP’nin desteğiyle cemaat adalet kantarını altüst etti; tüm normlar yerle bir edildi. Ama bunu AK Parti/AKP hükümeti istedi ve cemaat de severek yaptı. Sonuç ortada; bugün ne cemaat, ne de kurumlar kaldı. Türkiye, Moğol istilasında dahi bu kadar büyük bir yıkım görmedi. Normlar yerle bir edildi, tüm kavramların içi boşaltıldı, kurumlar ve özellikle güvenlik kurumları (MİT, Jandarma, Emniyet) politize edildi, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'ne göre Türkiye’de hukukun en temel normları bile kalmadı, Türkiye’de kanun olmadan mahkemeler suçlar icat edebiliyor, üniversiteler ile liseler arasında hiçbir fark kalmadı, ülke adeta bir mülteci kampına dönüştü. Kısacası, AK Parti/AKP-Cemaat çatışmasının faturası Türkiye için çok ağır oldu. Gülen hareketi bitti, ama ruhu hâlâ yaşıyor. O ruhun en hâkim olduğu yer de bugünkü AK Parti/AKP’dir. Bunun üzerine bir makale hazırlıyorum. Bitince size göndereceğim.</p><p>Darbe konusuna gelince, çok karışık ve son derece karanlık bir mesele. NATO üyesi ülkelerin istihbarat raporları darbe konusunda farklı bir anlatıya sahipler ve aşağı yukarı aralarında büyük farklılıklar yok.</p><p><strong>Ozan Örmeci: </strong>Ne diyorlar?</p><p><strong>Hakan Yavuz: </strong>Avrupa Birliği İstihbarat Eşgüdüm Kurumu'nun raporuna göre, darbe süreci Türk hükümetinin anlattığından farklı. Kısacası, CHP lideri Kemal Kılıçdaroğlu’nun da dile getirdiği kontrollü ve planlı bir darbe olarak görüyorlar ve onun için Türkiye’nin darbe konusundaki hiçbir talebini yerine getirmediler. Tam tersine, NATO ülkeleri, Gülen cemaati mensuplarına çok kolaylıkla vize ve sığınma hakkı verdiler ve vermeye de devam ediyorlar. Gülen cemaatinin terör örgütü olarak tanımlanmasını da hemen hemen hepsi reddetti. Nasıl olur da 2 milyon insan bir gecede terörist olur? İktidarın sunduğu deliller Batı'da ikna edici bulunmuyor. Dahası, bunların delil olma ön şartına dahi sahip olmadıklarını belirtiyorlar. Bunu Avrupa veya Amerika’ya anlatmanız mümkün değil. Bir ülke düşünün ki, bir gecede 2 milyon yeni teröriste sahip oluyor, ordusundaki Generallerin yüzde 70'i terörist, yine yargısının üçte biri terörist! Bu, sizce mümkün mü? Bunun rasyonel bir yanı var mı? Daha 2013 yılına kadar kol kola olan ve Fethullah Gülen’e Meclis’te övgüler düzen bir hükümetin, 17 ve 25 Aralık rüşvet ve yolsuzluk soruşturmaları sonrası süreçte bu harekete terörist olarak yaklaşmasını hiçbir AB ülkesi kabul etmedi. Kısacası, 2013-2017 dönemi Türk tarihinin en karanlık dönemi olarak önümüzde duruyor.</p><p>Bu dönemin aydınlatılması araştırmacıların işi... Bu eksende yurt dışında çalışmalar yapılmaya başlandı. Genel kanı şu: Gülen cemaati sıkışmıştı ve darbe fikri aklından geçiyordu; bu fikri cemaat içindeki MİT ajanları daha da pekiştirdiler ve Gülen’i bu sürece çektiler. Sonuçta, darbe yaptığını sananlara karşı en büyük darbe yapıldı ve tabii bunun faturasını da Türkiye Cumhuriyeti devleti ve toplumu çok pahalıya ödedi ve ödemeye de devam ediyor. Bu darbe, bana göre başarılı olmuş bir darbedir. Darbenin amaçlarına ulaşmıştır. Cemaat bitirilmiş, Türkiye Cumhuriyeti devleti bir parti (AK Parti/AKP) devletine dönüşmüş, laiklik ve ulusalcılık hassasiyeti olan tüm yapılar (özellikle TSK) sıfırlanmış ve Türkiye bir cemaatler ve mahalleler federasyonuna dönüşmüştür. Erdoğan ise mutlak bir muktedir olmuştur. Eski Türkiye yerle bir edilirken, yerine bir dizi gecekondu konumlu yapılar inşa edilmiştir. Darbe konusunda Meclis’i elinde tutan hükümet, açıklayıcı tek bir rapor dahi hazırlayamamış ve darbeyi araştırma komisyonu darbeyi kapatma komisyonu gibi çalışmıştır. Önümüzdeki yıllarda biz sosyal bilimcilerin temel çalışma konusu, bu sürecin nasıl çalıştığı ve gerçekten ne olduğu, neden olduğu ve bunun sonuçlarının nasıl bir yıkım getirdiği olacaktır. </p><p><strong>Ozan Örmeci: </strong>Türkiye, 2023 Cumhurbaşkanlığı ve parlamento seçimlerinin ardından bu ay sonunda yerel seçimlere sahne olacak. Türkiye’de kamuoyunda, muhalefetin büyükşehirlerde başarısı beklenmesine karşın, ülke genelinde AK Parti’nin üstünlüğünün sürmesi bekleniyor. Sizce AK Parti ve Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın seçimlerde yıllardır başarılı bir performans göstermesinin temel nedenleri nelerdir? Yerel seçimlerden beklentileriniz nelerdir?</p><p><strong>Hakan Yavuz:</strong> Türkiye’deki seçmen davranışlarını etkileyen nedenler çok farklı ve “<em>bekâ sorunu</em>” veya “<em>güvenlik kaygıları</em>” ile “<em>din elden gidecek</em>” endişeleri sağ seçmende son derece etkili oluyor. Medyaya hâkim olan iktidar da bunları çok başarılı bir şekilde kullanıyor. Çok büyük bir korku var. Birçok insan korkuyor. Türkiye için yurt dışında kullanılan bir başka deyim ise “<em>Republic of Fear</em>”; yani "<em>Korku Cumhuriyeti</em>". Bu koşullardaki seçimlerden nasıl bir sonuç çıkacak, önemli. Ama hâlâ büyükşehirlerde bu çöküntüye direnen ve giderek umutsuzluğa kapılan bir orta sınıf var. Benim kanaatim Ankara’yı Mansur Yavaş alacak; İstanbul’da ise Ekrem İmamoğlu’nun şansı hâlâ çok yüksek. Diğer illeri çok iyi bilmiyorum. Bu seçimin en önemli yönü değişim umudunu canlı tutması. Erdoğan ve ekibi o umudu öldürmek istiyorlar. Umarım Türkiye buna fırsat vermez.</p><p><strong>Ozan Örmeci: </strong>Türkiye’de son dönemin en çok konuşulan siyasi konularından birisi de Necmettin Erbakan’ın oğlu Fatih Erbakan ve Yeniden Refah Partisi/YRP’nin yükselişi. Konunun uzmanlarının yazdıkları eserlerde, tarihsel olarak Erbakan hareketinin Gülen cemaati ile itikadî ve siyasi olarak bazı konularda uyuşmadığı ve Gülen’in genelde merkez sağ partileri ve sonrasında da 2000’lerde AK Parti’yi desteklediği belirtiliyor. Ancak 15 Temmuz sonrasında AK Parti ile Gülen hareketi en büyük rakipler haline gelmiş durumdalar. YRP ve genç Erbakan’ı Türkiye’deki Siyasal İslam geleneği içerisinde nerede konumlandırıyorsunuz? Bu partinin Erdoğan sonrasında yeni bir AK Parti çizgisi yakalaması mümkün mü, yoksa klasik Millî Görüş partileri gibi daha dar bir seçmen tabanına hitap eden sert bir muhafazakâr parti olarak kalacaklarını mı öngörürsünüz?</p><p><strong>Hakan Yavuz: </strong>Fatih Erbakan'ın babası dışında bir sermayesi var mı? Erbakan'ın oğlu olmasaydı bugünkü konumda olabilir miydi? Elbette hayır. Türk siyasetinde oğulların saman alevi umudu estirmek dışında hiçbir kalıcılıkları olmadı. Fatih Erbakan'ın ise konjonktürel bir saman alevi olma ihtimali var. Ben hiçbir şans tanımıyorum. Aslında AK Parti/AKP diye bir parti de yok ortada. Var olan tek adam ve onun hâkimiyeti. O tek adam çekilince de herşeyin çökeceği belirtiliyor. Kısacası, Erdoğan sonrası Türkiye'den hiç umudum yok. Büyük bir çalkantı ve hesaplaşma dönemi yaşayacağız. Erdoğan, ülkede hiçbir kurum veya kural bırakmadı. Erdoğan sonrasında bir nevi fetret devri dönemine girmemiz bence kaçınılmaz. Türkiye'nin zor koşullarda güveneceği bir sigortası da yok. Türk devletinin sigortası olan TSK'yı hepimiz el birliğiyle yok ettik. Parçalanmış bir sosyoloji, çökmüş kurumlar, mafyalaşmış ekonomi ve idare şekli. Buradan ne çıkar açıkçası ben de bilmiyorum! Türkiye'de İslamcılık ise bitti. İslamcılar 22 yıldır iktidardalar. Ne yapabileceklerini hep beraber gördük. Ahlaktan soyutlanmış, tamamen ritüellere indirgenmiş ve ayıpları örtme aracına dönüştürülmüş bir İslam ve İslamcılığın Türkiye'ye vereceği bir şey kalmadı. Onun için hem ateizm, hem deizm, hem de İslam dışı Asya dinlerine ilgi gençler arasında giderek artıyor.</p><p><strong>Ozan Örmeci: </strong>Yıllardır ABD’de yaşıyorsunuz ve bu ülkede akademik camiada büyük başarılar kazandınız. Zaman zaman Türkiye’de de ders verdiniz, konferanslara ve televizyon programlarına katıldınız. Geçen yıllar içerisinde Türkiye’nin Sosyal Bilimler alanındaki akademik gelişimi hakkında neler düşünüyorsunuz? Maalesef uluslararası sıralamalarda birkaç elit üniversitemiz haricinde ciddi başarılar kazanamıyoruz. Akademik endeksli yayınlarda da akademisyenlerimiz çok çabalamalarına karşın istedikleri kabulleri kolay alamıyorlar. Burada sizce Türkiye’de gelişen siyasete karşı tepkisel bir tavır olabilir mi, yoksa sadece bilimsel kriterlerin mi rol oynadığını düşünüyorsunuz?</p><p><strong>Hakan Yavuz:</strong> Türkiye'de ciddi anlamda bir üniversite inşa edilmedi; darbeler, özellikle 1960, 1971, 1980 ve post-modern 1997 darbesi oluşmuş akademik birikimleri yerle bir etti. Son dönemde kurulan özel/vakıf üniversiteleri ise daha çok ticarete yöneldiler. Türk toplumu son derece politize olduğu için, siyaset, sivil toplum ve düşüncenin önünde gitti. Bu ortamda üniversitelerde gelenek ve ciddi fikir kulüpleri veya ekolleri oluşmadı. Siyaset her şeyi bozuk para gibi harcadı! Şerif Mardin bana “<em>Ne yazdımsa yurt dışında yazabildim. Türkiye toplumu insanı yoruyor ve kamplaştırıyor.</em>” demişti. Rahmetli Gündüz Aktan Bey de Utah'ı ziyaret ettiğinde, bana “<em>en büyük hatam siyasete girmek oldu; siyasetten uzak dur ve sakın Türkiye’ye de dönme</em>” demişti.</p><p>Türkiye'de eskiden bir akademik kalite vardı. Hâlâ sayıca az olan bazı elit okullarda bu kalite var. Ama bazı üniversiteler herkese doktora dağıtma merkezine dönüştü. Özellikle AK Parti/AKP'li siyasetçilerin çoğu şu an doktora sahibi. İlginçtir, bunlar ya Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi ya da Marmara Üniversitesi'nden. Neden bu iki kurum tam anlamış da değilim. Ben <em>Sociology of Islam</em> dergisinin editörüyüm ve <em>Middle East Critique</em> dergisinin de editoryal kurul üyesiyim. Ayrıca<em> Journal of Muslim Minority Affairs</em> dergisinin de kitap inceleme editörüyüm. Türkiye hakkında gelen makaleler yanında diğer dergilere gelen makaleleri de okuyorum. Eski kalite kalmadı. Türkiye hakkında ciddi çalışmalar artık yurt dışında yapılıyor. Türkiye'de son yıllarda en çok açılan ve maddi imkânları genişleyen kurumlar İlahiyat Fakülteleri oldu. Her ile bir üniversite kuruldu. Amaç, muhafazakâr-milliyetçi okumuşlara istihdam sağlamaktı. Ve sağladılar da... Fakat bence birçok üniversite tabela üniversitesi olmanın ötesine geçemedi.</p><p>Buna rağmen, bence yurt dışında kaliteli çalışmalar halen basılıyor. Türk akademisyenlere karşı bir ambargo falan yok. Eğer bir akademisyen çalışmasını uluslararası bir dergi veya yayınevinden yayınlayamıyorsa, öncelikle kendisini eleştirmeli. Türkiye sosyolojisi ve siyaseti üzerine en çok atıf sahibi bir akademisyen olarak şunu söylemek isterim. Türkiye'de gerçek anlamda akademisyen sayısı son 20 yılda çok azaldı. Yeni yetişen gençlerin çoğu yurt dışına çıkıyor ve orada rahatlıkla iş bulabiliyor. Tabii, bazı metanetli meseleler üzerinde yazmak bugünkü Türkiye'de mümkün değil. Onun için de bazı akademisyenler yurt dışına çıkıyor. Türkiye çalışmaları artık yurt dışındaki üniversitelerde yapılıyor. Korkunun hâkim olduğu, yargının politize olduğu ve yargı kararlarının rüşvetle alındığı bir ülkede özgür düşünce ve bilim gelişemez. Bu iktidar, yalnızca geçmiş kazanımlarımızı bitirmedi, en önemlisi umutlarımızı da elimizden aldı.</p><p><strong>Ozan Örmeci: </strong>Türkiye’de çalışmalarını takip ettiğiniz ve okurlarımıza önereceğiniz en önemli akademisyen ve araştırmacılar kimlerdir?</p><p><strong>Hakan Yavuz</strong>: Türkiye’de yaşayan en önemli sosyal tarihçi Ahmet Yaşar Ocak'tır. Osmanlı öncesi ve Osmanlı dönemindeki dinsel yapının ve dinin toplumdaki etkisini anlamak isterseniz okumanız gereken biridir. Feroz Ahmad ve Eric Jan Zürcher, son Osmanlı dönemi ve İttihatçılık konusunda uzman yaşayan iki büyük tarihçidir. Tabii bir başka önemli tarihçi Carter Findley. Hâlâ Türkiye üzerine çalışan son derece önemli bir Osmanlı tarihçisidir. Son yıllarda Osmanlı toplumsal ve devlet yapısının modern Türkiye üzerine etkileri üzerine çalışıyor. Tabii Sosyoloji alanında hâlâ bence en önemli kişi Nilüfer Göle. Soğuk Savaş ve Türkiye’de güvenlik kavramı ve değişimi üzerine okunacak isim Behlül Özkan. Ben yazdıklarını yakından takip ederim. Kürt sosyolojisi ve antropolojisi hakkında hala etkili bir isim Martin van Bruinessen. Emekli oldu, ama halen son derece faal bir akademisyendir. Kürtler üzerine Brill’den yeni bir dergi başlattı ve son derece etkili. İki haftadır okuduğum ve çok beğendiğim bir çalışma ise Mustapha Sheikh’in yazdığı <em>Ottoman Puritanism and Its Discontents</em> (Oxford University Press). Bu, Kadılızadeler üzerine yapılmış ve Anadolu’daki radikal İslamcılık hakkında en önemli çalışma. 17. yüzyıl Osmanlı sosyal yapısını etkileyen radikal İslamcılığın Nakşiler üzerindeki etkilerini bu çalışma çok detaylı şekilde ortaya koyuyor.</p><p>Özel üniversiteler veya vakıf üniversitelerin çoğu bence ciddi ve etkin bir akademik kadro oluşturamadı. Üniversiteler, Türkiye’deki cemaatsel yapıların bir yansıması gibi şekillendiler. Her üniversite belli bir grubun, görüşün veya cemaatin elinde. Bu durum, Türkiye’nin bir toplum değil, cemaat ve mahalleler yığını bir yapısı olduğunu ortaya koyuyor. Boğaziçi, Bilkent, Sabancı ve diğer bazı elit özel üniversiteler ise bir mahalle veya cemaat ethosuyla adam alır ve aldıklarını korurlar. Fakat onlar bile bence Batılı anlamda bir üniversite olamadılar ve olmaları da çok zor.</p><p><strong>Ozan Örmeci: </strong>Emekli olunca Türkiye'ye dönmeyi düşünüyor musunuz?</p><p><strong>Hakan Yavuz: </strong>60 yaşındayım. 10 yıl daha çalışmak istiyorum. Emekli olunca Türkiye'ye geri dönmeyi planlıyordum ama bundan vazgeçtim. Türkiye beni korkutuyor. Tüm güvenlik kurumları politize olmuş, Avrupa İnsan Hakları Mahkeme kararlarına göre yargısı çökmüş ve can ve mal güvenliğinin tartışmalı olduğu bir ülkeye bu koşullarda dönmek mümkün değil. Zaten imkânı olan herkes ülkeden kaçıyor! Avrupa'da siyasi sığınma başvurularında Türkiye son birkaç yılda ilk sırada. Yetişmiş insan gücü, özellikle doktorlar, hızlı bir şekilde Türkiye'yi terk ediyorlar. Kısacası, bugünleri bile arayacağımız çok zor bir döneme doğru hızla ilerliyoruz. Bu durum beni elbette üzüyor. Türkiye'nin bu duruma düşeceği ve Avrupa'nın mülteci kampı haline getirileceği hiç aklıma gelmemişti. Türkiye benim için ne ev, ne de otel, geldiği noktada bir mülteci kampı! Bu kampta hâkim olan çadır kurumlar var. Gelecek açısından bir başka senaryo ise, büyük bir hesaplaşma sonrasında Türkiye'nin yeniden inşa edilmesi süreci. Bunu benim görmem mümkün değil.</p><p><strong>Ozan Örmeci: </strong>Sayın Yavuz, şu sıralar akademik olarak hangi konu üzerinde çalışıyorsunuz? </p><p><strong>Hakan Yavuz: </strong>2021 yılında Oxford University Press'ten <em>İmparatorluk Nostaljisi ve Yeni Osmanlıcılık Siyaseti</em> üzerine bir kitap yayınlamıştım. O kitapta en çok indirilen bölüm AK Parti/AKP'nin "Yeni Osmanlıcı Dış Politikası" bölümü olmuştu. Yayınevi, benden bu bölümü geliştiren bir kitap istedi. Tabii sadece dış politika değil, ayrıca Türkiye'nin 2000 yılından beri değişen güvenlik politikalarını da ele almamı istedi. Şu an bu kitap için çalışmalar yapıyorum. Diğer üzerinde çalıştığım bir başka konu ise Kürt milliyetçiliğinin gelişimi ve dönüşümü üzerine.</p><p><strong>Ozan Örmeci: </strong>Sayın Yavuz, akademik çalışmalarınızda başarılar diler, hepimize Türkiye'nin kazanacağı başarılarla görüşlerinizi daha iyimser hale getireceği parlak bir gelecek dilerim. </p><p><a href="#_ftnref1" name="_ftn1">[1]</a> Bakınız; <a href="https://scholar.google.com/citations?user=1hQ-UcwAAAAJ&hl=tr">https://scholar.google.com/citations?user=1hQ-UcwAAAAJ&hl=tr</a>.</p><p style="text-align: right;"><strong>Röportaj:</strong> Doç. Dr. Ozan ÖRMECİ</p><p style="text-align: right;"><strong>Tarih:</strong> 17.03.2024</p></div><p style="text-align: center;"><br /></p>Ozan Örmeci Makaleleri (Ozan Örmeci Articles)http://www.blogger.com/profile/05589148767326837798noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6431905393902518131.post-72145962033198868592024-03-17T11:21:00.000-07:002024-03-17T11:42:24.815-07:002024 Rusya Devlet Başkanlığı Seçimi: Putin'in Beşinci Dönemi Başlıyor<p style="text-align: center;"></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj1DKTj_ZusA7ApzgSGpNBVjH_h5aDeoiwClxJLB-2_5aFdoT1YJWgjaTVpMn_j2cpHN7jsUWzZeQfd4XLSSDCAt-DIVGjFWYdtSoKhutjLs1jxgW_ENexMztm0yPMH2KsBOn3_1UL22KMkxhh1-hnTd_lVPQsvTgO2Jwtai0R3XDRd-uxFRV5T6Fn5zcZW/s1314/2024%20rusya%20putin.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="793" data-original-width="1314" height="295" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj1DKTj_ZusA7ApzgSGpNBVjH_h5aDeoiwClxJLB-2_5aFdoT1YJWgjaTVpMn_j2cpHN7jsUWzZeQfd4XLSSDCAt-DIVGjFWYdtSoKhutjLs1jxgW_ENexMztm0yPMH2KsBOn3_1UL22KMkxhh1-hnTd_lVPQsvTgO2Jwtai0R3XDRd-uxFRV5T6Fn5zcZW/w489-h295/2024%20rusya%20putin.jpg" width="489" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><br /></div><p></p><p><strong>Giriş</strong></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: justify;"><p>2022 yılı Şubat ayından beri Ukrayna ile savaş halinde olan ve bu ülke topraklarına yönelik gerçekleştirdiği askeri operasyon nedeniyle Batılı ülkelerin sert ekonomik yaptırımlarına maruz kalan Rusya'da, 1999 yılından beri ülkesini demir yumrukla yöneten ve Başbakan olarak görev yaptığı 2012-2016 dönemi dışında dört dönemdir Devlet Başkanı olarak görev yapan Vladimir Putin, 15-17 Mart tarihlerinde düzenlenen seçimlerden de zaferle çıkarak, 6 yıllığına bir kez daha (5. defa) seçildi. Putin, hatırlanacak <a href="https://politikaakademisi.org/2024/01/25/2024-rusya-devlet-baskanligi-secimi/" rel="noopener noreferrer" target="_blank">olursa</a>, daha önce de 2000, 2004, 2012 ve 2018 yılında yapılan Devlet Başkanlığı seçimlerini kazanmıştı.</p><p>Rusya ekonomisinde yaşanan ciddi zorluklara ve ülkedeki muhalefete yönelik baskılara rağmen Putin'in seçimden rahat bir zaferle çıkması, Rusya'daki devletçi siyasal sistem ve Batılı ülkelerden farklı siyasal kültürü anlamak açısından önemli bir veri olurken, Batılı ülkeler ve medyaları, sonucunun önceden belli olduğunu düşündükleri seçime fazla yer vermemeyi tercih ettiler. Örneğin, tanınmış İngiliz haber ajansı <em>BBC</em>, bu konudaki haberinde, Putin'in yeniden (beşinci dönem) seçilmesine dair herhangi bir kuşku olmadığını <a href="https://www.bbc.com/news/world-europe-68505228" rel="noopener" target="_blank">vurguladı</a>. Benzer şekilde, Fransız haber kanalı <em>France24</em> da, seçimin sonuçlarına dair herhangi bir endişe/tereddüt olmadığını <a href="https://www.france24.com/en/europe/20240315-russia-presidential-election-three-candidates-putin-slutsky-kharitonov-davankov-little-suspense" rel="noopener" target="_blank">belirtti</a>. Bu yazıda, 2024 Rusya Devlet Başkanlığı seçimine dair bazı görüş ve analizlerimi siz değerli Uluslararası Politika Akademisi (UPA) takipçileriyle paylaşacağım.</p><p><strong>Rusya Federasyonu: Devletlilik Oranı En Yüksek Düzeydeki Jeopolitik Devle</strong><strong>t</strong></p><p>Bir ülkede toplumun uzun vadeli menfaatlerinin ne ölçüde devlet, ne ölçüde toplumca belirlendiğine göre değişen "<em>devletlilik</em>" (<em>stateness</em>) kavramı, adeta Rusya Federasyonu için yaratılmış bir Siyaset Bilimi kavramıdır. Öyle ki, ülkede 1991 yılından beri halkın özgürce katıldığı Başkanlık ve parlamento (Duma) seçimleri düzenlenmesine ve uygulanan federal sistem nedeniyle yerel halkların çeşitli özgürlüklerine izin verilmesine karşın, Rusya'da devletlilik oranı çok yüksektir ve toplumun ve devletin geleceğine büyük ölçüde devlet kurumları ve seçkinleri karar vermektedir. Bu bağlamda, Sovyetler Birliği (SSCB) döneminde uzun süre istihbarat teşkilatı KGB'de çalıştıktan sonra, 1999 yılında, ülkesi Rusya'da alkolizm nedeniyle güçten ve Batıcı siyasal tavrıyla gözden düşen Boris Yeltsin'in yerine adeta devlet elitlerince "<em>Yeni Çar</em>" olarak seçilen Putin, 2000 yılından beri ülkesinin politikalarına neredeyse tamamen kendisi -"<em>siloviki</em>" adı verilen güvenlik bürokrasisi elitleriyle birlikte- yön vermektedir. Aslında işadamlarının (Donald Trump, Rishi Sunak) veya bankacıların (Emmanuel Macron) hükümet başkanı olduğu Batılı ülkelerden farklı olarak, Rusya'da Devlet Başkanı'nın istihbarat kökenli bir kişiden seçilmesi bile başlı başına bu ülkenin azami düzeydeki devletlilik olgusunu yansıtır niteliktedir.</p><p>Bu bağlamda, Moskova, neredeyse her hamlesini, ekonomik menfaatlere ve halkın günlük çıkarlarına göre değil, devletin uzun süreli menfaatlerine göre alan jeopolitik bir devlettir. Bu nedenle, Rusya, Avrupa ülkeleri gibi ekonomik rasyonelle hareket eden bir devlet olmadığı için, uzun vadeli jeopolitik hedefler, kısa ve orta vadede topluma ve ülkeye zararlı olacaklarsa bile devlet katında kabul görmektedir. İşte Rusya'nın tüm Batı dünyası ile zıtlaşmayı ve ekonomik açıdan büyük sıkıntılara maruz kalmayı göze alması da, bu temelde, komşusu ve tarihsel olarak adeta Slav kardeşi olan Ukrayna'yı hiçbir şekilde Batı dünyasına kaptırmak istememesiyle alakalıdır. Sanıyorum Batı dünyasında bu durum yeterince iyi irdelenmediği ve Rusya'nın ekonomik yaptırımlar sürecinde BRICS ve bilhassa da Çin desteğiyle ayakta kalabileceği iyi hesap edilemediği için, Ukrayna'ya destek politikası en azından şimdilik yeterince başarılı sonuçlar üretmemiştir. Buna karşın, Batılı kurumların tahminlerine göre, Rusya'nın da savaşta 100.000'in üzerinde askerini kaybettiğini ve halkın savaş nedeniyle büyük sefalet yaşadığını da belirtmek gerekir.</p><p>İşte böyle bir ortamda gidilen seçimde, Rusya'da halkın sandıkları boykot etmesi veya muhalefete daha yoğun destek vererek tepkisini göstermesi beklenebilirdi. Ancak yine devletlilik oranı yüksek ve demokrasi çıtası düşük devletlerde yoğun olarak görülen "<em>milliyetçilik ile harmanlanmış militarizm</em>" olgusu sayesinde, Putin, Ukrayna'da Batı'ya (ABD, Birleşik Krallık, Avrupa Birliği ve NATO'ya) karşı büyük bir savaş içerisinde olduğunu vurguladığı ülkesi Rusya'daki medya kanallarını ve halkın yurtsever duygularını kullanarak bir kez daha rahat bir seçim galibiyeti elde etti. Öyle ki, beklentilerin aksine, ne seçimlere katılım, ne de Putin'e verilen destek düşük düzeyde kaldı. Elbette devlet kontrolünde yapılan ve tamamen özgür ve hilesiz kabul edilemeyecek bir seçimde alınan oylar gerçekçi bulunmayabilir. Ancak Rusya'da yaşayan ve bu ülkeyi araştıran çeşitli Türk ve yabancı uzmanlar, Putin'in toplumsal desteğinin halen yüksek olduğunu vurguluyorlar ki, bu da Moskova'daki cari rejimin sadece baskı ve korkuyla ayakta kalan bir sistem olmadığının kanıtı olarak düşünülebilir.</p><p><strong>Seçim Öncesi Yaşananlar</strong></p><p>Seçim öncesinde yaşanan bazı olaylar ve yapılan bazı açıklamalar da Rusya'daki seçim sonuçlarını adeta önceden herkese ilan ediyordu. Öncelikle, 2023 yılı Ağustos ayı sonlarında, Putin karşıtı bir askeri darbe girişimine girişen Wagner lideri Yevgeny Prigojin, Moskova'dan St. Petersburg'a giden uçağının gizemli bir şekilde düşmesi nedeniyle <a href="https://tr.euronews.com/2023/08/23/wagnerin-lideri-yevgeny-prigozhinin-yolcu-listesinde-oldugu-ozel-ucak-dustu#:~:text=Haber%20D%C3%BCnya-,Wagner'in%20lideri%20Yevgeny%20Prigojin'in%20yolcu,listesinde%20oldu%C4%9Fu%20%C3%B6zel%20u%C3%A7ak%20d%C3%BC%C5%9Ft%C3%BC&text=in%20oldu%C4%9Fu%20belirtiliyor-,Rus%20acil%20durum%20yetkilileri%2C%20Moskova'dan%20St%20Petersburg'a,Prigojin'in%20de%20bulundu%C4%9Funu%20kaydetti." rel="noopener noreferrer" target="_blank">hayatını kaybetti</a>. Birçok uluslararası yorumcunun bir tür suikast olarak adlandırdığı bu kaza sonucunda, Putin muhalifi kilit bir figür mafya vari bir yöntemle cezalandırılırken, Moskova'da iplerin kimin elinde olduğu da herkese hatırlatılmış oldu.</p><p>Daha yakın tarihe geldiğimizde, Putin, Şubat ayı başlarında, ABD'de önceki Başkan Donald Trump ve Cumhuriyetçi Parti'ye yakınlığıyla bilinen ünlü televizyoncu Tucker Carlsson'a uzun bir mülakat <a href="https://www.youtube.com/watch?v=fOCWBhuDdDo" rel="noopener noreferrer" target="_blank">verdi</a>. Mülakatta Tarih bilgisini konuşturan Putin, Ukrayna diye bir devletin gerçekte var olmadığını ve Rusya'nın Batılı liderler tarafından Soğuk Savaş dönemi sona ererken dönemin Sovyet lideri Mikhail Gorbaçov'a verilen NATO'nun genişlemeyeceğine dair sözler tutulmadığı için Ukrayna'ya müdahale etmekte haklı olduğunu savundu. Mülakat uluslararası kamuoyuna bomba gibi düşerken, Putin'in rahat tavrı, savaşın Rusya tarafından kazanıldığı algısını da pekiştirdi.</p><p>Üçüncü olarak, Vladimir Putin karşıtı muhalefeti çok kişisel bir düzeye taşıyan ve hazırladığı Putin karşıtı belgeselle Rusya Devlet Başkanı'nın başdüşmanı haline gelen ünlü Rus muhalif Aleksey Navalny (Navalni), yine Şubat ayı içerisinde cezaevinde rahatsızlanarak <a href="https://www.bbc.com/turkce/articles/cqqx72rp73ko#:~:text=Rusya%20Devlet%20Ba%C5%9Fkan%C4%B1%20Vladimir%20Putin,m%C3%BCdahalesine%20ra%C4%9Fmen%20kurtar%C4%B1lamayarak%20%C3%B6ld%C3%BC%C4%9F%C3%BCn%C3%BC%20duyurdu." rel="noopener noreferrer" target="_blank">vefat etti</a>. Daha önce de Rus istihbaratı FSB'ye mensup kişilerce zehirlenmeye çalışılan ve tesadüfen hayatta kalan Navalny, Rusya'da son dönemde Putin karşıtı muhalefetin en büyük umudu haline gelmiş oldukça popüler, cesur, genç, milliyetçi ve dışarıdan da destek bulabilen bir kişiydi. Navalny'nin ölümü, Rusya'daki siyasal gerçekleri bir kez daha Rus halkı ve uluslararası kamuoyuna hatırlatırken, devlet elitinin de halen Putin'in yanında saf tutmaya devam ettiğini açıkça gösteriyordu.</p><p>Dördüncü olarak, Ukrayna'nın NATO ve AB üyeliğini bu ülkeyi işgal ederek durdurmayı başaran ama İsveç ve sınır komşusu Finlandiya'nın NATO üyeliklerine engel olamayan Rusya'da, Putin, bu gelişmelerin de cezasız kalmayacağını belli etmek istercesine, Finlandiya sınırına askeri yığınak yapmaya başlayacaklarını <a href="https://www.ntv.com.tr/dunya/putinden-finlandiya-sinirina-askeri-yiginak,m88G4VhAxkaVFlKR-OkiZQ" rel="noopener noreferrer" target="_blank">açıkladı</a>. Bununla da yetinmeyen Putin, ABD ve Batılı ülkelerin Ukrayna'ya asker göndermelerini savaş sebebi sayacaklarını ve nükleer savaş için hazırlıklı olduklarını <a href="https://tr.euronews.com/2024/03/13/putin-rusya-nukleer-savas-icin-hazir-abdnin-ukraynaya-asker-gondermesini-mudahale-sayariz" rel="noopener noreferrer" target="_blank">ilan etti</a>. Bu bağlamda, Finlandiya'nın önümüzdeki dönemde Rus istihbaratının çeşitli operasyonlarına sahne olabileceğini öngörmek gerekir. Fransa Cumhurbaşkanı Macron'un bu konudaki sert karşı açıklamaları <a href="https://politikaakademisi.org/2024/03/13/fransanin-sertlesen-rusya-politikasi-macron-ne-yapmak-istiyor/" rel="noopener" target="_blank">ise</a>, bir Batı-Rusya savaşı ve hatta nükleer savaşın bile günümüzde kesinlikle bir hayal senaryosu olmaktan çıktığını gösteriyor.</p><p>Son olarak, Batı basınında pek yer almamasına karşın, son dönemde Rusya'nın Beyaz Rusya (Belarus) ve Moldova üzerindeki siyasi etkisini arttırmaya yönelik faaliyetlerini de arttırmaya başladığı bölge uzmanlarınca ifade ediliyor. Öyle ki, Moldova'nın AB üyeliği ve Batı'ya kayışını durdurmak isteyen Moskova'nın, bu ülke içerisindeki Transdinyester ve Gagavuzya'yı <a href="https://www.qha.com.tr/gundem/rusya-nin-moldova-operasyonu-transdinyester-ve-gagavuzya-yi-kullanmayi-planliyor-486159" rel="noopener noreferrer" target="_blank">kullanarak</a> bu ülkeyi kendi yörüngesine sokmak istediği ifade ediliyor.</p><p><strong>Seçim Sonuçları</strong></p><p>15-17 Mart 2024 tarihlerinde 3 gün süreyle devam eden Başkanlık seçimine katılım yüzde 74'ü <a href="https://sputniknews.com.tr/20240317/rusyada-secimlere-abdnin-100-yildir-yanina-yaklasamadigi-rekor-katilim-orani-yuzde-70---1081771748.html" rel="noopener" target="_blank">aşarken</a>, bağımsız aday olarak seçime giren Putin, <em>Moscow Times</em>'ın yayınladığı sandık çıkış anketlerine <a href="https://www.themoscowtimes.com/2024/03/17/live-putin-at-87-in-exit-polls-after-russians-protest-on-final-day-of-voting-a84491" rel="noopener" target="_blank">göre</a>, oyların yaklaşık yüzde 88'ini elde ederek rahat bir zafer kazandı. Putin'in oy oranına en çok yaklaşan aday yüzde 4 civarında oy alan Komünist Parti adayı Nikolay Haritonov olurken, diğer adaylardan Yeni İnsanlar Partisi/Yeni Halk Partisi adayı Vladislav Davankov da yüzde 4'e yakın ve Liberal Demokrat Parti adayı Leonid Slutskioy yüzde 3 civarında oy alabildiler. Rusya'nın Ukrayna'dan topraklarına kattığı bazı bölgelerde de sandıklar <a href="https://www.aljazeera.com/news/liveblog/2024/3/15/russia-election-2024-live-news-putin-looks-to-secure-5th-term-as-president" rel="noopener noreferrer" target="_blank">kurulurken</a>, bu şekilde Ukrayna'dan Rusya'ya yeni katılan vatandaşlar da seçimde oy kullanabildiler. Rusya Merkez Seçim Komisyonu Başkanı Ella Pamfilova ise, Batı ülkelerinin Rusya karşıtı söylemlerinin Rusya'da halkı seçimlerde oy kullanmak yönünde motive ettiğini belirterek, seçime rekor düzeyde katılımın olması bağlamında Batılılara teşekkür <a href="https://sputniknews.com.tr/20240317/rusya-merkez-secim-komisyonundan-batiya-tesekkur-mesaji-1081770926.html" rel="noopener noreferrer" target="_blank">etti</a>. Tanınmış Rus haber sitelerinden <em>Sputnik</em> de, demokrasinin beşiği kabul edilen ABD'de bir asırdır yüzde 70 katılımla seçim yapılamadığına dikkat <a href="https://sputniknews.com.tr/20240317/rusyada-secimlere-abdnin-100-yildir-yanina-yaklasamadigi-rekor-katilim-orani-yuzde-70---1081771748.html" rel="noopener noreferrer" target="_blank">çekerek</a>, Rusya'da halkın sandıklara yoğun ilgi göstermesinin ülkedeki rejimin demokratik yapısını gösterdiğini ima etti. Ayrıca seçimde internet üzerinden de oy <a href="https://tass.com/politics/1760279" rel="noopener noreferrer" target="_blank">verilebilmesi</a>, Rusya'nın bu konuda son yıllarda kaydettiği gelişimi de gözler önüne serdi.</p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjh6UmtU3YsxZyQn5jXZfx6r8QqswuKHqNBPt3SuteQxK_XdcwuFkLQz1oLdFe0FaEK4iWmmps7vU39nNx5I-Ckb4kX1AJGt4N0x499te_pB_9oZHOntAiTh86WK9mDH0ZyWbXSmw0sy0AXtuUTw0maMA0k20d5Fgl9EsD1DtBhbpXC8O0dza-PpBo0uzU8/s980/rusya%20muhalif%20adaylar.webp" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="551" data-original-width="980" height="246" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjh6UmtU3YsxZyQn5jXZfx6r8QqswuKHqNBPt3SuteQxK_XdcwuFkLQz1oLdFe0FaEK4iWmmps7vU39nNx5I-Ckb4kX1AJGt4N0x499te_pB_9oZHOntAiTh86WK9mDH0ZyWbXSmw0sy0AXtuUTw0maMA0k20d5Fgl9EsD1DtBhbpXC8O0dza-PpBo0uzU8/w437-h246/rusya%20muhalif%20adaylar.webp" width="437" /></a></div><p style="text-align: center;"><em>Putin'e muhalif olmayan Başkan adayları (soldan sağa): Rusya Liberal Demokrat Partisi adayı Leonid Slutski, Rusya Federasyonu Komünist Partisi adayı Nikolay Haritonov ve Yeni İnsanlar Partisi/Yeni Halk Partisi adayı Vladislav Davankov</em></p><p>Bu şekilde, Vladimir Putin, ülkesinde yaklaşık 20 yıllık Başkanlığıyla Devlet Başkanlığı olarak Joseph Stalin'in haricinde son iki asırdır en uzun süre görevde kalan Rusya lideri <a href="https://www.washingtonpost.com/news/worldviews/wp/2017/09/14/putin-quietly-becomes-longest-serving-russian-leader-since-stalin/" rel="noopener noreferrer" target="_blank">olurken</a>, 71 yaşındaki Putin'in 6 yıl sonra bir kez daha Başkan seçilmesi ve görev süresinin sonuna kadar başta kalabilmesi halinde, Stalin'i bile geçebilmesi olası gözükmektedir. Seçim sürecinde ölümcül büyük bir olay yaşanmazken, <em>CNN</em> ve diğer Batılı basın-yayın organlarının haberlerine <a href="https://edition.cnn.com/2024/03/17/world/video/matthew-chance-russia-election-polling-vandalism-putin-vpx" rel="noopener" target="_blank">göre</a>, 200'ün üzerinde seçim sandığına yönelik farklı bireylerin düzenlediği çeşitli protesto saldırıları ve Pazar günü öğlen saatlerinde de Team Navalny'nin düzenlediği Putin karşıtı oy kullanma seferberliği gerçekleşti. </p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjF8-aKnDmh50n4alEkwAlHFfoZ-tlTdzJoDyCvadNgRmmYKlNetMd7RULriBbftDDCwlx0Az6K1ru_rX-16hbtuUx3UOmjf_KDgzqGK8oNSQiIdhyphenhyphenWRDpDxUa5oxfugx1AMQEUxvmU5kXrrI3_06KXoXPNUZUcAQIGA3pD7E35dQDPqWs04dGxTcn5FChh/s849/rusya%20liderleri%20ve%20iktidar%20s%C3%BCreleri.png" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="723" data-original-width="849" height="349" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjF8-aKnDmh50n4alEkwAlHFfoZ-tlTdzJoDyCvadNgRmmYKlNetMd7RULriBbftDDCwlx0Az6K1ru_rX-16hbtuUx3UOmjf_KDgzqGK8oNSQiIdhyphenhyphenWRDpDxUa5oxfugx1AMQEUxvmU5kXrrI3_06KXoXPNUZUcAQIGA3pD7E35dQDPqWs04dGxTcn5FChh/w410-h349/rusya%20liderleri%20ve%20iktidar%20s%C3%BCreleri.png" width="410" /></a></div><p style="text-align: center;"><a href="https://www.washingtonpost.com/news/worldviews/wp/2017/09/14/putin-quietly-becomes-longest-serving-russian-leader-since-stalin/" rel="noopener" target="_blank"><em>En uzun süre görevde kalan Rus liderler</em></a></p><p><strong>Seçimin Ardından Rusya'dan Beklentiler</strong></p><p>Seçimin ardından Rusya'dan Ukrayna'da ve diğer alanlarda nasıl bir siyasa beklemek gerektiği konusuna odaklanırsak, öncelikle sandıkta güven tazeleyen ve yüksek halk desteğini ortaya koyan Putin'in, Ukrayna'da Donald Trump'ın olası Başkanlığı ardından kendi topraklarına katabilmeyi umduğu Odessa ve benzeri stratejik bölgelere yönelik yeni saldırı kararları alması bence gayet olası gözükmektedir. Putin, tüm planını Trump'ın Başkan seçilmesi senaryosuna göre yapmakta ve bu durumda Ukrayna konusunda ABD'nin desteğiyle kolayca çözüme ulaşabileceğini düşünmektedir. Nitekim Cumhuriyetçi Başkan adayı Donald Trump da, Putin'in bu düşüncesini doğrulayan bazı açıklamalar <a href="https://tr.euronews.com/2024/03/11/donald-trump-ile-gorusen-orban-ukraynaya-bir-kurus-vermeyecek" rel="noopener" target="_blank">yapmaktadır</a>. Lakin Fransa Cumhurbaşkanı Macron'un kısa süre önce ülkesinin kırmızı çizgisi olarak vurguladığı böyle bir durumda (Odessa'ya veya Kiev'e saldırı) ise, Batı'nın Rusya ile büyük bir savaşı göze alıp alamayacağı bence halen meçhuldür. Macron ve Fransa bu konuda istekli gözükse de, hem bu ülke içerisindeki muhalefet, hem de diğer Batı bloku ülkelerinde liderler ve halklar Rusya ile büyük bir savaşa girişmek konusunda gayet çekincelidir. Bu durumdan istifade eden Putin de, seçim sonrasında yakaladığı moralle askeri alanda ülkesinin Ukrayna'daki hareketliliğine hız kazandırabilir. Rusya'da devletin jeopolitik düşünce sistematiği ve devletlilik olgusu da düşünülürse, köşeye sıkıştırılan bir Rusya'nın Ukrayna'daki savaşı kazanmak ve bitirmek adına nükleer silah kullanması da bence ihtimal dahilindedir. Bu nedenle, benim düşümceme göre, ideal senaryo, Rusya'nın savaşı kaybetmediği, ama Ukrayna'da daha da fazla ilerleyemediği bir tür pat durumudur.</p><p style="text-align: left;"> <a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEieSpdgmj5t7GJoiPeaKEkuJEJOWddtYKSR_zP6-Vrnr_cbsaIiuSC5bbuduy_xtaWs1-z9USqBvpZhhONk01-DxmVWeM2zcqJd1-6qZlHAuWZSOQ9o0e27sCjZp7WT7hKmNcs0SllIiJtj18cTVxPTedLKXdbg8qUDjGfDPdmVXxSkgBdZAEJpxR8xQUb1/s275/trump-putin.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em; text-align: center;"><img border="0" data-original-height="183" data-original-width="275" height="258" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEieSpdgmj5t7GJoiPeaKEkuJEJOWddtYKSR_zP6-Vrnr_cbsaIiuSC5bbuduy_xtaWs1-z9USqBvpZhhONk01-DxmVWeM2zcqJd1-6qZlHAuWZSOQ9o0e27sCjZp7WT7hKmNcs0SllIiJtj18cTVxPTedLKXdbg8qUDjGfDPdmVXxSkgBdZAEJpxR8xQUb1/w388-h258/trump-putin.jpg" width="388" /></a></p><p style="text-align: left;"><em style="text-align: center;">Putin, 2024 yılı sonunda yapılacak seçimlerde ABD'de Donald Trump'ın seçilmesini isteyecektir</em></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: justify;">İkinci olarak, Rusya, jeopolitik bir devlet olmanın gereği olarak, stratejik rakipleri ABD ve AB'deki liberal yerleşik düzene zarar verebilecek her türlü devlet, grup ve kişiyi desteklemektedir. Bu bağlamda, AB içerisindeki ayrılıkçı akım ve liderler (örneğin Fransa'da Marine Le Pen), yeni dönemde Rusya'nın desteğiyle daha ön planda olabilir. Ancak Rusya'nın sınırlı ekonomik kaynakları nedeniyle, bu durumun etkisinin de sınırlı kalabileceğini öngörmek gerekir. Nitekim İtalya'dan daha düşük ekonomik büyüklüğü (GDP) olan Rusya, artık Sovyetler Birliği gibi devasa bir ekonomik güç değildir. Buna karşın, Moskova'nın askeri ve istihbari alanlarda hareketliliği ve Batı'ya yönelik tehdidi, aynı eskisi gibi aktif ve güçlüdür.</div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><br /></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhPazLfwt9cxGaZgIuG8mRdG8khIMp6g9DYv24OTtcHxznrxxGe3UYFKy-6A9A9q0d1Kg00JuyipRvN7QS42ljmTUuLLGIyyaLQX9Gp-jGzdzuW1x57FVloXNmq68YSkRx1M_ZDR4Xb92vDWvH6bJdqLhSAZ5BQgzt0Nc1UeTyVlvdsfWme_MA6G7Bu7gU7/s260/erdo%C4%9Fan-putin-aliyev.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="194" data-original-width="260" height="308" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhPazLfwt9cxGaZgIuG8mRdG8khIMp6g9DYv24OTtcHxznrxxGe3UYFKy-6A9A9q0d1Kg00JuyipRvN7QS42ljmTUuLLGIyyaLQX9Gp-jGzdzuW1x57FVloXNmq68YSkRx1M_ZDR4Xb92vDWvH6bJdqLhSAZ5BQgzt0Nc1UeTyVlvdsfWme_MA6G7Bu7gU7/w413-h308/erdo%C4%9Fan-putin-aliyev.jpg" width="413" /></a></div><p style="text-align: center;"><em>Üç kudretli lider: Erdoğan-Putin-Aliyev</em></p><p>Üçüncü olarak, Rusya, Batı ile ilişkilerini koparmamak için Türkiye üzerinden ilişkileri sürdürme kartını kullanmaya devam etmek isteyecektir. "<em>Küçük Rusya</em>" olarak bilinen Antalya şehrinin yanı sıra, son yıllarda Türkiye'ye gelen ve özellikle İstanbul'a yerleşen Rus iş insanları, bu ülkede çeşitli firmalar kurarak bir şekilde Avrupa ülkeleriyle ticarete devam edebilmektedirler. Türkiye, Rus doğalgazı ve petrolü açısından da son derece önemli bir pazardır. Bu bağlamda, Rusya için en değerli ve kritik ülkelerden birisi artık Türkiye'dir. Rusya, NATO üyesi Türkiye'yi tamamen yanına çekemeyeceğini bildiği için, bu konuda Türkiye'yi çok zorlamak istemezken, Rusya-Azerbaycan-Türkiye üçlüsü temelinde Türkiye'de de kendisinin ve Azerbaycan'ın siyasi sistemine benzeyen ve devlet elitlerinin temel karar verici durumunda olduğu teknokratik ve devletçi bir siyasal sistemin kurulmasını teşvik edecektir. Bu sistemde Moskova için ideal aday şu an için Rus lider Putin'in yakın ilişkiler kurduğu Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan olarak dursa da, ilerleyen yıllarda kuşkusuz farklı yaklaşımlar da hasıl olabilir. Bu bağlamda, Rusya, NATO üyesi olan Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK) unsurlarına tam olarak güvenemeyeceğini bildiği için, Batı karşıtı siyasal elitleri ve diğer kritik devlet unsurlarını (özellikle MİT, Dışişleri Bakanlığı ve Enerji Bakanlığı içerisindeki kilit kişiler) desteklemeyi düşünebilir. Bu bağlamda, siyasette de koşulsuz Batıcı siyasal akım, parti ve liderlerin Moskova'dan destek alma şansları yoktur. Ancak Batı karşıtı (Yeniden Refah Partisi/YRP ve Vatan Partisi gibi) veya çok boyutlu dış politikaya yatkın siyasal oluşumlar (AK Parti, MHP ve İYİ Parti), Rusya için desteklenmesi gereken hareketlerdir. Bu bağlamda, Moskova, CHP'nin de yeni dönemde çok boyutlu dış politika dönüşümü yönünde reforme edilmesine destek verecektir. Rusya için orta ve uzun vadede ideal senaryo ise, NATO'dan çıkan ve AB ile ipleri atan Kitsikis'in ifadesiyle "<em>arabölge</em>" Türkiye'sinin kurulmasıdır. Başarılı Azerbaycan-Aliyev örneği de, yeni dönemde bu konuda Türkiye'ye daha fazla ilham ve cesaret verebilir. </p><p><strong>Sonuç</strong></p><p>Sonuç olarak, 2024 Rusya Devlet Başkanlığı seçimi, beklenilen ve öngörülen şekilde Vladimir Putin'in ezici üstünlüğüyle tamamlanmıştır. Seçimin Batılı ülkeler standartlarında demokratik ve özgür bir seçim olmadığı kesin olmakla birlikte, Rusya'da halkın siyasal kültürü ve siyasal sistemin işleyiş biçiminin daha farklı olduğunu da her daim akılda tutmak gerekir. Putin'in aldığı bu destekle yeni dönemde neler yapabileceği ise yukarıda tartışılmaya çalışılmıştır. Bizim dileğimiz, Rusya'nın Ukrayna ile bir an önce barış müzakerelerine başlaması ve daha fazla Rus ve Ukraynalı ölmeden soruna adil bir çözüm bulmaya gayret etmesidir. Bunun yolu ise, Moskova ile ilişkilerini düzelten tarafsız bir Kiev'den, veya, Kiev'in ikiye bölünmesinden geçiyor olabilir. Kiev yönetiminin anlaması gereken de, Batılıların gaz vermesiyle komşusu ve bir anlamda büyük ağabeyiyle ilişkilerini bozmanın kesinlikle doğru bir adım olmadığıdır. Neticede, iki tarafın da stratejik hataları nedeniyle, aslında çok rahat çözülebilecek olan bir siyasi anlaşmazlık, 2022'den beri büyük bir savaşa dönüşmüş ve iki tarafa da büyük zarar vermiştir. Türkiye olarak umuyoruz ki, bölgemizde her zaman barış, istikrar ve dostane ilişkiler hâkim olur ve devletlerin kaynakları savaşlara değil, çocuklara ve eğitime harcanır. </p><p style="text-align: right;">Doç. Dr. Ozan ÖRMECİ</p></div>Ozan Örmeci Makaleleri (Ozan Örmeci Articles)http://www.blogger.com/profile/05589148767326837798noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6431905393902518131.post-26008304855053483822024-03-14T04:32:00.000-07:002024-03-14T04:42:24.106-07:00Yeniden Refah Partisi’nin Parti Programının İncelenmesi<p></p><div style="text-align: center;"> <a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgExXXsBb9dcCZi0xdnaI1cKiwH5NUlkWi_lyvUrH5gJ83IQS5b3cpStKt9V9K9WN7k1tJmoKoCRC0pCW9PN0GnGyEYEgN5c9ukoYmGdsKg1s2NQb2NKEjmSgy6aZRIjM5xmzoEDS5eiJhnHopXvPXUY49zANHD15rbeU8fSI_pXobwvoqiTnHwHILTV7PF/s1139/yrp.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em; text-align: center;"><img border="0" data-original-height="641" data-original-width="1139" height="256" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgExXXsBb9dcCZi0xdnaI1cKiwH5NUlkWi_lyvUrH5gJ83IQS5b3cpStKt9V9K9WN7k1tJmoKoCRC0pCW9PN0GnGyEYEgN5c9ukoYmGdsKg1s2NQb2NKEjmSgy6aZRIjM5xmzoEDS5eiJhnHopXvPXUY49zANHD15rbeU8fSI_pXobwvoqiTnHwHILTV7PF/w455-h256/yrp.jpg" width="455" /></a></div><div style="text-align: center;"><br /></div><p></p><p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><b><span lang="TR" style="font-family: "Times New Roman", "serif"; font-size: 12pt; line-height: 115%;">Giriş<o:p></o:p></span></b></p><div style="text-align: justify;">
<p class="MsoNormal"><span lang="TR" style="font-family: "Times New Roman", "serif"; font-size: 12pt; line-height: 115%;">Türkiye’de son aylarda adından en
çok söz ettiren ve çeşitli anket çalışmalarına göre istikrarlı bir şekilde
yükselişini sürdüren tek siyasal oluşum olan Yeniden Refah Partisi veya kısaca
YRP, medyanın ve akademinin taraflı tutumu nedeniyle bugüne kadar genelde
görmezden gelinmiş ve partinin ideolojisi hakkında ciddi analiz ve bilimsel
çalışmalar eksik kalmıştır. Bu eksikliği gidermek için bir öncü çalışma olması
adına, bu yazıda YRP’nin parti programını analiz edecek ve bu partinin Türkiye’de
siyasal skalada hangi eksene oturduğunu somutlaştırmaya çalışacağım.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal"><b><span lang="TR" style="font-family: "Times New Roman", "serif"; font-size: 12pt; line-height: 115%;">YRP Hakkında Temel Bilgiler<o:p></o:p></span></b></p>
<p class="MsoNormal"><span lang="TR" style="font-family: "Times New Roman", "serif"; font-size: 12pt; line-height: 115%;">1996-1997 döneminde Türkiye’nin ilk
İslamcı Başbakanı olan Prof. Dr. Necmettin Erbakan’ın (1926-2011) oğlu Dr. Muhammed
Ali Fatih Erbakan’ın<a href="file:///C:/Users/ozano/Desktop/YEN%C4%B0DEN%20REFAH%20PART%C4%B0S%C4%B0.docx#_ftn1" name="_ftnref1" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span lang="TR" style="color: black; font-size: 12pt; line-height: 115%;">[1]</span></span><!--[endif]--></span></a>
(1979-) Kurucu Genel Başkanı olduğu Yeniden Refah Partisi<a href="file:///C:/Users/ozano/Desktop/YEN%C4%B0DEN%20REFAH%20PART%C4%B0S%C4%B0.docx#_ftn2" name="_ftnref2" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span lang="TR" style="color: black; font-size: 12pt; line-height: 115%;">[2]</span></span><!--[endif]--></span></a>,
23 Ekim 2018 tarihinde faaliyetlerine başlamıştır. Necmettin Erbakan’ın lideri
olduğu İslamcı ve yerlici Milli Görüş hareketinin<a href="file:///C:/Users/ozano/Desktop/YEN%C4%B0DEN%20REFAH%20PART%C4%B0S%C4%B0.docx#_ftn3" name="_ftnref3" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span lang="TR" style="color: black; font-size: 12pt; line-height: 115%;">[3]</span></span><!--[endif]--></span></a>
devamı niteliğinde bir parti olan YRP, devletin resmi verilerine göre 366.000
civarında üyeyle<a href="file:///C:/Users/ozano/Desktop/YEN%C4%B0DEN%20REFAH%20PART%C4%B0S%C4%B0.docx#_ftn4" name="_ftnref4" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span lang="TR" style="color: black; font-size: 12pt; line-height: 115%;">[4]</span></span><!--[endif]--></span></a> ülkedeki
en büyük siyasal partilerden birisi olup, şimdilerde üye sayısının 500.000’i
aştığı düşünülmektedir. <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal"><span lang="TR" style="font-family: "Times New Roman", "serif"; font-size: 12pt; line-height: 115%;">YRP, 2001 yılında Milli Görüş
hareketinden ayrılarak Amerika Birleşik Devletleri (ABD), Avrupa Birliği (AB)
ve İsrail’le yakın ilişkiler kuran Adalet ve Kalkınma Partisi (AK Parti/AKP) ve
Erbakan mirasına sahip çıkamayarak oy oranları çok düşük düzeyde kalan Saadet
Partisi’ne tepki olarak 2018 yılında kurulmuş ve kısa sürede yükselmeye başlamıştır.
Fatih Erbakan dışında partinin önemli isimleri ise şunlardır:<a href="file:///C:/Users/ozano/Desktop/YEN%C4%B0DEN%20REFAH%20PART%C4%B0S%C4%B0.docx#_ftn5" name="_ftnref5" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span lang="TR" style="color: black; font-size: 12pt; line-height: 115%;">[5]</span></span><!--[endif]--></span></a><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpFirst" style="text-indent: -18pt;"><!--[if !supportLists]--><span lang="TR" style="font-family: Wingdings; font-size: 12pt; line-height: 115%;">§<span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span lang="TR" style="font-family: "Times New Roman", "serif"; font-size: 12pt; line-height: 115%;">Sacit Günbey – Genel Başkan Vekili,<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="text-indent: -18pt;"><!--[if !supportLists]--><span lang="TR" style="font-family: Wingdings; font-size: 12pt; line-height: 115%;">§<span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span lang="TR" style="font-family: "Times New Roman", "serif"; font-size: 12pt; line-height: 115%;">Doğan Aydal – Genel Başkan Vekili ve Ar-Ge Başkanı,<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="text-indent: -18pt;"><!--[if !supportLists]--><span lang="TR" style="font-family: Wingdings; font-size: 12pt; line-height: 115%;">§<span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span lang="TR" style="font-family: "Times New Roman", "serif"; font-size: 12pt; line-height: 115%;">Suat Kılıç – Genel Başkan Yardımcısı (Siyasi İşler
Başkanı),<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="text-indent: -18pt;"><!--[if !supportLists]--><span lang="TR" style="font-family: Wingdings; font-size: 12pt; line-height: 115%;">§<span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span lang="TR" style="font-family: "Times New Roman", "serif"; font-size: 12pt; line-height: 115%;">Nurettin Gül – Genel Başkan Yardımcısı (Teşkilat
Başkanı),<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="text-indent: -18pt;"><!--[if !supportLists]--><span lang="TR" style="font-family: Wingdings; font-size: 12pt; line-height: 115%;">§<span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span lang="TR" style="font-family: "Times New Roman", "serif"; font-size: 12pt; line-height: 115%;">Doğan Bekin – Genel Başkan Yardımcısı (Dış
İlişkiler Başkanı),<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="text-indent: -18pt;"><!--[if !supportLists]--><span lang="TR" style="font-family: Wingdings; font-size: 12pt; line-height: 115%;">§<span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span lang="TR" style="font-family: "Times New Roman", "serif"; font-size: 12pt; line-height: 115%;">Muhammed Fatih Müjdeci – Genel Başkan Yardımcısı
(Tanıtım ve Medya Başkanı),<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="text-indent: -18pt;"><!--[if !supportLists]--><span lang="TR" style="font-family: Wingdings; font-size: 12pt; line-height: 115%;">§<span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span lang="TR" style="font-family: "Times New Roman", "serif"; font-size: 12pt; line-height: 115%;">Fatih Öztek – Genel Başkan Yardımcısı (Ekonomik
İşler Başkanı),<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="text-indent: -18pt;"><!--[if !supportLists]--><span lang="TR" style="font-family: Wingdings; font-size: 12pt; line-height: 115%;">§<span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span lang="TR" style="font-family: "Times New Roman", "serif"; font-size: 12pt; line-height: 115%;">Naim Öztürk – Genel Başkan Yardımcısı (Eğitim
Başkanı),<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="text-indent: -18pt;"><!--[if !supportLists]--><span lang="TR" style="font-family: Wingdings; font-size: 12pt; line-height: 115%;">§<span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span lang="TR" style="font-family: "Times New Roman", "serif"; font-size: 12pt; line-height: 115%;">Mehmet Fatih Uğurlu – Genel Başkan Yardımcısı (STK
ile İlişkiler Başkanı),<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="text-indent: -18pt;"><!--[if !supportLists]--><span lang="TR" style="font-family: Wingdings; font-size: 12pt; line-height: 115%;">§<span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span lang="TR" style="font-family: "Times New Roman", "serif"; font-size: 12pt; line-height: 115%;">Cemil Çolak – Genel Başkan Yardımcısı (Halkla
İlişkiler Başkanı),<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="text-indent: -18pt;"><!--[if !supportLists]--><span lang="TR" style="font-family: Wingdings; font-size: 12pt; line-height: 115%;">§<span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span lang="TR" style="font-family: "Times New Roman", "serif"; font-size: 12pt; line-height: 115%;">Mehmet Altınöz – Genel Başkan Yardımcısı (Genel
Muhasip ve Mali İşler Başkanı),<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="text-indent: -18pt;"><!--[if !supportLists]--><span lang="TR" style="font-family: Wingdings; font-size: 12pt; line-height: 115%;">§<span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span lang="TR" style="font-family: "Times New Roman", "serif"; font-size: 12pt; line-height: 115%;">Selçuk Geyveli – Genel Başkan Yardımcısı (Sosyal
İşler Başkanı),<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="text-indent: -18pt;"><!--[if !supportLists]--><span lang="TR" style="font-family: Wingdings; font-size: 12pt; line-height: 115%;">§<span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span lang="TR" style="font-family: "Times New Roman", "serif"; font-size: 12pt; line-height: 115%;">Cengiz Zor – Genel Başkan Yardımcısı (Seçim İşleri
Başkanı),<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="text-indent: -18pt;"><!--[if !supportLists]--><span lang="TR" style="font-family: Wingdings; font-size: 12pt; line-height: 115%;">§<span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span lang="TR" style="font-family: "Times New Roman", "serif"; font-size: 12pt; line-height: 115%;">Mehmet Aşıla – Genel Başkan Yardımcısı (Yurtdışı
Vatandaşlar Başkanı),<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="text-indent: -18pt;"><!--[if !supportLists]--><span lang="TR" style="font-family: Wingdings; font-size: 12pt; line-height: 115%;">§<span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span lang="TR" style="font-family: "Times New Roman", "serif"; font-size: 12pt; line-height: 115%;">Mehmet Kaderli – Genel Başkan Yardımcısı (Mahalli
İdareler Başkanı),<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="text-indent: -18pt;"><!--[if !supportLists]--><span lang="TR" style="font-family: Wingdings; font-size: 12pt; line-height: 115%;">§<span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span lang="TR" style="font-family: "Times New Roman", "serif"; font-size: 12pt; line-height: 115%;">Davut Konakçı – Genel Başkan Yardımcısı (Engelli
Vatandaşlar Başkanı),<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpLast" style="text-indent: -18pt;"><!--[if !supportLists]--><span lang="TR" style="font-family: Wingdings; font-size: 12pt; line-height: 115%;">§<span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span lang="TR" style="font-family: "Times New Roman", "serif"; font-size: 12pt; line-height: 115%;">Mustafa Sezgin – Genel Başkan Yardımcısı (Gençlik
Başkanı). <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal"><span lang="TR" style="font-family: "Times New Roman", "serif"; font-size: 12pt; line-height: 115%;">Partinin Refah Partisi’nin devamı
olduğunu göstermek istercesine, oğul Erbakan ve dava arkadaşları, YRP’nin
logosunu hilal içinde başak olarak belirlemiş ve partinin milli duruşunu ve
Anadolu özlemini bu şekilde yansıtmaya çalışmışlardır. “<i>Milletimiz için biz varız</i>” sloganıyla kurulan YRP, 2013 yılında
Ankara’da kurulan ve İslamcı kesimin efsanevi lideri Prof. Dr. Necmettin
Erbakan’ın siyasi mirasını yaşatma amacındaki Necmettin Erbakan Vakfı’nın
kadrolarıyla yola çıkmış; ancak zaman içerisinde bir “<i>catch-all</i>” parti karakteristiği geliştirerek, toplumun tüm
kesimlerine açılmaya başlamıştır. <o:p></o:p></span></p>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh5twC4gOoA6HDfGJhgzm_L9SUx-bPyrKbkdOIVufn777MPIg12uSZ4UDQctOITZNtAd3VMLVkqoUaamMOud7_r7CLpq7wU2nes_R8gIq0j5GbcaQBwt3MKBRfap8ojwvL4Ra-OBMW46bfm6b9knIOUEvWfyklpYJK5gjKBvrpWO0xZ0AmnJG4JcMWmsecN/s1024/yrp.png" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1024" data-original-width="1024" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh5twC4gOoA6HDfGJhgzm_L9SUx-bPyrKbkdOIVufn777MPIg12uSZ4UDQctOITZNtAd3VMLVkqoUaamMOud7_r7CLpq7wU2nes_R8gIq0j5GbcaQBwt3MKBRfap8ojwvL4Ra-OBMW46bfm6b9knIOUEvWfyklpYJK5gjKBvrpWO0xZ0AmnJG4JcMWmsecN/s320/yrp.png" width="320" /></a></div>
<p align="center" class="MsoNormal" style="text-align: center;"><i><span lang="TR" style="font-family: "Times New Roman", "serif"; font-size: 12pt; line-height: 115%;">YRP logosu<o:p></o:p></span></i></p>
<p class="MsoNormal"><span lang="TR" style="font-family: "Times New Roman", "serif"; font-size: 12pt; line-height: 115%;">İlk kez 2023 genel ve
Cumhurbaşkanlığı seçimlerine giren YRP, Cumhurbaşkanlığı seçimine Genel Başkanı
Dr. Fatih Erbakan’ı aday göstermek için gerekli olan 100.000 imzayı bulmak için
yola çıkmış ve kısa sürede gerekli sayıya yaklaşmasına rağmen, daha sonra AK
Parti ve Milliyetçi Hareket Partisi’nin başını çektiği Cumhur İttifakı’nın 12. Cumhurbaşkanı
Recep Tayyip Erdoğan’ın adaylığını destekleme önerisini kabul ederek, yarıştan son
anda çekilmiştir.<a href="file:///C:/Users/ozano/Desktop/YEN%C4%B0DEN%20REFAH%20PART%C4%B0S%C4%B0.docx#_ftn6" name="_ftnref6" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span lang="TR" style="color: black; font-size: 12pt; line-height: 115%;">[6]</span></span><!--[endif]--></span></a> Parti
Genel Başkanı Dr. Fatih Erbakan, 2023 Cumhurbaşkanlığı seçimini bir bekâ
meselesi olarak gördükleri için bu kararı aldıklarını açıklamıştır. YRP, genel
seçimlerde ise ilk seçimine girmesine karşın yüzde 2,80 ve toplam 1.527.048 oy gibi
kayda değer bir düzeye ulaşmış ve TBMM’de 4 milletvekiliyle temsil edilmeye
başlanmıştır.<a href="file:///C:/Users/ozano/Desktop/YEN%C4%B0DEN%20REFAH%20PART%C4%B0S%C4%B0.docx#_ftn7" name="_ftnref7" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span lang="TR" style="color: black; font-size: 12pt; line-height: 115%;">[7]</span></span><!--[endif]--></span></a><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal"><span lang="TR" style="font-family: "Times New Roman", "serif"; font-size: 12pt; line-height: 115%;">31 Mart 2024 yerel seçimleri
öncesinde AK Parti ve MHP’den oluşan Cumhur İttifakı ile bir kez daha pazarlık
masasına oturan YRP, iddialara göre Cumhurbaşkanı Erdoğan ve ekibinden birkaç
şehir ve İstanbul ilçesinin belediye başkanlığı adaylığını talep etmiş, ancak
bu talepleri karşılanmayınca seçimlere bağımsız girme kararı almıştır. Yapılan
güncel anketlere göre, YRP, bağımsız gireceği bu seçimlerde Şanlıurfa ve birkaç
ilçe belediyesini kazanabilecek duruma gelmiş ve genel oy oranı da yüzde 5’i
aşmıştır. Bilhassa Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın ilerleyen yıllarda siyaseti
bırakması durumunda, genç lideri Dr. Fatih Erbakan ile YRP’nin büyük bir
sıçrama yapması ve ülkedeki en büyük sağ parti haline gelmesi bence kesinlikle şaşırtıcı
bir gelişme olmayacaktır. <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal"><b><span lang="TR" style="font-family: "Times New Roman", "serif"; font-size: 12pt; line-height: 115%;">Partinin Genç Genel Başkanı Dr. Fatih Erbakan<o:p></o:p></span></b></p>
<p class="MsoNormal"><span lang="TR" style="font-family: "Times New Roman", "serif"; font-size: 12pt; line-height: 115%;">1 Ocak 1979 Ankara doğumlu olan
Muhammed Ali Fatih Erbakan, Prof. Dr. Necmettin Erbakan’ın üç çocuğundan biri (en
küçüğü) ve tek oğludur. Erbakan Vakfı’nın Mütevelli Heyeti Başkanı olan Fatih
Erbakan’ın ismi, tahmin edilebileceği üzere, köleliğe ve beyaz üstünlüğüne
isyan eden ünlü Müslüman boksör Muhammed Ali ve İstanbul’u fetheden büyük
Osmanlı Sultanı Fatih Sultan Mehmet’in birleşiminden oluşmaktadır. Küçük yaştan
itibaren Osmanlı şehzadeleri gibi özel bir eğitime tabi tutulan oğul Erbakan, ortaokul
öğrenimini Ankara Merkez İmam Hatip Ortaokulun’da, lise öğrenimini ise Ankara
Ayrancı Lisesi’nde tamamlamıştır. Daha sonra yine başkent Ankara’da Başkent
Üniversitesi Elektrik-Elektronik Mühendisliği bölümünü bitiren Erbakan, İstanbul
Teknik Üniversitesi (İTÜ) Makine Mühendisliği bölümü mezunu babası gibi
mühendis olmayı seçmiştir. Daha sonra yüksek lisans için İngiltere’ye giden
Fatih Erbakan, annesi Nermin Erbakan’ın vefatı dolayısıyla Türkiye’ye dönmek
zorunda kalmış ve yüksek lisans derecesini de lisans öğrenimini aldığı Başkent
Üniversitesi Elektrik-Elektronik Mühendisliği bölümünde tamamlamıştır. Aynı
üniversitede Yönetim ve Organizasyon dalında doktorasını tamamlayarak daha
sonra “<i>Doktor (Dr.)</i>” unvanı da alan
Erbakan, iyi derecede İngilizce bilmektedir. Evli ve iki kız çocuğu babası olan
genç Erbakan, babası gibi vakur, sakin, İslami duyarlılıkları yüksek ve milliyetçi-mukaddesatçı
bir çizgidedir. Sünni İslam inancına mensup olan oğul Erbakan, <span style="background: white;">Molu Mücevherat’ın sahibi Ahmet İlhan Molu’nun kızı
Beyza Molu</span> ile 2003 yılında Çırağan Sarayı’nda yapılan büyük bir düğünle
dünyaevine girmiştir.<a href="file:///C:/Users/ozano/Desktop/YEN%C4%B0DEN%20REFAH%20PART%C4%B0S%C4%B0.docx#_ftn8" name="_ftnref8" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span lang="TR" style="background: white; color: black; font-size: 12pt; line-height: 115%;">[8]</span></span><!--[endif]--></span></a>
</span><o:p></o:p></p>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjavfBBjvk9FW9_x0E_IzNVawyF5K4V_R1icz8hzkAbL6EshT0-fxqAcnqyhQoWzHLZ-j8qwdyavNmhqTfRF_JlreW2jTV25uAtg2eckZBGMa3NEjLvjLdqbXHAhh0nDDUHYvYskFcG4EUicOUS7PpNZ552D0zPq8MTqZG82g-UADV-5bBuxc23kVrUBItQ/s952/fatih%20erbakan.webp" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="540" data-original-width="952" height="257" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjavfBBjvk9FW9_x0E_IzNVawyF5K4V_R1icz8hzkAbL6EshT0-fxqAcnqyhQoWzHLZ-j8qwdyavNmhqTfRF_JlreW2jTV25uAtg2eckZBGMa3NEjLvjLdqbXHAhh0nDDUHYvYskFcG4EUicOUS7PpNZ552D0zPq8MTqZG82g-UADV-5bBuxc23kVrUBItQ/w452-h257/fatih%20erbakan.webp" width="452" /></a></div>
<p align="center" class="MsoNormal" style="text-align: center;"><i><span lang="TR" style="font-family: "Times New Roman", "serif"; font-size: 12pt; line-height: 115%;">Dr. Fatih Erbakan<o:p></o:p></span></i></p>
<p class="MsoNormal"><span lang="TR" style="font-family: "Times New Roman", "serif"; font-size: 12pt; line-height: 115%;">Erbakan Vakfı’nda yaptığı
çalışmaların ardından 2018 yılında YRP’nin Kurucu Genel Başkanı olarak aktif
siyasete giren Fatih Erbakan, 2019 ve 2022 yıllarında düzenlenen parti
kongrelerinde iki defa üstüste Genel Başkan seçilerek partisi içerisinde güven
tazelemiştir. Covid-19 (koronavirüs) pandemisi döneminde aşı karşıtı
açıklamalarıyla<a href="file:///C:/Users/ozano/Desktop/YEN%C4%B0DEN%20REFAH%20PART%C4%B0S%C4%B0.docx#_ftn9" name="_ftnref9" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span lang="TR" style="color: black; font-size: 12pt; line-height: 115%;">[9]</span></span><!--[endif]--></span></a> ilk kez
adından söz etttiren Erbakan, kadına karşı şiddeti önleyen ve farklı cinsel
kimlikleri destekleyen İstanbul Sözleşmesi’ne karşı çıkması ve AK Parti’yi de
bu konuda zorlaması nedeniyle bir kez daha gündem oluşturmuş ve bazı kesimlerin
tepkisini çekmiştir.<a href="file:///C:/Users/ozano/Desktop/YEN%C4%B0DEN%20REFAH%20PART%C4%B0S%C4%B0.docx#_ftn10" name="_ftnref10" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span lang="TR" style="color: black; font-size: 12pt; line-height: 115%;">[10]</span></span><!--[endif]--></span></a>
Ayrıca, genç Erbakan, İsrail’in son dönemde Gazze’de uyguladığı katliam
politikasına da çok sert tepkiler vermekte ve bu ülkeyle her türlü siyasi,
diplomatik, ekonomik ve kültürel ilişkilerin kesilmesini savunmaktadır.<a href="file:///C:/Users/ozano/Desktop/YEN%C4%B0DEN%20REFAH%20PART%C4%B0S%C4%B0.docx#_ftn11" name="_ftnref11" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span lang="TR" style="color: black; font-size: 12pt; line-height: 115%;">[11]</span></span><!--[endif]--></span></a>
Erbakan, İsrail’in katliamlarına destek olan ABD’nin Türkiye içerisindeki askeri
üslerinin derhal kapatılmasını ve Müslüman devletlerin ABD ve İsrail’e yönelik
enerji satışlarının durdurulmasını da savunmaktadır.<a href="file:///C:/Users/ozano/Desktop/YEN%C4%B0DEN%20REFAH%20PART%C4%B0S%C4%B0.docx#_ftn12" name="_ftnref12" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span lang="TR" style="color: black; font-size: 12pt; line-height: 115%;">[12]</span></span><!--[endif]--></span></a>
Bülent Ecevit’le birlikte babası Necmettin Erbakan’ın gerçekleştirdiği 1974
tarihli Kıbrıs Barış Harekâtı nedeniyle Kıbrıslı Türklere özel bir sempatisi
olan ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti-KKTC’ye aktif destek veren Fatih Erbakan,
bu ülkenin Cumhurbaşkanı Ersin Tatar’la da yakın ilişkilere sahiptir.<a href="file:///C:/Users/ozano/Desktop/YEN%C4%B0DEN%20REFAH%20PART%C4%B0S%C4%B0.docx#_ftn13" name="_ftnref13" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span lang="TR" style="color: black; font-size: 12pt; line-height: 115%;">[13]</span></span><!--[endif]--></span></a>
<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal"><span lang="TR" style="font-family: "Times New Roman", "serif"; font-size: 12pt; line-height: 115%;">Ahlaki açıdan katı bir yaklaşımı
olan Erbakan, eşcinsellik karşıtı yaklaşımlarının yanında, TBMM içerisinde de zinanın
suç sayılması yönünde aktif çaba göstermektedir.<a href="file:///C:/Users/ozano/Desktop/YEN%C4%B0DEN%20REFAH%20PART%C4%B0S%C4%B0.docx#_ftn14" name="_ftnref14" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span lang="TR" style="color: black; font-size: 12pt; line-height: 115%;">[14]</span></span><!--[endif]--></span></a>
Bu yönüyle, Fatih Erbakan, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın daha sağında konumlanan sağcı
ve koyu muhafazakâr çizgide genç bir siyasi lider olarak Türkiye’de son
yıllarda hızla yükseliştedir. Erbakan’ın sağ tabanın hoşuna giden ve medyada
gündem olmasını sağlayan bu konulardaki aşırı fikirlerini İslamcı çizgisi ve
yoğun İslami duyarlılık ve duygularıyla izah etmek mümkün olsa da, kuşkusuz,
ilerleyen yıllarda daa önemli görevler üstlenmesi durumunda, genç siyasetçinin Türkiye’deki
yerleşik düzen ve uluslararası sistemle daha uzlaşmacı ve mutedil siyasaları
benimsemesi gayet olasıdır. Oldukça muhafazakâr bir profili olan Fatih Erbakan’ın
gençliğinde hızlı araba kullanma tutkusu ve aykırı İslami gruplardan Adnan Oktar
cemaatine yakınlığıyla gündeme geldiğini de hatırlatmak gerekir. <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal"><b><span lang="TR" style="font-family: "Times New Roman", "serif"; font-size: 12pt; line-height: 115%;">YRP Parti Programının İncelenmesi<o:p></o:p></span></b></p>
<p class="MsoNormal"><span lang="TR" style="font-family: "Times New Roman", "serif"; font-size: 12pt; line-height: 115%;">Öncelikle, YRP, parti programında, kendisini
Milli Görüş hareketinin devamı olarak tanımlamakta ve bunu temel ilkeleri
arasında saymaktadır.<a href="file:///C:/Users/ozano/Desktop/YEN%C4%B0DEN%20REFAH%20PART%C4%B0S%C4%B0.docx#_ftn15" name="_ftnref15" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span lang="TR" style="color: black; font-size: 12pt; line-height: 115%;">[15]</span></span><!--[endif]--></span></a>
Partinin diğer temel ilkeleri ise; hak, adalet, ahlak, maneviyat, haksızlıkla
mücadele, refah, huzur, barış, dürüstlük, güvenilirlik, şeffaflık, dil-din-ırk
ayrımı yapmama, yapıcılık ve kuvvetler ayrılığı ilkesine saygı şeklinde özetlenebilir.
Bu değerler, YRP’nin sağ/muhafazakâr/İslamcı bir parti olduğu gerçeğini ortaya
koymaktadır.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal"><span lang="TR" style="font-family: "Times New Roman", "serif"; font-size: 12pt; line-height: 115%;">Partinin temel amaçları ise; Türk
milletinin maddi ve manevi kalkınmasını sağlayarak huzur ve refahı getirmek,
vatandaşlar arasında hiçbir ayrım gözetilmemesi, manevi değerlerin korunması ve
yeni nesillere aktarılması, devlet-millet kaynaşmasının sağlanması, ahlak ve
maneviyatın toplumun temel değerleri haline getirilmesi, Türkiye’nin tarihine
uygun ve kimseyi taklit etmeyen kendisine özgü bir bilinçle hareket etmesi, “<i>Büyük Türkiye</i>” idealinin
gerçekleştirilmesi, sosyal ve bireysel refahın temin edilmesi, meşru kazanç ve
ticari faaliyetlerin teşvik edilmesi, milli, güçlü, süratli ve yaygın
kalkınmanın sağlanması, sanayi ve yüksek teknolojiye ağırlık verilmesi,
borçlanma ve faiz düzeninin reddi, kamuda istismar ve israfın ortadan
kaldırılması, bölgeler ve sosyal sınıflar arasındaki eşitsizliklerin
giderilmesi, haksız ve fahiş vergilerin kaldırılması, verimliliğin arttırılması
ve Müslüman devletlerle iş birliği içerisinde yeni bir dünya düzeninin
kurulması olarak özetlenebilir.<a href="file:///C:/Users/ozano/Desktop/YEN%C4%B0DEN%20REFAH%20PART%C4%B0S%C4%B0.docx#_ftn16" name="_ftnref16" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span lang="TR" style="color: black; font-size: 12pt; line-height: 115%;">[16]</span></span><!--[endif]--></span></a><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal"><span lang="TR" style="font-family: "Times New Roman", "serif"; font-size: 12pt; line-height: 115%;">Partinin adalet ve hukuk anlayışına
bakıldığında öne çıkan unsurlar ise; adaletin sağlanması için mahkemelerin
hızlı karar alacakları yeni bir hukuk sisteminin inşası, yargı ve siyasetin
birbirlerinin alanlarına girmeyeceği bir siyasal sistemin kurulması, kanun
önünde eşitlik anlayışının titizlikle uygulanması, temel hak ve hürriyetlerin
korunması, masumiyet karinesi gibi temel hukuk ilkelerinin uygulanması, işkencenin
ortadan kaldırılması, düşünce özgürlüğü ve basın hürriyetinin garanti altına
alınması, alternatif uyuşmazlık çözüm yöntemlerinin geliştirilmesi, Baroların mesleki
sorunları çözen işlevsel yapılar haline getirilmesi ve cezaevi koşullarının
iyileştirilmesidir.<a href="file:///C:/Users/ozano/Desktop/YEN%C4%B0DEN%20REFAH%20PART%C4%B0S%C4%B0.docx#_ftn17" name="_ftnref17" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span lang="TR" style="color: black; font-size: 12pt; line-height: 115%;">[17]</span></span><!--[endif]--></span></a>
<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal"><span lang="TR" style="font-family: "Times New Roman", "serif"; font-size: 12pt; line-height: 115%;">Parti, siyasi sistem olarak
Başkanlık sistemine destek vermekte, ancak mevcut sistemde yapılacak
düzenlemelerle, TBMM’nin yetkilerinin arttırılacağı kuvvetler ayrılığı dengesi
gözetilmiş bir Başkanlık sistemini savunmaktadır. Seçim barajının yüzde 5’e
düşürüleceğini vaat eden YRP, 600 kişilik milletvekili sayısının da
azaltılmasını savunmaktadır.<a href="file:///C:/Users/ozano/Desktop/YEN%C4%B0DEN%20REFAH%20PART%C4%B0S%C4%B0.docx#_ftn18" name="_ftnref18" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span lang="TR" style="color: black; font-size: 12pt; line-height: 115%;">[18]</span></span><!--[endif]--></span></a>
Bu bağlamda, YRP, ABD tipi dengeli bir Başkanlık sistemi önermektedir. <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal"><span lang="TR" style="font-family: "Times New Roman", "serif"; font-size: 12pt; line-height: 115%;">YRP’nin Milli Eğitim politikasında
öne çıkan hususlar ise; bilimsel ve teknik güce erişmek, bilimin manevi ve
ahlak değerleriyle sentezlenmesi, Büyük Türkiye idealine uygun bir eğitim
sistemi, ar-ge, inovasyon ve girişimciliğin teşvik edilmesi, öğrenciler
üzerindeki sık sınav stresinin azaltılması, ezbercilik yerine yaratıcılığın
teşvik edilmesi, üniversite mezunlarının işsiz kalmadığı bir düzenin inşası,
eğitim eşitsizliklerinin giderilmesi, Arapça, Çince, İngilizce, Rusça başta
olmak üzere en az bir yabancı dilin öğretilmesi ve nefis terbiyesine dayalı
maneviyatı yüksek bir eğitim sisteminin kurulmasıdır.<a href="file:///C:/Users/ozano/Desktop/YEN%C4%B0DEN%20REFAH%20PART%C4%B0S%C4%B0.docx#_ftn19" name="_ftnref19" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span lang="TR" style="color: black; font-size: 12pt; line-height: 115%;">[19]</span></span><!--[endif]--></span></a><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal"><span lang="TR" style="font-family: "Times New Roman", "serif"; font-size: 12pt; line-height: 115%;">Enerji politikaları bağlamında, YRP,
enerjide dışa bağımlılığı azaltmayı amaçlayan, dış alımlar noktasında </span><span lang="TR" style="font-family: "Times New Roman", "serif"; font-size: 12pt; letter-spacing: 0.1pt; line-height: 115%;">Rusya, İran, Azerbaycan,
Katar, Cezayir ve diğer komşu ülkeler ile</span> <span lang="TR" style="font-family: "Times New Roman", "serif"; font-size: 12pt; line-height: 115%;">dengeleri gözetmeyi vaat
eden, başta güneş enerjisi olmak üzere yenilenebilir enerji kaynaklarına büyük
önem veren, kömür kullanımını destekleyen, </span><span lang="TR" style="font-family: "Times New Roman", "serif"; font-size: 12pt; letter-spacing: 0.1pt; line-height: 115%;">Karadeniz Bölgesi'ndeki
turistik bölgeleri çirkinleştiren dere tipi hidroelektrik santrallerinin yapımı</span>na
karşı çıkan, Doğu Akdeniz enerji kaynaklarına ilgi gösteren, nükleer enerji
santrallerinin kurulumunu teşvik eden ve uranyum ve toryum (bor) madenlerimizin
işletilmesini amaçlayan bir çizgidedir.<a href="file:///C:/Users/ozano/Desktop/YEN%C4%B0DEN%20REFAH%20PART%C4%B0S%C4%B0.docx#_ftn20" name="_ftnref20" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span lang="TR" style="color: black; font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt; letter-spacing: 0.1pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: TR; mso-bidi-language: AR-SA; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US; mso-fareast-theme-font: minor-latin;">[20]</span></span><!--[endif]--></span></a>
<o:p></o:p></p>
<p class="MsoNormal"><span lang="TR" style="font-family: "Times New Roman", "serif"; font-size: 12pt; letter-spacing: 0.1pt; line-height: 115%;">İçişleri bağlamında, YRP, hantal
bürokrasiye karşı çıkan, süratli ve verimli hizmeti savunan, bölücü akımları
desteklemeyen, terör örgütleriyle mücadele etmeyi vaat eden, terörle mücadele
konusunda her türlü araç ve gereci temin etme sözü veren, teröre neden olan
etkenleri ortadan kaldırmayı amaçlayan, yolsuzluk, zimmet ve rüşvetle mücadele konusunda
kararlı olan, yoğun iç göçe karşı duran, dış göçleri azaltmayı vaat eden ama
göçmenlere vatandaşlık imkânı da sunmayı savunan, suçla mücadelede cezalandırıcı
değil, koruyucu yöntemleri teşvik eden, ahlak ve maneviyatı hayatın her
alanında olduğu gibi içişlerinde de teşvik eden ve sağlığa zararlı maddelerden
gençlerimizi korumayı amaçlayan bir yapıdadır.<a href="file:///C:/Users/ozano/Desktop/YEN%C4%B0DEN%20REFAH%20PART%C4%B0S%C4%B0.docx#_ftn21" name="_ftnref21" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span lang="TR" style="color: black; font-size: 12pt; letter-spacing: 0.1pt; line-height: 115%;">[21]</span></span><!--[endif]--></span></a><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal"><span lang="TR" style="font-family: "Times New Roman", "serif"; font-size: 12pt; line-height: 115%;">Güneydoğu politikası bağlamında,
YRP, bölgesel kalkınmayı önceleyen, Türkiye’nin komşu ülkeleriyle (İran, Irak,
Suriye) ilişkileri geliştirmeyi öneren, alt gelir gruplarına daha fazla
ekonomik destek sözü veren, bölgede sadece maddi değil, manevi kalkınmayı da
vaat eden, bölgeye atanacak personelin özel seçilmesini öneren, “<i>gardiyan devlet</i>” yerine “<i>garson devlet</i>” anlayışını savunan ve dış
güçlerin bölgedeki faaliyetlerine engel olmayı hedefleyen politikaları
vurgulamaktadır.<a href="file:///C:/Users/ozano/Desktop/YEN%C4%B0DEN%20REFAH%20PART%C4%B0S%C4%B0.docx#_ftn22" name="_ftnref22" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span lang="TR" style="color: black; font-size: 12pt; line-height: 115%;">[22]</span></span><!--[endif]--></span></a>
Partinin bu bağlamda programında “<i>Kürt</i>”
ifadesine yer vermemesi ise oldukça garip ve baba Erbakan’ın çizgisiyle de uyumlu
değildir. <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal"><span lang="TR" style="font-family: "Times New Roman", "serif"; font-size: 12pt; line-height: 115%;">Milli Savunma politikası alanında,
Yeniden Refah, Türk Silahlı Kuvvetleri’nin güçlendirilmesi, yerli ve milli
savunma sanayisinin geliştirilmesi, şehitlik ve gazilik mertebelerini yücelten milli
güvenlik derslerinin yaygınlaştırılması, askerlik hizmetlerinin geliştirilmesi
ama süresinin kısaltılması gibi politikalar önermektedir.<a href="file:///C:/Users/ozano/Desktop/YEN%C4%B0DEN%20REFAH%20PART%C4%B0S%C4%B0.docx#_ftn23" name="_ftnref23" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span lang="TR" style="color: black; font-size: 12pt; line-height: 115%;">[23]</span></span><!--[endif]--></span></a>
<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal"><span lang="TR" style="font-family: "Times New Roman", "serif"; font-size: 12pt; line-height: 115%;">Dış işleri bağlamında ise, YRP, kaba
kuvvet ve çifte standart yerine adalet, tekebbür yerine eşitlik, sömürü yerine
iş birliği, çatışma yerine diyalog, baskı ve zorlama yerine insan hakları, savaş
yerine barış gibi değerleri savunmakta ve İslam ülkelerinin oluşturduğu D-8
organizasyonunun daha da geliştirilerek D-60 yapısına ulaşılmasını ve Müslüman
halklar ve devletlerle iş birliği içerisinde yeni bir dünya düzeninin
kurulmasını savunmaktadır. Bu bağlamda, YRP, Türkiye’nin üye olduğu NATO, Avrupa
Birliği (AB), İslam İşbirliği Teşkilatı ve Karadeniz Ekonomik İşbirliği
Teşkilatı gibi önemli uluslararası kuruluşlara mütekabiliyet esası çerçevesinde
sadık kalmayı vaat etmekle birlikte, milli menfaatlere ve değerlere aykırı hususları
tekrardan müzakere etme niyetindedir. YRP, komşu ülkelere yönelik toprak
bütünlüğü ilkesini savunmakta ve bölünme projelerine karşı durmaktadır.
Anti-emperyalist bir dış politika anlayışı olan YRP, Kıbrıs’ta Rumlarla birleşme
ve federal çözüme karşı durmakta ve Kıbrıslı Türkleri her şekilde korumayı vaat
ederek, Ege ve Akdeniz’de Yunanistan’ın kara sularını genişletme taleplerine de
karşı çıkmaktadır.<a href="file:///C:/Users/ozano/Desktop/YEN%C4%B0DEN%20REFAH%20PART%C4%B0S%C4%B0.docx#_ftn24" name="_ftnref24" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span lang="TR" style="color: black; font-size: 12pt; line-height: 115%;">[24]</span></span><!--[endif]--></span></a>
AB içerisindeki “<i>Haçlı</i>” zihniyetini
eleştiren YRP, tam üyelikten ziyade karşılıklı iş birliğine dayalı farklı bir
ortaklık modeli önermektedir. NATO’ya ilkesel olarak karşı durmayan YRP, buna
karşın Müslüman toplumlara yönelik saldırı ve savaşları kınamakta ve bu şekilde
devam edilmesi halinde NATO’dan çıkılabileceğinin sinyallerini vermektedir. ABD’yi
de dünya barışını bozmakla eleştiren YRP ve iyi ilişkiler için adil ve barışçıl
politikaları Washington’a salık vermektedir. ABD ve AB yerine Türk Dünyası ve
İslam Dünyası ile ilişkileri geliştirmeyi öneren YRP, D-8 üyeleri, diğer İslam
ve Türk devletleri ve komşu ülkelerle yakın ilişkileri ve Filistin Devleti’nin
tanınmasını savunmaktadır. KKTC’nin tanıtılması gerektiğini de savunan YRP, bu
konuda ilhak ve birleşme gibi bir öneriyi ise açıkça desteklememektedir. Komşu
bir devlet olan Rusya ile de ilişkileri geliştirmek isteyen YRP, bu konuda
karşılıklı çıkar ve saygıyı vurgulamaktadır. Göçmenlerin ülkelerine dönüşünü
destekleyen YRP, ancak eğitim alıp dil öğrenen ve işgücüne katkıda bulunanların
ülkede kalabileceğini vurgulamaktadır. Afrika’da Müslüman toplumlar başta olmak
üzere diğer devletlerle ilişkileri geliştirmek de YRP’nin öncelikleri
arasındadır.<a href="file:///C:/Users/ozano/Desktop/YEN%C4%B0DEN%20REFAH%20PART%C4%B0S%C4%B0.docx#_ftn25" name="_ftnref25" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span lang="TR" style="color: black; font-size: 12pt; line-height: 115%;">[25]</span></span><!--[endif]--></span></a> Dış
politika alanında, YRP, gerçekçi ve ütopik davranmayan çizgide ama
önceliklerini Müslüman devletler olarak belirleyen bir yapıdadır. Partinin İran
yakınlığı ve İsrail karşıtlığı da ortadadır. D-8 vizyonu ise, kuşkusuz yaratıcı
bir girişim olmakla birlikte, günümüze kadar açıkçası pek geliştirilememiştir. <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal"><span lang="TR" style="font-family: "Times New Roman", "serif"; font-size: 12pt; line-height: 115%;">Ekonomi politikası konusunda ise,
YRP, haram ve helal bilincine dayalı iş ahlakı, üretim odaklı “<i>Adil Düzen</i>” anlayışı, adaletli gelir
dağılımı, haksız kazancın önlenmesi, faizle mücadele edilmesi ve faizsiz
ekonomi modelinin hayata geçirilmesi, ithal ikamesi politikalarının
öncelenmesi, Türk lirasının değerinde istikrarın sağlanması, İran gibi komşu
ülkelerle ticarette yerel para birimlerinin kullanılması, israfla mücadele, ücretli
kesimlerden alınan vergilerin kaldırılması, asgari ücret ve emekli maaşının
yükseltilmesi ve geliri olmayan vatandaşlara devlet desteği gibi politikalar
önermekte ve kamu girişimciliğini de reddetmemektedir. Ekonomi alanında, parti,
sosyal demokrat partilere benzeyen bir çizgiyi savunmakta ve kamu
girişimciliğini yeniden gündeme getirmektedir. Partinin faize kesin karşı
duruşu ise, İslamcı dünya görüşünün bir yansıması olarak değerlendirilebilir. <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal"><b><span lang="TR" style="font-family: "Times New Roman", "serif"; font-size: 12pt; line-height: 115%;">Sonuç<o:p></o:p></span></b></p>
<p class="MsoNormal"><span lang="TR" style="font-family: "Times New Roman", "serif"; font-size: 12pt; line-height: 115%;">Sonuç olarak, YRP, parti programı
itibariyle sağ-İslamcı çizgide bir parti olmakla birlikte, partinin programında
abartılı ve tehlikeli algılanabilecek bir öneri de yoktur. Ancak parti programında
yer almayan bazı hususlar, zaman zaman YRP’li yetkililerce ifade edilmektedir
ki, bu anlamda partinin İslamcı hedeflerinin olduğu ve Batı dünyasına çok da
sıcak yaklaşmadığı bilinen bir gerçektir. Ancak zamanında Recep Tayyip Erdoğan
ve AK Parti’nin de bu çizgide olduğu düşünülürse, YRP’nin de -Erdoğan
sonrasında- yükselmesi halinde daha merkez bir sağ parti haline gelmesi gayet
olasıdır. <o:p></o:p></span></p>
<p align="right" class="MsoNormal" style="text-align: right;"><span lang="TR" style="font-family: "Times New Roman", "serif"; font-size: 12pt; line-height: 115%;">Doç. Dr. Ozan ÖRMECİ<o:p></o:p></span></p>
<div><!--[if !supportFootnotes]--><br clear="all" />
<hr align="left" size="1" width="33%" />
<!--[endif]-->
<div id="ftn1">
<p class="MsoFootnoteText" style="text-align: left;"><a href="file:///C:/Users/ozano/Desktop/YEN%C4%B0DEN%20REFAH%20PART%C4%B0S%C4%B0.docx#_ftnref1" name="_ftn1" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span lang="TR" style="color: black; font-family: "Times New Roman","serif"; mso-ansi-language: TR; mso-themecolor: text1;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span lang="TR" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">[1]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><span lang="TR" style="font-family: "Times New Roman", "serif";"> Hakkında bilgiler için; <a href="https://yenidenrefahpartisi.org.tr/page/genel-baskan-dr-fatih-erbakan/18"><span style="color: black; mso-themecolor: text1;">https://yenidenrefahpartisi.org.tr/page/genel-baskan-dr-fatih-erbakan/18</span></a>;
<a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Fatih_Erbakan"><span style="color: black; mso-themecolor: text1;">https://tr.wikipedia.org/wiki/Fatih_Erbakan</span></a>. <o:p></o:p></span></p>
</div>
<div id="ftn2">
<p class="MsoFootnoteText" style="text-align: left;"><a href="file:///C:/Users/ozano/Desktop/YEN%C4%B0DEN%20REFAH%20PART%C4%B0S%C4%B0.docx#_ftnref2" name="_ftn2" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span lang="TR" style="color: black; font-family: "Times New Roman","serif"; mso-ansi-language: TR; mso-themecolor: text1;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span lang="TR" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">[2]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><span lang="TR" style="font-family: "Times New Roman", "serif";"> Resmi web sitesi için; <a href="https://yenidenrefahpartisi.org.tr/"><span style="color: black; mso-themecolor: text1;">https://yenidenrefahpartisi.org.tr/</span></a>. <o:p></o:p></span></p>
</div>
<div id="ftn3">
<p class="MsoFootnoteText" style="text-align: left;"><a href="file:///C:/Users/ozano/Desktop/YEN%C4%B0DEN%20REFAH%20PART%C4%B0S%C4%B0.docx#_ftnref3" name="_ftn3" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span lang="TR" style="font-family: "Times New Roman","serif"; mso-ansi-language: TR;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span lang="TR" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">[3]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><span lang="TR" style="font-family: "Times New Roman","serif"; mso-ansi-language: TR;">
Milli Görüş hareketinin önceki partileri şunlardır:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoFootnoteText" style="margin-left: 36pt; text-align: left; text-indent: -18pt;"><!--[if !supportLists]--><span lang="TR" style="font-family: Symbol; mso-ansi-language: TR; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-fareast-font-family: Symbol;">·<span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span lang="TR" style="font-family: "Times New Roman","serif"; mso-ansi-language: TR;">Milli Nizam Partisi/MNP (1970-1971),<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoFootnoteText" style="margin-left: 36pt; text-align: left; text-indent: -18pt;"><!--[if !supportLists]--><span lang="TR" style="font-family: Symbol; mso-ansi-language: TR; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-fareast-font-family: Symbol;">·<span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span lang="TR" style="font-family: "Times New Roman","serif"; mso-ansi-language: TR;">Milli Selamet Partisi/MSP (1972-1981),<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoFootnoteText" style="margin-left: 36pt; text-align: left; text-indent: -18pt;"><!--[if !supportLists]--><span lang="TR" style="font-family: Symbol; mso-ansi-language: TR; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-fareast-font-family: Symbol;">·<span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span lang="TR" style="font-family: "Times New Roman","serif"; mso-ansi-language: TR;">Refah Partisi/RP (1983-1998),<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoFootnoteText" style="margin-left: 36pt; text-align: left; text-indent: -18pt;"><!--[if !supportLists]--><span lang="TR" style="font-family: Symbol; mso-ansi-language: TR; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-fareast-font-family: Symbol;">·<span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span lang="TR" style="font-family: "Times New Roman","serif"; mso-ansi-language: TR;">Fazilet Partisi/FP (1997-2001),<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoFootnoteText" style="margin-left: 36pt; text-align: left; text-indent: -18pt;"><!--[if !supportLists]--><span lang="TR" style="font-family: Symbol; mso-ansi-language: TR; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-fareast-font-family: Symbol;">·<span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span lang="TR" style="font-family: "Times New Roman","serif"; mso-ansi-language: TR;">Saadet Partisi (2001-). <o:p></o:p></span></p>
</div>
<div id="ftn4">
<p class="MsoFootnoteText" style="text-align: left;"><a href="file:///C:/Users/ozano/Desktop/YEN%C4%B0DEN%20REFAH%20PART%C4%B0S%C4%B0.docx#_ftnref4" name="_ftn4" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif";"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">[4]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><span style="font-family: "Times New Roman","serif";"> Bakınız; <a href="https://www.yargitaycb.gov.tr/icerik/1481">https://www.yargitaycb.gov.tr/icerik/1481</a>.
<o:p></o:p></span></p>
</div>
<div id="ftn5">
<p class="MsoFootnoteText" style="text-align: left;"><a href="file:///C:/Users/ozano/Desktop/YEN%C4%B0DEN%20REFAH%20PART%C4%B0S%C4%B0.docx#_ftnref5" name="_ftn5" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif";"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">[5]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><span style="font-family: "Times New Roman","serif";"> Bakınız; <a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Yeniden_Refah_Partisi">https://tr.wikipedia.org/wiki/Yeniden_Refah_Partisi</a>.
<o:p></o:p></span></p>
</div>
<div id="ftn6">
<p class="MsoFootnoteText" style="text-align: left;"><a href="file:///C:/Users/ozano/Desktop/YEN%C4%B0DEN%20REFAH%20PART%C4%B0S%C4%B0.docx#_ftnref6" name="_ftn6" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif";"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">[6]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><span style="font-family: "Times New Roman","serif";"> <a href="https://www.ntv.com.tr/2023-secim/yeniden-refah-partisi-cumhur-ittifakinda-fatih-erbakan-adayliktan-cekildi,QhBhwU3Bck6t10DGxnADMg">https://www.ntv.com.tr/2023-secim/yeniden-refah-partisi-cumhur-ittifakinda-fatih-erbakan-adayliktan-cekildi,QhBhwU3Bck6t10DGxnADMg</a>.
<o:p></o:p></span></p>
</div>
<div id="ftn7">
<p class="MsoFootnoteText" style="text-align: left;"><a href="file:///C:/Users/ozano/Desktop/YEN%C4%B0DEN%20REFAH%20PART%C4%B0S%C4%B0.docx#_ftnref7" name="_ftn7" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif";"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">[7]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><span style="font-family: "Times New Roman","serif";"> <a href="https://www.tbmm.gov.tr/sandalyedagilimi">https://www.tbmm.gov.tr/sandalyedagilimi</a>.
<o:p></o:p></span></p>
</div>
<div id="ftn8">
<p class="MsoFootnoteText" style="text-align: left;"><a href="file:///C:/Users/ozano/Desktop/YEN%C4%B0DEN%20REFAH%20PART%C4%B0S%C4%B0.docx#_ftnref8" name="_ftn8" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif";"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">[8]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><span style="font-family: "Times New Roman","serif";"> <a href="https://www.milliyet.com.tr/gundem/hoca-nin-saadet-i-tam-kadro-5188581">https://www.milliyet.com.tr/gundem/hoca-nin-saadet-i-tam-kadro-5188581</a>.
<o:p></o:p></span></p>
</div>
<div id="ftn9">
<p class="MsoFootnoteText" style="text-align: left;"><a href="file:///C:/Users/ozano/Desktop/YEN%C4%B0DEN%20REFAH%20PART%C4%B0S%C4%B0.docx#_ftnref9" name="_ftn9" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif";"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">[9]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><span style="font-family: "Times New Roman","serif";"> <a href="https://twitter.com/rprefahpartisi/status/1522280983038468098">https://twitter.com/rprefahpartisi/status/1522280983038468098</a>.
<o:p></o:p></span></p>
</div>
<div id="ftn10">
<p class="MsoFootnoteText" style="text-align: left;"><a href="file:///C:/Users/ozano/Desktop/YEN%C4%B0DEN%20REFAH%20PART%C4%B0S%C4%B0.docx#_ftnref10" name="_ftn10" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif";"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">[10]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><span style="font-family: "Times New Roman","serif";"> Bakınız; <a href="https://www.youtube.com/watch?v=2x08bx0s66w">https://www.youtube.com/watch?v=2x08bx0s66w</a>.
<o:p></o:p></span></p>
</div>
<div id="ftn11">
<p class="MsoFootnoteText" style="text-align: left;"><a href="file:///C:/Users/ozano/Desktop/YEN%C4%B0DEN%20REFAH%20PART%C4%B0S%C4%B0.docx#_ftnref11" name="_ftn11" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif";"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">[11]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><span style="font-family: "Times New Roman","serif";"> <a href="https://yenidenrefahpartisi.org.tr/page/genel-baskanimiz-fatih-erbakan-39-dan-iktidara-israil-cagrisi-incirlik-ve-kurecik-kapatilmali-/2661">https://yenidenrefahpartisi.org.tr/page/genel-baskanimiz-fatih-erbakan-39-dan-iktidara-israil-cagrisi-incirlik-ve-kurecik-kapatilmali-/2661</a>.
<o:p></o:p></span></p>
</div>
<div id="ftn12">
<p class="MsoFootnoteText" style="text-align: left;"><a href="file:///C:/Users/ozano/Desktop/YEN%C4%B0DEN%20REFAH%20PART%C4%B0S%C4%B0.docx#_ftnref12" name="_ftn12" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif";"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">[12]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><span style="font-family: "Times New Roman","serif";"> <a href="https://yenidenrefahpartisi.org.tr/page/genel-baskanimiz-fatih-erbakan-39-dan-iktidara-israil-cagrisi-incirlik-ve-kurecik-kapatilmali-/2661">https://yenidenrefahpartisi.org.tr/page/genel-baskanimiz-fatih-erbakan-39-dan-iktidara-israil-cagrisi-incirlik-ve-kurecik-kapatilmali-/2661</a>.<o:p></o:p></span></p>
</div>
<div id="ftn13">
<p class="MsoFootnoteText" style="text-align: left;"><a href="file:///C:/Users/ozano/Desktop/YEN%C4%B0DEN%20REFAH%20PART%C4%B0S%C4%B0.docx#_ftnref13" name="_ftn13" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif";"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">[13]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><span style="font-family: "Times New Roman","serif";"> <a href="https://kktcb.org/tr/cumhurbaskani-ersin-tatar-yrp-genel-baskani-fatih-erbakan-ve-beraberindeki-11724">https://kktcb.org/tr/cumhurbaskani-ersin-tatar-yrp-genel-baskani-fatih-erbakan-ve-beraberindeki-11724</a>.
<o:p></o:p></span></p>
</div>
<div id="ftn14">
<p class="MsoFootnoteText" style="text-align: left;"><a href="file:///C:/Users/ozano/Desktop/YEN%C4%B0DEN%20REFAH%20PART%C4%B0S%C4%B0.docx#_ftnref14" name="_ftn14" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif";"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">[14]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><span style="font-family: "Times New Roman","serif";"> <a href="https://www.gazeteduvar.com.tr/fatih-erbakanin-zina-suc-sayilsin-paylasimina-tepki-haber-1616406">https://www.gazeteduvar.com.tr/fatih-erbakanin-zina-suc-sayilsin-paylasimina-tepki-haber-1616406</a>.
<o:p></o:p></span></p>
</div>
<div id="ftn15">
<p class="MsoFootnoteText" style="text-align: left;"><a href="file:///C:/Users/ozano/Desktop/YEN%C4%B0DEN%20REFAH%20PART%C4%B0S%C4%B0.docx#_ftnref15" name="_ftn15" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif";"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">[15]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><span style="font-family: "Times New Roman","serif";"> <a href="https://yenidenrefahpartisi.org.tr/page/parti-programi/14">https://yenidenrefahpartisi.org.tr/page/parti-programi/14</a>.
<o:p></o:p></span></p>
</div>
<div id="ftn16">
<p class="MsoFootnoteText" style="text-align: left;"><a href="file:///C:/Users/ozano/Desktop/YEN%C4%B0DEN%20REFAH%20PART%C4%B0S%C4%B0.docx#_ftnref16" name="_ftn16" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif";"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">[16]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><span style="font-family: "Times New Roman","serif";"> <a href="https://yenidenrefahpartisi.org.tr/page/parti-programi/14">https://yenidenrefahpartisi.org.tr/page/parti-programi/14</a>.<o:p></o:p></span></p>
</div>
<div id="ftn17">
<p class="MsoFootnoteText" style="text-align: left;"><a href="file:///C:/Users/ozano/Desktop/YEN%C4%B0DEN%20REFAH%20PART%C4%B0S%C4%B0.docx#_ftnref17" name="_ftn17" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif";"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">[17]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><span style="font-family: "Times New Roman","serif";"> <a href="https://yenidenrefahpartisi.org.tr/page/parti-programi/14">https://yenidenrefahpartisi.org.tr/page/parti-programi/14</a>.<o:p></o:p></span></p>
</div>
<div id="ftn18">
<p class="MsoFootnoteText" style="text-align: left;"><a href="file:///C:/Users/ozano/Desktop/YEN%C4%B0DEN%20REFAH%20PART%C4%B0S%C4%B0.docx#_ftnref18" name="_ftn18" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif";"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">[18]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><span style="font-family: "Times New Roman","serif";"> <a href="https://yenidenrefahpartisi.org.tr/page/parti-programi/14">https://yenidenrefahpartisi.org.tr/page/parti-programi/14</a>.<o:p></o:p></span></p>
</div>
<div id="ftn19">
<p class="MsoFootnoteText" style="text-align: left;"><a href="file:///C:/Users/ozano/Desktop/YEN%C4%B0DEN%20REFAH%20PART%C4%B0S%C4%B0.docx#_ftnref19" name="_ftn19" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif";"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">[19]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><span style="font-family: "Times New Roman","serif";"> <a href="https://yenidenrefahpartisi.org.tr/page/parti-programi/14">https://yenidenrefahpartisi.org.tr/page/parti-programi/14</a>.<o:p></o:p></span></p>
</div>
<div id="ftn20">
<p class="MsoFootnoteText" style="text-align: left;"><a href="file:///C:/Users/ozano/Desktop/YEN%C4%B0DEN%20REFAH%20PART%C4%B0S%C4%B0.docx#_ftnref20" name="_ftn20" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif";"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">[20]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><span style="font-family: "Times New Roman","serif";"> <a href="https://yenidenrefahpartisi.org.tr/page/parti-programi/14">https://yenidenrefahpartisi.org.tr/page/parti-programi/14</a>.<o:p></o:p></span></p>
</div>
<div id="ftn21">
<p class="MsoFootnoteText" style="text-align: left;"><a href="file:///C:/Users/ozano/Desktop/YEN%C4%B0DEN%20REFAH%20PART%C4%B0S%C4%B0.docx#_ftnref21" name="_ftn21" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif";"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">[21]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><span style="font-family: "Times New Roman","serif";"> <a href="https://yenidenrefahpartisi.org.tr/page/parti-programi/14">https://yenidenrefahpartisi.org.tr/page/parti-programi/14</a>.<o:p></o:p></span></p>
</div>
<div id="ftn22">
<p class="MsoFootnoteText" style="text-align: left;"><a href="file:///C:/Users/ozano/Desktop/YEN%C4%B0DEN%20REFAH%20PART%C4%B0S%C4%B0.docx#_ftnref22" name="_ftn22" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif";"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">[22]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><span style="font-family: "Times New Roman","serif";"> <a href="https://yenidenrefahpartisi.org.tr/page/parti-programi/14">https://yenidenrefahpartisi.org.tr/page/parti-programi/14</a>.<o:p></o:p></span></p>
</div>
<div id="ftn23">
<p class="MsoFootnoteText" style="text-align: left;"><a href="file:///C:/Users/ozano/Desktop/YEN%C4%B0DEN%20REFAH%20PART%C4%B0S%C4%B0.docx#_ftnref23" name="_ftn23" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif";"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">[23]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><span style="font-family: "Times New Roman","serif";"> <a href="https://yenidenrefahpartisi.org.tr/page/parti-programi/14">https://yenidenrefahpartisi.org.tr/page/parti-programi/14</a>.<o:p></o:p></span></p>
</div>
<div id="ftn24">
<p class="MsoFootnoteText" style="text-align: left;"><a href="file:///C:/Users/ozano/Desktop/YEN%C4%B0DEN%20REFAH%20PART%C4%B0S%C4%B0.docx#_ftnref24" name="_ftn24" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif";"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">[24]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><span style="font-family: "Times New Roman","serif";"> <a href="https://yenidenrefahpartisi.org.tr/page/parti-programi/14">https://yenidenrefahpartisi.org.tr/page/parti-programi/14</a>.<o:p></o:p></span></p>
</div>
<div id="ftn25">
<p class="MsoFootnoteText" style="text-align: left;"><a href="file:///C:/Users/ozano/Desktop/YEN%C4%B0DEN%20REFAH%20PART%C4%B0S%C4%B0.docx#_ftnref25" name="_ftn25" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif";"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">[25]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><span style="font-family: "Times New Roman","serif";"> <a href="https://yenidenrefahpartisi.org.tr/page/parti-programi/14">https://yenidenrefahpartisi.org.tr/page/parti-programi/14</a>. <o:p></o:p></span></p>
</div>
</div></div><p><br /></p>Ozan Örmeci Makaleleri (Ozan Örmeci Articles)http://www.blogger.com/profile/05589148767326837798noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6431905393902518131.post-65354560854676788492024-03-13T01:58:00.000-07:002024-03-13T01:59:39.037-07:00Fransa’nın Sertleşen Rusya Politikası: Macron Ne Yapmak İstiyor?<p style="text-align: center;"> <a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj08-xNyXj-ONzmiIQwpCrVSmEJCGJu5rcy68Etvt9BcaTRbeBZ2Yj2WQqxFFZkcV-2-JAIftQuTNODVBMvoE7TvaD7bK82_yj36_IDbNOm-QCP-KzfJFyb-0bqBwV0Hy1utJZ7KcVB1WGe_Yi5XQa4vLdbjhku3ZLpMCnIeV6pKXyPkjku1gZjIBHOW1wo/s924/macron%20rusya%202024.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="563" data-original-width="924" height="195" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj08-xNyXj-ONzmiIQwpCrVSmEJCGJu5rcy68Etvt9BcaTRbeBZ2Yj2WQqxFFZkcV-2-JAIftQuTNODVBMvoE7TvaD7bK82_yj36_IDbNOm-QCP-KzfJFyb-0bqBwV0Hy1utJZ7KcVB1WGe_Yi5XQa4vLdbjhku3ZLpMCnIeV6pKXyPkjku1gZjIBHOW1wo/s320/macron%20rusya%202024.jpg" width="320" /></a></p><p style="text-align: justify;"><strong>Giriş</strong></p><div style="text-align: justify;"><p>2022 yılı Şubat ayında Rusya’nın Ukrayna’ya yönelik kara harekâtı başlamadan kısa süre önce bu ülkeye resmi bir ziyarette bulunan ve Rus muhatabı Vladimir Putin’le görüşen Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, iki ülke liderinin 4 metrelik uzun bir masanın karşı taraflarında birbirlerine çok uzak oturdukları pozla dünya kamuoyunun ilgisini çeken görüşmede, Normandiya Formatı’nın devamı niteliğinde Ukrayna için Finlandiyalaşma modelini görüşmüşler, ancak hiçbir pozitif sonuç elde edilemeyen bu görüşme sonrasında Rusya’nın Ukrayna’ya yönelik askeri harekâtı Moskova tarafından hayata geçirilmişti. Rusya’nın “<em>özel askeri operasyon</em>”, Batılıların ise “<em>işgal</em>” olarak nitelendirdiği bu süreçte Rusya’nın Batılı ülkelerle olan siyasi, ekonomik, kültürel ve hatta sportif ve akademik ilişkileri minimum düzeye inerken, Doğu bloku ülkeleriyle ilişkilerini daha da geliştiren, savaş ekonomisini hayata geçiren, halkını milliyetçilik temelinde mobilize etmeyi başaran ve Türkiye üzerinden Batı yaptırımlarını delecek formülleri uygulamaya sokan Moskova, zaman içerisinde askeri açıdan da üstünlüğünü kurmayı başarınca, Ukrayna’yı bu süreçte dünyanın en büyük nükleer gücüyle savaşa dayalı bir tür felakete yönlendiren politikaların mimarı olan Batılı ülkelerde alarm zilleri çalmaya başlamıştır.</p><p><strong>ABD Cephesi</strong></p><p>Batı dünyasının her açıdan lideri olan ABD’den başlamak gerekirse, Washington, Demokrat Joe Biden yönetimi ile halen Ukrayna’ya olan siyasi, ekonomik ve askeri desteğini sürdürse de, Kasım ayında yapılacak Başkanlık seçimlerinde Cumhuriyetçi Donald Trump’ın yeniden Başkan seçilmesinin giderek yükselen bir ihtimal haline gelmesi ve Trump’ın da Ukrayna’ya hiçbir destek vermeyeceğini açıklaması, Kiev’in yakın gelecekte daha da zor bir duruma düşeceğinin ilk habercisi olmuştur. Macaristan Başbakanı Viktor Orban’ın açıkladığı görüşmeye göre, Trump, Orban’a, Başkan seçilmesi halinde Ukrayna’ya desteği tamamen keseceğini ve bu şekilde barış sürecini hızlandırmayı amaçladığını açıklamıştır.<a href="#_ftn1" name="_ftnref1">[1]</a> Her ne kadar Demokratlar bu konuda daha sağlam dursalar da, ABD’de iç siyasette ve bilhassa ABD Kongresi içerisinde Ukrayna’ya destek konusunda alternatif görüşlerin giderek güçlendiğini belirtmek gerekir. Nitekim 2023 yılı sonunda, ABD Senatosu, Ukrayna’ya yapılacak yardımı bloke etmiştir.<a href="#_ftn2" name="_ftnref2">[2]</a> Cumhuriyetçilerin 60 milyar dolarlık ekonomik yardım konusundaki blokaj politikaları devam ederken, dün, Polonya Devlet Başkanı Andrzej Duda ve Başbakan Donald Tusk’un Washington ziyaretleri sırasında Amerikalı yetkililerce açıklanan 300 milyon dolarlık askeri yardımın yapılacağı açıklanmıştır.<a href="#_ftn3" name="_ftnref3">[3]</a></p><p><strong>Putin’in Güncel Açıklamaları</strong></p><p>Rusya’ya bakıldığında ise, Devlet Başkanı Vladimir Putin, geçtiğimiz ay (Şubat 2024) Kremlin’de Amerikalı gazeteci Tucker Carlsson’a verdiği mülakatta<a href="#_ftn4" name="_ftnref4">[4]</a>, ABD’nin Ukrayna’ya yönelik silah ve mühimmat desteğini “<em>provokasyon</em>” olarak değerlendirmiş ve Washington’ın bunun yerine ülkesi ile müzakere yapması gerektiğini vurgulamıştır.<a href="#_ftn5" name="_ftnref5">[5]</a> Putin, ülkesinin Polonya’yı işgal edebileceği yönündeki iddialara ise, “<em>Polonya bize saldırmadığı sürece neden böyle bir şey yapalım, Polonya’ya yönelik herhangi bir ilgimiz yok</em>” şeklinde cevap vermiştir.<a href="#_ftn6" name="_ftnref6">[6]</a></p><p><strong>Macron’un Hamleleri</strong></p><p>İşte böyle bir ortamda, Batı dünyasında Ukrayna’ya verilen destek azalmaya yüz tutmuşken, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Mart ayı başlarında muhalefet partilerinin temsilcileriyle yaptığı toplantıda, Batılı ülkelerin Ukrayna’ya asker göndermeyi görüşmeleri gerektiğini belirtmiş ve ülkesinin bu ihtimali dışlamadığını vurgulamıştır.<a href="#_ftn7" name="_ftnref7">[7]</a> Muhalefet liderlerinin görüşme sonrasında yaptıkları açıklamalar, Fransa kamuoyu ve uluslararası platformlarda büyük bir savaşa neden olabilecek riskli bir sürece işaret ettiği için, çeşitli endişelere neden olmuştur. Ekolojistler Partisi adına görüşmeyi değerlendiren Marine Tondelier, Macron’un “<em>herhangi bir kırmızı çizgisi olmayan Putin’e bizim de kırmızı çizgimiz olmadığını göstermeliyiz</em>” dediğini belirtirken, aşırı sağcı Ulusal Birlik Partisi-RN’nin Genel Başkanı Jordan Bardella da Macron’a Rusya ile savaşa girmemesi konusunda yalvardığını ama Cumhurbaşkanı’nın bu konuda herhangi bir kırmızı çizgisi olmadığını açıkladı.<a href="#_ftn8" name="_ftnref8">[8]</a> Aşırı sol çizgideki Boyun Eğmeyen Fransa-LFI/FI partisinden Manuel Bompard ise, görüşmeye endişeli geldiğini ve görüşme sonrasında endişelerinin daha da arttığını kaydetti.<a href="#_ftn9" name="_ftnref9">[9]</a> Muhalefetin daha önemli aktörleri olan RN eski lideri ve Cumhurbaşkanı adayı Marine Le Pen ve LFI/FI eski lideri Jean-Luc Melenchon da Macron’un açıklamalarını eleştirirken, bunun Fransa’da büyük tedirginliğe neden olduğunu belirttiler.<a href="#_ftn10" name="_ftnref10">[10]</a> Macron’un basına yansıyan açıklamalarını değerlendiren Türk akademisyen Prof. Dr. Sedat Laçiner ise, Fransa için kırmızı çizginin Odessa ve Kiev olduğunu ve bu durumda hakikaten de Fransa’nın harekete geçebileceğini ve Macron’un ülkesini büyük bir savaşa sokabileceğini vurgulamaktadır.<a href="#_ftn11" name="_ftnref11">[11]</a></p><p>Macron, bu süreçte Şubat ayı ortalarında Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski’yi Elize Sarayı’nda ağırlayarak iki ülke arasında bir savunma iş birliği anlaşmasının yapılmasını da sağlarken<a href="#_ftn12" name="_ftnref12">[12]</a>, Mart ayı başlarında Paris’te ağırladığı Moldova Cumhurbaşkanı Maia Sandu ile düzenlediği ortak basın toplantısında da Fransa’nın Kişinev’de bir daimi savunma misyonu açma planından söz etmiştir<a href="#_ftn13" name="_ftnref13">[13]</a>. Moldova’nın ayrılıkçı Transdinyester bölgesinin geçtiğimiz günlerde Rusya’ya katılmaya kadar varabilecek Moskova’ya yönelik bir katılma talebi ilettiği de düşünüldüğünde<a href="#_ftn14" name="_ftnref14">[14]</a>, Moldova konusunda da Batı-Rusya ilişkilerinde sular ısınmaktadır. Bu bağlamda, Rusya-Batı gerginliğinde ilerleyen aylar ve yıllarda Ukrayna’da sular durulsa bile, Moldova ve Beyaz Rusya (Belarus) konusunda Moskova’nın daha atak politikalara yönelmesi gayet olasıdır.</p><p>Macron’un Ukrayna konusundaki asker gönderme görüşlerini değerlendiren Rus lider Vladimir Putin ise, bu durumda gerçek bir nükleer savaş riski ortaya çıkacağını belirterek, tüm Batılı ülkeleri uyarmıştır.<a href="#_ftn15" name="_ftnref15">[15]</a> Putin, ilerleyen günlerde bu sözlerine açıklık getirerek, Rusya Devleti’ne yönelik bir tehdit oluşması halinde nükleer seçeneği değerlendireceklerini ama bugüne kadar böyle bir şey yaşanmadığını söylemiştir.<a href="#_ftn16" name="_ftnref16">[16]</a> Hatırlanacak olursa, Putin, Ukrayna konusunda daha önce birkaç defa daha nükleer savaş riskini vurgulamış ama bunu başlatan ülke olmak istemediklerini de sözlerine eklemişti.<a href="#_ftn17" name="_ftnref17">[17]</a> 2022 yılında nükleer savaş riskini değerlendiren bu konunun uzmanı Daryl G. Kimball, Moskova için böyle bir ihtimalin gerçekçi olmadığını; zira bu durumda Putin ve Rusya’nın Ukrayna’da kimilerine haklı gelen argümanlarının tamamen unutulacağını, Çin ve Hindistan gibi Rusya’ya yönelik tarafsızlık politikası güden ülkelerin de Moskova aleyhine dönebileceğini ve NATO ile Rusya arasında gerçekten nükleer bir savaşın yaşanabileceğini yazmıştır.<a href="#_ftn18" name="_ftnref18">[18]</a></p><p>Dış politika uzmanı ve Ofansif Realizm akımının öncüsü Amerikalı ünlü Uluslararası İlişkiler Profesörü John Mearsheimer ise, savaşın 2025’in sonuna kadar sürmeyeceğini ve Rusya’nın daha fazla toprak kazanmasının ardından bir tür ateşkesin sağlanarak sorunun donmuş çatışmaya dönüştürüleceğini, ancak nihai bir anlaşma olmadan sorunun sürekli yeniden alevlenme riskinin olacağını ve Batılı ülkelerin de başta ABD olmak üzere Ukrayna’yı barış anlaşması imzalamaması konusunda telkin edeceğini düşünmektedir.<a href="#_ftn19" name="_ftnref19">[19]</a> Ukrayna konusunda Batılı ülkelerin hatalı politikalar izlediğini ve NATO’yu Rusya’nın sınırına kadar götürmeye çalışarak Moskova’yı tahrik ettiğini düşünen Mearsheimer, Moskova’nın asla sınırında NATO üyesi bir Ukrayna’ya razı olmayacağını ve krizin temel sebebinin NATO’nun genişlemesi olduğunu söylemektedir.<a href="#_ftn20" name="_ftnref20">[20]</a> Mearsheimer, Putin’in genişlemeci/emperyalist olduğu tezini de reddetmekte ve Moskova’nın Realist perspektifinden ulusal güvenliği doğrultusunda hareket ettiğini iddia etmektedir.<a href="#_ftn21" name="_ftnref21">[21]</a> Mearsheimer, Batılı yaptırımların da sonuca ulaşmadığını ve Rusya ekonomisi konusunda Amerikalı ve Avrupalı uzmanların görüşlerinin doğru çıkmadığını vurgulamaktadır.<a href="#_ftn22" name="_ftnref22">[22]</a></p><p><strong>Macron Ne Yapmak İstiyor?</strong></p><p>Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ve genel olarak Batı dünyasının Ukrayna-Rusya politikasına dair bazı temel tespitler yapmak gerekmektedir.</p><ul><li><strong> Batılı Liderlerin Churchill Hayranlıkları/Saplantısı, Onları Yanlış Yönlere Sürüklüyor Olabilir:</strong> Yakın geçmişte Birleşik Krallık Başbakanı Boris Johnson, şimdilerde ABD Başkanı Joe Biden ve Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron gibi Batılı üst düzey siyasetçiler, anlaşılıyor ki, tarihsel bir analojiye saplanarak, Rusya’yı Nazi Almanyası, Vladimir Putin’i Adolf Hitler gibi görme eğilimindedirler. Hatta geçmişte dönemin ABD Dışişleri Bakanı Hillary Clinton bunu açıkça da ifade etmiştir.<a href="#_ftn23" name="_ftnref23">[23]</a> Ancak Rusya’nın Ukrayna’nın toprak bütünlüğünü ihlal ederek başlattığı askeri operasyon, kuşkusuz devletlerin egemenlikleri ilkesine aykırı bir müdahale olsa da, kabul etmek gerekir ki, Rusya’nın amacı Nazi ideolojisine dayalı bir dünya imparatorluğu kurmak ve diğer ırkların aşağı olacağı bir siyasal sistem inşa etmek değildir. Moskova, NATO’nun genişlemesi karşısında siyasi, ekonomik ve kültürel olarak zayıf kaldığı ve Sovyet dönemindeki gibi cazibe oluşturamadığı için, “<em>yakın çevre</em>” veya “<em>Russkiy mir</em>” adı verilen bölgelerde askeri politikalarla (2008-Gürcistan, 2014-Kırım, 2022-Ukrayna) gücünü korumaya çalışmaktadır. Bu, devletçi, Realist, Makyavelist bir tutum olmakla birlikte, hiç şüphesiz Nazilikle eş tutulabilecek bir yaklaşım da değildir. Ancak Moskova’nın güvenlik kaygıları giderilirse, savaştan aslında Ukrayna ile birlikte en kötü etkilenen ülke durumundaki Rusya’nın da barış ve çözüm sürecine katkı yapması gayet olasıdır. Batı’da ise, Johnson-Biden-Macron gibi liderler, tarihsel süreçlere dair benzerlikler kurmalarının etkisiyle olsa gerek, bu durumu eski ünlü İngiltere Başbakanı Winston Churchill’in İkinci Dünya Savaşı’nda Nazilere karşı gösterdiği kararlı tutumu gerektiren sürece benzetmektedirler. Oysa durum bu kadar basit olmayabilir ve belki de Rusya’yı Ukrayna’da memnun edecek ve güvenlik endişelerini azaltacak Kissinger-vari büyük güçlere dayalı bir çözüm politikası, çok daha başarılı sonuçlar üretebilir. İlginçtir ki, belki de iyi tarih bilmediği için, ABD Başkan adayı Donald Trump, bu konuda çok daha gerçekçi ve pragmatik davranmaktadır. Nitekim başarılı bir iş insanı olan Trump, gücün doğasını daha iyi anlamış ve dünyanın en büyük nükleer gücüne karşı çok daha zayıf bir ülkeyi kışkırtmanın insani açıdan da büyük felaketler yaratabileceğini öngörmüş olabilir. Yani bu bağlamda sonsöz şöyle olabilir, Tarih tekerrür etmez ve bu tarz tarihsel analojiler genelde hatalı sonuçlar verir. Macron da yeni bir Churchill olmaya çalışmamalı, dünya barışı ve istikrarı için en doğru kararı almalıdır.</li></ul><ul><li><strong> Batılı Devletlerin Yeni Kurumsal Batı’yı Oluşturma Çabası Var: </strong>Ukrayna konusunda Batı dünyasında gösterilen kararlı tutumun bir diğer sebebi de, kuşkusuz ABD ile Avrupa Birliği arasında Donald Trump döneminde yaşanan gerginlikler ve açılan makas nedeniyle Kurumsal Batı’yı yeniden oluşturma çabasının hasıl olmasıdır. Bu konuda başı çeken ABD yönetimi, bu süreci ustalıkla kullanarak Brexit ile yalnızlaşan ve Washington yörüngesine giren Birleşik Krallık’ın ardından, AB’yi de büyük ölçüde kendi saflarına katmayı başarmıştır. Batı’nın koşullarını beğenmeyen ve bazı konularda (Avustralya’ya denizaltı satışı vs.) Anglosakson devletlerin tabiri caizse “<em>kazığını yiyen</em>” Fransa ise, ulusal kimliği ve dış politika alanındaki görece özerkliğini korumaya ve AB’nin ABD’den ayrı stratejik otonomisini oluşturmaya çalışmasına karşın, baş düşmanın “<em>işgalci</em>” Rusya olduğu bir senaryodan gayet memnundur. Çünkü bu şekilde, Fransız halkı ve diğer Avrupa halkları, Rus tehdidi karşısında birleşmekte ve bütünleşmektedir. Macron da, gerek Fransa, gerekse de AB ve Batı blokunun bütünlüğü açısından Ukrayna konusundaki kararlı duruşunu bu nedenle sürdürmektedir.</li></ul><ul><li><strong> Rusya’nın Temsil Ettiği Değerler Batı’da Kabul Görmüyor: </strong>Bir diğer önemli sebep ise, dış politikayı daha İdealizm temelli değerlendiren Batılı ülkeler ve entelektüellerince, halen muhaliflerin hapsedilebildiği veya Aleksey Navalny örneğindeki gibi tartışmalı şekilde öldüğü yaklaşımların asla kabul görmemesidir. Geçmişte uyguladığı emperyalist politikalara karşın insan hakları ve demokrasi alanlarında ileriye giden Batılı ülkeler, bu konularda daha farklı bir siyasal kültürü olan otoriter ve totaliter rejimleri tasvip etmemekte ve hatta Demokratik Barış Teorisi yaklaşımı uyarınca, iç siyasetteki anti-demokratik değerlerin dış politikaya da sirayet ettiğini düşünmektedirler. Bu bağlamda, muhaliflerini hapseden ve iddialara göre öldüren Putin, Batı için eninde sonunda dış politikada da saldırganlığa yönelecek bir devlet durumundadır ki, Rusya da 2022 Şubat ayında başlayan Ukrayna politikasıyla bunu ispatlamıştır.</li></ul><ul><li><strong>Batı Savunma Sanayisinin Gelişimi İçin Ukrayna Krizi Fırsat Olarak Görülüyor: </strong>Macron ve Batılı ülkelerin Ukrayna’da sergiledikleri kararlı duruşun ekonomi politiği de bulunmaktadır. Şöyle ki, Rusya tehdidi nedeniyle Almanya başta olmak üzere tüm NATO ülkeleri savunma harcamalarını en az yüzde 2 düzeyine çekmeyi kabul etmelerinin yanı sıra, savunma sanayisi alanında bir tür canlanma da yaşanmaya başlamıştır. Bilhassa bu konuda son yıllarda geride kalan Fransa, bu süreçte askeri üretimi arttırarak hem Ukrayna’ya yardım yapmayı, hem de diğer ülkelere satışlar gerçekleştirmeyi ummaktadır. Bu bağlamda, Macron’un politikalarını ihtiraslı bir liderin kişisel siyasası olarak da değerlendirmek hatalı olacaktır. Tam tersine, Fransa’nın bu konuda devlet katında uyguladığı bir politikadan söz edilebilir.</li></ul><ul><li><strong> Batı’nın ve Bilhassa ABD’nin Zikzakları Müttefikleri Küstürüyor: </strong>Dünyanın en iyi üniversitelerine, en başarılı ve yüksek bütçeli düşünce kuruluşlarına sahip olmasına karşın, ABD, dış politika alanında ilginç bir şekilde neredeyse çoğu zaman uyguladığı politikaları zaman içerisinde tersyüz eden ve adeta tükürdüğünü yalayan bir devlet durumundadır. Son örneğini Afganistan’dan kaçar gibi giden Amerikalı askerler ve görevliler şeklinde gördüğümüz bu durum Ukrayna’da da yaşanırsa, Batı’nın güvenilirliği ve imajı ciddi biçimde yara alacaktır. Elbette bu durum zamanla onarılabilir. Hatta Donald Trump gibi çok farklı ve “<em>non-conventional</em>” bir Başkan’ın iktidara gelmesi durumunda, bu zor görev onun sırtına yüklenerek sorumluluktan da kaçılabilir. Ancak yine de, ABD ve Batı blokunun imajı açısından da, Macron, liberal değerleri savunmaya devam etmekte ve bu konuda oldukça cesur açıklamalar yapmaktadır.</li></ul><ul><li><strong> Avrupa’nın Güvenliği Meselesi: </strong>Polonya ve Baltık ülkeleri başta olmak üzere Rusya’nın Ukrayna müdahalesinin sonraki müdahalelerin başlangıcı olmasından ve kendilerine sıra gelmesinden endişe eden Avrupalı liderler, Macron’un “<em>Rusya'nın Ukrayna'da yenilmesi Avrupa'nın güvenliği için hayati önem taşıyor</em>”<a href="#_ftn24" name="_ftnref24">[24]</a> ve “<em>Rusya bu savaşı kazanmamalı</em>”<a href="#_ftn25" name="_ftnref25">[25]</a> sözlerine genelde destek vermiş, ancak asker gönderme konusunda mütereddit açıklamalar yapmışlardır. Örneğin, Almanya Başbakanı Olaf Scholz, Macron’un Ukrayna’ya asker gönderilebileceği önerisine karşı çıkarak, Ukrayna’ya Avrupa ve NATO ülkeleri tarafından askeri birliklerin gönderilmeyeceğini açıklamıştır.<a href="#_ftn26" name="_ftnref26">[26]</a> Bu bağlamda, Avrupa’nın güvenliği Rus tehdidine karşı birlik olmak ve güçlenmek kadar, Moskova ile yapıcı ilişkiler kurmaktan geçiyor da olabilir. Bu, elbette tartışılması gereken bir durumdur. Ancak alternatif görüşlere imkân sağlanmaz ve tüm stratejik doktrin husumet üzerine inşa edilirse, stratejik açıdan en doğru kararı vermek de bir o kadar zorlaşır. Ne yazık ki Fransa ve Avrupa’da, Rusya’ya yönelik büyük öfke nedeniyle, stratejik düşüncede duygular mantığın önüne geçmeye başlamıştır.</li></ul><ul><li><strong> İç Politika: </strong>Macron başta olmak üzere Batılı liderler için Rusya konusu iç politikada da puan getiren bir vakadır. Lakin Rusya’ya yönelik politikalar nedeniyle Avrupa halklarının refah seviyesi ve yaşam kalitelerinde düşmeler olunca, bu, zamanla negatif etkiye de dönüşebilmektedir. Nitekim Ukraynalı sığınmacılara kucak açan Polonya gibi bazı AB üyesi devletlerde, şimdiden bazı gruplar göçmenlerin ekonomiye olumsuz etkilerinden yakınmaya başlamışlardır. Dolayısıyla, 2024 Avrupa Parlamentosu seçimleri öncesinde Rusya kartı Macron için kullanışlı bir iç politika argümanı olsa da, tarihsel süreç göstermektedir ki, Moskova, sıradan olmayı kabul edebilen bir devlet değildir ve tarihsel büyüklük iddiasını Çarlık Rusya’sı ve SSCB’nin ardından Rusya Federasyonu döneminde de sürdürmektedir. Bu nedenle, bu tarz stratejik konuları iç politika unsuru olarak değerlendirmemek her zaman daha yerinde bir tavır olacaktır.</li></ul><p><strong>Sonuç</strong></p><p>Sonuç olarak, Batı’nın parlak bir çocuğu olan Macron ne yapmalı diye düşününce, zihnimde aslında yapılanların o kadar da hatalı olmadığı fikri oluşsa da, kuşkusuz Moskova’nın güvenlik hassasiyetlerine saygı gösteren, NATO’nun genişlemesini sorgulayan, olası adil barış fırsatlarını gözetecek bir büyük güç diplomasisine kapı aralayan ve provokatif açıklamalardan kaçınan bir yaklaşım, benim görüşüme göre hem Fransa, hem de dünya dengeleri açısından daha faydalı olacaktır. Burada Batılı ülkelerin entelektüelleri ve siyasetçilerinde görülen temel noksan ise, Rusya’nın siyasal kültürünü, yönetim geleneğini ve Rus halkının politik psikolojik yapısını bilmemek olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu bağlamda, Türkiye’yi Suriye’de büyük bir bataklığa çeken, sonra da Ukrayna’yı zafere koşuyor diye felakete sürükleyen Batı, bence ya bunları aşırı bir kurnazlıkla Rusya’yı ve Türkiye’yi zayıflatmak adına yapmaktadır, ya da karşı tarafın (bu iki örnekte Suriye ve Rusya) hamlelerini ve güç durumunu doğru analiz edememektedir. Nitekim haftalar öncesinde yaklaşan savaşın haberini veren Amerikan istihbaratı CIA’in Rusya’nın savaşı kaybetmeyeceğini öngörememiş olamayacağı da düşünülürse, istenenin Rusya’nın güç kaybetmesi ve Ukrayna’nın feda edilmesi olduğu açıktır. Bu ise, bence insani bir yaklaşım değildir ve bunun yerine Ukrayna halkı için en doğru anlaşma ve barışı yapabilmek daha doğru bir siyasal ve ahlaki tavırdır. ABD'de yakında Trump'ın işbaşı yapabileceği de düşünülürse, Macron ve Batılı liderlerin diplomatik çözüm konusunda da arayışları boşlamamaları bence çok gereklidir.</p><p style="text-align: left;"><strong>Kapak fotoğrafı:</strong> <a href="https://www.rtl.fr/actu/politique/guerre-en-ukraine-la-defaite-de-la-russie-est-indispensable-a-la-securite-et-a-la-stabilite-en-europe-estime-macron-7900357257">https://www.rtl.fr/actu/politique/guerre-en-ukraine-la-defaite-de-la-russie-est-indispensable-a-la-securite-et-a-la-stabilite-en-europe-estime-macron-7900357257</a></p><p style="text-align: right;">Doç. Dr. Ozan ÖRMECİ</p><p> </p><p style="text-align: center;"><strong>DİPNOTLAR</strong></p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref1" name="_ftn1">[1]</a> <em>Sözcü</em> (2024), “Orban: Trump seçilirse Ukrayna'ya para vermeyecek”, 11.03.2024, Erişim Tarihi: 13.03.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.sozcu.com.tr/orban-trump-secilirse-ukrayna-ya-para-vermeyecek-p28774">https://www.sozcu.com.tr/orban-trump-secilirse-ukrayna-ya-para-vermeyecek-p28774</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref2" name="_ftn2">[2]</a> <em>The Economist</em> (2023), “The Senate blocked aid for Ukraine. Now what?”, 07.12.2023, Erişim Tarihi: 13.03.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.economist.com/graphic-detail/2023/12/07/the-senate-blocked-aid-for-ukraine-now-what">https://www.economist.com/graphic-detail/2023/12/07/the-senate-blocked-aid-for-ukraine-now-what</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref3" name="_ftn3">[3]</a> <em>Sky News </em>(2024), “US to send $300m in military aid to Ukraine as Republicans continue to block $60bn funding package”, 13.03.2024, Erişim Tarihi: 13.03.2024, Erişim Adresi: <a href="https://news.sky.com/story/us-to-send-300m-in-military-aid-to-ukraine-as-republicans-continue-to-block-60bn-funding-package-13093697">https://news.sky.com/story/us-to-send-300m-in-military-aid-to-ukraine-as-republicans-continue-to-block-60bn-funding-package-13093697</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref4" name="_ftn4">[4]</a> Tucker Carlsson (2024), “Exclusive: Tucker Carlson Interviews Vladimir Putin”, Erişim Tarihi: 13.03.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.youtube.com/watch?v=fOCWBhuDdDo">https://www.youtube.com/watch?v=fOCWBhuDdDo</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref5" name="_ftn5">[5]</a> <em>AlJazeera</em> (2024), “What did Vladimir Putin say to Tucker Carlson? Five key takeaways”, 09.02.2024, Erişim Tarihi: 13.03.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.aljazeera.com/news/2024/2/9/five-key-moments-from-tucker-carlsons-interview-with-vladimir-putin">https://www.aljazeera.com/news/2024/2/9/five-key-moments-from-tucker-carlsons-interview-with-vladimir-putin</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref6" name="_ftn6">[6]</a> <em>A.g.e.</em></p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref7" name="_ftn7">[7]</a> <em>Le Monde</em> (2024), “Macron tells party leaders France's support to Ukraine has 'no limits'”, 07.03.2024, Erişim Tarihi: 13.03.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.lemonde.fr/en/politics/article/2024/03/07/macron-tells-party-leaders-no-limits-to-france-s-ukraine-support_6595283_5.html">https://www.lemonde.fr/en/politics/article/2024/03/07/macron-tells-party-leaders-no-limits-to-france-s-ukraine-support_6595283_5.html</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref8" name="_ftn8">[8]</a> <em>A.g.e.</em></p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref9" name="_ftn9">[9]</a> <em>A.g.e.</em></p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref10" name="_ftn10">[10]</a> Ahmet Gencturk (2024), “Macron under fire from French opposition over remarks on sending troops to Ukraine”, <em>AA</em>, 28.02.2024, Erişim Tarihi: 13.03.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.aa.com.tr/en/europe/macron-under-fire-from-french-opposition-over-remarks-on-sending-troops-to-ukraine/3149419">https://www.aa.com.tr/en/europe/macron-under-fire-from-french-opposition-over-remarks-on-sending-troops-to-ukraine/3149419</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref11" name="_ftn11">[11]</a> Sedat Laçiner (2024), “Macron, Fransa'yı Savaşa Götürüyor. Rus Birlikleri Kiev veya Odesa'ya Yaklaşırsa...”, 09.03.2024, Erişim Tarihi: 13.03.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.youtube.com/watch?v=gtEWtsfeH3Q">https://www.youtube.com/watch?v=gtEWtsfeH3Q</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref12" name="_ftn12">[12]</a> <em>Le Monde</em> (2024), “Macron and Zelensky to sign bilateral security deal”, 15.02.2024, Erişim Tarihi: 13.03.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.lemonde.fr/en/international/article/2024/02/15/macron-and-zelensky-to-sign-bilateral-security-deal_6526518_4.html">https://www.lemonde.fr/en/international/article/2024/02/15/macron-and-zelensky-to-sign-bilateral-security-deal_6526518_4.html</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref13" name="_ftn13">[13]</a> <em>Sputnik Türkiye</em> (2024), “Fransa Cumhurbaşkanı Macron: Moldova'da daimi savunma misyonu açacağız”, 07.03.2024, Erişim Tarihi: 13.03.2024, Erişim Adresi: <a href="https://sputniknews.com.tr/20240307/fransa-cumhurbaskani-macron-moldovada-daimi-savunma-misyonu-acacagiz-1081489253.html">https://sputniknews.com.tr/20240307/fransa-cumhurbaskani-macron-moldovada-daimi-savunma-misyonu-acacagiz-1081489253.html</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref14" name="_ftn14">[14]</a> <em>BBC News Türkçe</em> (2024), “Transdinyester: Moldova'nın ayrılıkçı bölgesi, Rusya'dan 'koruma' talep etti”, 28.02.2024, Erişim Tarihi: 13.03.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.bbc.com/turkce/articles/cqqxl0ww9vxo">https://www.bbc.com/turkce/articles/cqqxl0ww9vxo</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref15" name="_ftn15">[15]</a> <em>AlJazeera</em> (2024), “Putin warns risk of nuclear war if West sends troops to Ukraine”, 29.02.2024, Erişim Tarihi: 13.03.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.aljazeera.com/news/2024/2/29/putin-warns-risk-of-nuclear-war-if-west-sends-troops-to-ukraine">https://www.aljazeera.com/news/2024/2/29/putin-warns-risk-of-nuclear-war-if-west-sends-troops-to-ukraine</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref16" name="_ftn16">[16]</a> Josh Pennington & Helen Regan (2024), “Putin says he’s ready to use nuclear weapons if Russian state at stake, but ‘there has never been such a need’”, <em>CNN</em>, 13.03.2024, Erişim Tarihi: 13.03.2024, Erişim Adresi: <a href="https://edition.cnn.com/2024/03/13/europe/russia-putin-nuclear-weapons-ukraine-intl-hnk/index.html">https://edition.cnn.com/2024/03/13/europe/russia-putin-nuclear-weapons-ukraine-intl-hnk/index.html</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref17" name="_ftn17">[17]</a> <em>BBC News Türkçe</em> (2022), “Putin: Nükleer risk artıyor ama saldırıyı başlatan ülke olmayız”, 08.12.2022, Erişim Tarihi: 13.03.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.bbc.com/turkce/articles/c3g5w9kz71no">https://www.bbc.com/turkce/articles/c3g5w9kz71no</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref18" name="_ftn18">[18]</a> Daryl G. Kimball (2022), “No Viable ‘Nuclear Option’ for Russia in Ukraine”, Arms Control Assocation, Ekim 2022, Erişim Tarihi: 13.03.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.armscontrol.org/act/2022-10/focus/no-viable-nuclear-option-russia-ukraine">https://www.armscontrol.org/act/2022-10/focus/no-viable-nuclear-option-russia-ukraine</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref19" name="_ftn19">[19]</a> <em>Global Times</em> (2024), “John Mearsheimer on Russia-Ukraine conflict”, Erişim Tarihi: 13.03.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.youtube.com/watch?v=eta9mXXENaw">https://www.youtube.com/watch?v=eta9mXXENaw</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref20" name="_ftn20">[20]</a> <em>A.g.e.</em></p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref21" name="_ftn21">[21]</a> <em>A.g.e.</em></p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref22" name="_ftn22">[22]</a> <em>A.g.e.</em></p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref23" name="_ftn23">[23]</a> Philip Rucker (2014), “Hillary Clinton’s Putin-Hitler comments draw rebukes as she wades into Ukraine conflict”, <em>The Washington Post</em>, 05.03.2014, Erişim Tarihi: 13.03.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.washingtonpost.com/politics/hillary-clintons-putin-hitler-comments-draw-rebukes-as-she-wades-into-ukraine-conflict/2014/03/05/31a748d8-a486-11e3-84d4-e59b1709222c_story.html">https://www.washingtonpost.com/politics/hillary-clintons-putin-hitler-comments-draw-rebukes-as-she-wades-into-ukraine-conflict/2014/03/05/31a748d8-a486-11e3-84d4-e59b1709222c_story.html</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref24" name="_ftn24">[24]</a> <em>BBC News Türkçe</em> (2024), “Macron: Rusya'nın Ukrayna'da yenilmesi Avrupa'nın güvenliği için hayati önem taşıyor”, 27.02.2024, Erişim Tarihi: 13.03.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.bbc.com/turkce/articles/crg9gkd20x4o">https://www.bbc.com/turkce/articles/crg9gkd20x4o</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref25" name="_ftn25">[25]</a> Public Sénat (2024), “Macron / Russie : un président va-t-en-guerre ?”, 03.03.2024, Erişim Tarihi: 13.03.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.youtube.com/watch?v=O4IsajGZhE4">https://www.youtube.com/watch?v=O4IsajGZhE4</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref26" name="_ftn26">[26]</a> Erbil Başay (2024), “Almanya: Ukrayna'ya Avrupa ve NATO ülkelerinden askeri birlikler gönderilmeyecek”, <em>AA</em>, 27.02.2024, Erişim Tarihi: 13.03.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.aa.com.tr/tr/dunya/almanya-ukraynaya-avrupa-ve-nato-ulkelerinden-askeri-birlikler-gonderilmeyecek/3149126#:~:text=Almanya%20Ba%C5%9Fbakan%C4%B1%20Scholz%2C%20Fransa%20Cumhurba%C5%9Fkan%C4%B1,taraf%C4%B1ndan%20askeri%20birliklerin%20g%C3%B6nderilmeyece%C4%9Fini%20s%C3%B6yledi">https://www.aa.com.tr/tr/dunya/almanya-ukraynaya-avrupa-ve-nato-ulkelerinden-askeri-birlikler-gonderilmeyecek/3149126#:~:text=Almanya%20Ba%C5%9Fbakan%C4%B1%20Scholz%2C%20Fransa%20Cumhurba%C5%9Fkan%C4%B1,taraf%C4%B1ndan%20askeri%20birliklerin%20g%C3%B6nderilmeyece%C4%9Fini%20s%C3%B6yledi</a>.</p></div>Ozan Örmeci Makaleleri (Ozan Örmeci Articles)http://www.blogger.com/profile/05589148767326837798noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6431905393902518131.post-28691307924037076142024-03-12T05:03:00.000-07:002024-03-12T05:03:39.266-07:00Scénarios 2028 pour la Turquie<p style="text-align: center;"> <a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgHH4IUCQVzghmAoU3PeNN5LoArbM9MIKuG70IJ7BZi_vq5RhXdxR2pebMh28xCquE2cT_A9TV_YkQoCiTZYIF8Fqv6r50bT-v20SKKBKx5jAGo97SDjdsGWnf5sSKLwvo3bLyEoN8rhIZ8aRac7v1dwtjGk9efzmgm2STDU5Lgkn-Zn95ot1Z9JdiVRPKx/s958/turkey%202028.png" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="610" data-original-width="958" height="262" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgHH4IUCQVzghmAoU3PeNN5LoArbM9MIKuG70IJ7BZi_vq5RhXdxR2pebMh28xCquE2cT_A9TV_YkQoCiTZYIF8Fqv6r50bT-v20SKKBKx5jAGo97SDjdsGWnf5sSKLwvo3bLyEoN8rhIZ8aRac7v1dwtjGk9efzmgm2STDU5Lgkn-Zn95ot1Z9JdiVRPKx/w410-h262/turkey%202028.png" width="410" /></a></p><p style="text-align: justify;">La Turquie organisera ses élections locales le 31 mars 2024. Ces élections seront un champ de bataille comme d’habitude entre le bloc islamiste et ultranationaliste de droite mené par l’AK Parti (Parti de la justice et du développement), le parti islamoconservateur du président Recep Tayyip Erdoğan et le MHP (Parti d'action nationaliste), le parti ultranationaliste de Devlet Bahçeli contre le CHP (Parti républicain du peuple), le parti pro-laïque d’Özgür Özel et d’Ekrem İmamoğlu. Certains sondages d’opinion publiés cette semaine<a href="#_ftn1" name="_ftnref1">[1]</a> suggèrent que l’AK Parti conservera sa position de leader, mais perdra plusieurs municipalités de villes métropolitaines et côtières (Adana, Ankara, Aydın, İzmir, Mersin, Muğla, Tekirdağ, etc.) au profit du CHP et de nombreux villages du sud-est de l’Anatolie à forte population kurde (Diyarbakır, Mardin et Van en tant que villes métropolitaines et de nombreux autres villages) au profit du parti pro-kurde DEM. En outre, le partenaire junior de l’AK Parti, le MHP, pourrait remporter la course municipale à Manisa, le parti islamiste YRP (le Nouveau parti de bien-être) à Şanlıurfa, et le parti nationaliste pro-laïque İYİ Parti (le Bon Parti) à Ordu. Dans certaines villes comme Antalya, Balıkesir, Bursa, Eskişehir, et İstanbul, l’élection sera une course serrée entre les candidats du CHP et de l’AK Parti. Mais il est presque certain que l’AK Parti restera le plus grand parti du pays et remportera la plupart des municipalités métropolitaines (Denizli, Erzurum, Gaziantep, Hatay, Kahramanmaraş, Kayseri, Kocaeli, Konya, Malatya, Sakarya, Samsun, Trabzon) et d’autres villes.</p><div style="text-align: justify;"><p style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjfBwoSGRCjvxKsOCoSvoeDbOvMynEDUL_o7EC6_P05ASQhyphenhyphenDUPwG1143TC1nxt2hOOJdwOnIQxc5iElUhpmIhKNLRUj6wMiUvh5Op7HDfTdZ2-lLC5NFbh51sqH8RLP56Ac6m8I6w5Y1bhN1vQJ9gn2ia16XzXRgr5U5leK3zAouo-nQr-XWwEoJKw2-cI/s800/imamo%C4%9Flu-kurum.webp" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="450" data-original-width="800" height="207" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjfBwoSGRCjvxKsOCoSvoeDbOvMynEDUL_o7EC6_P05ASQhyphenhyphenDUPwG1143TC1nxt2hOOJdwOnIQxc5iElUhpmIhKNLRUj6wMiUvh5Op7HDfTdZ2-lLC5NFbh51sqH8RLP56Ac6m8I6w5Y1bhN1vQJ9gn2ia16XzXRgr5U5leK3zAouo-nQr-XWwEoJKw2-cI/w368-h207/imamo%C4%9Flu-kurum.webp" width="368" /></a></p><p style="text-align: center;"><em>Ekrem İmamoğlu vs. Murat Kurum</em></p><p>La course municipale à Istanbul est particulièrement suivie par les Turcs et les observateurs internationaux, car la compétition entre Ekrem İmamoğlu du CHP et Murat Kurum de l’AK Parti est très serrée et une différence de quelques points au maximum (1 à 3 %) déterminera le vainqueur.<a href="#_ftn2" name="_ftnref2">[2]</a> Dans le même temps, les deux partis et les candidats tentent d’affaiblir l’autre camp en soutenant des acteurs tiers. Ainsi, Murat Kurum et l’AK Parti souhaitent le succès du parti pro-kurde DEM et de sa candidate à la mairie Meral Danış Beştaş, tandis que le CHP et İmamoğlu se réjouissent de la montée en puissance de Fatih Erbakan et de son parti islamiste le Nouveau parti de bien-être (YRP). Il semble que les élections d’Istanbul soient plus qu’une simple élection municipale et qu’elles représentent une véritable lutte pour l’avenir de la Turquie, puisque İmamoğlu du CHP devrait devenir le candidat présidentiel de l’opposition s’il parvient à remporter la course municipale une fois de plus.</p><p>Dans ce sens, un autre sujet de discussion populaire dans la politique turque aujourd’hui est les scénarios de 2028. Le président turc Recep Tayyip Erdoğan a récemment annoncé que les élections locales de 2024 seraient ses dernières élections<a href="#_ftn3" name="_ftnref3">[3]</a> puisqu’il terminera son mandat de président de la Turquie pour la deuxième fois en 2028. La constitution turque permet à un homme politique de devenir président pour un maximum de deux mandats et dix ans. L’article 101 de la constitution stipule que <em>« le mandat du président de la République est de cinq ans. Une personne peut être élue président de la République pour deux mandats au maximum</em> ». Mais comme l’a rappelé le vice-président du Parlement turc (TBMM), Bekir Bozdağ<a href="#_ftn4" name="_ftnref4">[4]</a>, l’article 116 de la Constitution stipule également que « <em>Si l’Assemblée décide de renouveler les élections au cours du second mandat du président de la République, celui-ci peut à nouveau se porter candidat.</em> » Ainsi, dans le cas où le Parlement turc déciderait de renouveler les élections avant le mois de mai 2028, le président Erdoğan pourrait devenir candidat à la présidence pour la troisième fois (en fait pour la quatrième fois depuis qu’il a été élu président et qu’il a exercé entre 2014 et 2017 la fonction de président turc au sein du système parlementaire). Pour ce faire, Erdoğan a besoin d’une décision à la majorité des 3/5 (360 voix) au sein du parlement qui compte 600 sièges. La composition actuelle des sièges parlementaires de la TBMM est la suivante<a href="#_ftn5" name="_ftnref5">[5]</a> :</p><p>AK Parti (le Parti de la justice et du développement) : 264,</p><p>CHP (le Parti républicain du peuple) : 129,</p><p>DEM Parti (le Parti de l’égalité du peuple et de la démocratie) : 57,</p><p>MHP (le Parti d’action nationaliste) : 49,</p><p>İYİ Parti (le Bon Parti) : 38,</p><p>SP (le Parti de la félicité) : 20,</p><p>DEVA Parti (le Parti de la démocratie et du progrès) : 15,</p><p>Les Indépendants : 7,</p><p>HÜDA-PAR (le Parti de la cause libre) : 4,</p><p>YRP (le Nouveau parti du bien-être) : 4,</p><p>DP (le Parti démocrate) : 3,</p><p>TİP (le Parti des travailleurs de Turquie) : 3,</p><p>DBH (le Parti démocratique des régions) : 2,</p><p>EMEP (le Parti du travail) : 2,</p><p>DSP (le Parti de la gauche démocratique) : 1.</p><p>C’est pourquoi le président Erdoğan a besoin du soutien de plusieurs partis pour y parvenir, notamment le MHP, l’İYİ Parti, le HÜDA-PAR, le YRP et un député indépendant. Ce scénario semble tout à fait possible si Erdoğan s’entête à offrir des privilèges à ces partis. La deuxième option d'Erdoğan est de modifier la constitution. L'article 175 de la constitution requiert à nouveau une majorité des 3/5 pour une telle révision et Erdoğan aura besoin du soutien des autres partis de droite pour y parvenir. Erdoğan, avec le soutien de cette majorité, pourrait réviser la constitution et autoriser un troisième, voire un quatrième mandat présidentiel pour lui-même et les futurs présidents.</p><p>Une autre grande question à laquelle il faut répondre pour 2028 est de savoir qui sera le candidat de l’opposition menée principalement par le CHP. S’il gagne à nouveau à Istanbul, il sera presque certain qu’Ekrem İmamoğlu sera le candidat de l’opposition et qu’il sera soutenu par de nombreux autres partis pro-laïques. S’il perd les élections de manière controversée, Ekrem İmamoğlu pourrait toujours tenter de prendre la tête du CHP et de se présenter à l’élection présidentielle de 2028. Cependant, je pense que sa bonne réputation de candidat jeune et gagnant sera mise à mal après une défaite à Istanbul et qu’il pourrait ne pas retrouver sa popularité et son rythme de croisière en politique. Ainsi, le destin politique d’İmamoğlu dépend de son succès à l’élection du maire d’Istanbul le 31 mars 2024. Si İmamoğlu ne pouvait pas gagner cette fois-ci à Istanbul, le maire d’Ankara Mansur Yavaş pourrait être le candidat présidentiel de l’opposition menée par le CHP. Yavaş est presque assuré de gagner à Ankara, bien que son adversaire Turgut Altınok soit également un politicien local couronné de succès. En ce sens, les élections locales de 2024 créent aussi simultanément une concurrence au sein de l’opposition et du CHP en particulier. Le CHP dirigé par İmamoğlu représentera un parti social-démocrate et libéral plus réformiste ouvrant également ses portes aux électeurs pro-kurdes, tandis que Yavaş représentera l’héritage kémaliste/nationaliste avec ses antécédents au sein du MHP et sa proximité avec l’État turc.</p><p>Quoi qu’il en soit, le potentiel démocratique et économique de la Turquie devrait être utilisé correctement dans les années à venir. Les approches gérontocratiques et étatistes empêchent le pays de se développer dans tous les aspects de la vie, de l’université à la politique. En outre, la réticence du pays à faire face à la question kurde et au problème chypriote nécessite une relation problématique avec l’Occident et les normes internationales. Dans ce sens, il n’est pas surprenant que les politiques ultranationalistes et islamistes radicales soient à nouveau en hausse en Turquie, car ces idéologies/mouvements politiques se concentrent sur les caractéristiques particulières du pays plutôt que sur les points communs avec d’autres nations/États et ne respectent pas le droit international. C’est pourquoi le scénario le plus probable me semble être que la Turquie devienne plus proche de l’Azerbaïdjan et de la Russie et qu’Erdoğan continue à dominer la politique en tant qu’homme fort. Toutefois, je dois ajouter que les problèmes économiques, notamment l’hyperinflation et la dévaluation de la livre turque, sont graves et qu’ils rendraient Erdoğan moins populaire aux yeux des électeurs. Pour contrebalancer cela, Erdoğan pourrait essayer d’élargir son bloc politique dans les mois à venir en ajoutant İYİ Parti à sa coalition électorale appelée « <em>Cumhur İttifakı</em> » (l’Alliance populaire) et en lançant une nouvelle ouverture kurde pour gagner le soutien des électeurs kurdes.</p><p><strong>Photo de la couverture :</strong> <a href="https://www.linkedin.com/pulse/talent-market-turkey-avdconsultancy-kywnf">https://www.linkedin.com/pulse/talent-market-turkey-avdconsultancy-kywnf</a></p><p style="text-align: right;">Dr. Ozan ÖRMECİ</p><p> </p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref1" name="_ftn1">[1]</a> <a href="https://www.yenicaggazetesi.com.tr/30-buyuksehir-anketi-aciklandi-bu-illerde-surpriz-var-774476h.htm">https://www.yenicaggazetesi.com.tr/30-buyuksehir-anketi-aciklandi-bu-illerde-surpriz-var-774476h.htm</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref2" name="_ftn2">[2]</a> <a href="https://tr.euronews.com/2024/03/06/31-mart-yerel-secimleri-son-anketlere-gore-istanbulda-kim-onde-imamoglu-ve-kurumun-oyu-kac">https://tr.euronews.com/2024/03/06/31-mart-yerel-secimleri-son-anketlere-gore-istanbulda-kim-onde-imamoglu-ve-kurumun-oyu-kac</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref3" name="_ftn3">[3]</a> <a href="https://www.youtube.com/watch?v=zjYFDT9fJdQ">https://www.youtube.com/watch?v=zjYFDT9fJdQ</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref4" name="_ftn4">[4]</a> <a href="https://www.sozcu.com.tr/erdogan-son-secimim-demisti-bekir-bozdag-dan-dikkat-ceken-mesaj-p28436">https://www.sozcu.com.tr/erdogan-son-secimim-demisti-bekir-bozdag-dan-dikkat-ceken-mesaj-p28436</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref5" name="_ftn5">[5]</a> <a href="https://www.tbmm.gov.tr/sandalyedagilimi">https://www.tbmm.gov.tr/sandalyedagilimi</a>.</p></div>Ozan Örmeci Makaleleri (Ozan Örmeci Articles)http://www.blogger.com/profile/05589148767326837798noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6431905393902518131.post-10105291195049376412024-03-12T02:52:00.000-07:002024-03-12T04:41:34.536-07:002028 Scenarios for Türkiye<p></p><div style="text-align: center;"> <a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgBhR_ao8cTuDkkg4GB6m88O5mJewlYWkcPevzM6KKGk4WuqvlgcMlbz7qHplnSJ2YioKeK3UQ3ugCBQ8pm_LDxoNmSFE5errzwzq2l5_a2RcDV_Bkrp4iAaEGFv5pcKyppYjMHUTfMNlgtLt_IQEBreIFI3E_uSaKqdjYCRpGdgL-Kc5zCbiBunZc1_EC-/s880/t%C3%BCrkiye%202028.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em; text-align: center;"><img border="0" data-original-height="529" data-original-width="880" height="284" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgBhR_ao8cTuDkkg4GB6m88O5mJewlYWkcPevzM6KKGk4WuqvlgcMlbz7qHplnSJ2YioKeK3UQ3ugCBQ8pm_LDxoNmSFE5errzwzq2l5_a2RcDV_Bkrp4iAaEGFv5pcKyppYjMHUTfMNlgtLt_IQEBreIFI3E_uSaKqdjYCRpGdgL-Kc5zCbiBunZc1_EC-/w473-h284/t%C3%BCrkiye%202028.jpg" width="473" /></a></div><p></p><p style="text-align: justify;">Türkiye will hold its local elections on March 31, 2024. The elections will be a battleground as usual between the right-wing Islamist and ultranationalist bloc led by President Recep Tayyip Erdoğan’s Islamist/conservative AK Parti (Justice and Development Party) and Devlet Bahçeli’s ultranationalist MHP (Nationalist Action Party) versus Özgür Özel and Ekrem İmamoğlu’s pro-secular CHP (Republican People’s Party). Some public opinion polls published this week<a href="#_ftn1" name="_ftnref1">[1]</a> suggest that AK Parti will keep its leading position on the ballot, but will lose several metropolitan and coastal cities’ (Adana, Ankara, Aydın, İzmir, Mersin, Muğla, Tekirdağ, etc.) municipalities to CHP and many densely Kurdish-populated southeastern Anatolia villages’ (Diyarbakır, Mardin, and Van as metropolitan cities and many other villages) municipalities to pro-Kurdish DEM Party. In addition, AK Parti’s junior partner MHP could win the municipal race in Manisa, the Islamist YRP (New Welfare Party) in Şanlıurfa, and the pro-secular nationalist İYİ Parti (Good Party) in Ordu. In some cities including Antalya, Balıkesir, Bursa, Eskişehir, and İstanbul, the election will be a tight race between CHP and AK Parti candidates. But it is almost certain that AK Parti will continue to be the biggest party in the country and win most of the metropolitan (Denizli, Erzurum, Gaziantep, Hatay, Kahramanmaraş, Kayseri, Kocaeli, Konya, Malatya, Sakarya, Samsun, Trabzon) and other cities’ municipalities.</p><div style="text-align: justify;"><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh8zUWI7j0-cA8tysEpHgCY8ARqNKRtx1YP2DJGkoK6gIH7tH5fZj-reEtx0xagDPP6NbbqYVHlYzuy10plOr25ovfRYYv91Va6Z74pIyGr24OJ8MYp06qXBQloKGB4EHav4LvDf-JPwQDjEoy7X42z1rCmNjdInZ9LOB3LY4d3fEc6ci5y3D_RWLwj31wF/s266/meral%20dan%C4%B1%C5%9F%20be%C5%9Fta%C5%9F.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="189" data-original-width="266" height="189" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh8zUWI7j0-cA8tysEpHgCY8ARqNKRtx1YP2DJGkoK6gIH7tH5fZj-reEtx0xagDPP6NbbqYVHlYzuy10plOr25ovfRYYv91Va6Z74pIyGr24OJ8MYp06qXBQloKGB4EHav4LvDf-JPwQDjEoy7X42z1rCmNjdInZ9LOB3LY4d3fEc6ci5y3D_RWLwj31wF/s1600/meral%20dan%C4%B1%C5%9F%20be%C5%9Fta%C5%9F.jpg" width="266" /></a></div><p style="text-align: center;"><em>Meral Danış Beştaş</em></p><p>Especially the municipal race in Istanbul is widely followed by Turkish people and international observers as the competition between CHP’s Ekrem İmamoğlu and AK Parti’s Murat Kurum is very close and a maximum of a few points (1 to 3 %) difference will set the winner.<a href="#_ftn2" name="_ftnref2">[2]</a> In the meantime, both parties and candidates try to weaken the other side by supporting third actors. Accordingly, Murat Kurum and AK Parti are keen on the success of the pro-Kurdish DEM Party and its mayoral candidate Meral Danış Beştaş, whereas CHP and İmamoğlu are happy to see the rise of Fatih Erbakan and his Islamist party New Welfare (YRP). It seems like the Istanbul election signifies more than a municipal election and it represents a real struggle for the future of Türkiye since CHP’s İmamoğlu is expected to become the presidential candidate of the opposition in case he can win the municipal race once again.</p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjicUwzXMGA09IQJni5Li6UTtt2JepWIfjIDh-vyD2sZIMaY-zGEbeKc_yLHsiTcfBG0bUCkk9gM9kKgUu0zaCtyj1rDqwHu2KMIPEQ0FnJ2rK7gESkLhYca4Gbpg09TTf6CSyw38kpdOF7U_vmE25SlXGRiFfRDXeMK8OjkgW74n8Jx8_r0_fngoCCZHQw/s750/fatih%20erbakan%20yrp.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="500" data-original-width="750" height="213" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjicUwzXMGA09IQJni5Li6UTtt2JepWIfjIDh-vyD2sZIMaY-zGEbeKc_yLHsiTcfBG0bUCkk9gM9kKgUu0zaCtyj1rDqwHu2KMIPEQ0FnJ2rK7gESkLhYca4Gbpg09TTf6CSyw38kpdOF7U_vmE25SlXGRiFfRDXeMK8OjkgW74n8Jx8_r0_fngoCCZHQw/s320/fatih%20erbakan%20yrp.jpg" width="320" /></a></div><p style="text-align: center;"><em>Fatih Erbakan</em></p><p>In that sense, another popular discussion topic in Turkish politics nowadays is the 2028 scenarios. Turkish President Recep Tayyip Erdoğan recently announced the 2024 local elections will be his last elections<a href="#_ftn3" name="_ftnref3">[3]</a> since he will end his tenure in office as the President of Türkiye for the second time in 2028. Turkish constitution allows a politician to become President maximum of two terms and ten years. Article 101 of the constitution states; “<em>The President of the Republic’s term of office shall be five years. A person may be elected as the President of the Republic for two terms at most.</em>”<a href="#_ftn4" name="_ftnref4">[4]</a></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjItembXecAM1HFMhr_gDlMssM2vjHdO2UGOezy3Zx0K3evXpX7nU-zwZZxReAX8dYTOswh1uIuoFVvZ6tIk0AiBLxe2lWDXi-q52GtB7kOnCy9D4hlQfzEepz7d1W1gOHgTG9_drlk53Md_oIIaG2KwjX7g4oYFLQ1mjTSmQKtQS-zZ_NrYJPeWpxDWFdI/s1280/erdo%C4%9Fan%202024.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="720" data-original-width="1280" height="180" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjItembXecAM1HFMhr_gDlMssM2vjHdO2UGOezy3Zx0K3evXpX7nU-zwZZxReAX8dYTOswh1uIuoFVvZ6tIk0AiBLxe2lWDXi-q52GtB7kOnCy9D4hlQfzEepz7d1W1gOHgTG9_drlk53Md_oIIaG2KwjX7g4oYFLQ1mjTSmQKtQS-zZ_NrYJPeWpxDWFdI/s320/erdo%C4%9Fan%202024.jpg" width="320" /></a></div><p style="text-align: center;"><em>Erdoğan’s political future will be shaped by the forthcoming events and agreements probably in 2027 or 2028</em></p><p>But as the Deputy Speaker of the Turkish Parliament (TGNA/TBMM), Bekir Bozdağ reminded everyone<a href="#_ftn5" name="_ftnref5">[5]</a>, Article 116 of the constitution also states that “<em>If the Assembly decides to renew the elections during the second term of the President of the Republic, he/she may once again be a candidate.</em>”<a href="#_ftn6" name="_ftnref6">[6]</a> Thus, in case the Turkish Parliament decides to renew the elections before 2028 May, President Erdoğan might become a presidential candidate for the third time (in fact for the fourth time since he was elected President and served between 2014 and 2017 as the Turkish President within the parliamentary system). To do this, Erdoğan needs a 3/5 majority decision (360 votes) in the 600-seated parliament. The current parliamentary seats composition of the TGNA is as follows<a href="#_ftn7" name="_ftnref7">[7]</a>: AK Parti 264, CHP 129, DEM Party 57, MHP 49, İYİ Parti 38, SP (Felicity Party) 20, DEVA Party 15, Independents 7, HÜDA-PAR 4, YRP 4, DP (Democrat Party) 3, TİP (Turkish Labour Party) 3, DBH (Democratic Regions Party) 2, EMEP (Labour Party) 2, DSP (Democratic Left Party) 1. That is why, President Erdoğan needs the support of several parties to do this including MHP, İYİ Parti, HÜDA-PAR, YRP, and an independent MP. I guess this scenario seems quite possible if Erdoğan will act stubbornly and offer some privileges to these parties. Erdoğan’s second option is to amend the constitution. Article 175 of the constitution requires again 3/5 majority for such revision and Erdoğan will need the support of other right-wing parties to do this. Erdoğan, with the support of this majority, could revise the constitution and allow a third or even a fourth term presidential limit for himself and future Presidents.</p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgRQdHr3SgTS3htlEhULO1qcXExI4KpGFAza-MPHJGEFdANmphVp2gk1BJLgXX3KgvngY2hHN6wK2qVOSM1_nOyBuQckjjRVf5wQGxb9SvYLjIc1X_iicLlEY7qtBjH0TEAEPvJsCWf-2Ag9ZwPp_a2ZieQxKeg7p6TWgCHabK1Px_TFS0P_STpbhVjRH8a/s770/imamo%C4%9Flu%202024.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="537" data-original-width="770" height="223" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgRQdHr3SgTS3htlEhULO1qcXExI4KpGFAza-MPHJGEFdANmphVp2gk1BJLgXX3KgvngY2hHN6wK2qVOSM1_nOyBuQckjjRVf5wQGxb9SvYLjIc1X_iicLlEY7qtBjH0TEAEPvJsCWf-2Ag9ZwPp_a2ZieQxKeg7p6TWgCHabK1Px_TFS0P_STpbhVjRH8a/s320/imamo%C4%9Flu%202024.jpg" width="320" /></a></div><p style="text-align: center;"><em>İmamoğlu’s fate depends on his success in the 2024 local elections</em></p><p>Another big question to be answered for 2028 is who will be the candidate of the opposition led mainly by CHP? In case he wins in Istanbul again, it will be almost certain that Ekrem İmamoğlu will be the candidate of the opposition and will be endorsed by many other pro-secular parties. If he loses the election controversially, İmamoğlu could still make a move for leadership within CHP and a possible presidential candidacy in 2028. However, I think his good reputation as a young and winning candidate will be harmed after a defeat in Istanbul and he might not reach the previous popularity and pace in politics. Thus, İmamoğlu’s political fate depends on his success in Istanbul’s mayoral election on March 31, 2024. If İmamoğlu could not win this time in Istanbul, Ankara mayor Mansur Yavaş could be the presidential candidate of the opposition led by CHP. Yavaş is almost guaranteed to win in Ankara although his opponent Turgut Altınok is also a successful local politician. In that sense, the 2024 local elections also simultaneously create competition within the opposition and in CHP particularly. İmamoğlu-led CHP will represent a more reformist social democratic and liberal party opening its gates to pro-Kurdish voters as well, whereas Yavaş will represent the Kemalist/nationalist heritage with his MHP background and proximity to the Turkish State.</p><p>In any case, Türkiye’s democratic and economic potential should be used properly in the coming years. Gerontocratic and statist approaches prevent the country from further developing in every aspect of life from academia to politics. Moreover, the country’s reluctance to face with the Kurdish Question and the Cyprus Problem necessitates a problematic relationship with the West and international norms. In that sense, it is no surprise that ultranationalist and radical Islamist politics are on the rise again in Türkiye since these political ideologies/movements focus on the country’s particular characteristics rather than commonalities with other nations/states and do not respect international law. That is why, Türkiye more becoming like Azerbaijan and Russia with Erdoğan continuing to dominate politics as a strongman still seems to me a more likely scenario. However, I should add that economic problems including the hyperinflation and the devaluation of Turkish lira are serious and they would make Erdoğan less popular in the eyes of the voters. To counterbalance this, Erdoğan might try to expand his political bloc in the coming months by adding İYİ Parti to his electoral coalition called “<em>Cumhur İttifakı</em>” (People’s Alliance) and to start a new Kurdish opening to win the support of Kurdish voters.</p><p><strong>Cover Photo:</strong> <a href="https://www.dreamstime.com/flag-turkey-world-map-image140218417">https://www.dreamstime.com/flag-turkey-world-map-image140218417</a></p><p style="text-align: right;">Assoc. Prof. Ozan ÖRMECİ</p><p> </p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref1" name="_ftn1">[1]</a> <a href="https://www.yenicaggazetesi.com.tr/30-buyuksehir-anketi-aciklandi-bu-illerde-surpriz-var-774476h.htm">https://www.yenicaggazetesi.com.tr/30-buyuksehir-anketi-aciklandi-bu-illerde-surpriz-var-774476h.htm</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref2" name="_ftn2">[2]</a> <a href="https://tr.euronews.com/2024/03/06/31-mart-yerel-secimleri-son-anketlere-gore-istanbulda-kim-onde-imamoglu-ve-kurumun-oyu-kac">https://tr.euronews.com/2024/03/06/31-mart-yerel-secimleri-son-anketlere-gore-istanbulda-kim-onde-imamoglu-ve-kurumun-oyu-kac</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref3" name="_ftn3">[3]</a> <a href="https://www.youtube.com/watch?v=zjYFDT9fJdQ">https://www.youtube.com/watch?v=zjYFDT9fJdQ</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref4" name="_ftn4">[4]</a> <a href="https://www.anayasa.gov.tr/media/7258/anayasa_eng.pdf">https://www.anayasa.gov.tr/media/7258/anayasa_eng.pdf</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref5" name="_ftn5">[5]</a> <a href="https://www.sozcu.com.tr/erdogan-son-secimim-demisti-bekir-bozdag-dan-dikkat-ceken-mesaj-p28436">https://www.sozcu.com.tr/erdogan-son-secimim-demisti-bekir-bozdag-dan-dikkat-ceken-mesaj-p28436</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref6" name="_ftn6">[6]</a> <a href="https://www.anayasa.gov.tr/media/7258/anayasa_eng.pdf">https://www.anayasa.gov.tr/media/7258/anayasa_eng.pdf</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref7" name="_ftn7">[7]</a> <a href="https://www.tbmm.gov.tr/sandalyedagilimi">https://www.tbmm.gov.tr/sandalyedagilimi</a>.</p></div>Ozan Örmeci Makaleleri (Ozan Örmeci Articles)http://www.blogger.com/profile/05589148767326837798noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6431905393902518131.post-44985713755212916442024-03-10T00:57:00.000-08:002024-03-10T00:57:43.106-08:00Times Higher Education 2024 Sıralamasında Türkiye Üniversitelerinin Durumu<p style="text-align: center;"></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgM0agn4amMMPbs05eX3VP49ZB0qL_Yw_zK_yj11Wl9IdDS-j4xk7Rw0m4CJnGy8vubQ9iXN14lGMAdMsnByGVOXfcO8K3rGGn0RfhhdFnUbgfrNlI4pFRa2hltsevC2jJOsMk7yNWfy97Phvf4AgxmCDsD4FBLKQcKzs3433f3a0-fJ6Vyz1yDl5nlJ46k/s1276/times%20higher%20education%202024%20t%C3%BCrkiye.png" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="784" data-original-width="1276" height="280" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgM0agn4amMMPbs05eX3VP49ZB0qL_Yw_zK_yj11Wl9IdDS-j4xk7Rw0m4CJnGy8vubQ9iXN14lGMAdMsnByGVOXfcO8K3rGGn0RfhhdFnUbgfrNlI4pFRa2hltsevC2jJOsMk7yNWfy97Phvf4AgxmCDsD4FBLKQcKzs3433f3a0-fJ6Vyz1yDl5nlJ46k/w455-h280/times%20higher%20education%202024%20t%C3%BCrkiye.png" width="455" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><br /></div><p></p><p style="text-align: justify;">İlk kez 1971 yılında yayınlanmaya başlayan Britanya merkezli prestijli bir yükseköğretim dergisi olan <a href="https://www.timeshighereducation.com/" rel="noopener noreferrer" target="_blank">Times Higher Education</a> (THE), 2004 yılından beri dünyadaki tüm yükseköğretim kurumlarını farklı özellikleriyle değerlendiren ve kıyaslayan bir yıllık rapor (ölçek) yayınlamaktadır. 2010 yılından beri, THE, bu konuda Thomson Reuters ile işbirliği yapmaya başlamış ve raporların görünürlüğü ve ciddiye alınırlığı artmıştır. Bu rapor, kuşkusuz mutlak nesnelliğe dayanmasa da, bazı objektif verileri değerlendirmeye alan bilimsel bir <a href="https://www.timeshighereducation.com/world-university-rankings/world-university-rankings-2024-methodology" rel="noopener noreferrer" target="_blank">metodolojiye</a> dayanmaktadır. Bu yazıda, 2024 yılı Times Higher Education verilerine göre Türkiye üniversitelerinin başarı grafiği kısaca değerlendirilecektir. Elbette bu başarı veya başarısızlık, Türkiye'deki siyasi iktidar, ilgili Bakanlıklar ve üniversiter eğitimin temel düzenleyicisi olan Yüksek Öğretim Kurulu-YÖK'ün performansı olarak değerlendirilmelidir.</p><div class="separator" style="clear: both; text-align: justify;"><p>2024 yılı sonuçları <a href="https://www.timeshighereducation.com/world-university-rankings/2024/world-ranking#!/length/25/locations/TUR/sort_by/rank/sort_order/asc/cols/stats" rel="noopener noreferrer" target="_blank">değerlendirildiğinde</a>, Türkiye'nin dünyadaki en iyi 500 üniversite arasına 3 üniversitesini sokmayı başardığı görülmektedir. Bu bağlamda, Koç Üniversitesi, Ortadoğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) ve Sabancı Üniversitesi 351-400 aralığında kendilerine yer bulabilmiş ve Türkiye'nin en başarılı yükseköğretim kurumları olarak sivrilmişlerdir. En iyi 1.000 üniversite sıralamasına bakıldığında ise, Türkiye merkezli üniversitelerin sayısı 11'i bulmaktadır. İlk 500'deki 3 üniversiteye ek olarak, bu kategoride, İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ), Bilkent Üniversitesi, Boğaziçi Üniversitesi, Çankaya Üniversitesi, Hacettepe Üniversitesi, Bahçeşehir Üniversitesi (BAÜ), Özyeğin Üniversitesi ve Yıldız Teknik Üniversitesi (YTÜ) de sıralamaya dahil olmaktadır.</p><p>Bu 11 üniversitemizi değerlendirdiğimizde, öncelikle İstanbul ve Ankara'nın üniversiteleri açısından en gelişmiş şehirler olduğu ortaya çıkmaktadır. Nitekim 11 üniversitemizin 7'si İstanbul'da, 4'ü ise Ankara'da bulunmaktadır. Bir diğer ilginç konu ise devlet üniversitesi-vakıf üniversitesi başarı grafiğidir. Bu konuda ise vakıf-devlet dengesi ülkemizde gayet iyi sağlanmış olup, elit üniversitelerimizden 6 yükseköğretim kurumumuz vakıf üniversitesi, 5 yükseköğretim kurumumuz ise devlet üniversitesi statüsündedir. Lakin devlet üniversitelerinin başarılı olanlarına kıyasla görece yeni olan vakıf üniversitelerinin başarısı dikkate alındığında, ilerleyen yıllarda vakıf üniversitelerinin daha da başarılı olabilmeleri gayet mümkün gözükmektedir.</p><p>Sıralamaya kendi alanım olan Sosyal Bilimler dalındaki <a href="https://www.timeshighereducation.com/world-university-rankings/2024/subject-ranking/social-sciences#!/length/25/locations/TUR/sort_by/rank/sort_order/asc/cols/stats" rel="noopener noreferrer" target="_blank">ölçüm</a> ile baktığımda ise, bu konuda Sabancı Üniversitesi'nin ilk 200'de, ODTÜ'nün ilk 250'de, Boğaziçi Üniversitesi'nin ilk 400'de, Bilkent Üniversitesi, Anadolu Üniversitesi, Bahçeşehir Üniversitesi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Hacettepe Üniversitesi, İstanbul Üniversitesi ve Özyeğin Üniversitesi'nin ilk 800'de yer aldıkları görülmektedir. Bu bağlamda, Sosyal Bilimler alanında birçok üniversitemizin ilk 500'de yer almaları ve üst sıralara yükselmeleri gayet mümkündür ki, Sabancı Üniversitesi'nin bu başarısı bu anlamda dikkat çekicidir.</p><p>Bir ülkenin sanayileşmesi açısından stratejik konulardan olan Mühendislik eğitimi <a href="https://www.timeshighereducation.com/world-university-rankings/2024/subject-ranking/engineering-and-it#!/length/25/locations/TUR/sort_by/rank/sort_order/asc/cols/stats" rel="noopener noreferrer" target="_blank">açısından</a> bakıldığında da, Türkiye'nin durumu kötü değildir. İlk 250'ye giren Koç Üniversitesi, ilk 300'de yer alan ODTÜ, ilk 400'e girmeyi başaran İTÜ ile Sabancı Üniversitesi, ilk 500'de kendilerine yer bulabilen BAÜ, Bilkent Üniversitesi, Boğaziçi Üniversitesi, en iyi 600 Mühendislik üniversitesi arasına giren Akdeniz Üniversitesi ile Düzce Üniversitesi gibi elit kurumlarımız sayesinde, ilerleyen yıllarda birçok başarılı ve parlak mühendisin yetiştirilmesi gayet olası gözükmektedir.</p><p>Yine bir devlet için en stratejik sektörlerden olan Tıp ve Sağlık Bilimleri <a href="https://www.timeshighereducation.com/world-university-rankings/2024/subject-ranking/clinical-pre-clinical-health#!/length/25/locations/TUR/sort_by/stats_female_male_ratio/sort_order/desc/cols/stats" rel="noopener noreferrer" target="_blank">açısından</a> değerlendirildiğinde ise, ilk 400'e giren Koç Üniversitesi ve ilk 500'de yer alan Hacettepe Üniversitesi en başarılı yükseköğretim kurumlarımız olarak dikkat çekmektedirler.</p><p>Peki, bu verilerden yola çıkarak düşündüğümüzde, ilerleyen yıllarda üniversitelerimizin performansını yükseltmek adına ne yapabiliriz? Yaklaşık 25 yıldır üniversite çatısı altında öğrenci, asistan ve akademisyen olarak yer alan ve hayatını bu işe vakfetmiş bir kişi olarak, deneyimlerim ve gözlemlerim sonucunda ilgili kurumlara şu tavsiyeleri iletebilirim:</p><ol><li>Gerek devlet, gerek vakıf üniversitelerimizin farklı alanlarda uzmanlaşmaları ve kendi kimliklerini oluşturmalarına olanak sağlanmalı ve bu konuda özerklik anlayışına uygun hareket edilmelidir. Örneğin, Tıp alanında uzmanlaşmış bir üniversitenin bu alanda daha da geliştirilmesine yardımcı olunabilir ve Sosyal Bilimler alanında daha iyi durumda olan başka bir üniversitenin gelişimine katkıda bulunulabilir. Benzer şekilde, tarihsel süreçte ideolojik kimlikleri doğal süreçler sonucunda oluşmuş üniversitelerin bu tarihsel dokularını (Gazi Üniversitesi-ülkücü hareket, ODTÜ-sol hareket, Boğaziçi Üniversitesi-liberal düşünce gibi) bozmaya çalışmak olumsuz sonuçlar verebilir.</li><li>Akademisyenlerin iş yüklerinin azaltılması, yani; verilen ders sayılarının unvana göre belirli sayıların üzerine çıkmaması, öğrenci danışmanlık ve idari işlerin tamamının akademisyenlere yaptırılmaması ve bilimsel araştırma için izin günlerinin sağlanması gibi uygulamalar ülke genelinde norm haline getirilebilir.</li><li>Devlet-vakıf ayrımı ve eşitsizliği ortadan kaldırılmalıdır. Yeşil pasaport işlemlerinde bile devlet üniversitesi mensuplarının kayrıldığı ve vakıf üniversitelerinin çalışanlarına apartheid rejiminde yaşayan siyahiler gibi muamele edildiği ve yine maaş eşitsizlikleri ve çalışma koşulları farklılıkları devam ettiği sürece, kuşkusuz, vakıf üniversitelerinin gelişimi yavaşlayacaktır.</li><li>Akademik teşvik sistemi daha iyi işletilmelidir. Uluslararası yayınların daha önemli olduğu ve üniversiteleri üst sıralara taşıdığı bir ortamda, mutlaka uluslararası yayın teşvikleri üst düzeyde tutulmalı, bu konuda eğitim ve yardımcı faaliyetler düzenlenmeli ve Türkiye'den akademik dergilerin uluslararası endekslere girebilmesi için çaba gösterilmelidir.</li><li>Üniversite-özel sektör-devlet iş birliği daha iyi tesis edilmelidir. Üniversitelerin etkinlikleri için sponsorluk, öğrencilerine staj imkânı ve öğrencileri kariyer günleri ile geleceğe motive etmek gibi hususlar açısından, bu üçgenin kurulması zaruridir.</li><li>Üniversitelerde sistematik olarak uygulanan mobbing, zorbalık, mesleki gruplaşma, siyasi baskı, tehdit ve şantaj uygulamalarıyla etkin şekilde mücadele edilmelidir. Bunları yapan kişiler ağır şekilde cezalandırılmalı ve akademisyenlerin düşünce özgürlükleri teminat altına alınmalıdır. Çin tarihinden örnek vermek gerekirse, "<em>Yüz çiçek açsın, bin fikir yarışsın</em>" düsturuyla, öğretim üyelerimizin kendi kulvarlarında gelişimleri için uygun ortam sağlanmalıdır.</li><li>Uluslararasılaşma ve dış partnerler edinme yönünde daha cesur ve teşvik edici olunmalıdır. Akademik etkinliklerin siyasi gerekçelerle iptal edildiği ve uluslararası iş birliklerine istihbari faaliyet olarak bakıldığı bir düzlemde, akademik gelişme elbette çok sınırlı olacaktır. Bu nedenle, yeni dönemde, üniversitelerimizde güvenlik mantığı yerine akademik mantığını oturtmamız gerekmektedir. Neticede yaptığımız iş, temelde bir eğitim faaliyetidir ve başka yönlere çekilmemelidir. Benzer şekilde, üniversiteleri siyaset için bir basamak olarak kullanmak eğilimi de hatalıdır.</li></ol><p>Son olarak, üniversiter eğitim alanında kötü durumda olmadığımızı ve geleceğimizin doğru adımlarla çok parlak olabileceğini açık yüreklilikle belirtmek isterim. Bu bağlamda, ülkemizde yeni yükseköğretim kurumlarının ülkenin dört bir yanında açılması da çok doğru ve yerinde bir adımdır ve bunun olumlu meyveleri yakın gelecekte -umuyorum- toplanacaktır.</p><p style="text-align: right;">Doç. Dr. Ozan ÖRMECİ</p></div><p style="text-align: center;"><br /></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><br /></div><br /><p></p>Ozan Örmeci Makaleleri (Ozan Örmeci Articles)http://www.blogger.com/profile/05589148767326837798noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6431905393902518131.post-17476781739657968212024-03-07T04:17:00.000-08:002024-03-07T05:11:04.826-08:00Can Türkiye Join Brics+?<p style="text-align: center;"> <a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjCzZbCIibeXl8a9ikqia0ifhDMh0QkJ_ePW2Mxf6-cyM5Z24_6oKNUbzA80KfTlg0GLQNFnb6cG4v749Ntm5gstLtZ-_El6o8Z4nSUYpn4YmqdOqwcrX-Aef-fLEpE0GglH4L61qhF3to6XTbA6sqqwYUFSPebFjnUJURhTq_ENuUkTryrJaXFA3qM28a1/s961/brics+%20t%C3%BCrkiye.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="656" data-original-width="961" height="276" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjCzZbCIibeXl8a9ikqia0ifhDMh0QkJ_ePW2Mxf6-cyM5Z24_6oKNUbzA80KfTlg0GLQNFnb6cG4v749Ntm5gstLtZ-_El6o8Z4nSUYpn4YmqdOqwcrX-Aef-fLEpE0GglH4L61qhF3to6XTbA6sqqwYUFSPebFjnUJURhTq_ENuUkTryrJaXFA3qM28a1/w405-h276/brics+%20t%C3%BCrkiye.jpg" width="405" /></a></p><p style="text-align: justify;"><strong>Introduction</strong></p><div style="text-align: justify;"><p>Having been pointed out as one of the 6 key “<em>swing states</em>” of the 21<sup>st</sup> century -together with Brazil, India, Indonesia, Saudi Arabia, and South Africa- by Cliff Kupchan<a href="#_ftn1" name="_ftnref1">[1]</a>, Türkiye is an important regional power that contributes a lot to the shaping of the emerging multipolar world order. Being a full member of the building stone Western institutions including the Council of Europe since 1950 and NATO since 1952, Türkiye has also been in accession talks with the European Union (EU) since 2005. However, Turkish membership in the EU does not seem a realistic target recently due to the Cyprus Problem in addition to various other problematic issues that distance Brussels and Ankara.</p><p>To diversify its search for multi-dimensionalism in foreign policy since the 1960s, Ankara also became a member of the Islamic Cooperation Organization in 1969 (Organization of Islamic Conference previously) and the Organization of Turkic States in 2009. Moreover, to further diversify its strategic options, Türkiye recently became a dialog partner in the Shanghai Cooperation Organization (SCO) (2013) and the Association of Southeast Asian Nations (ASEAN) (2017) in addition to its strategic partner status in the African Union since 2008. Being also a full member of economic organizations such as the World Bank (WB), International Monetary Fund (IMF), IDB (Islamic Development Bank), Organization for Economic Cooperation and Development (OECD), Economic Cooperation Organization (ECO), Black Sea Economic Cooperation (BSEC), Economic Commission for Latin America and the Caribbean (ECLAC), Developing Eight Organization for Economic Cooperation (D-8), and the Group of Twenty (G-20), there are now serious political discussions about Türkiye’s possible membership to BRICS+.</p><p>In this article, I am going to analyze and discuss Türkiye’s potential membership to BRICS+. But first, I am going to summarize the history of BRICS+ as well as its current status and powerful characteristics.</p><p><strong>The History of BRICS+</strong></p><p>BRICS is an abbreviation used for pointing out 5 countries that have been challenging the United States (U.S.)-led Western hegemony in global affairs: Brazil, Russia, India, China, and South Africa. The informal grouping of these 5 countries in the early 2000s, later turned into an important intergovernmental organization. The process started in 2006, when -at a time when the U.S. was a very unpopular international actor in the world due to the Iraq War- representatives of Brazil, Russia, India, and China held an informal meeting during the United Nations (UN) General Assembly.<a href="#_ftn2" name="_ftnref2">[2]</a> It was Goldman Sachs economist Jim O’Neill who first coined the term in 2001 from an economic perspective in his study called “Building Better Global Economic BRICs”<a href="#_ftn3" name="_ftnref3">[3]</a>, to describe these four countries that might dominate the global economy by 2050. In 2009, BRIC meetings turned into a legal intergovernmental organization upon the wishes of these four states and the first official meeting took place in Ekaterinburg, Russia. In this first official meeting, following Russian President Vladimir Putin’s infamous speech at the Munich Security Conference in 2007<a href="#_ftn4" name="_ftnref4">[4]</a>, BRIC pledged commitment to a multipolar world order and global non-interventionism and called for a new global reserve currency as an alternative to the U.S. dollar.<a href="#_ftn5" name="_ftnref5">[5]</a> In 2011, South Africa became the fifth member of the platform as the name BRIC turned into BRICS. BRICS’ second meeting convened in Brasilia, Brazil, the third in Sanya, China, the fourth in New Delhi, India, the fifth in Durban, South Africa, the sixth in Fortaleza, Brazil, the seventh in Ufa, Russia, the eighth in Benaulim, India, the ninth in Xiamen, China, the tenth in Johannesburg, South Africa, the eleventh in Brasilia, Brazil, the twelfth in Saint Petersburg, Russia (as video conference due to COVID-19 pandemic), the thirteenth in New Delhi, India, the fourteenth in Beijing, China, and the last one, the fifteenth last year in Johannesburg, South Africa.<a href="#_ftn6" name="_ftnref6">[6]</a></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgmp1SemAJ1DCwfEHWuEBOqOcclETNq2zfemsrWXfygOcpVRZVy1et-BK8REgNJ0NONCj9GhO1MUzqlaz1fuKj-myF30cH0_IbixfEn1kUtNBdENLgiIAgmVkw6iCJvT2BwwnV1hg0XkQvRuBMb6dfguwhK-zTkO5F3x8iJlFsqAkNZZISVkScbiwJbbAb2/s900/brics+.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="510" data-original-width="900" height="181" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgmp1SemAJ1DCwfEHWuEBOqOcclETNq2zfemsrWXfygOcpVRZVy1et-BK8REgNJ0NONCj9GhO1MUzqlaz1fuKj-myF30cH0_IbixfEn1kUtNBdENLgiIAgmVkw6iCJvT2BwwnV1hg0XkQvRuBMb6dfguwhK-zTkO5F3x8iJlFsqAkNZZISVkScbiwJbbAb2/s320/brics+.jpg" width="320" /></a></div><p style="text-align: center;"><em>BRICS+</em></p><p>Although BRICS made some steps for institutionalization such as the inauguration of the BRICS-based New Development Bank (NDB)<a href="#_ftn7" name="_ftnref7">[7]</a> and the BRICS Interbank Cooperation Mechanism<a href="#_ftn8" name="_ftnref8">[8]</a>, the organization continues to be a political platform based on mutual understanding and the search for harmony among its member states and especially their leaders. So, the organization still does not have a charter, it does not work with a fixed Secretariat, nor does it have any funds to finance its activities.<a href="#_ftn9" name="_ftnref9">[9]</a> In addition, there is no formal application process to join BRICS, rather, new members must be unanimously approved by existing ones.</p><p>However, in time, BRICS member states were able to develop a kind of shared values and common interests that underlie mutually beneficial cooperation and a shared vision for a better world. According to the 2023 Declaration announced at the 2023 BRICS Summit in South Africa, BRICS’ guiding principles for membership are as follows:<a href="#_ftn10" name="_ftnref10">[10]</a></p><ul><li>The BRICS spirit of mutual respect and understanding, equality, solidarity, openness, inclusiveness, and consensus,</li><li>The BRICS practice of full consultation and promoting concrete cooperation based on consensus,</li><li>The BRICS vision of strengthening multilateralism, strengthening and reforming the multilateral system, and upholding international law,</li><li>The BRICS objective of strengthening cooperation under the three pillars of political and security, economic and financial, and cultural and people-to-people cooperation,</li><li>A resolve to maintain the identity, coherence, and consensus-based nature of BRICS by consolidation of cooperation and promoting institutional development,</li><li>Acceptance of the purposes and principles enshrined in the Charter of the United Nations as an indispensable cornerstone of multilateralism and international law,</li><li>Support for increased representation of, and a more significant role for, emerging and developing countries in the international system, including geographical balance,</li><li>Support for a comprehensive reform of the United Nations, including its Security Council, to make it more democratic, representative, effective, and efficient, and to increase the representation of developing countries in the Council’s memberships so that it can adequately respond to prevailing global challenges and support the legitimate aspirations of emerging and developing countries from Africa, Asia and Latin America, including Brazil, India, and South Africa, to play a greater role in international affairs, in particular in the United Nations, including its Security Council,</li><li>The commitment to the central role of the United Nations in an international system in which sovereign states cooperate to maintain peace and security, advance sustainable development, and ensure the promotion and protection of democracy, human rights, and fundamental freedoms for all.</li></ul><p>Following these principles, at the 2023 BRICS Summit in Johannesburg, South Africa, BRICS members approved the membership of 6 states: Saudi Arabia, Iran, the United Arab Emirates (UAE), Egypt, Ethiopia, and Argentina. Among these states, Argentina withdrew its formal application under its new President Javier Milei. So, among these 6 states, 5 of them became new members of the organization, thus, BRICS reaching the number of 10 member states by 2024. With its new members approved, the organization has been started to be called the BRICS+ by the international media<a href="#_ftn11" name="_ftnref11">[11]</a>, although so far, no official name change has been announced. Becoming a more important economic and diplomatic platform each year, so far, many countries applied for membership in BRICS+. According to South Africa’s BRICS+ Ambassador, Mr. Anil Sooklal, 22 countries formally applied for membership.<a href="#_ftn12" name="_ftnref12">[12]</a> These potential member states include Algeria, Bahrain, Bangladesh, Belarus, Bolivia, Cuba, Kazakhstan, Kuwait, Nigeria, Pakistan, Palestine, Senegal, Thailand, Venezuela, and Vietnam. South African Foreign Minister Naledi Pandor on the other hand said that there is a huge worldwide interest in the BRICS+ group and she received many official letters from 12 different countries for their potential membership.<a href="#_ftn13" name="_ftnref13">[13]</a> Among these willing states, Mexico, Tunisia, and Türkiye (Turkey) are also stated by some journalists. In that sense, further growth of BRICS+ in the coming years is a strong possibility.</p><p><strong>BRICS+ in Numbers</strong></p><p>BRICS represented 42 % of the world’s population (3.2 billion), 30 % of the world’s total surface, 23 % of the total global GDP, and 18 % of total trade in the world.<a href="#_ftn14" name="_ftnref14">[14]</a> According to IMF’s 2020 data, BRICS already represents a much larger portion of the global economy compared to the G7. Accordingly, the share of BRICS in world GDP is 34 %, whereas the share of G7 countries in the world GDP is 29 %.<a href="#_ftn15" name="_ftnref15">[15]</a> With 5 more important members included in 2024, BRICS’ numbers in these categories are now even further increased. The most striking feature of the BRICS experience so far is the positive economic outcomes similar to the EU experience in the past. BRICS member states’ economies since the 2000s have shown steady growth, making the organization an attraction center for new members. In that sense, the role of BRICS+ in the global economy will be even more dominating compared to G7 in the near future. </p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh6CxeR9ejoNkydmZ0Hu67LGfQAwXUdQcgkIsAeX4Gagt5j77Ow-xDzouZlz-K2XrcmRBViBR9GDKydJgKiU0_qDEZW7YeSX3hMNSWsZXcbOXn86IA2wUiWK8lx5HloZ7YE9QP9RTAXdCmvtlYeSgM7iIgmvetuSncqtHHOIYNNPqZNHgX7vuSgcTwsNPLI/s1088/brics%20economic%20growth.png" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="581" data-original-width="1088" height="242" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh6CxeR9ejoNkydmZ0Hu67LGfQAwXUdQcgkIsAeX4Gagt5j77Ow-xDzouZlz-K2XrcmRBViBR9GDKydJgKiU0_qDEZW7YeSX3hMNSWsZXcbOXn86IA2wUiWK8lx5HloZ7YE9QP9RTAXdCmvtlYeSgM7iIgmvetuSncqtHHOIYNNPqZNHgX7vuSgcTwsNPLI/w453-h242/brics%20economic%20growth.png" width="453" /></a></div><p style="text-align: center;"><em>BRICS countries’ economic performance</em><a href="#_ftn16" name="_ftnref16">[16]</a></p><p>Within the current 10-member BRICS+, 6 countries belong to the Asian continent, more specifically 3 or even 4 (including Egypt, which is in fact in the African continent) members are from the Middle East, whereas 3 members are situated in Africa, and Brazil is the only South American member. In that sense, BRICS+ could play an important role in the future for the solution of political crises in the Middle East as well as Asia due to its encouragement of increasing economic ties between states rather than military-based approaches. Moreover, with energy-producer countries included, BRICS+ could now also play an influential role in the energy market and contribute to the pricing of oil and gas. In addition, with countries having important geopolitical positioning such as Egypt controlling the Suez Canal<a href="#_ftn17" name="_ftnref17">[17]</a> and Iran controlling the Persian Gulf, BRICS+ geopolitically also has recently become a key player in world affairs both in geopolitics and in geoeconomics.</p><p style="text-align: center;"></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgjbUH76reKGSa4J-LQHojySp8HfQM-kxsyzsy1jgGVokkqPlewfcc9w8bwk_czU8nCYpsNFGN4qP1cdtU07Q9raXb4kyfnIliig3CRuJsWO2XNMCxFpV5cozbjPWvOiCe4kOPQHo_5nBqX6K6o__eqXikw1aSBDQ51y9pRXNIDu-i6FBsvUekhZj-jEULe/s1390/brics%20map.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1390" data-original-width="1200" height="456" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgjbUH76reKGSa4J-LQHojySp8HfQM-kxsyzsy1jgGVokkqPlewfcc9w8bwk_czU8nCYpsNFGN4qP1cdtU07Q9raXb4kyfnIliig3CRuJsWO2XNMCxFpV5cozbjPWvOiCe4kOPQHo_5nBqX6K6o__eqXikw1aSBDQ51y9pRXNIDu-i6FBsvUekhZj-jEULe/w393-h456/brics%20map.jpg" width="393" /></a></div><p></p><p style="text-align: center;"><em>BRICS map</em><a href="#_ftn18" name="_ftnref18">[18]</a></p><p>BRICS so far was instrumental in the development of economic relations between Russia and China and challenging the hegemonic status of the U.S. dollar in global trade by encouraging the use of local currencies. For instance, by 2023, 80 % of trade between China and Russia is already conducted in ruble and the yuan.<a href="#_ftn19" name="_ftnref19">[19]</a> In the coming years, BRICS will further pressure the use of local currencies in trade for its members, which would certainly weaken the hegemonic situation of the U.S. dollar. However, it should be stated except for a critical stance against U.S. interventionism and the hegemonic status of the American dollar, BRICS members do not have a strict political agenda and they have a lot of differences among themselves in terms of ideological and political preferences. For instance, while China, and especially Russia and South Africa are more assertive and critical towards Western countries, Brazil and India are less anti-Western and want to keep their close ties with the U.S. and European countries.</p><p><strong>Türkiye’s Potential Membership: Why Not?</strong></p><p>Türkiye’s potential membership in BRICS+ is a widely discussed issue in the country in 2018. It should not be forgotten that Turkish President Recep Tayyip Erdoğan attended the BRICS Summit in 2018 and called for Turkish membership in the organization.<a href="#_ftn20" name="_ftnref20">[20]</a> In addition, Türkiye became a dialogue partner recently for the SCO although it had some military characteristics which might be in contradiction with Ankara’s membership in NATO. President Erdoğan even talked about a full membership to SCO in 2022.<a href="#_ftn21" name="_ftnref21">[21]</a> In that sense, BRICS+, not having a military feature, seems to be an ideal and less risky organization for Türkiye’s full membership compared to the SCO.</p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiet_iEb0WDptAuJxgHV3_OSVT1xZ8bdYwrdQUO74s_ehUQF083CMt1umJfV4yPzV-VKgW0xO61Wb5a-4yluF5BZca96Vy3Pwu56serWV9OKFED7B30Ao0P2O-hFk9Bz-SNCpWAmruVrj_wDXhkaFIaXwsm90rsrwC7y1CBLLUmIDg6n0VhtKJdgUG3bK38/s1368/2023%20brics%20meeting.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="911" data-original-width="1368" height="270" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiet_iEb0WDptAuJxgHV3_OSVT1xZ8bdYwrdQUO74s_ehUQF083CMt1umJfV4yPzV-VKgW0xO61Wb5a-4yluF5BZca96Vy3Pwu56serWV9OKFED7B30Ao0P2O-hFk9Bz-SNCpWAmruVrj_wDXhkaFIaXwsm90rsrwC7y1CBLLUmIDg6n0VhtKJdgUG3bK38/w405-h270/2023%20brics%20meeting.jpg" width="405" /></a></div><p style="text-align: center;"><em>BRICS leaders during the 2023 Summit: Lula da Silva of Brazil, Xi Jinping of China, Cyril Ramaphosa of South Africa, Narendra Modi of India, and Sergei </em><em>Lavrov of Russia -replacing Vladimir Putin-</em></p><p>Demircan thinks that there are 5 good reasons for Türkiye to become a member of the BRICS: (1) It is a platform for developing countries like Türkiye, (2) Both sides defend multipolarity and justice in the world order, (3) It is the union of producer countries which seek for new markets similar to Türkiye, (4) It is an institution for colonized and oppressed nations and Türkiye never truly was an imperialist state like Western countries, (5) Both BRICS members and Türkiye have a young and dynamic population.<a href="#_ftn22" name="_ftnref22">[22]</a> The man who invented the term, Jim O’Neill also thinks that Türkiye could be an ideal member of the BRICS expanded or BRICS+ due to its problematic relations with the U.S.-centered world system.<a href="#_ftn23" name="_ftnref23">[23]</a></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi-dXRpJIV1ZGUKE6-G0ovFvRH4kfqkhKyucGR_UCvzKZ40AhobnFTAia4RYFG4PdqWafchXoIvTCsiaL2nGYqazd041EPJcwi5etX7nvQq_6xZMwQ-DwRGKDNu6LEUYm3YfFGExvc3rryoQTIWtfY0xiXa0wBLhonULteV_ivYXnjdSfpl-jok7u6jZW1H/s620/erdo%C4%9Fan%202024.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="349" data-original-width="620" height="215" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi-dXRpJIV1ZGUKE6-G0ovFvRH4kfqkhKyucGR_UCvzKZ40AhobnFTAia4RYFG4PdqWafchXoIvTCsiaL2nGYqazd041EPJcwi5etX7nvQq_6xZMwQ-DwRGKDNu6LEUYm3YfFGExvc3rryoQTIWtfY0xiXa0wBLhonULteV_ivYXnjdSfpl-jok7u6jZW1H/w382-h215/erdo%C4%9Fan%202024.jpg" width="382" /></a></div><p style="text-align: center;"><em>President Erdoğan of Türkiye</em></p><p>Chinese Ambassador to Ankara, His Excellency Mr. Liu Shaobin already announced in 2023 that his country endorses Turkish membership to BRICS+.<a href="#_ftn24" name="_ftnref24">[24]</a> Chivvis, Coşkun, and Geaghan-Breiner on the other hand wrote that Türkiye’s new and “<em>360-degree foreign policy</em>” is based on flexibility and strategic independence and Ankara does not consider its multi-dimensional diplomatic openings as a contradiction to its classical foreign policy.<a href="#_ftn25" name="_ftnref25">[25]</a> Diriöz wrote that the EU’s unfair treatment of Ankara during the full membership process also increased Ankara’s search for strategic autonomy and appetite to become a member of BRICS.<a href="#_ftn26" name="_ftnref26">[26]</a> Karataş also believes that Ankara’s strategic stance is not pro or anti-West, but rather based on the “<em>Türkiye Century”</em> understanding, which represents a more independent-minded, assertive, and national interest-based foreign policy.<a href="#_ftn27" name="_ftnref27">[27]</a> However, Karataş also adds that the Turkish political elite does not question the country’s membership in NATO or give up on the EU membership process. That is why, he concludes that due to the risks of fully aligning with BRICS+, Türkiye for the moment will try to improve its economic and political relations with BRICS+ members and not seek membership.<a href="#_ftn28" name="_ftnref28">[28]</a> But Victor Gao from the Center for China and Globalization (CCG) thinks that there is no Quran-based holy restriction for Ankara to become a member of BRICS+, so Türkiye and Mexico could very well become members of this organization shortly.<a href="#_ftn29" name="_ftnref29">[29]</a></p><p>From my perspective, BRICS+ membership would be an advantageous step in many ways. First of all, the global economy is shifting towards the East (Asia) and none of the countries in the world could do anything about this systemic change. In that sense, BRICS+ membership and close cooperation with strong Asian states such as China and Russia would not be an irrational decision for Ankara. Secondly, Türkiye is not treated equally and fairly in its relations with Washington (the U.S.) and Brussels (EU) recently. Although Ankara’s accession to the EU was blocked by European countries and the freezing of the full membership process led to the deterioration of Türkiye’s democratic progress, only Ankara was accused of this toxic relationship by the Western public and media. In my opinion, since relations involve a minimum of two sides, mistakes are reciprocal in diplomacy. In that sense, to fix its relations with the West, Türkiye’s search for strategic autonomy and BRICS+ membership is a rational, wise, and pragmatic solution. Maybe thanks to its membership in BRICS+, Ankara could even finally reach a real chance to become a full member of the EU. Thirdly and lastly, Turkish membership to BRICS+ could trigger demands and efforts for a UN reform, which seems absolutely necessary to keep peace and stability in the world. President Erdoğan has been implementing that kind of foreign policy in the last few years with the motto of "<i>The World is Bigger Than Five</i>" to criticize the composition of the UN Security Council, which could not do anything to prevent genocides, massacres, and wars.</p><p>However, one should be aware of the risks of such a move as well. In that sense, the main risk would be the growing isolation of Ankara from and/or within Western institutions. But since Türkiye’s cordial ties with the West will continue due to -still- undisputed NATO membership and BRICS+ does not carry any security/military features, the consequences of this move might not be that risky for Ankara. Secondly, trying to keep its political system within the boundaries of democracy and free-market, Ankara, distancing itself from the West and getting closer to the East might create extra burdens and new problems in terms of governance and democracy. But considering the position of Brazil and India, two large democracies, Ankara might very well keep and even improve its democracy with BRICS+ membership. After all, BRICS+ does not intervene into the domestic politics of member countries and encourage states to cooperate with each other rather than competition.</p><p><strong>Conclusion</strong></p><p>To conclude, due to failures to provide a just and well-functioning world order, the U.S. and its allies are constantly losing power and the world is progressing towards a new multipolarism. In such a system, countries having a wide range of trade networks, geopolitical advantages, and stable domestic political systems will be more influential. In that sense, Türkiye has great potential to become a regional power having a global appeal if it could further enrich its diplomatic ties with countries all around the world. Türkiye has a true potential to achieve this if it does not fall into Western traps as in the case of the Syrian civil war. In that sense, Türkiye’s BRICS+ membership should be achieved as soon as possible so that Ankara will show its Western allies that it is very serious about this “<em>new deal</em>” in foreign policy. Türkiye’s role in the BRICS on the other hand could be like Lula’s Brazil, better integrated and having good relations with the West though not ignoring or underestimating but rather strengthening the power of the “<em>global south</em>”. Lastly, especially China’s contribution to Türkiye’s involvement in BRICS could be a great asset for both sides since Beijing needs strong regional partners to further develop and successfully implement its Belt and Road Initiative (BRI) project and Türkiye needs strong investors to develop its economy. </p><p style="text-align: right;">Assoc. Prof. Ozan ÖRMECİ</p><p> </p><p style="text-align: center;"><strong>BIBLIOGRAPHY</strong></p><ul><li style="text-align: left;">Amin, Emil (2023), “BRICS Plus ve yeni dünya düzeninin temelleri”, <em>Independent Türkçe</em>, 24.08.2023, Date of Accession: 07.03.2024 from <a href="https://www.indyturk.com/node/656646/d%C3%BCnyadan-sesler/brics-plus-ve-yeni-d%C3%BCnya-d%C3%BCzeninin-temelleri">https://www.indyturk.com/node/656646/d%C3%BCnyadan-sesler/brics-plus-ve-yeni-d%C3%BCnya-d%C3%BCzeninin-temelleri</a>.</li><li style="text-align: left;">Balci, Baris & Hacaoglu, Selcan (2022), “Turkey Seeks to Be First NATO Member to Join China-Led SCO”, <em>Bloomberg</em>, 17.09.2022, Date of Accession: 07.03.2024 from <a href="https://www.bloomberg.com/news/articles/2022-09-17/turkey-seeks-china-led-bloc-membership-in-threat-to-nato-allies">https://www.bloomberg.com/news/articles/2022-09-17/turkey-seeks-china-led-bloc-membership-in-threat-to-nato-allies</a>.</li><li style="text-align: left;">Bartlett, Kate (2023), “40 More Countries Want to Join BRICS, Says South Africa”, <em>Voice of America</em>, 21.07.2023, Date of Accession: 07.03.2024 from <a href="https://www.voanews.com/a/more-countries-want-to-join-brics-says-south-africa-/7190526.html">https://www.voanews.com/a/more-countries-want-to-join-brics-says-south-africa-/7190526.html</a>.</li><li style="text-align: left;">BRICS 2023 (2023), “BRICS Membership Expansion: Guiding Principles, Standards, Criteria and Procedures”, Date of Accession: 07.03.2024 from <a href="https://brics2023.gov.za/wp-content/uploads/2023/11/BRICS-Membership-expansion-guiding-principles-criteria-and-standards-2023.pdf">https://brics2023.gov.za/wp-content/uploads/2023/11/BRICS-Membership-expansion-guiding-principles-criteria-and-standards-2023.pdf</a>.</li><li style="text-align: left;">BRICS 2023 (2023), “Evolution of BRICS”, Date of Accession: 07.03.2024 from <a href="https://brics2023.gov.za/evolution-of-brics/">https://brics2023.gov.za/evolution-of-brics/</a>.</li><li style="text-align: left;">Britannica.com, “BRICS”, Date of Accession: 07.03.2024 from <a href="https://www.britannica.com/topic/BRICS">https://www.britannica.com/topic/BRICS</a>.</li><li style="text-align: left;">Cai, José Antonio W. (2023), “BRICS+: An alternative to the Western bloc?”, Aceprensa, 28.10.2023, Date of Accession: 07.03.2024 from <a href="https://www.aceprensa.com/english/brics-an-alternative-to-the-western-bloc/">https://www.aceprensa.com/english/brics-an-alternative-to-the-western-bloc/</a>.</li><li style="text-align: left;">Chivvis, Christopher S. & Coşkun, Alper & Geaghan-Breiner, Beatrix (2023), “Türkiye in the Emerging World Order”, Carnegie Endowment for International Peace, 31.10.2023, Date of Accession: 07.03.2024 from <a href="https://carnegieendowment.org/2023/10/31/t-rkiye-in-emerging-world-order-pub-90868">https://carnegieendowment.org/2023/10/31/t-rkiye-in-emerging-world-order-pub-90868</a>.</li><li style="text-align: left;">De Oliveira, Astrid Prange (2023), “A new world order? BRICS nations offer alternative to West”, <em>DW</em>, 04.10.2023, Date of Accession: 07.03.2024 from <a href="https://www.dw.com/en/a-new-world-order-brics-nations-offer-alternative-to-west/a-65124269">https://www.dw.com/en/a-new-world-order-brics-nations-offer-alternative-to-west/a-65124269</a>.</li><li style="text-align: left;">Demircan, Necati (2023), “Is it possible to see Türkiye into BRICS?”, <em>Modern Diplomacy</em>, 26.07.2023, Date of Accession: 07.03.2024 from <a href="https://moderndiplomacy.eu/2023/07/26/is-it-possible-to-see-turkiye-into-brics/">https://moderndiplomacy.eu/2023/07/26/is-it-possible-to-see-turkiye-into-brics/</a>.</li><li style="text-align: left;">Diriöz, Ali Oğuz (2023), “What should be Türkiye’s approach to BRICS?”, <em>Daily Sabah</em>, 19.09.2023, Date of Accession: 07.03.2024 from <a href="https://www.dailysabah.com/opinion/op-ed/what-should-be-turkiyes-approach-to-brics">https://www.dailysabah.com/opinion/op-ed/what-should-be-turkiyes-approach-to-brics</a>.</li><li style="text-align: left;">Instituto de Pesquisa Econômica Aplicada (2014), “Learn about BRICS”, Date of Accession: 07.03.2024 from <a href="https://www.ipea.gov.br/forumbrics/en/learn-about-brics.html#:~:text=As%20a%20group%2C%20BRICS%20has,funds%20to%20finance%20its%20activities">https://www.ipea.gov.br/forumbrics/en/learn-about-brics.html#:~:text=As%20a%20group%2C%20BRICS%20has,funds%20to%20finance%20its%20activities</a>.</li><li style="text-align: left;">Karataş, İbrahim (2023), “Should Turkey Join BRICS?”, <em>Politics Today</em>, 04.09.2023, Date of Accession: 07.03.2024 from <a href="https://politicstoday.org/should-turkey-join-brics/">https://politicstoday.org/should-turkey-join-brics/</a>.</li><li style="text-align: left;">Kupchan, Cliff (2023), “6 Swing States Will Decide the Future of Geopolitics”, <em>Foreign Policy</em>, 06.06.2023, Date of Accession: 07.03.2024 from <a href="https://foreignpolicy.com/2023/06/06/geopolitics-global-south-middle-powers-swing-states-india-brazil-turkey-indonesia-saudi-arabia-south-africa/">https://foreignpolicy.com/2023/06/06/geopolitics-global-south-middle-powers-swing-states-india-brazil-turkey-indonesia-saudi-arabia-south-africa/</a>.</li><li style="text-align: left;">Kurtaran, Gokhan (2023), “Türkiye obvious nation for expanded BRICS, says leading economist”, <em>AA</em>, 12.05.2023, Date of Accession: 07.03.2024 from <a href="https://www.aa.com.tr/en/turkiye/turkiye-obvious-nation-for-expanded-brics-says-leading-economist/2896122">https://www.aa.com.tr/en/turkiye/turkiye-obvious-nation-for-expanded-brics-says-leading-economist/2896122</a>.</li><li style="text-align: left;">Lu, Marcus (2023), “Visualizing the BRICS Expansion in 4 Charts”, <em>Visual Capitalist</em>, 24.08.2023, Date of Accession: 07.03.2024 from <a href="https://www.visualcapitalist.com/visualizing-the-brics-expansion-in-4-charts/">https://www.visualcapitalist.com/visualizing-the-brics-expansion-in-4-charts/</a>.</li><li style="text-align: left;">New Development Bank website, Date of Accession: 07.03.2024 from <a href="https://www.ndb.int/">https://www.ndb.int/</a>.</li><li style="text-align: left;">O’Neill, Jim (2001), “Building Better Global Economic BRICs”, Goldman Sachs, November 2001, Date of Accession: 07.03.2024 from <a href="https://www.goldmansachs.com/intelligence/archive/building-better.html">https://www.goldmansachs.com/intelligence/archive/building-better.html</a>.</li><li style="text-align: left;">Örmeci, Ozan (2024), “BRICS’in Genişlemesi ABD Hegemonyasına Bir Meydan Okuma Mı?”, Uluslararası Politika Akademisi, 05.01.2024, Date of Accession: 07.03.2024 from <a href="https://politikaakademisi.org/2024/01/05/bricsin-genislemesi-abd-hegemonyasina-bir-meydan-okuma-mi/">https://politikaakademisi.org/2024/01/05/bricsin-genislemesi-abd-hegemonyasina-bir-meydan-okuma-mi/</a>.</li><li style="text-align: left;"><em>Press Tv </em>(2023), “China announces desire for Turkey to join BRICS”, 02.09.2023, Date of Accession: 07.03.2024 from <a href="https://www.presstv.ir/Detail/2023/09/02/710130/China-BRICS-Turkey-membership-idea-envoy">https://www.presstv.ir/Detail/2023/09/02/710130/China-BRICS-Turkey-membership-idea-envoy</a>.</li><li style="text-align: left;">RussianPerspective, “Putin's famous Munich Speech 2007”, Date of Accession: 07.03.2024 from <a href="https://www.youtube.com/watch?v=hQ58Yv6kP44">https://www.youtube.com/watch?v=hQ58Yv6kP44</a>.</li><li style="text-align: left;"><em>Turkish Minute</em> (2023), “[OPINION] Is Turkey serious about joining BRICS?”, 02.08.2023, Date of Accession: 07.03.2024 from <a href="https://www.turkishminute.com/2023/08/02/opinion-is-turkey-serious-about-joining-brics/">https://www.turkishminute.com/2023/08/02/opinion-is-turkey-serious-about-joining-brics/</a>.</li><li style="text-align: left;">Ünveren, Burak (2023), “Türkiye'nin BRICS'e katılamayacağı Kur'an'da yazmıyor”, <em>DW Türkçe</em>, 10.12.2023, Date of Accession: 07.03.2024 from <a href="https://www.dw.com/tr/t%C3%BCrkiyenin-bricse-kat%C4%B1lamayaca%C4%9F%C4%B1-kuranda-yazm%C4%B1yor/a-67682398">https://www.dw.com/tr/t%C3%BCrkiyenin-bricse-kat%C4%B1lamayaca%C4%9F%C4%B1-kuranda-yazm%C4%B1yor/a-67682398</a>.</li><li style="text-align: left;"><em>WION</em> (2023), “South Africa's Foreign Minister Naledi Pandor sees India's G20 leadership as opportunity for Global South”, 05.03.2023, Date of Accession: 07.03.2024 from <a href="https://www.wionews.com/world/south-african-foreign-minister-naledi-pandor-sees-indias-g20-leadership-as-opportunity-for-global-south-568817">https://www.wionews.com/world/south-african-foreign-minister-naledi-pandor-sees-indias-g20-leadership-as-opportunity-for-global-south-568817</a>.</li></ul><p> </p><p style="text-align: center;"><strong>FOOTNOTES</strong></p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref1" name="_ftn1">[1]</a> Cliff Kupchan (2023), “6 Swing States Will Decide the Future of Geopolitics”, <em>Foreign Policy</em>, 06.06.2023, Date of Accession: 07.03.2024 from <a href="https://foreignpolicy.com/2023/06/06/geopolitics-global-south-middle-powers-swing-states-india-brazil-turkey-indonesia-saudi-arabia-south-africa/">https://foreignpolicy.com/2023/06/06/geopolitics-global-south-middle-powers-swing-states-india-brazil-turkey-indonesia-saudi-arabia-south-africa/</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref2" name="_ftn2">[2]</a> Britannica.com, “BRICS”, Date of Accession: 07.03.2024 from <a href="https://www.britannica.com/topic/BRICS">https://www.britannica.com/topic/BRICS</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref3" name="_ftn3">[3]</a> Jim O’Neill (2001), “Building Better Global Economic BRICs”, Goldman Sachs, November 2001, Date of Accession: 07.03.2024 from <a href="https://www.goldmansachs.com/intelligence/archive/building-better.html">https://www.goldmansachs.com/intelligence/archive/building-better.html</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref4" name="_ftn4">[4]</a> RussianPerspective, “Putin's famous Munich Speech 2007”, Date of Accession: 07.03.2024 from <a href="https://www.youtube.com/watch?v=hQ58Yv6kP44">https://www.youtube.com/watch?v=hQ58Yv6kP44</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref5" name="_ftn5">[5]</a> Britannica.com, “BRICS”, Date of Accession: 07.03.2024 from <a href="https://www.britannica.com/topic/BRICS">https://www.britannica.com/topic/BRICS</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref6" name="_ftn6">[6]</a> Ozan Örmeci (2024), “BRICS’in Genişlemesi ABD Hegemonyasına Bir Meydan Okuma Mı?”, Uluslararası Politika Akademisi, 05.01.2024, Date of Accession: 07.03.2024 from <a href="https://politikaakademisi.org/2024/01/05/bricsin-genislemesi-abd-hegemonyasina-bir-meydan-okuma-mi/">https://politikaakademisi.org/2024/01/05/bricsin-genislemesi-abd-hegemonyasina-bir-meydan-okuma-mi/</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref7" name="_ftn7">[7]</a> New Development Bank website, Date of Accession: 07.03.2024 from <a href="https://www.ndb.int/">https://www.ndb.int/</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref8" name="_ftn8">[8]</a> BRICS Interbank Cooperation Mechanism website, Date of Accession: 07.02.2024 from <a href="https://xn--90ab5f.xn--p1ai/en/international-multilateral-cooperation/the-brics-interbank-cooperation-mechanism/">https://xn--90ab5f.xn--p1ai/en/international-multilateral-cooperation/the-brics-interbank-cooperation-mechanism/</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref9" name="_ftn9">[9]</a> Instituto de Pesquisa Econômica Aplicada (2014), “Learn about BRICS”, Date of Accession: 07.03.2024 from <a href="https://www.ipea.gov.br/forumbrics/en/learn-about-brics.html#:~:text=As%20a%20group%2C%20BRICS%20has,funds%20to%20finance%20its%20activities">https://www.ipea.gov.br/forumbrics/en/learn-about-brics.html#:~:text=As%20a%20group%2C%20BRICS%20has,funds%20to%20finance%20its%20activities</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref10" name="_ftn10">[10]</a> BRICS 2023 (2023), “BRICS Membership Expansion: Guiding Principles, Standards, Criteria and Procedures”, Date of Accession: 07.03.2024 from <a href="https://brics2023.gov.za/wp-content/uploads/2023/11/BRICS-Membership-expansion-guiding-principles-criteria-and-standards-2023.pdf">https://brics2023.gov.za/wp-content/uploads/2023/11/BRICS-Membership-expansion-guiding-principles-criteria-and-standards-2023.pdf</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref11" name="_ftn11">[11]</a> José Antonio W. Cai (2023), “BRICS+: An alternative to the Western bloc?”, Aceprensa, 28.10.2023, Date of Accession: 07.03.2024 from <a href="https://www.aceprensa.com/english/brics-an-alternative-to-the-western-bloc/">https://www.aceprensa.com/english/brics-an-alternative-to-the-western-bloc/</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref12" name="_ftn12">[12]</a> Kate Bartlett (2023), “40 More Countries Want to Join BRICS, Says South Africa”, <em>Voice of America</em>, 21.07.2023, Date of Accession: 07.03.2024 from <a href="https://www.voanews.com/a/more-countries-want-to-join-brics-says-south-africa-/7190526.html">https://www.voanews.com/a/more-countries-want-to-join-brics-says-south-africa-/7190526.html</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref13" name="_ftn13">[13]</a> <em>WION</em> (2023), “South Africa's Foreign Minister Naledi Pandor sees India's G20 leadership as opportunity for Global South”, 05.03.2023, Date of Accession: 07.03.2024 from <a href="https://www.wionews.com/world/south-african-foreign-minister-naledi-pandor-sees-indias-g20-leadership-as-opportunity-for-global-south-568817">https://www.wionews.com/world/south-african-foreign-minister-naledi-pandor-sees-indias-g20-leadership-as-opportunity-for-global-south-568817</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref14" name="_ftn14">[14]</a> BRICS 2023 (2023), “Evolution of BRICS”, Date of Accession: 07.03.2024 from <a href="https://brics2023.gov.za/evolution-of-brics/">https://brics2023.gov.za/evolution-of-brics/</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref15" name="_ftn15">[15]</a> Necati Demircan (2023), “Is it possible to see Türkiye into BRICS?”, <em>Modern Diplomacy</em>, 26.07.2023, Date of Accession: 07.03.2024 from <a href="https://moderndiplomacy.eu/2023/07/26/is-it-possible-to-see-turkiye-into-brics/">https://moderndiplomacy.eu/2023/07/26/is-it-possible-to-see-turkiye-into-brics/</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref16" name="_ftn16">[16]</a> Astrid Prange de Oliveira (2023), “A new world order? BRICS nations offer alternative to West”, <em>DW</em>, 04.10.2023, Date of Accession: 07.03.2024 from <a href="https://www.dw.com/en/a-new-world-order-brics-nations-offer-alternative-to-west/a-65124269">https://www.dw.com/en/a-new-world-order-brics-nations-offer-alternative-to-west/a-65124269</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref17" name="_ftn17">[17]</a> Emile Amin (2023), “BRICS Plus ve yeni dünya düzeninin temelleri”, <em>Independent Türkçe</em>, 24.08.2023, Date of Accession: 07.03.2024 from <a href="https://www.indyturk.com/node/656646/d%C3%BCnyadan-sesler/brics-plus-ve-yeni-d%C3%BCnya-d%C3%BCzeninin-temelleri">https://www.indyturk.com/node/656646/d%C3%BCnyadan-sesler/brics-plus-ve-yeni-d%C3%BCnya-d%C3%BCzeninin-temelleri</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref18" name="_ftn18">[18]</a> Marcus Lu (2023), “Visualizing the BRICS Expansion in 4 Charts”, <em>Visual Capitalist</em>, 24.08.2023, Date of Accession: 07.03.2024 from <a href="https://www.visualcapitalist.com/visualizing-the-brics-expansion-in-4-charts/">https://www.visualcapitalist.com/visualizing-the-brics-expansion-in-4-charts/</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref19" name="_ftn19">[19]</a> Necati Demircan (2023), “Is it possible to see Türkiye into BRICS?”, <em>Modern Diplomacy</em>, 26.07.2023, Date of Accession: 07.03.2024 from <a href="https://moderndiplomacy.eu/2023/07/26/is-it-possible-to-see-turkiye-into-brics/">https://moderndiplomacy.eu/2023/07/26/is-it-possible-to-see-turkiye-into-brics/</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref20" name="_ftn20">[20]</a> <em>Turkish Minute</em> (2023), “[OPINION] Is Turkey serious about joining BRICS?”, 02.08.2023, Date of Accession: 07.03.2024 from <a href="https://www.turkishminute.com/2023/08/02/opinion-is-turkey-serious-about-joining-brics/">https://www.turkishminute.com/2023/08/02/opinion-is-turkey-serious-about-joining-brics/</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref21" name="_ftn21">[21]</a> Baris Balci & Selcan Hacaoglu (2022), “Turkey Seeks to Be First NATO Member to Join China-Led SCO”, <em>Bloomberg</em>, 17.09.2022, Date of Accession: 07.03.2024 from <a href="https://www.bloomberg.com/news/articles/2022-09-17/turkey-seeks-china-led-bloc-membership-in-threat-to-nato-allies">https://www.bloomberg.com/news/articles/2022-09-17/turkey-seeks-china-led-bloc-membership-in-threat-to-nato-allies</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref22" name="_ftn22">[22]</a> Necati Demircan (2023), “Is it possible to see Türkiye into BRICS?”, <em>Modern Diplomacy</em>, 26.07.2023, Date of Accession: 07.03.2024 from <a href="https://moderndiplomacy.eu/2023/07/26/is-it-possible-to-see-turkiye-into-brics/">https://moderndiplomacy.eu/2023/07/26/is-it-possible-to-see-turkiye-into-brics/</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref23" name="_ftn23">[23]</a> Gokhan Kurtaran (2023), “Türkiye obvious nation for expanded BRICS, says leading economist”, <em>AA</em>, 12.05.2023, Date of Accession: 07.03.2024 from <a href="https://www.aa.com.tr/en/turkiye/turkiye-obvious-nation-for-expanded-brics-says-leading-economist/2896122">https://www.aa.com.tr/en/turkiye/turkiye-obvious-nation-for-expanded-brics-says-leading-economist/2896122</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref24" name="_ftn24">[24]</a> <em>Press Tv </em>(2023), “China announces desire for Turkey to join BRICS”, 02.09.2023, Date of Accession: 07.03.2024 from <a href="https://www.presstv.ir/Detail/2023/09/02/710130/China-BRICS-Turkey-membership-idea-envoy">https://www.presstv.ir/Detail/2023/09/02/710130/China-BRICS-Turkey-membership-idea-envoy</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref25" name="_ftn25">[25]</a> Christopher S. Chivvis & Alper Coşkun & Beatrix Geaghan-Breiner (2023), “Türkiye in the Emerging World Order”, Carnegie Endowment for International Peace, 31.10.2023, Date of Accession: 07.03.2024 from <a href="https://carnegieendowment.org/2023/10/31/t-rkiye-in-emerging-world-order-pub-90868">https://carnegieendowment.org/2023/10/31/t-rkiye-in-emerging-world-order-pub-90868</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref26" name="_ftn26">[26]</a> Ali Oğuz Diriöz (2023), “What should be Türkiye’s approach to BRICS?”, <em>Daily Sabah</em>, 19.09.2023, Date of Accession: 07.03.2024 from <a href="https://www.dailysabah.com/opinion/op-ed/what-should-be-turkiyes-approach-to-brics">https://www.dailysabah.com/opinion/op-ed/what-should-be-turkiyes-approach-to-brics</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref27" name="_ftn27">[27]</a> İbrahim Karataş (2023), “Should Turkey Join BRICS?”, <em>Politics Today</em>, 04.09.2023, Date of Accession: 07.03.2024 from <a href="https://politicstoday.org/should-turkey-join-brics/">https://politicstoday.org/should-turkey-join-brics/</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref28" name="_ftn28">[28]</a> <em>Ibid</em>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref29" name="_ftn29">[29]</a> Burak Ünveren (2023), “Türkiye'nin BRICS'e katılamayacağı Kur'an'da yazmıyor”, <em>DW Türkçe</em>, 10.12.2023, Date of Accession: 07.03.2024 from <a href="https://www.dw.com/tr/t%C3%BCrkiyenin-bricse-kat%C4%B1lamayaca%C4%9F%C4%B1-kuranda-yazm%C4%B1yor/a-67682398">https://www.dw.com/tr/t%C3%BCrkiyenin-bricse-kat%C4%B1lamayaca%C4%9F%C4%B1-kuranda-yazm%C4%B1yor/a-67682398</a>.</p></div>Ozan Örmeci Makaleleri (Ozan Örmeci Articles)http://www.blogger.com/profile/05589148767326837798noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6431905393902518131.post-50891367263393963162024-03-06T05:48:00.000-08:002024-03-06T05:48:11.094-08:002024 Portekiz Parlamento Seçimleri<p style="text-align: center;"></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEivUf8q0h8O2yzgcO919Q7j8n1hcssCG9uljkch9-arJVIbqRKm-9DBH5Ue8HvZh57CeGCrPuLc4LphEraG-4wmJ1reMlvSjKOCOO4_qULphgQs6FcdCzGfNtG9hTGLEAH-6QsEQl1NNJLgN6_h5S9VBg-sU-B33EVSiuddpA16ZvoOUeVPuv_pHD0GVmdq/s819/2024%20portekiz.png" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="489" data-original-width="819" height="247" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEivUf8q0h8O2yzgcO919Q7j8n1hcssCG9uljkch9-arJVIbqRKm-9DBH5Ue8HvZh57CeGCrPuLc4LphEraG-4wmJ1reMlvSjKOCOO4_qULphgQs6FcdCzGfNtG9hTGLEAH-6QsEQl1NNJLgN6_h5S9VBg-sU-B33EVSiuddpA16ZvoOUeVPuv_pHD0GVmdq/w414-h247/2024%20portekiz.png" width="414" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><br /></div><p></p><p style="text-align: justify;"><strong>Giriş</strong></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: justify;"><p>1980’lerden beri Avrupa Birliği (AB) üyesi önemli bir Avrupa devleti olan Portekiz’de, yeni hükümeti belirlemek için 10 Mart 2024 tarihinde genel seçimler yapılacaktır. Son yıllarda genelde sosyalist yönetimlerce idare edilen ve bu açıdan solun güçlü olduğu Avrupa ülkelerinden birisi olarak sivrilen Portekiz’de, bu defa seçim öncesinde yapılan anketler, merkez sağın sandıktan zaferle çıkabileceğini ortaya koymaktadır. Üstelik, 2024 yılı Nisan ayında, ülkedeki demokratik düzenin yolunu açan Karanfil Devrimi’nin 50. yıldönümü kutlanacaktır. Bu nedenle, 2024 Portekiz genel seçimleri, analiz gerektiren önemli bir siyasal gelişme olarak öne çıkmaktadır. Bu bağlamda, bu yazıda Portekiz’in siyasi tarihine kısaca değindikten sonra, Portekiz hakkında bilgi sahibi olmamızı sağlayacak bazı verileri özetleyecek, daha sonra Portekiz siyasal sistemini özetleyecek ve son olarak 2024 genel seçimlerini analiz edeceğim.</p><p><strong>Kısa Portekiz Siyasi Tarihi</strong></p><p>Sömürgecilik tarihi açısından önemli bir ülke olan Portekiz, 1822 dolaylarında henüz monarşik rejim devam ederken ilk yazılı anayasasını yapmış, 20. yüzyıl başlarında, 5 Ekim 1910 tarihinde de bir halk devrimi ile Cumhuriyet rejimine geçiş sağlayarak, Birinci Cumhuriyetini kurmuştur. Ancak ülkede Birinci Dünya Savaşı sonrasında başlayan ekonomik sorunlar ve siyasi istikrarsızlık nedeniyle 1926 yılında askeri darbe ile Birinci Cumhuriyet dönemi görece kısa bir zaman içerisinde sona ererken, 1933-1974 döneminde, Portekiz’de, korporatizm esaslarına dayalı otoriter İkinci Cumhuriyet veya Yeni Devlet (<em>Estado Novo</em>) dönemi yaşanmıştır. Daha çok, 1932-1968 döneminde ülkenin Başbakanı olarak görev yapan António de Oliveira Salazar’la özdeşleşen bu dönemde, Portekiz, Katolisizm esaslarına dayalı koyu bir muhafazakârlık, aşırı milliyetçilik (faşizm) ve devletçi korporatist ekonomik model temelinde daha dışa kapalı ve otoriter bir rejim inşa etmiştir. Bu dönemde Avrupa bütünleşmesine henüz eklemlenemeyen Portekiz, buna karşın anti-komünist duruşu sayesinde Amerika Birleşik Devletleri (ABD) ile yakın ilişkiler kurmuş ve 1949 yılında NATO’nun kurucu devletlerinden birisi olmayı başarmıştır. Bu süreçte, koloni yönetimlerini sürdürebilmek için Portekiz Sömürge Savaşları (1961-1974) adı verilen süreçte Afrika’da Angola, Mozambik ve Gine-Bissau gibi ülkelerde uyguladığı sert ve bağımsızlık karşıtı politikalarla meşruiyeti azalan Salazar’ın yaşlandığı dönemde ise, onun kurduğu İkinci Cumhuriyeti -1968-1974 döneminde Başbakanlık yapan- Marcelo Caetano devam ettirmiştir</p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEizL5tVAc9b7jckB9SbuawazrCgqiePyUFuP3AGpq8CCQVjej9iiEyZcpeF2Hm2FUyH6IZd2GYivauqPs2qgCUA-sQoJdDdutIwggfAb4wopGmIHU2L6fwkBRs4AZdzC9L1SCQn7JVpBHnpG5CtkWn8X6vRBUiGwp6u9_8SeSMzQpPQKGsRRQKHF65NsUwm/s293/salazar.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="293" data-original-width="220" height="293" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEizL5tVAc9b7jckB9SbuawazrCgqiePyUFuP3AGpq8CCQVjej9iiEyZcpeF2Hm2FUyH6IZd2GYivauqPs2qgCUA-sQoJdDdutIwggfAb4wopGmIHU2L6fwkBRs4AZdzC9L1SCQn7JVpBHnpG5CtkWn8X6vRBUiGwp6u9_8SeSMzQpPQKGsRRQKHF65NsUwm/s1600/salazar.jpg" width="220" /></a></div><p style="text-align: center;"><em>António de Oliveira Salazar</em></p><p>25 Nisan 1974 tarihinde, sol görüşlü subaylar ve halkın katılımıyla Karanfil Devrimi (<em>Revolução dos Cravos</em>) adı verilen barışçıl bir sürecin ardından yeniden demokrasiye dönen Portekiz’de, bu tarihten itibaren demokratikleşme reformlarına ve Avrupa entegrasyonuna büyük önem verilmiş ve ülke, 1986 yılında bugünkü AB’nin öncüsü olan Avrupa Ekonomik Topluluğu-AET’ye tam üye -İspanya ile birlikte- olmuştur. Bu bağlamda, Portekiz ile İspanya’nın 20. yüzyıl tarihleri oldukça benzer olmuş ve her iki ülke de görece uzun otoriter yönetimlerin ardından (İspanya’daki Francisco Franco rejimi) diğer Batı Avrupa ülkeleri gibi demokratik ve sivil yönetimler inşa edilmeye başlanmıştır. Günümüzde, Portekiz’de halen 1974’te başlayan Üçüncü Cumhuriyet rejiminin devam ettiği kabul edilmektedir. Bu rejimin anayasası ise 1976 yılında kabul edilmiştir.</p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiLOqhOQntpOG6uHHL_Lhwy4BAGqbQntHC1m_rHlhxDZKmtLshdJxG9EoWyFLP8TpETs2ElIzQ40tQGTlfPz0x5cksY_COoQwVYmrHY5jhlteGmw91ghfOb5ixuvxiDSBC3ksyg0qp-biQNgYs6_XbujqsrAqodClP4X2QUaEFh-41wOkDjw-2I6ZCezBVn/s669/karanfil%20devrimi%201974.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="669" data-original-width="500" height="394" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiLOqhOQntpOG6uHHL_Lhwy4BAGqbQntHC1m_rHlhxDZKmtLshdJxG9EoWyFLP8TpETs2ElIzQ40tQGTlfPz0x5cksY_COoQwVYmrHY5jhlteGmw91ghfOb5ixuvxiDSBC3ksyg0qp-biQNgYs6_XbujqsrAqodClP4X2QUaEFh-41wOkDjw-2I6ZCezBVn/w294-h394/karanfil%20devrimi%201974.jpg" width="294" /></a></div><p style="text-align: center;"><em>Karanfil Devrimi (1974)</em></p><p>1974’ten itibaren Portekiz’de yapılan demokratik genel seçimler sonucunda genelde merkez sol ve merkez sağ eğilimli siyasetçiler üstünlük sağlamış ve ülkenin hem Başbakan, hem de Cumhurbaşkanları, neredeyse her seferinde solcu Sosyalist Parti mensubu veya merkez sağa yakın Sosyal Demokrat Parti siyasetçileri arasından seçilmiştir. Nitekim anayasal rejime geçilmesinin ardından Portekiz Sosyalist Partisi (PS) adına Başbakan seçilen Mário Soares (1976-1978) ile başlayan bu gelenek, ilerleyen yıllarda merkez/merkez sağ eğilimli Portekiz Sosyal Demokrat Partisi (PDS) lideri Francisco Sá Carneiro (1980-1980), yine PDS’li Francisco Pinto Balsemão (1981-1983), bir kez daha sosyalist (PS’li) Mário Soares (1983-1985), PDS’li Aníbal Cavaco Silva (1985-1995), şimdilerde Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri olarak görev yapan sosyalist António Guterres (1995-2002), PDS’li liderler José Manuel Barroso (2002-2004) ile Pedro Santana Lopes (2004-2005), sosyalist José Sócrates (2005-2011), PDS’li Pedro Passos Coelho (2011-2015) ve sosyalist António Costa (2015-2024) devam etmiştir. 1976’dan itibaren ülkede Cumhurbaşkanlığı makamı için de demokratik seçimler düzenli olarak yapılırken, bu seçimleri ilk olarak devrim kahramanlarından asker kökenli António Ramalho Eanes (1976-1981, 1981-1986), daha sonra ise Portekiz Sosyalist Partisi (PS) adayları kazanmış ve bu süreçte Mário Soares (1986-1991, 1991-1995) ve Jorge Sampaio (1996-2001, 2001-2006) gibi sol görüşlü Başbakanlar görev yapmıştır. 2006’dan beri ise, merkez sağa yakın olan Portekiz Sosyal Demokrat Partisi (PDS) sosyalistlere üstünlük sağlamış ve Aníbal Cavaco Silva (2006-2011, 2011-2016) ve Marcelo Rebelo de Sousa (2016-2021, 2021-) gibi Cumhurbaşkanları ülkede işbaşı yapmışlardır. Bu anlamda, Portekiz, dünyada sol siyasetin sağ siyasetle eşit düzeyde rekabet edebildiği az sayıdaki ülkeden birisidir.</p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiWfa4KUhxgG7Dv2d04rsurqPI94jhn1eHXQ92-dBY5yq6TabeFsvOtcRfoFuowzZj6hgyoeE2rT_pS35_uShhLaG1F8dPPZZTkeEaN5OJwMyYZ42zXSWH18U2MKRmK2kR7CA5Rn2TSRE_aiZoILddMv6YZxvf8UjqsOMV9XPskI53FJz8YFyzsV2_VHNaa/s640/guterres.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="480" data-original-width="640" height="240" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiWfa4KUhxgG7Dv2d04rsurqPI94jhn1eHXQ92-dBY5yq6TabeFsvOtcRfoFuowzZj6hgyoeE2rT_pS35_uShhLaG1F8dPPZZTkeEaN5OJwMyYZ42zXSWH18U2MKRmK2kR7CA5Rn2TSRE_aiZoILddMv6YZxvf8UjqsOMV9XPskI53FJz8YFyzsV2_VHNaa/s320/guterres.jpg" width="320" /></a></div><p style="text-align: center;"><em>Başbakanlığı döneminde genç António Guterres</em></p><p><strong>Portekiz Hakkında Bazı Veriler</strong></p><p>Avrupa’nın güneybatısında İber Yarımadası üzerinde bulunan ve Avrupa kıtasının en batısındaki ülke olarak bilinen Portekiz, kuzeyden ve doğudan İspanya ile, güneyden ve batıdan ise Atlas Okyanusu ile çevrilidir. Atlas Okyanusu’nun kuzey yarım küredeki bölümünde bulunan Azorlar ve Madeira takımadaları da -özerk yönetimleriyle birlikte- Portekiz’in birer parçasıdır. Yüzölçümü 92.212 kilometrekare ile görece küçük olan (dünyada 109. sırada) Portekiz, 10,5 milyonluk toplam nüfusuyla dünyada 89. en kalabalık devlet durumundadır. Başkenti Lizbon olan Portekiz, yüzde 80’e yakın Katolik nüfusuyla<a href="#_ftn1" name="_ftnref1">[1]</a>, Katolisizmin laikleşmiş yorumunun ağır bastığı bir ülkedir. Portekiz’de resmi dil Portekizce olup, Mirand dili veya Mirandaca da yerel bir resmi dil olarak devlet katında ve anayasal düzende kabul görmüştür. Portekiz nüfusunun yüzde 95’ini Portekizliler oluştururken, Afrika, Asya, Güney Amerika gibi ülkelerden göçmüş yüzde 5’lik bir nüfus da ülke içerisinde yaşamaktadır.<a href="#_ftn2" name="_ftnref2">[2]</a></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg87Zq86bweJoaf9NhsUgaIhfKhkN_nBGi__ucFCfY1O3ih6QOqkglrBB5k2Q8ooUyZ7IVt-a1MvFQ57V82-Ru2HvFoTTf1fYXuWaXvsjvEVok7QT5n7UGptZutv_QCbY5CsFx3UXJb5-_TEU1vHLaPhYey1qJaiLKoFo3ZKM1PsqN9MmPx5SgHh3iUA8Xx/s1073/portekiz%20haritas%C4%B1.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="595" data-original-width="1073" height="331" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg87Zq86bweJoaf9NhsUgaIhfKhkN_nBGi__ucFCfY1O3ih6QOqkglrBB5k2Q8ooUyZ7IVt-a1MvFQ57V82-Ru2HvFoTTf1fYXuWaXvsjvEVok7QT5n7UGptZutv_QCbY5CsFx3UXJb5-_TEU1vHLaPhYey1qJaiLKoFo3ZKM1PsqN9MmPx5SgHh3iUA8Xx/w598-h331/portekiz%20haritas%C4%B1.jpg" width="598" /></a></div><p style="text-align: center;"><em>Portekiz haritası</em></p><p>Portekiz, 277 milyon dolarlık toplam ekonomik büyüklüğüyle (GDP), dünyada ekonomisi en gelişmiş 50. devlet durumundadır. Portekiz, yaklaşık yıllık 27.000 dolarlık kişi başına düşer gelirle ise, dünya sıralamasında 41.liği elde etmiştir. Bu anlamda, ekonomisi gelişmiş bir ülke olan Portekiz, en zengin ve gelişmiş Avrupalı ülkeler liginde ise değildir. Portekiz’in ekonomik gelişimi ve üstün performansı, -İspanya’ya benzer şekilde- ülkenin AB üyesi olduktan sonra yaptığı reformlarla mümkün olabilmiştir. Portekiz, BM’nin hazırladığı İnsani Gelişmişlik Endeksi’nde de 38. sırada yer almakta<a href="#_ftn3" name="_ftnref3">[3]</a> ve iyi bir performans göstermektedir. Günümüzde BM Genel Sekreteri Guterres ile birlikte en çok tanınan Portekizli ise ünlü futbolcu Cristiano Ronaldo’dur.</p><p><strong>Portekiz Siyasal Sistemi </strong></p><p>Üniter yarı-Başkanlık sistemi esaslarına göre kurgulan Portekiz Üçüncü Cumhuriyet rejiminde, iki turlu seçim sonucunda yüzde 50+1 oyla 5 yıllığına ve 2 dönem seçilebilen Cumhurbaşkanı<a href="#_ftn4" name="_ftnref4">[4]</a>, ülkedeki en yüksek siyasi makam ve silahlı kuvvetlerin Başkomutanı olmakla birlikte, yürütme konusunda asıl yetki makamı Başbakanlıktır. Cumhurbaşkanı’nın yasama konusunda da ciddi bir yetkisi bulunmamaktadır. Bu anlamda, Portekiz, Fransa gibi Cumhurbaşkanı’nın üstte olduğu bir yarı-Başkanlık sistemine sahip değildir ve Portekiz’in siyasal sistemi parlamenter sisteme daha yakındır.</p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhLUubL55FyrzxJp0c6y_kg6b5kO9d7xzad_cttFrlDKOHAj2MMea9wXnQSECmdgG2QOpzkWrf-oUSKGbamOThU24r-oFFSYHedX00i3W7e0D6A_Zwskuup1SwU5VAABYLDhn89IST2IW-TcHj9CKvVu2omt3zmfrvsJKkiquGwlK2ZINH6IV7Ft24X9HlI/s1200/Marcelo_Rebelo_de_Sousa_(Web_Summit).jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1200" data-original-width="800" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhLUubL55FyrzxJp0c6y_kg6b5kO9d7xzad_cttFrlDKOHAj2MMea9wXnQSECmdgG2QOpzkWrf-oUSKGbamOThU24r-oFFSYHedX00i3W7e0D6A_Zwskuup1SwU5VAABYLDhn89IST2IW-TcHj9CKvVu2omt3zmfrvsJKkiquGwlK2ZINH6IV7Ft24X9HlI/s320/Marcelo_Rebelo_de_Sousa_(Web_Summit).jpg" width="213" /></a></div><p style="text-align: center;"><em>Portekiz’in mevcut Cumhurbaşkanı Marcelo Rebelo de Sousa</em></p><p>Cumhurbaşkanı tarafından seçim sonuçlarına uygun olarak atanan ve gerekirse görevden alınabilen Başbakan ise, genel seçimler sonucunda ortaya çıkan parlamento aritmetiğine göre güvenoyu alarak görevine başlamaktadır. Başbakan için dönem süresi olmamakla birlikte, 2023 yılı sonlarında adı bir yolsuzluk skandalına karışan ülkenin 13. Başbakanı ve 3 dönem üst üste seçilen sosyalist António Costa, sonraki seçimde aday olmayacaktır.<a href="#_ftn5" name="_ftnref5">[5]</a> Bu bağlamda, yıllardır solun hüküm sürdüğü Portekiz’de, Karanfil Devrimi’nin 50. yıldönümünde merkez sağın yeniden iktidara gelme ihtimalinin belirmesi, 2024 genel seçimlerini oldukça ilginç, hatta belki de tarihi kılmaktadır.</p><p>Yasamadan sorumlu Portekiz Cumhuriyet Meclisi (<em>Assembleia da República</em>) ise, 230 üyeli tek kamaralı bir halk meclisidir.<a href="#_ftn6" name="_ftnref6">[6]</a> Nispi temsil seçim sistemi uygulanan ve oyların D’Hondt yöntemiyle sayıldığı Portekiz’de, görev süresi sona eren mecliste 120 sandalye ile birinci durumdaki parti PS (Portekiz Sosyalist Partisi) idi. İkinci büyük parti/grup ise 75 milletvekilliği olan merkez sağ eğilimli PDS (Portekiz Sosyal Demokrat Partisi) idi.</p><p><strong>2024 Genel Seçimleri Analizi</strong></p><p>Başbakan Costa’nın adının karıştığı skandalla yıpranan Portekiz Sosyalist Partisi-PS, bu defa seçimlere ekonomist olan 1977 doğumlu genç lideri Pedro Nuno Santos önderliğinde girmektedir. 2015-2019 döneminde Parlamento İşlerinden Sorumlu Devlet Bakanı olarak görev yapan Santos, 2019-2023 döneminde ise Altyapı ve Konut Bakanlığı görevini üstlenmiş deneyimli ve popüler bir isimdir. 2023 yılı Aralık ayında Costa’nın yerine partisinin yeni Genel Başkanı seçilen Santos, sosyalist gelenekten yetişmiş parlak bir isim olmasına karşın, bu seçimde partisini zafere taşıma ihtimali yüksek değildir. Mart ayı başında yapılan güncel anketlere göre, Santos ve PS’nin bu seçimde kararsızlar dağıtılmadan yüzde 22 civarında oy alabileceği görülmektedir ki, kararsızlar dağıtılınca bu oran muhtemelen yüzde 30 civarlarına yükselecek olsa da, PS’nin seçim sonucunda iktidarı kaybetmesi beklenmektedir.<a href="#_ftn7" name="_ftnref7">[7]</a></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhJLabV7A3Z6BfskmfmSVsvgRtdTZiDI-gkwPrYpwQf2gPuHfrEFnyzIXbhv87P5oh3MJwYtgbSaovdZgLNfMW1jx1XenrBPxzQGa0YOjRJk5PB5RyUyharXDGsqz5cD2Ct2AO48ggWAa04Uh_B4ED9DXquAK9tM0oHVMJFaQHZ5Y_xUxbx9fHep6Wk5DY3/s603/Pedro_Nuno_Santos,_projecto_da_alta_velocidade_Lisboa-Porto-Vigo_(2022-10-01),_cropped.png" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="603" data-original-width="433" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhJLabV7A3Z6BfskmfmSVsvgRtdTZiDI-gkwPrYpwQf2gPuHfrEFnyzIXbhv87P5oh3MJwYtgbSaovdZgLNfMW1jx1XenrBPxzQGa0YOjRJk5PB5RyUyharXDGsqz5cD2Ct2AO48ggWAa04Uh_B4ED9DXquAK9tM0oHVMJFaQHZ5Y_xUxbx9fHep6Wk5DY3/s320/Pedro_Nuno_Santos,_projecto_da_alta_velocidade_Lisboa-Porto-Vigo_(2022-10-01),_cropped.png" width="230" /></a></div><p style="text-align: center;"><em>Pedro Nuno Santos</em></p><p>PS’nin aksine, Temmuz 2022’den beri ana muhalefet lideri ve PDS Genel Başkanı olarak sivrilen 1973 doğumlu Luís Montenegro, yıllar sonra ve üç dönem sosyalist iktidarın ardından, bu seçimde partisini ve merkez sağı iktidara taşıyabilecek güçlü bir aday profili sergilemektedir. 2002-2018 döneminde partisi adına milletvekilliği ve 2011-2017 döneminde PDS Parlamento Grubu Başkanlığı yapan Montenegro, TAP Air Portugal’ın özelleştirilmesini savunarak seçim öncesinde liberallere de göz kırpmaktadır.<a href="#_ftn8" name="_ftnref8">[8]</a> Güncel anketlere göre, PSD ve Montenegro’nun bu seçimde yüzde 30’un üzerinde yüksek bir oya ulaşması ve sandıktan birinci parti olarak çıkarak ve bir tür koalisyon hükümeti kurarak iktidara gelmesi olasıdır.<a href="#_ftn9" name="_ftnref9">[9]</a> PSD’yi bu seçimde güçlü kılan faktör ise, PS ve önceki Başbakan Costa’nın yolsuzluklarla anılması ve yolsuzluk olgusunun seçim öncesinde ülkedeki ana siyasi gündem maddesi olmasıdır.<a href="#_ftn10" name="_ftnref10">[10]</a></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgHEKWnD_eN6C4MBOPoSa-IX6XLs6YzQneouqr8_XMrBF-vkUbx4GAZweTK5dM_uo15ml6BKv_gCB5RE6c6L8LJ5xoMPYRTLTKaRAew0DbrisEuUc_yT6MeJV1t08l2DdcxkGIDvr_IaMH67P7b8GRFvGpc02pYj0FXzcXj_X7Yt7FGv8sFVkolZKRa5Zn0/s1071/Lu%C3%ADs_Montenegro_2022.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1071" data-original-width="800" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgHEKWnD_eN6C4MBOPoSa-IX6XLs6YzQneouqr8_XMrBF-vkUbx4GAZweTK5dM_uo15ml6BKv_gCB5RE6c6L8LJ5xoMPYRTLTKaRAew0DbrisEuUc_yT6MeJV1t08l2DdcxkGIDvr_IaMH67P7b8GRFvGpc02pYj0FXzcXj_X7Yt7FGv8sFVkolZKRa5Zn0/s320/Lu%C3%ADs_Montenegro_2022.jpg" width="239" /></a></div><p style="text-align: center;"><em>Luís Montenegro</em></p><p>Ülkede çıkışta olan bir diğer siyasi parti ise, 2019 yılında André Ventura tarafından kurulan aşırı sağ çizgideki Chega! (Yeter!) adlı siyasi partidir. Avrupa Parlamentosu içerisinde de aşırı sağcı Kimlik ve Demokrasi Partisi (ID) grubunda yer alan ve İspanya’daki aşırı sağcı Vox partisi ile kardeş parti durumundaki<a href="#_ftn11" name="_ftnref11">[11]</a> Chega!, anketlerde göre bu seçimde yüzde 13’ün üzerinde oy alarak<a href="#_ftn12" name="_ftnref12">[12]</a>, -ki <em>The Guardian</em> için bu konuda bir makale yazan John Henley, yüzde 18’e kadar çıkabileceklerini yazmıştır<a href="#_ftn13" name="_ftnref13">[13]</a>- koalisyon formülleri için kilit partilerden birisi haline gelebilir. Ülkedeki diğer partilerin (liberal çizgideki Liberal Girişim-IL, komünist Portekiz Komünist Partisi-PCP ve eko-sosyalist Sol Blok-BE) ise yüksek oy oranlarına ulaşması beklenmemektedir.</p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEglcSKu3nNrWn_ktRC5WLeSxdbHZqX0aEQHtkuKDQ7AfH9rDwwHEWnxOJptySdZDOV-V02QPmFfyCuKqoH5FgIDAhrhknIpqjXSVfv8Q8CoEePIc5WJR112eEc37qUIoyfici62i6m0z7gyoBDGXWafleXdx-XWjSXBbcV3gL5ierir1qYtKI3jU9ltGTvP/s709/Andr%C3%A9_Ventura_(Agencia_LUSA,_Entrevista_Presidenciais_2021),_cropped.png" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="709" data-original-width="498" height="260" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEglcSKu3nNrWn_ktRC5WLeSxdbHZqX0aEQHtkuKDQ7AfH9rDwwHEWnxOJptySdZDOV-V02QPmFfyCuKqoH5FgIDAhrhknIpqjXSVfv8Q8CoEePIc5WJR112eEc37qUIoyfici62i6m0z7gyoBDGXWafleXdx-XWjSXBbcV3gL5ierir1qYtKI3jU9ltGTvP/w183-h260/Andr%C3%A9_Ventura_(Agencia_LUSA,_Entrevista_Presidenciais_2021),_cropped.png" width="183" /></a></div><p style="text-align: center;"><em>André Ventura</em></p><p>Seçim sonucunda ortaya çıkabilecek koalisyon formüllerine bakılacak olursa, merkez sağ PSD’nin aşırı sağcı Chega! ile koalisyona sıcak bakmadığı bilinmektedir. Bu nedenle, sandıktan birinci çıkması muhtemel merkez sağ çizgide PSD, Rui Rocha liderliğindeki merkez-liberal çizgideki IL (Liberal Girişim) partisi ile dışarıdan destekli bir koalisyon hükümeti kurmayı deneyebilir. PS ise, meclis aritmetiği izin verir ve PSD hükümeti kuramazsa, Paulo Raimundo liderliğindeki PCP ve Mariana Mortágua liderliğindeki BE ile sol-aşırı sol ittifakını kurarak bir kez daha iktidara gelebilir.</p><p><strong>Sonuç</strong></p><p>Sonuç olarak, Karanfil Devrimi’nin 50. yıldönümü yaklaşırken, Avrupa’da solun kalelerinden Portekiz’de işler solcular için pek de iyi gitmemektedir. Bunun sebebi ise, kuşkusuz, dünya genelinde sol siyasetin düşüşe geçmesi olarak belirtilebilir. Ancak İspanya’da Pedro Sanchez ve PSOE’nin başarısı düşünüldüğünde, Portekiz’de PS’nin performansı elbette tartışmaya açıktır.</p><p><strong>Kapak fotoğrafı: </strong>(soldan sağa: Mariana Mortagua, Luis Montenegro, Andre Ventura ve Pedro Nuno)<a href="#_ftn14" name="_ftnref14">[14]</a></p><p style="text-align: right;">Doç. Dr. Ozan ÖRMECİ</p><p> </p><p style="text-align: center;"><strong>KAYNAKÇA</strong></p><ul><li style="text-align: left;">Assembleia da República, Erişim Tarihi: 06.03.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.parlamento.pt/sites/EN">https://www.parlamento.pt/sites/EN</a>.</li><li style="text-align: left;">Britannica.com, “Portugal”, Erişim Tarihi: 06.03.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.britannica.com/place/Portugal">https://www.britannica.com/place/Portugal</a>.</li><li style="text-align: left;"><em>CNN Portugal</em> (2024), “Tracking Poll: AD afasta-se do PS com o melhor resultado em 11 dias”, Erişim Tarihi: 06.03.2024, Erişim Adresi: <a href="https://cnnportugal.iol.pt/tracking-poll/trackingpoll24/tracking-poll-ad-afasta-se-do-ps-com-o-melhor-resultado-em-11-dias/20240305/65e76768d34e8d13c9b87b09">https://cnnportugal.iol.pt/tracking-poll/trackingpoll24/tracking-poll-ad-afasta-se-do-ps-com-o-melhor-resultado-em-11-dias/20240305/65e76768d34e8d13c9b87b09</a>.</li><li style="text-align: left;"><em>Euronews</em> (2016), “The Portuguese presidental election guide”, 20.01.2016, Erişim Tarihi: 06.03.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.euronews.com/2016/01/20/the-portuguese-presidental-election-guide">https://www.euronews.com/2016/01/20/the-portuguese-presidental-election-guide</a>.</li><li style="text-align: left;">Goncalves, Sergio & Khalip, Andrei (2023), “Portugal's Social Democratic Party contender for PM wants full privatisation of airline TAP”, <em>Reuters</em>, 05.12.2023, Erişim Tarihi: 06.03.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.reuters.com/business/aerospace-defense/portugals-social-democratic-party-contender-pm-wants-full-privatisation-airline-2023-12-05/">https://www.reuters.com/business/aerospace-defense/portugals-social-democratic-party-contender-pm-wants-full-privatisation-airline-2023-12-05/</a>.</li><li style="text-align: left;">Henley, John (2024), “Portugal election: who are the key players and what is at stake?”, <em>The Guardian</em>, 29.02.2024, Erişim Tarihi: 06.03.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.theguardian.com/world/2024/feb/29/portugal-election-who-are-the-key-players-and-what-is-at-stake">https://www.theguardian.com/world/2024/feb/29/portugal-election-who-are-the-key-players-and-what-is-at-stake</a>.</li><li style="text-align: left;">Portugal.com (2024), “Guide to Portugal’s 2024 Elections”, 04.03.2024, Erişim Tarihi: 06.03.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.portugal.com/history-and-culture/guide-to-portugals-2024-elections/">https://www.portugal.com/history-and-culture/guide-to-portugals-2024-elections/</a>.</li><li style="text-align: left;">UNDP Human Development Reports, “Human Development Insights”, Erişim Tarihi: 06.03.2024, Erişim Adresi: <a href="https://hdr.undp.org/data-center/country-insights#/ranks">https://hdr.undp.org/data-center/country-insights#/ranks</a>.</li><li style="text-align: left;">Wikipedia, “2024 Portuguese legislative election”, Erişim Tarihi: 06.03.2024, Erişim Adresi: <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/2024_Portuguese_legislative_election">https://en.wikipedia.org/wiki/2024_Portuguese_legislative_election</a>.</li><li style="text-align: left;">World Factbook, “Portugal”, Erişim Tarihi: 06.03.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/portugal/">https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/portugal/</a>.</li></ul><p style="text-align: center;"><strong>DİPNOTLAR</strong></p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref1" name="_ftn1">[1]</a> World Factbook, “Portugal”, Erişim Tarihi: 06.03.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/portugal/">https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/portugal/</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref2" name="_ftn2">[2]</a> <em>A.g.e.</em></p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref3" name="_ftn3">[3]</a> UNDP Human Development Reports, “Human Development Insights”, Erişim Tarihi: 06.03.2024, Erişim Adresi: <a href="https://hdr.undp.org/data-center/country-insights#/ranks">https://hdr.undp.org/data-center/country-insights#/ranks</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref4" name="_ftn4">[4]</a> <em>Euronews</em> (2016), “The Portuguese presidental election guide”, 20.01.2016, Erişim Tarihi: 06.03.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.euronews.com/2016/01/20/the-portuguese-presidental-election-guide">https://www.euronews.com/2016/01/20/the-portuguese-presidental-election-guide</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref5" name="_ftn5">[5]</a> John Henley (2024), “Portugal election: who are the key players and what is at stake?”, <em>The Guardian</em>, 29.02.2024, Erişim Tarihi: 06.03.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.theguardian.com/world/2024/feb/29/portugal-election-who-are-the-key-players-and-what-is-at-stake">https://www.theguardian.com/world/2024/feb/29/portugal-election-who-are-the-key-players-and-what-is-at-stake</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref6" name="_ftn6">[6]</a> Assembleia da República, Erişim Tarihi: 06.03.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.parlamento.pt/sites/EN">https://www.parlamento.pt/sites/EN</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref7" name="_ftn7">[7]</a> <em>CNN Portugal</em> (2024), “Tracking Poll: AD afasta-se do PS com o melhor resultado em 11 dias”, Erişim Tarihi: 06.03.2024, Erişim Adresi: <a href="https://cnnportugal.iol.pt/tracking-poll/trackingpoll24/tracking-poll-ad-afasta-se-do-ps-com-o-melhor-resultado-em-11-dias/20240305/65e76768d34e8d13c9b87b09">https://cnnportugal.iol.pt/tracking-poll/trackingpoll24/tracking-poll-ad-afasta-se-do-ps-com-o-melhor-resultado-em-11-dias/20240305/65e76768d34e8d13c9b87b09</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref8" name="_ftn8">[8]</a> Sergio Goncalves & Andrei Khalip (2023), “Portugal's Social Democratic Party contender for PM wants full privatisation of airline TAP”, <em>Reuters</em>, 05.12.2023, Erişim Tarihi: 06.03.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.reuters.com/business/aerospace-defense/portugals-social-democratic-party-contender-pm-wants-full-privatisation-airline-2023-12-05/">https://www.reuters.com/business/aerospace-defense/portugals-social-democratic-party-contender-pm-wants-full-privatisation-airline-2023-12-05/</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref9" name="_ftn9">[9]</a> <em>CNN Portugal</em> (2024), “Tracking Poll: AD afasta-se do PS com o melhor resultado em 11 dias”, Erişim Tarihi: 06.03.2024, Erişim Adresi: <a href="https://cnnportugal.iol.pt/tracking-poll/trackingpoll24/tracking-poll-ad-afasta-se-do-ps-com-o-melhor-resultado-em-11-dias/20240305/65e76768d34e8d13c9b87b09">https://cnnportugal.iol.pt/tracking-poll/trackingpoll24/tracking-poll-ad-afasta-se-do-ps-com-o-melhor-resultado-em-11-dias/20240305/65e76768d34e8d13c9b87b09</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref10" name="_ftn10">[10]</a> John Henley (2024), “Portugal election: who are the key players and what is at stake?”, <em>The Guardian</em>, 29.02.2024, Erişim Tarihi: 06.03.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.theguardian.com/world/2024/feb/29/portugal-election-who-are-the-key-players-and-what-is-at-stake">https://www.theguardian.com/world/2024/feb/29/portugal-election-who-are-the-key-players-and-what-is-at-stake</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref11" name="_ftn11">[11]</a> Portugal.com (2024), “Guide to Portugal’s 2024 Elections”, 04.03.2024, Erişim Tarihi: 06.03.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.portugal.com/history-and-culture/guide-to-portugals-2024-elections/">https://www.portugal.com/history-and-culture/guide-to-portugals-2024-elections/</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref12" name="_ftn12">[12]</a> <em>CNN Portugal</em> (2024), “Tracking Poll: AD afasta-se do PS com o melhor resultado em 11 dias”, Erişim Tarihi: 06.03.2024, Erişim Adresi: <a href="https://cnnportugal.iol.pt/tracking-poll/trackingpoll24/tracking-poll-ad-afasta-se-do-ps-com-o-melhor-resultado-em-11-dias/20240305/65e76768d34e8d13c9b87b09">https://cnnportugal.iol.pt/tracking-poll/trackingpoll24/tracking-poll-ad-afasta-se-do-ps-com-o-melhor-resultado-em-11-dias/20240305/65e76768d34e8d13c9b87b09</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref13" name="_ftn13">[13]</a> John Henley (2024), “Portugal election: who are the key players and what is at stake?”, <em>The Guardian</em>, 29.02.2024, Erişim Tarihi: 06.03.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.theguardian.com/world/2024/feb/29/portugal-election-who-are-the-key-players-and-what-is-at-stake">https://www.theguardian.com/world/2024/feb/29/portugal-election-who-are-the-key-players-and-what-is-at-stake</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref14" name="_ftn14">[14]</a> John Henley (2024), “Portugal election: who are the key players and what is at stake?”, <em>The Guardian</em>, 29.02.2024, Erişim Tarihi: 06.03.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.theguardian.com/world/2024/feb/29/portugal-election-who-are-the-key-players-and-what-is-at-stake">https://www.theguardian.com/world/2024/feb/29/portugal-election-who-are-the-key-players-and-what-is-at-stake</a>.</p></div><p style="text-align: center;"><br /></p>Ozan Örmeci Makaleleri (Ozan Örmeci Articles)http://www.blogger.com/profile/05589148767326837798noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6431905393902518131.post-14710093130636039742024-03-02T12:35:00.000-08:002024-03-02T12:35:42.815-08:00Yeni Makale: "The Effect of the European Union’s Southern Neighborhood Policy on the Tunisian Democratization Process"<p style="text-align: center;"></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgI5buRO66aCcAmt54xmhOw7iVREpEx34PbHentflnLlsE_RHYCTzf9P_Gb2PM2cTKf9V-A0fTEWPpExOMcvHkopJd5pfW_c95HcxgKw_fSQUKMUYuQDyFuEoNx2y-1-_CJyaLnHUq3RrvyIBBuChWnXzkyOsD-ZEyT95AFTlxeTlWQbu7UD1nrivp02LrU/s1058/eu-tunisia.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="615" data-original-width="1058" height="258" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgI5buRO66aCcAmt54xmhOw7iVREpEx34PbHentflnLlsE_RHYCTzf9P_Gb2PM2cTKf9V-A0fTEWPpExOMcvHkopJd5pfW_c95HcxgKw_fSQUKMUYuQDyFuEoNx2y-1-_CJyaLnHUq3RrvyIBBuChWnXzkyOsD-ZEyT95AFTlxeTlWQbu7UD1nrivp02LrU/w443-h258/eu-tunisia.jpg" width="443" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><br /></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: justify;">İstanbul Aydın Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler bölümü öğretim üyesi Doç. Dr. Ozan Örmeci'nin Marwen Ben Jennana ile birlikte yazdığı "The Effect of the European Union’s Southern Neighborhood Policy on the Tunisian Democratization Process" makalesi, UPA Strategic Affairs dergisinin Mart 2024 tarihli 5. cilt 1 nolu sayısında yayınlandı. Aşağıdaki linkten bu makaleye erişebilirsiniz.</div><div class="separator" style="clear: both; text-align: justify;"><br /></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: left;"><a href="https://www.academia.edu/115689061/_%C3%96rmeci_Ozan_and_Ben_Jennana_Marwen_2024_The_Effect_of_the_European_Union_s_Southern_Neighborhood_Policy_on_the_Tunisian_Democratization_Process_UPA_Strategic_Affairs_Vol_5_no_1_March_2024_pp_45_67" target="_blank">- Örmeci, Ozan & Ben Jennana, Marwen (2024), “The Effect of the European Union’s Southern Neighborhood Policy on the Tunisian Democratization Process”, <i>UPA Strategic Affairs</i>, Vol. 5, no: 1, March 2024, pp. 45-67</a></div><p></p>Ozan Örmeci Makaleleri (Ozan Örmeci Articles)http://www.blogger.com/profile/05589148767326837798noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6431905393902518131.post-40256048314943879862024-03-01T09:29:00.000-08:002024-03-01T09:29:19.278-08:00Les Elections locales de Türkiye en 2024 : A quoi s'attendre?<p style="text-align: center;"></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhqyaRRyDO4tS66cZuvokC4NhK8LP9uykpltrTTHe6thfhcZ2Ch6GWT5tYbdmW5wtdHRW2AwiB6UZcvkdGnjE6WhNwEJUCQ8H9q7GCRGjjiZ1s0tdyVvxGHN2sgG2hJbX2AR_bZ-7aTrgaF1D9PJ-lsG572PCWF2CjH-Xy2pMgSSR_BCKxLslWbmq29BNfz/s2353/erdo%C4%9Fan%20imamo%C4%9Flu%202024.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1775" data-original-width="2353" height="306" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhqyaRRyDO4tS66cZuvokC4NhK8LP9uykpltrTTHe6thfhcZ2Ch6GWT5tYbdmW5wtdHRW2AwiB6UZcvkdGnjE6WhNwEJUCQ8H9q7GCRGjjiZ1s0tdyVvxGHN2sgG2hJbX2AR_bZ-7aTrgaF1D9PJ-lsG572PCWF2CjH-Xy2pMgSSR_BCKxLslWbmq29BNfz/w406-h306/erdo%C4%9Fan%20imamo%C4%9Flu%202024.jpg" width="406" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><br /></div><p></p><p style="text-align: justify;">Le 31 mars 2024, la Turquie connaîtra un nouveau processus démocratique. Cette fois, les Turcs se rendront aux urnes pour élire les maires de 81 villes et de 922 districts, ainsi que les membres des conseils municipaux. Ces élections représentent bien plus qu'une simple élection locale, car le pays a été entraîné dans un système politique autoritaire compétitif ces dernières années, le Président Recep Tayyip Erdoğan devenant de plus en plus l'autorité politique unique et incontestée de la ville dans le cadre du système hyperprésidentiel récemment adopté. L'opposition divisée, quant à elle, se fie aux mauvaises performances économiques du pays ces dernières années, dues à l'hyperinflation et à la dévaluation constante de la livre turque. Pour l'opposition, les élections symbolisent le maintien de l'espoir de changer le système et de revenir à une vie démocratique normale dans les années à venir. En ce sens, la compétition dans les grandes villes telles qu'Istanbul, Ankara, Izmir et Antalya est très intéressante pour les étudiants de la science politique turque. Dans cet article, je vais analyser les récents développements concernant les élections locales turques de 2024.</p><div class="separator" style="clear: both; text-align: justify;"><p>L'AKP (le Parti de la justice et du développement) au pouvoir et son partenaire de l'Alliance populaire (<em>Cumhur İttifakı</em>), le parti ultranationaliste MHP (le Parti d'action nationaliste), ont accepté de collaborer et de soutenir un candidat commun dans 30 villes métropolitaines et 29 autres villes. Cela permettra à Erdoğan de rester fort et de conserver sa position solide dans la politique de droite face aux nouveaux partis de droite, islamistes et nationalistes tels que le Parti de la victoire (Zafer Partisi), dirigé par le professeur de sciences politiques Ümit Özdağ, qui est hostile aux immigrants, le nouveau parti du bien-être islamiste (Yeniden Refah Partisi/YRP) dirigé par le fils de l'ancien Premier ministre islamiste Necmettin Erbakan, Fatih Erbakan, et deux autres partis scindés de l'AKP plus tôt (le Parti du futur/Gelecek Partisi d'Ahmet Davutoğlu et le Parti DEVA d'Ali Babacan). Cependant, contrairement aux élections générales et présidentielles de 2023, cette fois-ci, l'alliance électorale de l'AKP et d'Erdoğan dans le bloc de droite n'est restée qu'avec l'inclusion du MHP en tant que plus petit parti d'extrême droite, le BBP (Parti de la grande unité) n'a pas rejoint pleinement l'alliance et le YRP a refusé de faire partie de la politique du bloc. Malgré ces problèmes, presque tout le monde est certain que l'AKP aura à nouveau une large majorité dans le total des votes et qu'il sera en tête de l'administration municipale grâce au leadership incontesté du président Erdoğan et à son système de patronage politique construit au fil des ans. En outre, il convient de préciser que l'opposition n'a pas été en mesure de revitaliser son Alliance de nation (<em>Millet İttifakı</em>) en raison de différends au sein du bloc à la suite de l'élection présidentielle.</p><p>La compétition la plus importante et la plus intéressante se déroule dans la capitale économique du pays, Istanbul. Le maire sortant du principal parti d'opposition, le CHP (le Parti républicain du peuple) pro-laïque, Ekrem İmamoğlu a été une étoile montante de la politique turque au cours des cinq dernières années en raison du traitement injuste de l'AKP et des politiques le visant. En remportant la course municipale avec une légère majorité en mars 2019 en tant que jeune politicien inconnu, İmamoğlu a d'abord été confronté à la décision d'annulation de YSK (le Conseil électoral suprême de la Turquie). En juin 2019, İmamoğlu a cette fois remporté une victoire écrasante et est devenu l'ennemi numéro 1 du bloc au pouvoir. Grâce à ses campagnes de relations publiques réussies et à sa capacité de leadership naturelle, İmamoğlu est rapidement devenu le deuxième homme le plus célèbre du pays après le Président Erdoğan et a commencé à être traité comme le prochain Président. Mais avant l'élection présidentielle de 2023, alors que sa candidature en tant que leader de l'opposition bénéficiait d'un fort soutien, İmamoğlu a été confronté à une autre grande injustice, puisqu'un tribunal a tenté de prononcer une interdiction politique à son encontre en raison d'une déclaration politique. Cette élection est un tournant pour İmamoğlu puisque sa victoire garantira presque sa candidature à la prochaine élection présidentielle en tant que chef de l'opposition. Murat Kurum, quant à lui, est considéré comme le délégué du président Erdoğan qui pourrait apporter plus de services avec le soutien de l'autorité centrale. En outre, les deux partis soutiennent la division au sein de l'autre bloc afin d'augmenter leurs chances de victoire. Ainsi, alors que l'AKP a réussi à forcer le parti pro-kurde DEM à se présenter aux élections avec sa candidate Meral Danış Beştaş, le CHP est heureux de voir que l'islamiste YRP a décidé de ne pas rejoindre l'Alliance populaire et de se présenter aux élections avec son candidat Mehmet Altınöz. Le parti de centre-droit pro-laïque İYİ Parti (le Bon Parti) a également décidé de ne pas se rallier au CHP de gauche et a présenté Buğra Kavuncu comme candidat à l'élection du maire d'Istanbul. Tous les sondages d'opinion suggèrent que İmamoğlu a toujours une petite avance dans la course, mais la marge se rétrécit avec la publicité offensive et la stratégie de relations publiques de l'AKP. En fait, dans certains sondages, Kurum devance même İmamoğlu. Cependant, tout le monde s'accorde à dire que les élections à Istanbul seront très serrées et que seuls quelques points (1 à 3 %) de différence désigneront le camp victorieux.</p><p>À Ankara, bien que le président Erdoğan et l'AKP aient choisi le meilleur candidat parmi les alternatives, Turgut Altınok, un homme de droite expérimenté et leader municipal local, il semble que le candidat du CHP et maire sortant Mansur Yavaş soit en passe de remporter une nette victoire. Issu d'un milieu ultranationaliste (MHP), le succès de Yavaş devrait faire l'objet de recherches universitaires, car il a réussi jusqu'à présent à se forger une image parfaite, attirant à la fois les électeurs de gauche et de droite. Pour les électeurs d'Ankara, sa personnalité modeste et son attitude digne représentent probablement aussi parfaitement le sérieux de l'État turc. Les sondages d'opinion suggèrent une victoire relativement facile pour Yavaş dans la capitale de la Turquie le 31 mars 2024.</p><p>A Izmir, largement considérée comme un poste garanti pour les candidats du CHP au cours des dernières décennies, les sondages suggèrent étrangement que l'écart se réduit et que le candidat de l'AKP, Hamza Dağ, progresse fortement. La décision choquante du nouveau leader du CHP, Özgür Özel, de choisir Cemil Tugay à la place du maire sortant du CHP, Tunç Soyer, pourrait également être à l'origine de cette tendance négative pour l'opposition. Cependant, je pense que Tugay remportera toujours une victoire contre Dağ avec une légère marge.</p><p>Dans la capitale du tourisme, Antalya, les sondages suggèrent que le CHP a une petite avance avec son maire actuel Muhittin Böcek contre Hakan Tütüncü de l'AKP. Mais la marge est de l'ordre de 1 à 3 % et tout peut arriver dans les 30 prochains jours. Les élections d'Adana, de Hatay et de Balıkesir sont également très intéressantes, car les sondages révèlent une concurrence acharnée entre les candidats des deux grands partis. En outre, la réaction des électeurs turcs à Hatay constituera une étude de cas pour les spécialistes de la politique turque, puisque le Président Erdoğan a récemment déclaré que les électeurs de Hatay devraient soutenir le candidat de l'AKP pour bénéficier d'une meilleure aide d'Ankara en tant que ville victime d'un tremblement de terre. Les propos d'Erdoğan sont largement perçus comme une menace pour les électeurs, mais de nombreux commentateurs politiques ont affirmé que cela donnerait un avantage au candidat de l'AKP, Mehmet Öntürk, par rapport au maire sortant du CHP, Lütfü Savaş.</p><p>Enfin, il convient de préciser que les élections locales de 2024 représentent plus que de simples élections locales pour de nombreuses personnes en raison de la forte polarisation dans le pays basée sur les opinions politiques, les modes de vie et la proximité avec le gouvernement. En ce sens, bien que l'on s'attende à une avance de l'AKP, le succès de l'opposition dans les villes métropolitaines, en particulier à Istanbul, pourrait raviver les espoirs d'un retour à la démocratie. Le succès de Mansur Yavaş et/ou d'Ekrem İmamoğlu pourrait également ouvrir la voie à leur candidature à la prochaine élection présidentielle, normalement prévue en 2028. En outre, le succès de nouveaux et petits partis idéologiquement stricts tels que le parti d'extrême droite le Parti de la victoire, le parti islamiste radical le nouveau parti du bien-être (YRP) le parti pro-kurde DEM et le parti socialiste Parti travailliste turc (TİP) sera convaincant pour les personnes qui s'intéressent à la politique turque. Comme nous l'avons déjà mentionné, la réaction des électeurs de Hatay lors des scrutins pourrait également être considérée comme un test de la culture politique existante dans le pays.</p><p style="text-align: right;">Dr. Ozan ÖRMECİ</p></div><p style="text-align: center;"><br /></p>Ozan Örmeci Makaleleri (Ozan Örmeci Articles)http://www.blogger.com/profile/05589148767326837798noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6431905393902518131.post-31356142797115526412024-03-01T09:06:00.000-08:002024-03-01T09:06:35.616-08:00Türkiye's 2024 Local Elections: What to Expect?<p style="text-align: center;"> <a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi4v7ADo2v1VknbPD8veo_02Dur9KFyXNo4l2Y0aBOzipflCIGURaX8pEhnVngWA0GYRzk6NyczEHf3bWNYw9VcKyd7vquf9k48EQ7fFTAFDKdzVk5mNWK4RG4i1AsqAEhAdvoqePDMxCKuUQgFquRXItPbkkJs9GBeCA6dUAbwA476hRR6EH1WDcdA-ppW/s914/t%C3%BCrkiye-2024-election.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="563" data-original-width="914" height="252" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi4v7ADo2v1VknbPD8veo_02Dur9KFyXNo4l2Y0aBOzipflCIGURaX8pEhnVngWA0GYRzk6NyczEHf3bWNYw9VcKyd7vquf9k48EQ7fFTAFDKdzVk5mNWK4RG4i1AsqAEhAdvoqePDMxCKuUQgFquRXItPbkkJs9GBeCA6dUAbwA476hRR6EH1WDcdA-ppW/w409-h252/t%C3%BCrkiye-2024-election.jpg" width="409" /></a></p><p style="line-height: 15.75pt; margin-bottom: 15.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 0cm; margin-top: 0cm; text-align: justify;">Türkiye
will have another democratic process on March 31, 2024. This time, Turkish
people will go to the ballots to choose the mayors of 81 cities and 922
districts as well as members of the city councils. The elections symbolize more
than an ordinary local election as the country has been dragged into a
competitive authoritarian political system in recent years with President Recep
Tayyip Erdoğan increasingly becoming the sole and unchallenged political
authority in the town within the recently adopted hyper-presidential system.
The divided opposition on the other hand trusts the poor economic performance
of the country in recent years due to hyperinflation and the steady devaluation
of Turkish lira. For the opposition, the elections symbolize keeping the hope
to change the system and go back to normal/ordinary democratic life in the
coming years. In that sense, especially the competition in big cities such as
Istanbul, Ankara, Izmir, and Antalya is very interesting for students of
Turkish Politics. In this piece, I am going to analyze the recent developments
concerning the 2024 Turkish local elections.<o:p></o:p></p><p style="line-height: 15.75pt; margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-align: justify;">The
ruling AK Parti and its partner from the People’s Alliance (<em>Cumhur İttifakı</em>),
the ultranationalist MHP, agreed to collaborate and support a joint candidate
in 30 metropolitan cities and 29 other cities.<a name="_ftnref1" style="transition: all 0.2s linear 0s;"></a><a href="https://politikaakademisi.org/2024/03/01/turkiyes-2024-local-elections-what-to-expect/#_ftn1"><span style="color: #d00000;">[1]</span></a> This
will be a big gain for Erdoğan to stay strong and keep its solid position in
right-wing politics against newly developing rightist/Islamist/nationalist
parties such as the anti-immigrant Victory Party (Zafer Partisi) led by
Political Scientist Professor Ümit Özdağ, the Islamist New Welfare Party
(Yeniden Refah Partisi/YRP) led by former Islamist Prime Minister Necmettin
Erbakan’s son Fatih Erbakan, and two other parties split from the AK Parti
earlier (Ahmet Davutoğlu’s Future Party/Gelecek Partisi and Ali Babacan’s DEVA
Party). However, unlike the 2023 general and Presidential elections, this time
AK Parti and Erdoğan’s electoral alliance in the right bloc stayed only with
the inclusion of MHP as the smaller far-right party, the BBP (Great Unity
Party) did not join the alliance fully and the YRP refused to be a part of the
bloc politics. Despite these problems, almost everyone is certain that AK Parti
will have again a large majority in the total vote and will have the lead in
municipal administration thanks to President Erdoğan’s undisputed leadership
and its political patronage system built over the years. Moreover, it should be
stated that the opposition was not able to revitalize its Nation Alliance (<em>Millet
İttifakı</em>) due to disputes within the bloc following the heavy defeat in
the 2023 general and Presidential elections.</p><p style="line-height: 15.75pt; margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-align: justify;"><br /></p><p style="line-height: 15.75pt; margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-align: center;"></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhGZqE1bZ262R_s5oAZlx-c63vd1uNEUH0ZcLf1MrvbxB3UUdcEIUYDbeqArx0pxPdpttlvEj7KIqtvvOZShWfhW43fnLCYRG1hXvGO6VIWLDb94Kj08tCuLG6XFwqz5w7rXC2ye3WxLCcA7kNB-35VRBeVJkLJFM3R-7Bxavtju3xaca1e_JhO1u8jgUn7/s768/imamo%C4%9Flu-kurum-1-768x432.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="432" data-original-width="768" height="237" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhGZqE1bZ262R_s5oAZlx-c63vd1uNEUH0ZcLf1MrvbxB3UUdcEIUYDbeqArx0pxPdpttlvEj7KIqtvvOZShWfhW43fnLCYRG1hXvGO6VIWLDb94Kj08tCuLG6XFwqz5w7rXC2ye3WxLCcA7kNB-35VRBeVJkLJFM3R-7Bxavtju3xaca1e_JhO1u8jgUn7/w421-h237/imamo%C4%9Flu-kurum-1-768x432.jpg" width="421" /></a></div><p></p><p style="line-height: 15.75pt; margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-align: center;"><i>İmamoğlu vs. Kurum</i></p><p align="center" style="line-height: 15.75pt; margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-align: center;"><em><br /></em></p><p style="line-height: 15.75pt; margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-align: justify;">The
most important and interesting competition takes place in the economic capital
of the country, Istanbul. The incumbent mayor from the main opposition party,
pro-secular CHP, Ekrem İmamoğlu has been a rising star in Turkish Politics in
the last five years due to AK Parti’s unfair treatment and policies targeting
him. Winning the municipal race with a slight majority in March 2019 as an
unknown young politician, İmamoğlu first faced the annulment decision from YSK.
In June 2019, İmamoğlu this time had a landslide victory and became the number
1 enemy of the ruling bloc. With his successful PR campaigns and natural
leadership ability, İmamoğlu soon became the second most famous man in the
country after President Erdoğan and has begun to be treated as the next
President. But before the 2023 Presidential election, when there was strong
support for his candidacy as the opposition leader, İmamoğlu faced another
great injustice as a court tried to bring a political ban on him because of a
political statement. This election is a turning point for İmamoğlu since his
victory will almost guarantee his candidacy in the next presidential election
as the leader of the opposition. Murat Kurum on the other hand is seen as the
delegate of President Erdoğan who could bring more services with the support of
the central authority. In addition, both parties support division within the
other bloc to increase its chance to win. Accordingly, while AK Parti was able
to force the pro-Kurdish DEM Party to contest the election with its candidate
Meral Danış Beştaş, CHP is happy to see that Islamist YRP decided not to join
the People’s Alliance and contest the election with its candidate Mehmet
Altınöz. Pro-secular center-right İYİ Parti (Good Party) also decided not to
bandwagon with the leftist CHP and put forward Buğra Kavuncu as its candidate
for the Istanbul mayoral election. All public opinion polls suggest that<a name="_ftnref2" style="transition: all 0.2s linear 0s;"></a><a href="https://politikaakademisi.org/2024/03/01/turkiyes-2024-local-elections-what-to-expect/#_ftn2"><span style="color: #d00000;">[2]</span></a> İmamoğlu
has still a small lead in the race, but the margin is narrowing with the
offensive advertisement and PR strategy of AK Parti. In fact, in some polls,
Kurum is even shown ahead of İmamoğlu. However, everyone agrees that the
Istanbul election will be very close and only a few points (1 to 3 %)
difference will designate the victorious side.<o:p></o:p></p><p style="line-height: 15.75pt; margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-align: center;"><i><br /></i></p><p style="line-height: 15.75pt; margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-align: center;"></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgVVHbBYI1qiYS91yZuOFh_cJPkyg9FcwQ6hI4JLiarWip2ddxNhBMfZRyTn1KlCqeRgF_vK7UYax5suSGfSAW63WxFyT99ZBgFCucl64duEFT8us2HVUtXfu8cuDyCM68cjMy_-j6fwTdQ-isWOiGn43cSfsZHWxaFR3YxXItHujA8x3qf65P-bYHo9lEr/s768/mansur-yava%C5%9F-turgut-alt%C4%B1nok-768x432.jpeg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="432" data-original-width="768" height="218" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgVVHbBYI1qiYS91yZuOFh_cJPkyg9FcwQ6hI4JLiarWip2ddxNhBMfZRyTn1KlCqeRgF_vK7UYax5suSGfSAW63WxFyT99ZBgFCucl64duEFT8us2HVUtXfu8cuDyCM68cjMy_-j6fwTdQ-isWOiGn43cSfsZHWxaFR3YxXItHujA8x3qf65P-bYHo9lEr/w388-h218/mansur-yava%C5%9F-turgut-alt%C4%B1nok-768x432.jpeg" width="388" /></a></div><p></p><p style="line-height: 15.75pt; margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-align: center;"><i>Mansur Yavaş vs. Turgut Altınok</i></p><div style="text-align: center;"><br /></div><p style="line-height: 15.75pt; margin: 0cm 0cm 15pt; text-align: justify;">In Ankara, although President
Erdoğan and AK Parti chose the best candidate among the alternatives,
experienced right-wing and local municipal leader Turgut Altınok, it seems like
CHP candidate and the incumbent mayor Mansur Yavaş is running for a clear
victory. Coming from an ultranationalist (MHP) background, Yavaş’s success
should be the topic of academic research as he has been so far able to build a
perfect image appealing to both the left and right-wing spectrum of voters.
Probably, for Ankara voters, his modest personality and dignified posture also
represent the seriousness of the Turkish State perfectly well. Public opinion
polls suggest a relatively easy victory for Yavaş in Türkiye’s capital on March
31, 2024.</p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgHe-JdQmqNoTAxMNOl2sUcplwZMhQWzOcKJ4ngeuX0NAyFIbFl3QXVCbXDyPAdCzoqR7znpcUdNFdXo3XBROagWhG6vVi4m7K0YIzwXV-aUNXTyXSZb-D_u5jwrmYtMDc8uWMCS9mTzq0xSila43ltCh7ZhB2jRTfdRUFnZYNI7DxDLoIJUXnivJqD5an8/s537/cemil-tugay-hamza-da%C4%9F.png" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="426" data-original-width="537" height="254" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgHe-JdQmqNoTAxMNOl2sUcplwZMhQWzOcKJ4ngeuX0NAyFIbFl3QXVCbXDyPAdCzoqR7znpcUdNFdXo3XBROagWhG6vVi4m7K0YIzwXV-aUNXTyXSZb-D_u5jwrmYtMDc8uWMCS9mTzq0xSila43ltCh7ZhB2jRTfdRUFnZYNI7DxDLoIJUXnivJqD5an8/s320/cemil-tugay-hamza-da%C4%9F.png" width="320" /></a></div><p style="line-height: 15.75pt; margin: 0cm 0cm 15pt; text-align: center;"><i>Cemil Tugay vs. Hamza Dağ</i></p><p style="line-height: 15.75pt; margin: 0cm 0cm 15pt; text-align: justify;">In Izmir, largely seen as a
guaranteed post for CHP candidates in the last few decades, strangely, polls
suggest that the gap is narrowing and AK Parti’s candidate Hamza Dağ is making
big progress. CHP’s new leader Özgür Özel’s shocking decision to choose Cemil
Tugay instead of the incumbent CHP mayor Tunç Soyer might also been effective
in this negative trend for the opposition. However, I think Tugay will still
have a victory against Dağ with a slight margin.</p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiV3o6ZyPahf6ZKOx8fHf-xDC0d6bQW_IH4PTau2tBSWyuUHLVxoUy-F9f4ro6xB5nhoTDCYgV6ED_5Sc2DHRUh99IfL26cZC9XlAxhxzJ4WF3DCS-k5O5xtagAZHylTjY7XmR3vYx6YzAuxL-TqsXX8v_rbqFI1aZM4QDI4QYlRXq2Hh0hRX0Ggc6E8Io0/s768/erdo%C4%9Fan-hatay-768x432.png" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="432" data-original-width="768" height="272" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiV3o6ZyPahf6ZKOx8fHf-xDC0d6bQW_IH4PTau2tBSWyuUHLVxoUy-F9f4ro6xB5nhoTDCYgV6ED_5Sc2DHRUh99IfL26cZC9XlAxhxzJ4WF3DCS-k5O5xtagAZHylTjY7XmR3vYx6YzAuxL-TqsXX8v_rbqFI1aZM4QDI4QYlRXq2Hh0hRX0Ggc6E8Io0/w484-h272/erdo%C4%9Fan-hatay-768x432.png" width="484" /></a></div><p style="line-height: 15.75pt; margin: 0cm 0cm 15pt; text-align: center;"><i>Erdoğan’s speech at Hatay created sensation and drew a lot of criticism</i></p><p style="line-height: 15.75pt; margin: 0cm 0cm 15pt; text-align: justify;">In
the tourism capital, Antalya, polls suggest CHP has a small lead with its
current mayor Muhittin Böcek against AK Parti’s Hakan Tütüncü. But the margin
is around 1-3 % and anything could happen in the next 30 days. Adana, Hatay,
and Balıkesir elections also are very interesting since polls prove a harsh
competition between two big parties’ candidates. Moreover, Turkish voters’
reaction in Hatay will be a case study for scholars of Turkish Politics since
President Erdoğan recently said that Hatay voters should support the AK Parti
candidate to have better help from Ankara as an earthquake victim city.<a name="_ftnref3" style="transition: all 0.2s linear 0s;"></a><a href="https://politikaakademisi.org/2024/03/01/turkiyes-2024-local-elections-what-to-expect/#_ftn3"><span style="color: #d00000;">[3]</span></a> Erdoğan’s
words are largely perceived as a threat to voters, but many political
commentators claimed that this would create an advantage for the AK Parti
candidate Mehmet Öntürk against CHP’s incumbent mayor Lütfü Savaş.</p><p style="line-height: 15.75pt; margin: 0cm 0cm 15pt; text-align: justify;">Finally, it should be stated that
the 2024 local elections represent more than just local elections for many
people due to strong polarization in the country based on political views,
lifestyles, and proximity to the government. In that sense, although an AK
Parti lead is expected, the opposition’s success in metropolitan cities
especially in Istanbul could refresh the hopes for a return to democracy. The
success of Mansur Yavaş and/or Ekrem İmamoğlu could also pave the way for their
presidential candidacy in the next presidential election normally scheduled for
2028. Moreover, the success of new and small ideologically strict parties such
as the far-right Victory Party, radical Islamist New Welfare Party, pro-Kurdish
DEM Party, and the socialist Turkish Labour Party (TİP) will be compelling for
people who are interested in Turkish Politics. As mentioned earlier, Hatay
voters’ reaction at the ballots might also be considered a test for the
existing political culture in the country.</p><p style="line-height: 15.75pt; margin: 0cm 0cm 15pt; text-align: justify;"><o:p></o:p></p><p align="right" style="line-height: 15.75pt; margin: 0cm 0cm 15pt; text-align: right;">Assoc. Prof. Ozan ÖRMECİ<o:p></o:p></p><p style="line-height: 15.75pt; margin: 0cm 0cm 0.0001pt;"><a name="_ftn1" style="transition: all 0.2s linear 0s;"></a><a href="https://politikaakademisi.org/2024/03/01/turkiyes-2024-local-elections-what-to-expect/#_ftnref1"><span style="color: #d00000;">[1]</span></a> <a href="https://tr.euronews.com/2023/12/22/mhp-ve-ak-parti-31-mart-2024-yerel-secimlerinde-30-buyuksehir-ve-29-ilde-isbirligi-yapacak" style="text-decoration-line: none; transition: all 0.2s linear 0s;"><span style="color: #d00000;">https://tr.euronews.com/2023/12/22/mhp-ve-ak-parti-31-mart-2024-yerel-secimlerinde-30-buyuksehir-ve-29-ilde-isbirligi-yapacak</span></a>.<o:p></o:p></p><p style="line-height: 15.75pt; margin: 0cm 0cm 0.0001pt;"><a name="_ftn2" style="transition: all 0.2s linear 0s;"></a><a href="https://politikaakademisi.org/2024/03/01/turkiyes-2024-local-elections-what-to-expect/#_ftnref2"><span style="color: #d00000;">[2]</span></a> <a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/2024_T%C3%BCrkiye_yerel_se%C3%A7imleri_i%C3%A7in_yap%C4%B1lan_anketler" style="text-decoration-line: none; transition: all 0.2s linear 0s;"><span style="color: #d00000;">https://tr.wikipedia.org/wiki/2024_T%C3%BCrkiye_yerel_se%C3%A7imleri_i%C3%A7in_yap%C4%B1lan_anketler</span></a>.<o:p></o:p></p><p style="line-height: 15.75pt; margin: 0cm 0cm 0.0001pt;"><a name="_ftn3" style="transition: all 0.2s linear 0s;"></a><a href="https://politikaakademisi.org/2024/03/01/turkiyes-2024-local-elections-what-to-expect/#_ftnref3"><span style="color: #d00000;">[3]</span></a> <a href="https://www.youtube.com/watch?v=ccjKYrKPUvk" style="text-decoration-line: none; transition: all 0.2s linear 0s;"><span style="color: #d00000;">https://www.youtube.com/watch?v=ccjKYrKPUvk</span></a>.</p>Ozan Örmeci Makaleleri (Ozan Örmeci Articles)http://www.blogger.com/profile/05589148767326837798noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6431905393902518131.post-43551208312349280772024-02-25T09:11:00.000-08:002024-02-25T22:28:47.574-08:00Prof. Dr. Metin Heper'in Ardından<p style="text-align: center;"></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgVJMdZGMuygodiaJ3W65w0PgNsS_PX-FwPJHGRjQ6qzpJrXxc4Te0OnXDYPZCZEleCdxLnTM2T4Yb7VyUad6BfzlKswvbX-cvxhOEBuHgh9m3t7l5R38NMRKGbbUYvfQy6lkEqOo4aLy6CFx6BH3emJMQYh_i1b_karF8ptb4SwxCtvl3P3zIIK70SIORf/s1008/metin%20heper.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="631" data-original-width="1008" height="274" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgVJMdZGMuygodiaJ3W65w0PgNsS_PX-FwPJHGRjQ6qzpJrXxc4Te0OnXDYPZCZEleCdxLnTM2T4Yb7VyUad6BfzlKswvbX-cvxhOEBuHgh9m3t7l5R38NMRKGbbUYvfQy6lkEqOo4aLy6CFx6BH3emJMQYh_i1b_karF8ptb4SwxCtvl3P3zIIK70SIORf/w438-h274/metin%20heper.jpg" width="438" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><br /></div><p></p><p style="text-align: justify;"><strong>Giriş</strong></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: justify;"><p>Bugün (25 Şubat 2024) gündüz saatlerinde Bilkent Üniversitesi'nde beraber eğitim aldığım bazı arkadaşlarımdan aldığım telefonlar sonucunda, bu kurumda uzun süre akademisyenlik ve idarecilik yapmış ve benim akademik gelişimimde büyük katkıları olmuş değerli Türk Siyaset Bilimi Profesörü Metin Heper'in vefat ettiğini büyük bir üzüntüyle öğrendim. Haberi doğrulamak için İhsan Doğramacı Bilkent Üniversitesi'nin internet sitesindeki duyuru <a href="https://w3.bilkent.edu.tr/www/aci-kaybimiz-iktisadi-idari-ve-sosyal-bilimler-fakultesi-siyaset-bilimi-ve-kamu-yonetimi-bolumu-emekli-ogretim-uyesi-prof-dr-metin-heperi-kaybettik/" rel="noopener noreferrer" target="_blank">haberini</a> kontrol edince, hakikaten de Metin hocamızın vefat ettiğini teyit ettim.</p><p>Türkiye'nin uluslararası alanda sözlerine bir dönem en çok dikkat edilen akademisyenlerinden olmuş, ama Türkiye kamuoyunca pek de tanınmayan bu kıymetli ismi, kendisinden lisans ve doktora düzeyinde defalarca ders almış ve konuşmaları ve hareketlerini yakından gözlemlemiş genç bir akademisyen olarak en doğru, nesnel ve rahmetlinin saygın mirasına yakışır şekilde yazabilecek kişi olduğumu düşünerek, yoğun işlerim arasında bu yazıyı hızlı bir şekilde kaleme almaya çalışacağım. Elbette üzgünüm ama en azından 84 yıl boyunca verimli, üretken ve onurlu bir yaşam süren ve onlarca akademik eser, yüzlerce akademisyen (Siyaset Bilimci) ve binlerce öğrenci yetiştiren hocamızın fazlasıyla güzel bir hayat geçirdiğini düşünerek, onu bu yazıda sevgi ve saygıyla anmaya çalışacağım. Bir kez daha Metin hocamıza Allah'tan rahmet, sevenlerine ve öğrencilerine de başsağlığı diliyorum. Ayrıca katılmak isteyenler olursa diye, merhumun cenazesinin 26 Şubat 2024 Pazartesi günü öğle namazını müteakip Doğramacızade Ali Paşa Camii’nden kaldırılarak Karşıyaka Mezarlığı’nda defnedileceğini de belirtmek isterim.</p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhEoOnz1EuFj52ODPq4KSdr8Ssk3K5jAmxPv6xnVZiPvES5nd9puuDAnZcM3lQ_pOjmchXHYKBwgB5aF2kWMWvI0xUASRoJkJzyJUJIZaCDcynlRY8UApkSQF0GmA8gFfA_INCM8owGoTnd9v7yeQGr0RGqZ56vRCt1_nfERrn1QkIVbizL4_NwIXTMjk4e/s840/metin%20heper%20bilkent.gif" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="320" data-original-width="840" height="208" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhEoOnz1EuFj52ODPq4KSdr8Ssk3K5jAmxPv6xnVZiPvES5nd9puuDAnZcM3lQ_pOjmchXHYKBwgB5aF2kWMWvI0xUASRoJkJzyJUJIZaCDcynlRY8UApkSQF0GmA8gFfA_INCM8owGoTnd9v7yeQGr0RGqZ56vRCt1_nfERrn1QkIVbizL4_NwIXTMjk4e/w547-h208/metin%20heper%20bilkent.gif" width="547" /></a></div><p style="text-align: center;"> <em>Prof. Dr. Metin Heper (1940-2024)</em></p><p><strong>Prof. Dr. Metin Heper'in Biyografisi</strong></p><p><em>Biyografya</em> <a href="https://www.biyografya.com/biyografi/8348" rel="noopener noreferrer" target="_blank">sitesinde</a> yer aldığı kadarıyla, Metin Heper, 1940 İstanbul doğumludur. İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi'nden 1963 yılında mezun olan Heper, Cumhuriyetçi ve vatanperver bir aileden gelmektedir. Nitekim Metin Heper'in 1945 doğumlu küçük kardeşi olan Engin Heper, çok başarılı bir askeri kariyer yaparak Tümamiralliğe kadar yükselmiş ve uzun yıllar Türk Silahlı Kuvvetleri'nde şerefle hizmet <a href="http://www.kimkimdir.net.tr/kisiler/engin-heper" rel="noopener noreferrer" target="_blank">vermiştir</a>. Heper ailesiyle ilgili yazılan-çizilen pek bir şey olmasa da, ailenin, Türkiye'de Cumhuriyetin kurucu öğesi olan orduya (TSK) ve ilerleyen yıllarda Heper'in siyasal miraslarının savunusunu yapacağı Cumhuriyetin kurucu babaları Mustafa Kemal Atatürk ve İsmet İnönü'ye gönülden bağlı olduğu ve aile bireylerinin bu iki isme büyük saygı duydukları söylenebilir. Siyasi görüşleri ve ailesi konusunda oldukça ketum bir kişi olan Metin Heper de, kendisinden bahsetmeyi sevmese de, Atatürk, İnönü ve TSK'ya olan sevgi ve saygısını çeşitli konuşmaları ve hareketleriyle öğrenciliğim dönemimde şahsıma defalarca göstermiş/ispat etmiştir.</p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjjgMM-hn51KpT5-m8YEhV7CO-p2OaxS6Z1xZVq1gbtaHgaq6bKplN9u0enBDnCC6ZvyKFoue-78CKHsIRf-9vHyIh_8yqwJXKRflQBY-PfKK1tJikkOt8UL15JYU4lRPkJocJEzzF9PmlDIfjYFzxYqxIp6IYxVeAMY_OznFkCRY1F-Cs0OmjPAXAFD-kd/s433/metin%20heper%20gen%C3%A7.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="433" data-original-width="313" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjjgMM-hn51KpT5-m8YEhV7CO-p2OaxS6Z1xZVq1gbtaHgaq6bKplN9u0enBDnCC6ZvyKFoue-78CKHsIRf-9vHyIh_8yqwJXKRflQBY-PfKK1tJikkOt8UL15JYU4lRPkJocJEzzF9PmlDIfjYFzxYqxIp6IYxVeAMY_OznFkCRY1F-Cs0OmjPAXAFD-kd/s320/metin%20heper%20gen%C3%A7.jpg" width="231" /></a></div><p style="text-align: center;"><em>Genç Metin Heper</em></p><p>Yüksek lisans (1968) ve doktorasını (1971) Amerika Birleşik Devletleri'ndeki Syracuse Üniversitesi'nde tamamlayan Heper, yurda dönüşü sonrasında Boğaziçi Üniversitesi'nde İktisadi ve Ticari Bilimler Fakültesi Kamu Yönetimi Bölümü Başkanı olarak görev yapmış, o dönem Türkiye'deki bu en seçkin yükseköğretim kurumunda birçok değerli ismin yetişmesini sağlamış, sivil-asker ilişkileri ve Türkiye'de bürokrasi alanında yoğunlaşan önemli akademik yayınlarıyla da Türkiye'nin sosyal bilimler alanında uluslararası platformlarda boy gösterebilen nadir isimleri arasına girmiştir. İlginçtir ki, 1970'lerde Boğaziçi Üniversitesi'nde babam Etem Ruhi Örmeci'ye ders veren Heper, 2000'lerde Bilkent Üniversitesi'nde benim de hocam olacak ve en az iki kuşağı yetiştirmiş önemli bir akademisyen olarak sivrilecektir. 1975 yılında Doçentliğe yükselen Metin Heper, Profesörlük unvanını ise 1985 yılında almıştır.</p><p>12 Eylül sonrasında Türkiye'nin oldukça zor bir konjonktürden geçtiği sıralarda, 1985 yılında, <em>Türkiye'de Devlet Geleneği</em> (<em>State Tradition in Turkey</em>) eseriyle bir anlamda 12 Eylül rejiminin aşırılıklarına karşın Türkiye'nin Batı dünyasından dışlanmaması ve yeniden demokrasiye dönülmesi için çaba gösteren Heper, 1988 yılında Doğramacı ailesi (İhsan Doğramacı) tarafından henüz birkaç sene önce kurulmuş, ama serbest piyasa düzenine yürekten inanan dönemin Başbakanı Turgut Özal'ın büyük destek verdiği Bilkent Üniversitesi ailesine katılmıştır. Büyük deneyimi, üstün başarıları, yüksek yönetici (idareci) vasıfları ve özellikle orduya yakınlığıyla kısa sürede akademisyenliği kadar yönetici kimliğiyle de ön plana çıkan Heper, bu kurumda uzun yıllar Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Bölümü Başkanlığı ve İktisadi, İdari ve Sosyal Bilimler Fakültesi’nin Dekanlığını yapmıştır. Heper, 2010-2014 döneminde ise Bilkent Üniversitesi Akademik İşler Rektör Yardımcısı olarak görev yapmıştır. Bu yıllarda Türkiye'nin liberal dönüşümü ve görece demokratikleşme sürecine girmesiyle birlikte yükseköğretim alanında büyük ilerlemeler sağlanırken, Bilkent Üniversitesi, 1990'ların ortalarından itibaren devlet üniversitelerinin çoğundan daha iyi performans gösteren ve mezunları da hem Türkiye, hem de dünya piyasalarında başarılı olmaya başlayan ilk ve en başarılı vakıf üniversitesi olarak ünlenmiştir. Elbette, bu başarı, temelde üniversitenin kurucusu Doğramacı ailesi ve diğer paydaşların etkisiyle olsa da, uzun yıllar Dekanlık, Rektör Yardımcılığı ve Bölüm Başkanlığı yapmış Metin Heper'in de bu başarıdaki katkıları yadsınamaz. Nitekim 1999-2011 döneminde Bilkent Üniversitesi'nde Metin Heper'in yönettiği Fakülte ve bölümde lisans ve bütünleşik doktora yapan bir akademisyen olarak, bu başarıyı yakından da gözlemleme ve deneyimleme şansına erişmiştim.</p><p>Metin Heper, üstün başarıları sayesinde yıllar içerisinde Türkiye Bilimler Akademisi-TÜBA'nın <a href="https://www.tubitak.gov.tr/tubitak_content_files/MetinHeper.pdf" rel="noopener noreferrer" target="_blank">kurucularından</a> ve şeref üyesi <a href="https://www.tuba.gov.tr/tr/uyeler/tum-uyeler/seref-uyeleri/metin-heper" rel="noopener noreferrer" target="_blank">olmuş</a> ve ardında yüzlerce makale, birçok bilimsel kitap bırakarak, 2024 yılında vefat etmiştir. Boğaziçi Üniversitesi ve Bilkent Üniversitesi dışında ODTÜ ve Koç Üniversitesi gibi seçkin kurumlarda da bir süre ders veren Heper, önceki jenerasyonun en başarılı ve etkili Türk Siyaset Bilimcisi olarak kıymetlendirilmiş ve yoğun atıf alan çalışmaları nedeniyle "<em>Dünyada Weber (Max Weber), Türkiye'de Heper</em>" sözüne de ilham kaynağı olmuştur. Heper, kariyerinde ayrıca İngiltere’de Manchester Üniversitesi'nde, İsrail'de Kudüs Musevi Üniversitesi'nde ve ABD'de Harvard Üniversitesi'nde misafir araştırmacı olarak ve ABD'deki Southwest Texas State, Connecticut, Brandeis ve Princeton üniversitelerinde misafir öğretim üyesi olarak bulunmuştur. Prof. Dr. Metin Heper, akademide evrenselliğe inanmış ve özellikle uluslararası yayınlarıyla haklı bir şöhret kazanmıştır. Nitekim <a href="https://scholar.google.com/citations?user=tSTn6p8AAAAJ&hl=tr" rel="noopener noreferrer" target="_blank">Google Scholar</a> ve <a href="https://www.scopus.com/authid/detail.uri?authorId=55951873700" rel="noopener noreferrer" target="_blank">Scopus</a> sayfaları incelendiğinde, Heper'in ne kadar üretken ve etkili bir akademisyen olduğu kolaylıkla anlaşılmaktadır.</p><p><strong>Metin Heper'in Akademik Eserlerine Dair</strong></p><p>Onlarca seçkin akademik makalesi bulunan Prof. Dr. Metin Heper, ayrıca <em>Islam and Politics in the Modern Middle East</em>, <em>The State, the Military, and Democracy in Turkey: Turkey in the 1980s</em>, <em>Political Parties and Democracy in Turkey</em>, <em>Turkey and the West: Changing Political and Cultural Identities</em>, <em>Politics in the Third Turkish Republic,</em> <em>Local Government in Turkey</em>, <em>The State and Public Bureaucracies: A Comparative Perspective</em>, <em>Strong State and Economic Interest Groups: The Post-1980 Turkish Experience, and Institutions and Democratic Statecraft</em>, <em>Political Leaders and Democracy in Turkey</em> ve <em>Political Parties in Turkey</em> adlı kitapların editörü veya ortak editörü ve <em>The State Tradition in Turkey</em>, <em>Historical Dictionary of Turkey</em>, <em>İsmet İnönü: The Making of a Turkish Statesman</em> ve <em>The State and Kurds: The Question of Assimilation</em> adlı ciddi akademik kitapların yazarıdır. Ayrıca Heper'in onlarca çok önemli makalesi vardır ki, bu makalelerin çoğu Türkiye'deki sivil-ordu ilişkileri eksenlidir.</p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhWLbzkq5np84BLvFrlt88Ri6LYcxcFKD-1Q7BLhQkHdmuvNq-GVqSYPsBEApMV-PPlGANwYOmS1KVBHh2Zwxq7JRfuMXNt4XJJYlBEy7m3lIaCgwnXUEKve85TqCZGKVaauDVDwlAxVDuUQDJrnKUb1KLcM1d2-OFpgH82wX3oGlJ6Xm4SLMwSIXYBXuBm/s730/ismet%20in%C3%B6n%C3%BC-metin%20heper.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="730" data-original-width="500" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhWLbzkq5np84BLvFrlt88Ri6LYcxcFKD-1Q7BLhQkHdmuvNq-GVqSYPsBEApMV-PPlGANwYOmS1KVBHh2Zwxq7JRfuMXNt4XJJYlBEy7m3lIaCgwnXUEKve85TqCZGKVaauDVDwlAxVDuUQDJrnKUb1KLcM1d2-OFpgH82wX3oGlJ6Xm4SLMwSIXYBXuBm/s320/ismet%20in%C3%B6n%C3%BC-metin%20heper.jpg" width="219" /></a></div><p>Metin Heper'in akademik eserlerine kısaca değinmek gerekirse, üç eserin ön plana çıktığı söylenebilir. <em>İsmet İnönü: The Making of a Turkish Statesman</em> veya Türkçe çevirisiyle <em>İsmet İnönü Yeni Bir Yorum Denemesi</em>, Heper külliyatındaki en önemli çalışmalardan birisidir. Cumhuriyetin iki numarası olmasına karşın hakkı o güne kadar pek teslim edilmemiş ve zor dönemlerde görev yapması nedeniyle her kesimce eleştirilmiş olan İsmet İnönü'ye bu eserinde şahsi bir yakınlık gösteren Heper, bence kendisiyle özdeşleştirdiği İsmet Paşa'nın Cumhuriyet ve demokrasiye bağlılığını, rasyonel demokrasi anlayışını ve özellikle birçok ulusun yıkımına neden olan İkinci Dünya Savaşı sürecinde Türkiye'yi savaşın dışında tutma ustalığını övmüş ve bu eseri sayesinde İnönü ailesinin de gönlünde taht kurmuştur.</p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjvLMSJyYvFi_7juDX4z77xc8Aj7RO7maD6me1FrEmhhFdqu2wYHLbhabYirjX_Oyq3B9_-Vawuy8TmX1CPcNATgggibhyG0MzY9vhFqsPX6cf2yZlXq0-__4i3D9G4XrL0YrDd2ke8u7zaDG-gCnDHu2xtMBnER9ayXbBxIbGmoTyFzmswNzll9kR6L8Bs/s525/t%C3%BCrkiye'de%20devlet%20gelene%C4%9Fi.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="525" data-original-width="393" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjvLMSJyYvFi_7juDX4z77xc8Aj7RO7maD6me1FrEmhhFdqu2wYHLbhabYirjX_Oyq3B9_-Vawuy8TmX1CPcNATgggibhyG0MzY9vhFqsPX6cf2yZlXq0-__4i3D9G4XrL0YrDd2ke8u7zaDG-gCnDHu2xtMBnER9ayXbBxIbGmoTyFzmswNzll9kR6L8Bs/s320/t%C3%BCrkiye'de%20devlet%20gelene%C4%9Fi.jpg" width="240" /></a></div><p>Metin Heper'in bir diğer önemli ve çok atıf alan eseri olan <em>State Tradition in Turkey</em> (<em>Türkiye'de Devlet Geleneği</em>) ise, daha önce de belirttiğim üzere, Türkiye'nin 12 Eylül darbesi ardından Batı dünyasınca izole edilme riski taşıdığı bir dönemde, Türkiye'de ordunun tavrı ve hareketlerini tarihsel süreci de içeren belli bir kavramsal çerçeveye oturtmaya ve bir anlamda da sınırlamaya çalışan önemli bir akademik ve siyasi çaba olarak dikkat çekmiştir. İlerleyen yıllarda bazı eleştiriler alsa da, bu kitabın üzerine çıkabilen teorik çalışmaların çok nadir olduğunu belirtmek gerekir.</p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhtWNQ-ymtwH58Uss3DEh74aXboE344rKzEOPGr54c655LodgGXkOueeAEoNq2cVi0Vwyqj80_-NnsYa0ONw-lZ_w58yQ2oc3ku83fxj5NhzXpxxN-Pwd6Nde45gt2A5Htg7dqh3wGfNjVBIT3Izjf-oRt7xkmj7RRn1HitdEcN5ParRSQj4Rj-heIIb1xO/s328/devlet%20ve%20k%C3%BCrtler.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="328" data-original-width="200" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhtWNQ-ymtwH58Uss3DEh74aXboE344rKzEOPGr54c655LodgGXkOueeAEoNq2cVi0Vwyqj80_-NnsYa0ONw-lZ_w58yQ2oc3ku83fxj5NhzXpxxN-Pwd6Nde45gt2A5Htg7dqh3wGfNjVBIT3Izjf-oRt7xkmj7RRn1HitdEcN5ParRSQj4Rj-heIIb1xO/s320/devlet%20ve%20k%C3%BCrtler.jpg" width="195" /></a></div><p>İlerleyen yıllarda sivil-ordu ilişkileri ve bürokrasi teorisinin yanında, Batı dünyasında akademi ve medyada 1980'lerden itibaren sıklıkla yazılan Kürt Sorunu'nu da araştıran ve Türkiye Cumhuriyeti'nin hassasiyetlerine göre yorumlayan Heper, <em>The State and Kurds in Turkey</em> (<em>Devlet ve Kürtler</em>) adlı görece yakın tarihli eserinde asimilasyon tezine karşı çıkmaya çalışmış ve Türkiye'nin Cumhuriyet döneminde Kürtlere yönelik politikasını ulus-devlet ve birincil üst kimlik yaratma yaklaşımıyla işlemiştir. Bu eseriyle de bazı kesimlerin şimşeklerini üzerine çeken Heper, yine de devletçi duruşunu akademik kavram ve hipotezlerle işlemeye çalışarak, farkını göstermiş ve fikri hayatımıza önemli bir katkıda bulunmuştur.</p><p>Metin Heper'in akademik çizgisini yorumlamak gerekirse; kendisinin Soğuk Savaş dönemi koşullarında yetişmiş Cumhuriyetçi, Atatürkçü, devletçi, orduya (TSK) büyük önem veren ve bu kurumu Türkiye'nin temel değeri olarak değerlendiren, ABD ve NATO müttefikliğini önde tutan ve Batıcılığı çok ağır basan bir akademisyen olduğu söylenebilir. Bu anlamda, Heper, siyasal olarak da TSK'yı önde tutan ve CHP ile MHP arasında bir yerde ve merkezde konumlanan bir kişi olarak değerlendirilebilir. Aslında aşırı sağa pek de sempati duymayan Heper, buna karşın 1970'lerdeki aşırı sağı (Türkeş ve MHP çizgisi), o dönemde demokratik yöntemler kullanmayan aşırı solun başlattığı şiddet sarmalına karşı oluşmuş doğal bir reaksiyon olarak değerlendirdiği için, bu konuda daha ılımlı olmuş ve dönemin solcularınca epey eleştirilmiştir. Heper'in, kendi kuşağı içerisinde ABD başta olmak üzere Batı dünyasındaki Türkiye algısını oluşturan en önemli akademik kişilerden biri olduğu da mutlaka söylenmelidir. Heper'e bu konuda eşlik eden diğer kendi jenerasyonundan kilit isimler ise; William Hale, Samuel Huntington, İlter Turan, Ersin Kalaycıoğlu, Feroz Ahmad ve Ergun Özbudun olarak sıralanabilir. Bu bağlamda, Metin Heper'in ordunun üst düzey komutanlarının düşüncelerini analiz ettiği makaleleri günümüzde biraz zamanın ruhuna aykırı gibi dursa da, o dönemin siyasal konjonktürü düşünüldüğünde, Türkiye'deki kritik karar alıcıların görüş ve uyarılarını yansıtan ciddi ve etkili çalışmalardır. Heper, siyasal gelenek olarak çok da sempati duymadığı Siyasal İslam hareketinden gelen ve 2000'lerde Türkiye'ye damgasını vuran Recep Tayyip Erdoğan hakkında da bazı çalışmalar yapmış ve bu çalışmalarda ılımlı ve ümitvar bir tutum takınmaya çalışmıştır. Heper'in ABD siyasetinde ise, TSK-ABD Ordusu-NATO özel bağları nedeniyle Cumhuriyetçi Parti'ye daha yakın durduğu söylenebilir. Ayrıca Türkiye'nin Avrupa Birliği (AB) üyelik sürecine demokratikleşme ve kurumsallaşma adına pozitif bakan Heper, buna karşın Kıbrıs Sorunu ve daha birçok uyuşmazlık nedeniyle tam üyeliği pek de gerçekçi bulmadığını ima eden çeşitli yorumlarını zaman zaman öğrencileriyle paylaşmıştır.</p><p><strong>Metin Hoca ile Bazı Anılarımız</strong></p><p>Prof. Dr. Metin Heper ile birçok anımız olmasına karşın, aklımda kalan ve siyaseten tartışma yaratmayacak birkaç önemli anıyı burada paylaşmak ve değerli hocamızı bu şekilde anmak ve genç kuşaklara anlatmak isterim (İlerleyen yıllarda umuyorum siyaseten tartışma yaratabilecek olanları da anlatacağım). Hem babam, hem de benim hocam olması anlamında ailemizde ilginç bir yeri olan Metin Heper, öncelikle Boğaziçi Üniversitesi'nde meslektaşı olan İktisat Profesörü Tansu Çiller'in siyasete girmesiyle ilgili olarak espri yapmayı çok sever ve daima "<em>Tansu'ya bu işlere girme dedik ama bizi dinlemedi</em>" diye onun siyasi kariyerine müstehzi biçimde değinirdi.</p><p>Üniversite içerisinde oldukça mesafeli ve ciddi bir kişi olan Heper, öğrencilerle yakın ilişkiler kurmayı sevmez, hatta çoğu zaman üniversite koridorlarından selam vermeden/almadan geçmeyi tercih ederdi. Bu nedenle, Heper'in öğrencilerin çok sevdiği bir isim olmadığını, ama korkuyla karışık bir saygı yarattığını söyleyebilirim. Elbette, bu, onun, öğrencileri küçük görmesinden ziyade akademik ciddiyet ve hiyerarşiyi korumak için tercih ettiği korumacı bir yöntemdi. Buna karşın, oldukça sıcakkanlı bir kişi olmam sebebiyle, bir gün üniversite içerisindeki bir restoranda doğumgünümü kutlayan arkadaşlarımla birlikte masada otururken yan masada oturan kendisine pasta ikram ettiğimizde, Heper, beklenmedik bir şekilde çok cana yakın ve sıcak davranmış ve bana gülümseyerek teşekkür etmişti.</p><p>Metin Heper'i kendine özgü efsane akademisyenlerden biri yapan özelliği ise, derslere kendi mobil kürsüsünü getirmesiydi. Ufak tefek olan Heper, kürsünün arkasında dersini anlatır, sonra da öğrencilerin sorularını cevaplandırırdı. Makalelerini okuyarak geldiğimi anladığında ise, gerçekten mutlu olur ve bunu yapan öğrencilerini akademisyenliğe yönlendirmeye gayret ederdi. </p><p>Bunların yanı sıra, doktora eğitimim (2004-2011) sırasında daha da yakınlık kurduğum Heper, bizi geçmiş dönemlerin ünlü siyasetçileri Süleyman Demirel ve Bülent Ecevit gibi isimlerle şahsen görüşmeye götürmüş ve derslerini bu tarz faaliyetlerle renklendirerek, bizi tarih ve teoriden çıkarıp pratikle de tanıştırmaya gayret etmiştir. Bu yönüyle, Heper'in çok farklı, özel ve önemli bir akademisyen olduğu söylenebilir. Hatta Güniz Sokak'taki Demirel ziyaretine Heper'in kişisel otosuyla giderken -ki yan koltukta da ben oturuyordum- kaldırıma çarpmamız da ilginç bir anımız olmuştur. </p><p>Ek olarak, Metin Heper'in ABD ile yakın müttefikliği savunan bir akademisyen olarak, 2003 yılında derslerde 1 Mart tezkeresine ve Irak Savaşı'na destek verdiğini gösteren bazı cümleler kullandığını hatırlıyorum. Bu, elbette savaş karşıtı olmam sebebiyle o dönemde pek de hoşuma gitmemişti. Son olarak, Prof. Dr. Metin Heper'in iyi bir briç oyuncusu olduğu söylenirdi ki, bu konuyu başka bazı akademisyen büyüklerimizden duyduğumu da hatırlıyorum.</p><p><strong>Sonuç</strong></p><p>Sonuç olarak, Türkiye'de Sosyal Bilimlerin duayen isimlerinden Prof. Dr. Metin Heper'i bu yazıyla anmak ve genç kuşaklara biraz anlatmak istedim. Umuyorum, ilerleyen dönemlerde, herşeyi daha kapsamlı yazacağım bir anı kitabında da Heper'in iyi akademisyenliği ve etkin siyasi bağlantılarına değinebilirim. Metin hocamızın ruhu şad olsun, Allah rahmet eylesin...</p><p style="text-align: right;">Doç. Dr. Ozan ÖRMECİ</p></div>Ozan Örmeci Makaleleri (Ozan Örmeci Articles)http://www.blogger.com/profile/05589148767326837798noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6431905393902518131.post-84183676118022108962024-02-23T03:46:00.000-08:002024-02-23T03:46:19.008-08:00Profesör Michelangelo Guida ile Mülakat: Türkiye’de Siyasal Akımların Dönüşümü<p style="text-align: center;"></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjTSFBaPRpump9CnlMOBelzcLTWitM8RiYC2QdHCAeMBtYUS-62HNlZmCxgwox6WdSAOkyJU-NRHneJsXnziyLBiG2gr9WA8zWFAXzRQarD9ahFAvMTnbpuWCgxM8-M_v0iiLjWwFNMOSc5XcAoTavJjzJc0zhgjmeh4eEYJMXGIE9ekNK1ZljCBFRfrZ-o/s979/michelangelo%20guida.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="614" data-original-width="979" height="265" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjTSFBaPRpump9CnlMOBelzcLTWitM8RiYC2QdHCAeMBtYUS-62HNlZmCxgwox6WdSAOkyJU-NRHneJsXnziyLBiG2gr9WA8zWFAXzRQarD9ahFAvMTnbpuWCgxM8-M_v0iiLjWwFNMOSc5XcAoTavJjzJc0zhgjmeh4eEYJMXGIE9ekNK1ZljCBFRfrZ-o/w422-h265/michelangelo%20guida.jpg" width="422" /></a></div><p></p><p style="text-align: justify;"><em>İtalya’da doğan Michelangelo Guida, Napoli’de bulunan Istituto Universitario Orientale Siyaset Bilimi bölümünde 2001’de lisans ve ilk yüksek lisans derecesini aldı. 2001-2002 yıllarında Londra’da SOAS’ta Türk Siyaseti üzerinde yüksek lisansını tamamladı. 2005’te yine Istituto Universitario Orientale’de doktorasını bitirdi. 2005 ile 2013 yılları arasında Fatih Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi bölümünde çalıştı. 2011’de ise Siyasal Düşünceler alanında Doçent oldu. Guida, 2013 yılından beri İstanbul 29 Mayıs Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler çalışmaktadır ve 2014 yılında Bölüm Başkanı, 2016 yılında da Profesör olarak atanmıştır. Michelangelo Guida’nın çalışma alanları; Türkiye ve Ortadoğu’daki İslâmcılık akımları ve seçmen davranışlarıdır. Bu iki alanda çeşitli uluslararası dergilerde ve kitaplarda akademik yayınları bulunmaktadır.</em></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: justify;"><p><strong>Ozan Örmeci: </strong>Değerli hocam merhaba, bizimle mülakat yapmayı kabul ettiğiniz için teşekkürler. Çalışmalarınızı beğeniyle takip ediyorum. Avrupalı meslektaşlarımızdan Türkiye’deki siyasal düşüncenin gelişimine yakın ilgi gösteren ve kaynakları derinlemesine araştıran ender araştırmacılardan birisiniz. Bu bağlamda, Türkiye’deki siyasal rejimin 2016 sonrasında geçirdiği evrimi nasıl değerlendiriyorsunuz? Bu, Türk devlet geleneğindeki asker eksenli otoriter modernleşmeci eğilimlerle uyumlu bir süreç mi? Yoksa geçici bir anomali olarak mı görülmeli?</p><p><strong>Michelangelo Guida: </strong>Sayın hocam, çok teşekkür ederim. Müsaadenizle ilk olarak kullandığınız “<em>Türk devlet geleneği</em>” ifadesinden başlamak istiyorum. Elbette Türkiye’de oturmuş bir siyasi kültür ve gelenekler var; ancak Cumhuriyet'in ilanından sonra daha belirgin bir şekilde modernleşme süreci geleneklerinin geliştiğini ve bu sürecin önceden var olan seçkin grupları yok ederek ilerlediğini görüyorum. Zaman zaman bu gelenek ve elitlerini yok etme çabası daha hızlı ilerlemekte, zaman zaman ise daha temkinli ilerlemektedir. Asker eksenli otoriter modernleşme, modern Alman ekolünde eğitim görmüş subayların etkisiyle Bâb-ı Âli Baskını ile ortaya çıkar; ancak Cumhuriyet kurulduğunda, Atatürk’ün askeri geçmişine rağmen, daha çok bürokratik bir otoriter modernleşme olarak devam etmiştir. 1960 darbesiyle ise, Demokrat Parti’nin Cumhuriyetle var olan gelenekleri ve elitleri yok etme politikalarının sonucunda, silah kuvvetlerin siyaset üzerinde bir tür vesayet kurarak yeniden ordu ekseninde bir modernleşme sürecini başlattığından bahsetmek mümkün. 1980 darbesi ile de yeniden güçlü bir vesayet ve toplum yönlendirme politikalarına ivme kazandırıldı.</p><p>1990’larda siyasi iktidarı zayıflayınca ve güvenlik sorunları ön plana çıkınca, ordu yönlendirici ve baskın bir güç olmuştu. AK Parti döneminde ise çok ciddi bir modernleşmeye şahit oluyoruz. Fakat geniş toplumsal tabanı ve sağladığı başarılardan istifade ederek, AK Parti de var olan gelenekleri ve elitleri yok ederek ilerlemek istedi. İlk olarak ordunun siyasal nüfuzunu azaltmış ve 2007 krizinden başlayarak asker eksenli otoriter modernleşme sürecini sonlandırmıştır. Ordunun siyasi rolünün sona ermesi olumsuz değil ve demokratikleşme için vazgeçilmez bir adımdır; ancak şimdi de sivil-asker ilişkilerinin tam anlamıyla demokratik ve şeffaf bir ilişki modeli içerisinde biçimlendiği söylenemez. 2016 da ordunun rolü yeniden sınırlandırıldı ve yeni bir anayasal sistem ortaya konuldu. Ancak bu sistemin Türk siyasi geleneklerine paralel ilerlediği söylenemez. 1961 Anayasası ile benimsenen parlamenter sistem ve nispî seçim sistemi, parçalanmış Türk toplumuna daha uygun olduğu için artık bir gelenek haline gelmişti. 12 Eylül'ün kudretli ismi Orgeneral Kenan Evren bile bu kadar merkezi bir siyasi sistemi ve güçlü bir Cumhurbaşkanlığı makamını oluşturmaya cesaret edememişti. Bu bağlamda, AK Parti, sadece asker-sivil ilişkilerini yeniden düzeltmeye çalışmadı, aynı zamanda sistemin ekonomik elitlerini de değiştirmeye çalıştı ve bunda kısmen başarılı da oldu.</p><p><strong>Ozan Örmeci: </strong>Türkiye’de çalışmalarınızda birbirinden oldukça farklı iki siyasal akım olarak değerlendirdiğiniz İslamcılık ile Türk milliyetçiliğinin AK Parti-MHP ve Erdoğan-Bahçeli ikilileri döneminde bir birliktelik sürecinden geçtiğini görüyoruz. Bu doğrultuda, İslamcı ve Türkçü düşünce sistematiklerinin uyumlu ve uyumsuz oldukları konular nelerdir ve günümüzdeki bu başarılı birlikteliği nasıl yorumlamak gerekir?</p><p><strong>Michelangelo Guida: </strong>Evet, İslamcılık ile MHP’nin temsil ettiği muhafazakâr milliyetçiliği iki ayrı siyasal akım olarak değerlendiriyorum. Şüphesiz ki ortak noktalar da var ve her ikisi de Necip Fazıl Kısakürek gibi ikinci kuşak İslamcı düşünürlerden beslenmekteler. Ancak 1980’lardan sonra toplumsal değişimlerle beraber İslamcılığın ana akımı Türk-İslam sentezinden uzaklaşıp daha kapsayıcı ve bir nevide daha liberal bir üsluba kavuşmuştu. Fakat bahsettiğim ana akım, günümüzde daha marjinal ve sessiz kaldı. Bununla beraber, AK Parti’nin İslamcı bir parti olduğunu da düşünmediğimi vurgulamam lazım. AK Parti, Demokrat Parti, Adalet Partisi, ANAP gibi geniş tabanlı orta-sağ (merkez sağ) partiler gibi aslında katı ideolojik bir siyasi hareket değil, daha çok karizmatik lideri etrafında toplanan bir tür koalisyondur. Bu koalisyon içerisinde elbette bazı İslamcı hareketler ve çeşitli dini gruplar da mevcut. Lakin onlarla beraber liberaller, muhafazakârlar, Türk milliyetçileri ve hatta Kürt milliyetçileri de bulunmaktadır. AK Parti’nin oluşturduğu koalisyon, partinin 20 senelik iktidarında evirildi, zaman zaman genişledi veya daraldı. AK Parti-MHP birlikteliği ise yeni seçim sisteminin bir gereği ve AK Parti içerisindeki koalisyon değişimlerinin yansımasıdır. Ancak bu birliktelik (bütün orta-sağ parti koalisyonları gibi), ideolojik bir oluşuma değil, çıkarcı bir ilişki üzerine kuruldu. Şartlar değişirse, kuşkusuz bu birliktelikte de değişimler olabilecektir. </p><p><strong>Ozan Örmeci: </strong>Tarihsel kaynakları ve köklerine indiğiniz Türkiye’deki modernleşmeci seküler akımların durumunu değerlendirdiğinizde, nasıl bir gelecek perspektifi öngörmek daha doğru olur? Yani daha açık sormak gerekirse, Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) ve türevi partiler giderek Avrupa’daki sosyal demokrat partiler gibi çevre konuları ve azınlık haklarına daha büyük yer veren kitle partileri yolunda mı bir dönüşüm yaşayacaklar? Veyahut, Türkiye’nin yerel dinamikleri doğrultusunda daha militarist ve ulusalcı bir siyasal gündem mi ağır basabilir? Siz tarihsel perspektiften bakınca neyi öngörüyorsunuz?</p><p><strong>Michelangelo Guida: </strong>AK Parti konusunda söylediğim şeyi 1993’ten sonra yeniden kurulan CHP konusunda da söyleyebilirim. CHP içerisinde de ulusalcı, Kemalist, sosyal demokrat ve Aleviler gibi birbirinden farklı koalisyon üyeleri bulunmaktadır. Parti lideri, bu koalisyon üyelerini birleştirmeye ve aralarındaki dengeleri kurmaya çalışmaktadır — ve anladığımız kadarıyla bu hiç kolay bir iş değil. Avrupa genelinde sosyal demokrat partiler, çevrecilik, azınlık hakları veya cinsiyet eşitliği üzerine odaklarına rağmen yeni ve çekici bir söylem yaratmakta zorlanıyorlar. Örnek olarak, Soğuk Savaş yıllarında Batı Avrupa’daki en büyük sosyalist partilerin olduğu İtalya’daki sosyal demokratları ele alırsak görüyoruz ki, yıllardır liderlik ve değer kriziyle boğuşup kaldılar. <em>Partito Democratico</em> (PD), 2008 genel seçimlerinde % 33'ün üzerinde bir oy almış olsa da, 2022 yılında yapılan son genel seçimlerinde ancak oyların % 19’unu alabildi. Sağ ve kimlikçi partiler, daha cazip bir söylemle ve toplumsal eşitsizlikler ve ekonomik dengesizliklere vurgu yaparak, İtalya’daki ve diğer Avrupa ülkelerindeki seçimlerde çok daha başarılı olmaktadır. Türkiye’de sadece son yıllarda değil, her zaman sosyal demokratlar geniş tabanlara hitap etmekte zorluk yaşamıştır. Bugün de yaşanan olağanüstü ekonomik eşitsizliklere rağmen, CHP ve sosyal demokratlar, kendi koalisyonunu ve tabanını genişlemekte zorlanmaktadır. Eğer Türk solunda daha militarist ve ulusalcı bir siyasal gündem ağır basarsa, bence bu tarz partiler çok daha başarısız olur. Çünkü milliyetçilik ve güçlü devlet söylemleri popüler olsa da, aslında Türk toplumu hiçbir zaman militarist veya Batı karşıtı olmamıştır ve uluslararası krizlere rağmen yakında böyle olacağını da zannetmiyorum.</p><p><strong>Ozan Örmeci: </strong>Türkiye’deki üniversitelerin uluslararası akademik başarıları oldukça alt düzeyde. Siz de Türkiye’de çalışan bir Avrupalı akademisyen olarak bu konuda en büyük eksiklik ve sorumlular olarak kimleri görüyorsunuz? Daha yüksek bir başarı performansı için sizce ne gibi reformlar yapılabilir?</p><p><strong>Michelangelo Guida: </strong>2005’ten beri Türkiye’de yüksek öğretimde çalışıyorum ve bu yıllarda birçok kayda değer değişimleri gördüm. En önemlisi elbette nicel büyüme. Üniversite ve öğrenci sayısı olağanüstü bir şekilde arttı ve bunun içerisinde en olumlu gelişme, kız öğrencilerin oranının artmasıdır. Ancak dediğiniz gibi, üniversitelerimizin uluslararası başarıları aynı şekilde artmamıştır. Bence bunun iki temel sebebi var. İlki, üniversite ve çalışanları performansa dayalı olarak çalışmıyorlar. İngiltere’de olduğu gibi, üniversiteler, performanslarına göre devletten az veya çok destek almıyorlar. Aynı zamanda, örneğin Amerika Birleşik Devletleri'nde olduğu gibi, öğretim elemanlarının geleceği de öğretim veya bilimsel faaliyetlerindeki başarılarına bağlı değil. Böyle olunca, öğretim elemanı başına düşen yayın sayısı ortalaması 0,25’te kalıyor; yani her öğretim elemanı her dört senede bir hakemli bir dergide yayın yapıyormuş. İkinci önemli sorun ise tercih sistemidir. Türkiye'de aday öğrenciler, çok nadiren ciddi bir inceleme sonucunda üniversiteleri ve bölümlerini seçer. İstihdam verilerine ulaşılabilmesine ve YÖK’ün üniversitelerin istatistiklerini yayınlamasına, rağmen bu istatistikleri okuyabilen ve değer veren çok az aile var, maalesef.</p><p><strong>Ozan Örmeci: </strong>Türkiye’de alanınızda başarılı çalışmalar yapan bazı akademisyen ve araştırmacıların isimlerini genç takipçilerimiz için bizimle paylaşabilir misiniz?</p><p><strong>Michelangelo Guida: </strong>Yakında takip ettiğim birçok başarılı akademisyenler var. Kimse unutmak istemiyorum ama burada beni çok etkileyen İsmail Kara, Cemil Aydın, Şükrü Hanioğlu, Ersin Kalaycıoğlu ve Ayşe Zarakol’un çalışmalarını anılabilirim.</p><p><strong>Ozan Örmeci: </strong>Sayın Guida, size başarılı çalışmalarınız için ülkemiz ve halkımız adına size teşekkür ediyor ve başarılarınızın devamını diliyoruz. Lütfen ülkemizi ve tarihimizi araştırmaya devam edin, çünkü sizin gibi yabancı dostlarımızın fikirlerini biz Türk akademisyenleri olarak çok ciddiye alıyoruz. </p><p style="text-align: right;"><strong>Tarih: </strong>23/02/2024</p></div><p style="text-align: center;"><br /> </p>Ozan Örmeci Makaleleri (Ozan Örmeci Articles)http://www.blogger.com/profile/05589148767326837798noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6431905393902518131.post-86191624971358931092024-02-22T00:12:00.000-08:002024-02-22T00:12:43.754-08:00Julian Assange Vakası<p style="text-align: center;"></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgsfmCEa7kutgEEdiPhCpCoxN48SfsbMRY_cP63W8J8cSSIkTtPz_RifNmVT0Jh0h4oiS5d1V72exgBZFVO37UBjuIFS4nm6oi0uRfMcDPhjLAL8U-iImeXIKcARsKFhF7f2UOdfZXohiZ6Ui8k6EYYWuLHjX2AbUGtO53NawLtYiYlefTSPGLCq0GNgsRj/s1160/julian%20assange.webp" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="653" data-original-width="1160" height="259" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgsfmCEa7kutgEEdiPhCpCoxN48SfsbMRY_cP63W8J8cSSIkTtPz_RifNmVT0Jh0h4oiS5d1V72exgBZFVO37UBjuIFS4nm6oi0uRfMcDPhjLAL8U-iImeXIKcARsKFhF7f2UOdfZXohiZ6Ui8k6EYYWuLHjX2AbUGtO53NawLtYiYlefTSPGLCq0GNgsRj/w460-h259/julian%20assange.webp" width="460" /></a></div><p></p><p style="text-align: justify;"><strong>Giriş</strong></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: justify;"><p>2006 yılından beri uluslararası siyasetin önemli bir gündem maddesi haline gelen WikiLeaks internet sitesinin<a href="#_ftn1" name="_ftnref1">[1]</a> kurucusu Julian Assange’ın akıbeti henüz belli olmadı. İngiltere’de, Amerika Birleşik Devletleri’ne (ABD) iadesi için davası devam eden Assange’ın durumu, mahkemenin ileri bir tarihte karar alacağını açıklaması nedeniyle şimdilik netleşmedi. İngiliz yargısı adına basına açıklama yapan Yargıç Victoria Sharp, duruşmanın ardından yaptığı açıklamada, Yüksek Mahkeme’nin Assange’ın ABD’ye iadesine ilişkin kararını ileri bir tarihte vereceğini ve daha fazla bilgiye ihtiyaç duyulması halinde ilgili taraflarla iletişime geçeceklerini kaydetti.<a href="#_ftn2" name="_ftnref2">[2]</a></p><p>Bu yazıda, son dönemde unutulan ama ileride muhtemelen diplomasi tarihi ve siyasal tarih kitaplarında 2000’li yıllardaki saldırgan ABD dış politikası bağlamında literatürde yer alacak olan Julian Assange ve WikiLeaks’in hikâyesini kısaca özetlemeye ve durumu felsefi, ahlaki ve hukuki açılardan tartışmaya çalışacağım.</p><p><strong>Julian Assange ve WikiLeaks’in Hikâyesi </strong></p><p>1971 doğumlu Avustralyalı bir bilgisayar programcısı, internet aktivisti ve savaş karşıtı önemli bir siyasal figür olan tam ismiyle Julian Paul Assange<a href="#_ftn3" name="_ftnref3">[3]</a>, ülkesi Avustralya’da Central Queensland Üniversitesi ve Melbourne Üniversitesi’nde programlama, matematik ve fizik eğitimleri almış maceraperest bir kişidir. Gençlik yıllarında, ABD Ordusu’na yakın ve Amerikan savunma sanayi şirketlerine ait bazı internet sitelerine yönelik “<em>Mendax</em>” mahlasıyla çeşitli hacker faaliyetleri gerçekleştiren Assange, ilerleyen yıllarda ise sevilen bir kişi olması nedeniyle farklı ülkelerden kendisine benzer savaş karşıtı kişilerin katılımıyla geniş bir network (çevre) oluşturmuş ve bu sayede 2006 yılında WikiLeaks adı verilen ve dünya genelinde yapılan yolsuzlukları, örtülü operasyonları ve savaş suçlarını ifşa eden web sitesinin kurucusu olmuştur.</p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiGkQg7J_RD9wLqTmGsZdijrYvR3j_VpO3dES2AEn-EADpuxEV5VT-W0-G8LDifyByuwlXMAL0FlEbUeXs1skyEJFmhjp4d8cj1SreDVf-cv6OW-OXkZf8J_Rd-w3m0LklgCTsd_-HJB1sO9Ly01jaUor7lFRd0_334RMIjSPNnRT664MjI7tWLqPu4wfrs/s1846/wikileaks.png" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1846" data-original-width="800" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiGkQg7J_RD9wLqTmGsZdijrYvR3j_VpO3dES2AEn-EADpuxEV5VT-W0-G8LDifyByuwlXMAL0FlEbUeXs1skyEJFmhjp4d8cj1SreDVf-cv6OW-OXkZf8J_Rd-w3m0LklgCTsd_-HJB1sO9Ly01jaUor7lFRd0_334RMIjSPNnRT664MjI7tWLqPu4wfrs/s320/wikileaks.png" width="139" /></a></div><p style="text-align: center;"><em>Wikileaks</em></p><p>Assange’ın bağlantıları sayesinde medya ile yakın bağlar geliştiren, tamamen gönüllülük esasına göre çalışan ve bağışlar sayesinde ayakta kalan WikiLeaks, ilk yıllarda çok dikkat çekmeyen bazı yolsuzluk dosyaları yayınlarken, 2010 yılı Nisan ayında, WikiLeaks’in, eski ABD Ordusu mensubu Chelsea Manning’in sızdırdığı bazı görüntü ve dosyaları yayınlamasıyla birlikte, kuruluş, dünyanın en çok tıklanan ve en dikkat çeken internet sitesi haline gelmiştir. 12 Temmuz 2007 tarihli ve ABD Ordusu’nun Bağdat’ta gerçekleştirdiği bir hava saldırısını gösteren “<em>Collateral Murder</em>” adlı videoda<a href="#_ftn4" name="_ftnref4">[4]</a>, Iraklı silahsız sivillere yönelik bir katliam ispatlanmış ve bu, ABD’nin işlediği savaş suçlarının ispatı olarak uluslararası kamuoyunun gündemine bomba gibi düşmüştür.<a href="#_ftn5" name="_ftnref5">[5]</a> 18 (başlangıçta 12 olarak belirtilmiştir) sivilin gereksiz yere öldürüldüğünü ispatlayan bu video -ki bu kişiler arasında <em>Reuters</em> mensubu gazeteciler Namir Noor-Eldeen ve asistanı Saeed Chmagh da vardır<a href="#_ftn6" name="_ftnref6">[6]</a>-, WikiLeaks ve Assange’ın bir anda ABD’nin kara listesine girmesine neden olmuş, ama aynı zamanda Assange’ı dünya çapında büyük siyasi ve ekonomik destek sağlayan önemli bir politik figüre dönüştürmüştür. İlerleyen aylarda, yüzbinlerce sivilin ve askerin ölümüne yol açan Irak Savaşı ile ilgili “<em>The Iraq War Logs</em>” adlı yeni bir belge seti açıklayan WikiLeaks<a href="#_ftn7" name="_ftnref7">[7]</a>, böylelikle dünya siyasetine yön veren çok önemli bir medya kuruluşu haline gelmiştir. İnsan hakları ve savaş karşıtlığı bağlamında artık dünya çapında bir marka olmasıyla birlikte kendisine yönelik bilgi akışı hızlanan Assange ve WikiLeaks, yine 2010 yılında 250.000 civarında ABD diplomatik yazışmasını da kamuya açıklamış<a href="#_ftn8" name="_ftnref8">[8]</a> ve yine Washington’ın tepkisini çekmiştir. Bu yazışmalarda, Washington’ın diğer ülke liderlerine yönelik bazı istihbari ve komplo faaliyetleri açığa çıkmış ve ABD’nin dünya genelinde imajı ve desteği hızla azalmıştır. Assange’ın yarattığı fırtınanın ardından, 2013 yılında NSA (ABD Ulusal Güvenlik Ajansı) çalışanı Edward Snowden’ın ifşaatları ile birlikte, dünyada artık tek kutupluluk ve ABD hegemonyası dönemi tamamen sona ermiş ve Çin, Rusya, Avrupa Birliği ve diğer ülkelerin yükselişleri hızlanmıştır.</p><p>ABD, devlet çalışanlarını riske attığı gerekçesiyle bu tarihten itibaren Julian Assange’a karşı hukuki ve siyasi baskısını arttırırken, İngiltere’de bulunan Assange’ı susturmak için özel hayatına yönelik bazı saldırılar da gerçekleştirilmiştir. Örneğin, Assange’ın İsveç’te iki kadına tecavüz ettiği iddiasıyla, İngiltere’den İsveç’e iadesi istenmiş; ancak Assange’ın politik bir komployla karşı karşıya olduğunu düşünen dönemin sosyalist Ekvador Devlet Başkanı Rafael Correa’nın (2007-2017) devreye girmesiyle, Assange, Londra’da Ekvador Büyükelçiliği içerisinde yaşamaya başlamıştır.<a href="#_ftn9" name="_ftnref9">[9]</a> Nitekim 2017 yılında Assange’a yönelik İsveç’teki suçlamalar düşürülmüş ve Ekvador da kendisine vatandaşlık vererek siyasi iltica başvurusunu onaylamıştır.<a href="#_ftn10" name="_ftnref10">[10]</a> Ancak Correa’nın görev süresinin bitiminin ardından kendisine yönelik Ekvador’da da engeller çıkarılan Assange, 2019 yılında tutuklanarak yargılanması için İngiltere’ye gönderilmiştir.</p><p>Julian Assange, 2019 yılından beri güneydoğu Londra’da yüksek güvenlikli bir hapishanede mahkûm olarak yaşamakta ve yıllardır İngiliz mahkemelerinde ABD’ye iadesi davası görülmektedir.<a href="#_ftn11" name="_ftnref11">[11]</a> Assange’ın eşi olan avukat Stella Assange, eşinin casusluk suçlamasıyla ABD’ye iadesi halinde 175 yıl hapis cezasına çarptırılması olasılığının yanında, bu ülkeye gitmek istemeyen ve sağlık koşulları kötüye giden Assange’ın başına kötü bir şey gelebileceğini düşünmektedir.<a href="#_ftn12" name="_ftnref12">[12]</a> Assange’ın eşi, ABD’nin kocasına yönelik suikast planladığını ve iadesi halinde öldürülmesinin de ihtimal dahilinde olduğunu iddia etmektedir.<a href="#_ftn13" name="_ftnref13">[13]</a> Avustralya Başbakanı Anthony Albanese, vatandaşları olan Assange’ın ülkesine dönmesi gerektiğini belirtirken, Avustralya Parlamentosu milletvekilleri de buna büyük oranda destek olmaktadır.<a href="#_ftn14" name="_ftnref14">[14]</a> Lakin İngiltere, bu konuyu yargısal ve siyasi açıdan henüz bir karara bağlayamamış gözükmektedir.</p><p><strong>Assange ve WikiLeaks’in Eylemleri Demokrasi, ABD ve Uluslararası Düzene Gerçekten Bir Tehdit Oluşturuyor Mu?</strong></p><p>Julian Assange olayı, günümüzde demokratik ülkelerde basın/medya özgürlüğü ve benzer şekilde fikir özgürlüğünün sınırının ne olması gerektiği konusunda tarihe geçecek çok önemli bir vakadır. Bu nedenle, Assange’ın ABD’ye iadesi davasının politik bir sürece neden olacağı yıllar öncesinden belirtilmiş ve <em>The Economist</em> dergisi henüz 2020 yılında buna dikkat çekmiştir.<a href="#_ftn15" name="_ftnref15">[15]</a> Bu konuda doğru bir karar verebilmek için, kuşkusuz, çeşitli dinlerin/mezheplerin birbirinden farklı eğilimleri olabileceği için, Felsefe, Etik ve Hukuk gibi bilim dallarının yardımıyla bir neticeye ulaşmalıyız.</p><p>Burada ilk söylenmesi gereken husus, 2003 Irak Savaşı’nın uluslararası meşruiyeti olmayan, yani Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi kararı sonucu gerçekleştirilmeyen hukuk-dışı bir eylem/operasyon olduğu gerçeğidir. Bu, kuşkusuz, Irak’taki Saddam Hüseyin yönetiminin insanlığa karşı işlediği suçları aklamaz veya ABD müdahalesi sonrasında bugün Irak’ta çok daha demokratik ve özgür bir yönetim olduğu gerçeğini değiştirmez. Ancak mevcut BM düzeni ve uluslararası hukuku verili bir gerçek ve norm olarak kabul edersek, Washington’ın yaptığı hem hukuki, hem de etik açıdan yanlıştır ve zaten bunun bedelini de, ABD, ilerleyen yıllarda tüm dünyada düşüşe geçen hegemonyası ve olumsuz imajıyla fazlasıyla ödemiştir. Nitekim Barack Obama döneminden itibaren, neo-con George W. Bush yönetimi döneminde yaşanan Irak Savaşı’nın olumsuz hatıralarını silmek için büyük gayret gösteren Washington, artık geniş cephe savaşları ve işgal politikaları yerine Özel Kuvvetlere dayalı nokta atışı operasyonları tercih etmekte ve özellikle sivil kayıplarına engel olmaya çalışmaktadır. İlginçtir ki, günümüzde bu konuda en bozuk sicili olan ülke ABD değil, sivil kayıpları konusunda hiçbir özen göstermeyen (Gazze’de) İsrail ve (Ukrayna’da) Rusya’dır. Bu nedenle, bu savaş sürecinde yaşanan suçları ifşa eden kişiden ziyade, bu savaşa neden olan savaş lobisi ve o dönemin yöneticilerinin yargılanması, hukuki ve ahlaki açıdan daha doğru bir tavır olabilir.</p><p>İkinci önemli husus, savaş karşıtı bir siyasal aktivisti, gazeteci ve internet habercisi olan Julian Assange’ın bu belgeleri kendisinin zorla elde etmediği veya çalmadığı, tam tersine ABD Ordusu’na mensup kişilerden edindiği gerçeğidir. Nitekim ABD Ordusu mensubu Chelsea Manning, bu dosyaları sızdırdığı gerekçesiyle ülkesinde tam 35 yıl hapis cezasına çarptırılmıştır.<a href="#_ftn16" name="_ftnref16">[16]</a> ABD, bu konuda Manning’e fiili olarak yardımcı olduğunu iddia ettiği Assange’ı 1917 tarihli Casusluk Kanunu (<em>Espionage Act</em>) bağlamında suçlarken<a href="#_ftn17" name="_ftnref17">[17]</a>, Columbia Üniversitesi’nden Hukuk ve Gazetecilik Profesörü Jameel Jaffer, ABD’nin tarihinde ilk kez bir yayıncıya bu şekilde bir suçlama getirdiğini ve bu suçlamanın özgürlükler ülkesi olduğunu iddia eden ABD’nin imajına zarar verdiği için düşürülmesi gerektiğini düşünmektedir.<a href="#_ftn18" name="_ftnref18">[18]</a> Nitekim Obama döneminde Assange’ın iadesi için ABD’nin bir çabası olmazken, bu konuda Donald Trump yönetimi döneminde harekete geçilmiştir. İlginç bir şekilde, Demokrat Joe Biden yönetimi de Obama’ya kıyasla Trump yönetimine daha yakın hareket etmekte ve Assange’a yönelik suçlamaların düşürülmesine engel olmaktadır. Burada Assange’ın hacker olarak saldırıyı bizzat gerçekleştirmediği ortaya çıkarsa, yalnızca kendisine ulaştırılan belgeleri yayınlaması gerekçesiyle ceza görmesi pek de inandırıcı bir yaklaşım olmayacaktır.</p><p>Üçüncü olarak, ABD kaynaklı suçlamanın bilgileri yayınlama boyutunun ne ölçüde gerçekleşip gerçekleşmediğini de hukuki bağlamda tartışmak gerekir. ABD’nin 1917 tarihli mevzubahis yasası, ABD hükümeti aleyhine ve başka ülke lehine bilgi edinilmesi, resim çekilmesi veya bilgi kopyalanmasının yasak olduğuna hükmetmektedir.<a href="#_ftn19" name="_ftnref19">[19]</a> Buradaki kritik husus ise, bu yapılan eylemlerin ABD hükümeti çalışanlarına tehdit oluşturup oluşturmadığıdır. Bu konuda, özellikle Irak Savaşı bağlamında yapılanlar savaş suçu olduğu için, kişilerin gizli tutulup tutulmamasından ziyade, yargıya konu olmaları daha önemli bir durumdur. Ancak diplomatik yazışmaların ifşa edilmesi, kuşkusuz ABD hükümetini ve çalışanlarını zor duruma sokmaktadır. Zira her devletin çalışanı, doğal olarak kendi ülkesi ve toplumu adına en faydalı işi yapmaya gayret edecek ve bu doğrultuda zaman zaman farklı yöntemlere başvurabilmektedir. Lakin bu belgelerin açıklanmasının ardından bir dönem ABD’ye yönelik tepkiler artsa da, ne Washington’a yönelik saldırılarda belirgin bir artış yaşanmış, ne de bir ABD hükümeti çalışanı bu süreçten fiili zarar görmüştür. Bu nedenle, Assange’a yönelik suçlamaları hukuk düzleminde en doğru şekilde tartışmak ve analiz etmek gerekir.</p><p>Dördüncü olarak, Batılı ülkeleri Doğu ülkelerinden ayıran en temel fark ve en büyük avantajları, özgür tartışma ve basına yer açmalarıdır. Bu konuda Batı dünyası da geriye giderse, dünyadaki otoriter/totaliter rejimler rahat nefes alacak ve tüm dünyada insan hakları ve demokratikleşmede gerileme yaşanacaktır. Bu ise, daha fazla savaş, kan, gözyaşı ve fakirlik demektir. Batı dünyasının ideolojik cazibesi ve üstünlüğünü koruması için de, özgürlük ve demokrasi değerlerinden vazgeçmemesi ve bu tarz eylemleri caydırmak için daha ölçülü cezalara başvurması düşünülebilir. Ancak Batılı basın-yayın organlarında Julian Assange bu kadar gündem olurken, Aleksey Navalny’den pek bahsedilmemesi de düşündürücüdür. Bu konuda, evrensel standartlar ve ilkeler doğrultusunda hareket edilmelidir.</p><p><strong>Sonuç</strong></p><p>Sonuç olarak, Julian Assange vakası, ABD hegemonyasının sürdüğü bir dönemde işbaşı yapan milliyetçi-muhafazakâr neo-con yönetiminin 2000’lerde uyguladığı yanlış politikalara tepki olarak ortaya çıkan Amerikan karşıtlığının doğal bir sonucudur. ABD, bu dönemdeki hatalarını kabul ederek bundan sonra daha dikkatli davranmalı ve Assange davası konusunda da suçlamalarını doğru bir düzleme oturtmalıdır. Zira ABD’yi farklı, özel ve güçlü kılan özgürlük düşüncesi ve uygulamalarıdır. Türkiye'de de "<em>MİT tırları</em>" haberi nedeniyle yurtdışına yerleşmek zorunda kalan Can Dündar olayı, buna benzer bir vaka olarak değerlendirilmelidir. </p><p style="text-align: right;">Doç. Dr. Ozan ÖRMECİ</p><p style="text-align: left;"><strong>Kapak fotoğrafı:</strong> <a href="https://edition.cnn.com/2024/02/20/uk/julian-assange-extradition-appeal-ruling-review-intl-gbr/index.html">https://edition.cnn.com/2024/02/20/uk/julian-assange-extradition-appeal-ruling-review-intl-gbr/index.html</a></p><p><strong> </strong></p><p style="text-align: center;"><strong>KAYNAKÇA</strong></p><ul><li style="text-align: left;"><em>AlJazeera</em> (2011), “WikiLeaks video: 'Collateral murder' in Iraq”, Erişim Tarihi: 22.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.youtube.com/watch?v=zYTxuW2vmzk&rco=1">https://www.youtube.com/watch?v=zYTxuW2vmzk&rco=1</a>.</li><li style="text-align: left;">Biber, Ali Burak (2019), “10 soruda Julian Assange ve WikiLeaks davası”, <em>TRT Haber</em>, 12.04.2019, Erişim Tarihi: 22.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.trthaber.com/haber/dunya/10-soruda-julian-assange-ve-wikileaks-davasi-411674.html">https://www.trthaber.com/haber/dunya/10-soruda-julian-assange-ve-wikileaks-davasi-411674.html</a>.</li><li style="text-align: left;">Bumiller, Elisabeth (2010), “Video Shows U.S. Killing of Reuters Employees”, <em>The New York Times</em>, 05.04.2010, Erişim Tarihi: 22.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.nytimes.com/2010/04/06/world/middleeast/06baghdad.html">https://www.nytimes.com/2010/04/06/world/middleeast/06baghdad.html</a>.</li><li style="text-align: left;">Coliver, Sandy (2016), “Chelsea Manning’s 35-Year Sentence: Far Beyond All Norms”, Open Society Justice Initiative, 19.05.2016, Erişim Tarihi: 22.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.justiceinitiative.org/voices/chelsea-mannings-35-year-sentence-far-beyond-all-norms">https://www.justiceinitiative.org/voices/chelsea-mannings-35-year-sentence-far-beyond-all-norms</a>.</li><li style="text-align: left;">Daley, Paul (2020), “Julian Assange indictment fails to mention WikiLeaks video that exposed US 'war crimes' in Iraq”, <em>The Guardian</em>, 14.06.2020, Erişim Tarihi: 22.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.theguardian.com/media/2020/jun/15/julian-assange-indictment-fails-to-mention-wikileaks-video-that-exposed-us-war-crimes-in-iraq">https://www.theguardian.com/media/2020/jun/15/julian-assange-indictment-fails-to-mention-wikileaks-video-that-exposed-us-war-crimes-in-iraq</a>.</li><li style="text-align: left;">Demirci, Zuhal (2024), “İngiltere'de WikiLeaks'in kurucusu Assange'ın ABD'ye iade davası ikinci gününde sürüyor”, <em>AA</em>, 21.02.2024, Erişim Tarihi: 22.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.aa.com.tr/tr/dunya/ingilterede-wikileaksin-kurucusu-assangein-abdye-iade-davasi-ikinci-gununde-suruyor/3143817#:~:text=Assange'%C4%B1n%20dava%20s%C3%BCreci&text=Y%C3%BCksek%20Mahkeme%2C%2010%20Aral%C4%B1k%202021,ye%20iade%20edilmesi%20karar%C4%B1n%C4%B1%20imzalam%C4%B1%C5%9Ft%C4%B1">https://www.aa.com.tr/tr/dunya/ingilterede-wikileaksin-kurucusu-assangein-abdye-iade-davasi-ikinci-gununde-suruyor/3143817#:~:text=Assange'%C4%B1n%20dava%20s%C3%BCreci&text=Y%C3%BCksek%20Mahkeme%2C%2010%20Aral%C4%B1k%202021,ye%20iade%20edilmesi%20karar%C4%B1n%C4%B1%20imzalam%C4%B1%C5%9Ft%C4%B1</a>.</li><li style="text-align: left;">Free Speech Center at Middle State Tennessee University, “Espionage Act of 1917 (1917)”, Erişim Tarihi: 22.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://firstamendment.mtsu.edu/article/espionage-act-of-1917/#:~:text=The%20Espionage%20Act%20of%201917%20prohibited%20obtaining%20information%2C%20recording%20pictures,advantage%20of%20any%20foreign%20nation">https://firstamendment.mtsu.edu/article/espionage-act-of-1917/#:~:text=The%20Espionage%20Act%20of%201917%20prohibited%20obtaining%20information%2C%20recording%20pictures,advantage%20of%20any%20foreign%20nation</a>.</li><li style="text-align: left;">Psaropoulos, John (2024), “Julian Assange appeals in ‘most important press freedom case in the world’”, <em>AlJazeera</em>, 20.02.2024, Erişim Tarihi: 22.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.aljazeera.com/news/2024/2/20/julian-assange-appeals-in-most-important-press-freedom-case-in-the-world">https://www.aljazeera.com/news/2024/2/20/julian-assange-appeals-in-most-important-press-freedom-case-in-the-world</a>.</li><li style="text-align: left;">Said-Moorhouse, Lauren & Rebaza, Claudia & Cassidy, Amy (2024), “Julian Assange makes last-ditch attempt in UK court to avoid extradition to the US”, <em>CNN</em>, 20.02.2024, Erişim Tarihi: 21.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://edition.cnn.com/2024/02/20/uk/julian-assange-extradition-appeal-ruling-review-intl-gbr/index.html">https://edition.cnn.com/2024/02/20/uk/julian-assange-extradition-appeal-ruling-review-intl-gbr/index.html</a>.</li><li style="text-align: left;">Specia, Megan (2024), “‘Beginning of the End’ as Assange Case Returns to Court”, <em>The New York Times</em>, 20.02.2024, Erişim Tarihi: 22.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.nytimes.com/2024/02/20/world/europe/assange-us-extradition-uk-court-case.html">https://www.nytimes.com/2024/02/20/world/europe/assange-us-extradition-uk-court-case.html</a>.</li><li style="text-align: left;"><em>The Economist</em> (2020), “Why Julian Assange’s extradition case will get political”, 23.02.2020, Erişim Tarihi: 21.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.economist.com/britain/2020/02/23/why-julian-assanges-extradition-case-will-get-political">https://www.economist.com/britain/2020/02/23/why-julian-assanges-extradition-case-will-get-political</a>.</li><li style="text-align: left;">Vikipedi, “Amerika Birleşik Devletleri diplomatik belge sızıntısı”, Erişim Tarihi: 22.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Amerika_Birle%C5%9Fik_Devletleri_diplomatik_belge_s%C4%B1z%C4%B1nt%C4%B1s%C4%B1">https://tr.wikipedia.org/wiki/Amerika_Birle%C5%9Fik_Devletleri_diplomatik_belge_s%C4%B1z%C4%B1nt%C4%B1s%C4%B1</a>.</li><li style="text-align: left;">Vikipedi, “Julian Assange”, Erişim Tarihi: 21.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Julian_Assange#:~:text=Julian%20Paul%20Assange%20(d.%203,sitesinin%20edit%C3%B6r%C3%BC%20ve%20bas%C4%B1n%20s%C3%B6zc%C3%BCs%C3%BCd%C3%BCr">https://tr.wikipedia.org/wiki/Julian_Assange#:~:text=Julian%20Paul%20Assange%20(d.%203,sitesinin%20edit%C3%B6r%C3%BC%20ve%20bas%C4%B1n%20s%C3%B6zc%C3%BCs%C3%BCd%C3%BCr</a>.</li><li style="text-align: left;">WikiLeaks internet sitesi, <a href="https://wikileaks.org/">https://wikileaks.org/</a>.</li><li style="text-align: left;">WikiLeaks (2010), “Cablegate: 250,000 US Embassy Diplomatic Cables”, 28.11.2010, Erişim Tarihi: 22.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.wikileaks.org/Cablegate-250-000-US-Embassy.html">https://www.wikileaks.org/Cablegate-250-000-US-Embassy.html</a>.</li><li style="text-align: left;">WikiLeaks (2010), “The Iraq War Logs'”, Erişim Tarihi: 22.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://wikileaks.org/irq/">https://wikileaks.org/irq/</a>.</li><li style="text-align: left;">Wikipedia, “Julian Assange”, Erişim Tarihi: 21.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Julian_Assange">https://en.wikipedia.org/wiki/Julian_Assange</a>.</li><li style="text-align: left;">Wikipedia, “WikiLeaks”, Erişim Tarihi: 22.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/WikiLeaks">https://en.wikipedia.org/wiki/WikiLeaks</a>.</li><li style="text-align: left;"><em>Yeni Şafak </em>(2024), “Julian Assange'ın ABD'ye iade davası: Karar ileri bir tarihe ertelendi”, 22.02.2024, Erişim Tarihi: 22.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.yenisafak.com/dunya/julian-assangein-abdye-iade-davasi-karar-ileri-bir-tarihe-ertelendi-4603529">https://www.yenisafak.com/dunya/julian-assangein-abdye-iade-davasi-karar-ileri-bir-tarihe-ertelendi-4603529</a>.</li></ul><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref1" name="_ftn1">[1]</a> Bakınız; WikiLeaks internet sitesi, <a href="https://wikileaks.org/">https://wikileaks.org/</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref2" name="_ftn2">[2]</a> <em>Yeni Şafak </em>(2024), “Julian Assange'ın ABD'ye iade davası: Karar ileri bir tarihe ertelendi”, 22.02.2024, Erişim Tarihi: 22.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.yenisafak.com/dunya/julian-assangein-abdye-iade-davasi-karar-ileri-bir-tarihe-ertelendi-4603529">https://www.yenisafak.com/dunya/julian-assangein-abdye-iade-davasi-karar-ileri-bir-tarihe-ertelendi-4603529</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref3" name="_ftn3">[3]</a> Bakınız; Wikipedia, “Julian Assange”, Erişim Tarihi: 21.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Julian_Assange">https://en.wikipedia.org/wiki/Julian_Assange</a>; Vikipedi, “Julian Assange”, Erişim Tarihi: 21.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Julian_Assange#:~:text=Julian%20Paul%20Assange%20(d.%203,sitesinin%20edit%C3%B6r%C3%BC%20ve%20bas%C4%B1n%20s%C3%B6zc%C3%BCs%C3%BCd%C3%BCr">https://tr.wikipedia.org/wiki/Julian_Assange#:~:text=Julian%20Paul%20Assange%20(d.%203,sitesinin%20edit%C3%B6r%C3%BC%20ve%20bas%C4%B1n%20s%C3%B6zc%C3%BCs%C3%BCd%C3%BCr</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref4" name="_ftn4">[4]</a> <em>AlJazeera</em> (2011), “WikiLeaks video: 'Collateral murder' in Iraq”, Erişim Tarihi: 22.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.youtube.com/watch?v=zYTxuW2vmzk&rco=1">https://www.youtube.com/watch?v=zYTxuW2vmzk&rco=1</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref5" name="_ftn5">[5]</a> Paul Daley (2020), “Julian Assange indictment fails to mention WikiLeaks video that exposed US 'war crimes' in Iraq”, <em>The Guardian</em>, 14.06.2020, Erişim Tarihi: 22.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.theguardian.com/media/2020/jun/15/julian-assange-indictment-fails-to-mention-wikileaks-video-that-exposed-us-war-crimes-in-iraq">https://www.theguardian.com/media/2020/jun/15/julian-assange-indictment-fails-to-mention-wikileaks-video-that-exposed-us-war-crimes-in-iraq</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref6" name="_ftn6">[6]</a> Elisabeth Bumiller (2010), “Video Shows U.S. Killing of Reuters Employees”, <em>The New York Times</em>, 05.04.2010, Erişim Tarihi: 22.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.nytimes.com/2010/04/06/world/middleeast/06baghdad.html">https://www.nytimes.com/2010/04/06/world/middleeast/06baghdad.html</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref7" name="_ftn7">[7]</a> WikiLeaks (2010), “The Iraq War Logs'”, Erişim Tarihi: 22.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://wikileaks.org/irq/">https://wikileaks.org/irq/</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref8" name="_ftn8">[8]</a> WikiLeaks (2010), “Cablegate: 250,000 US Embassy Diplomatic Cables”, 28.11.2010, Erişim Tarihi: 22.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.wikileaks.org/Cablegate-250-000-US-Embassy.html">https://www.wikileaks.org/Cablegate-250-000-US-Embassy.html</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref9" name="_ftn9">[9]</a> Lauren Said-Moorhouse & Claudia Rebaza & Amy Cassidy (2024), “Julian Assange makes last-ditch attempt in UK court to avoid extradition to the US”, <em>CNN</em>, 20.02.2024, Erişim Tarihi: 21.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://edition.cnn.com/2024/02/20/uk/julian-assange-extradition-appeal-ruling-review-intl-gbr/index.html">https://edition.cnn.com/2024/02/20/uk/julian-assange-extradition-appeal-ruling-review-intl-gbr/index.html</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref10" name="_ftn10">[10]</a> Ali Burak Biber (2019), “10 soruda Julian Assange ve WikiLeaks davası”, <em>TRT Haber</em>, 12.04.2019, Erişim Tarihi: 22.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.trthaber.com/haber/dunya/10-soruda-julian-assange-ve-wikileaks-davasi-411674.html">https://www.trthaber.com/haber/dunya/10-soruda-julian-assange-ve-wikileaks-davasi-411674.html</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref11" name="_ftn11">[11]</a> Megan Specia (2024), “‘Beginning of the End’ as Assange Case Returns to Court”, <em>The New York Times</em>, 20.02.2024, Erişim Tarihi: 22.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.nytimes.com/2024/02/20/world/europe/assange-us-extradition-uk-court-case.html">https://www.nytimes.com/2024/02/20/world/europe/assange-us-extradition-uk-court-case.html</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref12" name="_ftn12">[12]</a> John Psaropoulos (2024), “Julian Assange appeals in ‘most important press freedom case in the world’”, <em>AlJazeera</em>, 20.02.2024, Erişim Tarihi: 22.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.aljazeera.com/news/2024/2/20/julian-assange-appeals-in-most-important-press-freedom-case-in-the-world">https://www.aljazeera.com/news/2024/2/20/julian-assange-appeals-in-most-important-press-freedom-case-in-the-world</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref13" name="_ftn13">[13]</a> <em>Yeni Şafak </em>(2024), “Julian Assange'ın ABD'ye iade davası: Karar ileri bir tarihe ertelendi”, 22.02.2024, Erişim Tarihi: 22.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.yenisafak.com/dunya/julian-assangein-abdye-iade-davasi-karar-ileri-bir-tarihe-ertelendi-4603529">https://www.yenisafak.com/dunya/julian-assangein-abdye-iade-davasi-karar-ileri-bir-tarihe-ertelendi-4603529</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref14" name="_ftn14">[14]</a> Zuhal Demirci (2024), “İngiltere'de WikiLeaks'in kurucusu Assange'ın ABD'ye iade davası ikinci gününde sürüyor”, <em>AA</em>, 21.02.2024, Erişim Tarihi: 22.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.aa.com.tr/tr/dunya/ingilterede-wikileaksin-kurucusu-assangein-abdye-iade-davasi-ikinci-gununde-suruyor/3143817#:~:text=Assange'%C4%B1n%20dava%20s%C3%BCreci&text=Y%C3%BCksek%20Mahkeme%2C%2010%20Aral%C4%B1k%202021,ye%20iade%20edilmesi%20karar%C4%B1n%C4%B1%20imzalam%C4%B1%C5%9Ft%C4%B1">https://www.aa.com.tr/tr/dunya/ingilterede-wikileaksin-kurucusu-assangein-abdye-iade-davasi-ikinci-gununde-suruyor/3143817#:~:text=Assange'%C4%B1n%20dava%20s%C3%BCreci&text=Y%C3%BCksek%20Mahkeme%2C%2010%20Aral%C4%B1k%202021,ye%20iade%20edilmesi%20karar%C4%B1n%C4%B1%20imzalam%C4%B1%C5%9Ft%C4%B1</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref15" name="_ftn15">[15]</a> <em>The Economist</em> (2020), “Why Julian Assange’s extradition case will get political”, 23.02.2020, Erişim Tarihi: 21.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.economist.com/britain/2020/02/23/why-julian-assanges-extradition-case-will-get-political">https://www.economist.com/britain/2020/02/23/why-julian-assanges-extradition-case-will-get-political</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref16" name="_ftn16">[16]</a> Sandy Coliver (2016), “Chelsea Manning’s 35-Year Sentence: Far Beyond All Norms”, Open Society Justice Initiative, 19.05.2016, Erişim Tarihi: 22.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.justiceinitiative.org/voices/chelsea-mannings-35-year-sentence-far-beyond-all-norms">https://www.justiceinitiative.org/voices/chelsea-mannings-35-year-sentence-far-beyond-all-norms</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref17" name="_ftn17">[17]</a> Free Speech Center at Middle State Tennessee University, “Espionage Act of 1917 (1917)”, Erişim Tarihi: 22.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://firstamendment.mtsu.edu/article/espionage-act-of-1917/#:~:text=The%20Espionage%20Act%20of%201917%20prohibited%20obtaining%20information%2C%20recording%20pictures,advantage%20of%20any%20foreign%20nation">https://firstamendment.mtsu.edu/article/espionage-act-of-1917/#:~:text=The%20Espionage%20Act%20of%201917%20prohibited%20obtaining%20information%2C%20recording%20pictures,advantage%20of%20any%20foreign%20nation</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref18" name="_ftn18">[18]</a> John Psaropoulos (2024), “Julian Assange appeals in ‘most important press freedom case in the world’”, <em>AlJazeera</em>, 20.02.2024, Erişim Tarihi: 22.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.aljazeera.com/news/2024/2/20/julian-assange-appeals-in-most-important-press-freedom-case-in-the-world">https://www.aljazeera.com/news/2024/2/20/julian-assange-appeals-in-most-important-press-freedom-case-in-the-world</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref19" name="_ftn19">[19]</a> Free Speech Center at Middle State Tennessee University, “Espionage Act of 1917 (1917)”, Erişim Tarihi: 22.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://firstamendment.mtsu.edu/article/espionage-act-of-1917/#:~:text=The%20Espionage%20Act%20of%201917%20prohibited%20obtaining%20information%2C%20recording%20pictures,advantage%20of%20any%20foreign%20nation">https://firstamendment.mtsu.edu/article/espionage-act-of-1917/#:~:text=The%20Espionage%20Act%20of%201917%20prohibited%20obtaining%20information%2C%20recording%20pictures,advantage%20of%20any%20foreign%20nation</a>.</p></div>Ozan Örmeci Makaleleri (Ozan Örmeci Articles)http://www.blogger.com/profile/05589148767326837798noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6431905393902518131.post-4251178290980049432024-02-19T03:43:00.000-08:002024-02-19T03:43:48.917-08:00Doç. Dr. Ozan Örmeci ve Caner Akkaya'dan Yeni Kitap Bölümü: "The Development of International Space Law"<p style="text-align: center;"> <a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg83tszGCSK3XnQfQjTvej1-6oukM2OuxYhE8TEu1GWVwQ-IjCqIJWoBssHPGk4gUj7jgeRWqrHRBdfUPgcpS4zUflSFBWPFd60eZ6gYtadR-UUh4TINCA51hMtZ9tDf0RrlNu-9AdjXDP1b_npiazyOqF0EmW3SJF2wuThRQWyD9Oe8JVcnhcox-Pi6RJ6/s1083/space%20environment.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="722" data-original-width="1083" height="250" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg83tszGCSK3XnQfQjTvej1-6oukM2OuxYhE8TEu1GWVwQ-IjCqIJWoBssHPGk4gUj7jgeRWqrHRBdfUPgcpS4zUflSFBWPFd60eZ6gYtadR-UUh4TINCA51hMtZ9tDf0RrlNu-9AdjXDP1b_npiazyOqF0EmW3SJF2wuThRQWyD9Oe8JVcnhcox-Pi6RJ6/w376-h250/space%20environment.jpg" width="376" /></a></p><p style="text-align: justify;">İstanbul Aydın Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler (İngilizce) bölümü öğretim üyesi ve Uluslararası Politika Akademisi (UPA) Kurucu Genel Koordinatörü Doç. Dr. Ozan Örmeci ile Anadolu Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler bölümü doktorantı Caner Akkaya'nın hazırladıkları "The Development of International Space Law" adlı kitap-içi bölüm, İstanbul Kent Üniversitesi İİBF Dekanı Prof. Dr. Hasret Çomak ile Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi öğretim üyesi Doç. Dr. Burak Şakir Şeker'in editörlüğünü yaptıkları ve İngiltere merkezli Transnational Press London (TPLondon) yayınevince basılan <em>Space Environment and International Politics</em> adlı kitapta yer aldı. Toplam 6 kategori ve 24 bölümden oluşan 437 sayfalık kitap, uluslararası kitap sitelerinde yer alarak okuyucuyla buluştu. Aşağıdaki linklerden bahsi geçen bu bölüme ve kitapla ilgili bilgilere ulaşabileceğiniz linklere erişebilirsiniz.</p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh3jQv3yDdkHU2s9ewS3u8tJmbEUADTWl56rR6PvhQsHRUtOQtOuowmRVJTwizK71XXm0wezZr1kZl28SXBEiRTFp60sICtfzIulgpWBiKWxut2zcDgafa-QK6Iz2TADz_Jok9Mb3J0E3erpvLNjL_yzGeT-PY8Ppqs45CRMs1QAnEZdImAgt2CZKUJ9u0F/s640/space%20environment%20and%20international%20politics.JPG" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="446" data-original-width="640" height="251" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh3jQv3yDdkHU2s9ewS3u8tJmbEUADTWl56rR6PvhQsHRUtOQtOuowmRVJTwizK71XXm0wezZr1kZl28SXBEiRTFp60sICtfzIulgpWBiKWxut2zcDgafa-QK6Iz2TADz_Jok9Mb3J0E3erpvLNjL_yzGeT-PY8Ppqs45CRMs1QAnEZdImAgt2CZKUJ9u0F/w360-h251/space%20environment%20and%20international%20politics.JPG" width="360" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><em>Space Environment and International Politics</em></div><div style="text-align: justify;"><ul><li><a href="https://www.academia.edu/114969515/_%C3%96rmeci_Ozan_and_Akkaya_Caner_2024_The_Development_of_International_Space_Law_in_Space_Environment_and_International_Politics_eds_by_Hasret_%C3%87omak_and_Burak_%C5%9Eakir_%C5%9Eeker_London_TPLondon_pp_9_18" target="_blank">Örmeci, Ozan & Akkaya, Caner (2024), "The Development of International Space Law", in <em>Space Environment and International Politics </em>(eds. by Hasret Çomak & Burak Şakir Şeker), London: TPLondon, pp. 9-18</a></li></ul><p>Kitabı alabileceğiniz linkler;</p><p><a href="https://www.tplondon.com/product/space-environment-politics/" rel="noopener" target="_blank">TPLondon</a></p><p><a href="https://www.amazon.com/dp/B0CVWRH6Y5/" rel="noopener" target="_blank">Amazon</a></p><p><a href="https://talebe.com/kitap/space-environment-and-international-politics/137158" rel="noopener" target="_blank">Talebe.com</a></p></div>Ozan Örmeci Makaleleri (Ozan Örmeci Articles)http://www.blogger.com/profile/05589148767326837798noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6431905393902518131.post-69641901201543644042024-02-15T04:15:00.000-08:002024-02-15T04:56:27.743-08:00Birleşik Krallık’ın Yeni Başbakanı Olması Beklenen Keir Starmer<p style="text-align: center;"></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEilO1S93Xq5XgGFz23IpcIfIl6mN9iWb7ZFaw098cS9zMqK1LTqLOvp1WORCUkYq8kf_d7NTfeTyUCgLDNGWoxsvq9Tgyp8L2HTmA27qRR9SHkivy5Tm9t2DVxbjG1_XWnJffh9YxLC_NgX0kfBx1ZeXAZOK0DgJJXGpNKI6RsIAINvEzGfhoW9Z1-OokA8/s960/keir%20starmer.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="576" data-original-width="960" height="256" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEilO1S93Xq5XgGFz23IpcIfIl6mN9iWb7ZFaw098cS9zMqK1LTqLOvp1WORCUkYq8kf_d7NTfeTyUCgLDNGWoxsvq9Tgyp8L2HTmA27qRR9SHkivy5Tm9t2DVxbjG1_XWnJffh9YxLC_NgX0kfBx1ZeXAZOK0DgJJXGpNKI6RsIAINvEzGfhoW9Z1-OokA8/w427-h256/keir%20starmer.jpg" width="427" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><br /></div><p></p><p style="text-align: justify;"><strong>Giriş</strong></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: justify;"><p>Bu yıl içerisinde veya en genç 2025 yılı Ocak ayı sonuna kadar genel seçimlerin yapılacağı Birleşik Krallık’ta, 2010 yılından beri farklı hükümetler ve Başbakanlarla bir şekilde iktidarda kalmayı başaran Muhafazakâr Parti, anketlere göre artık 13-14 yıllık uzun iktidarını devretmeye hazırlanıyor. Her ne kadar seçime daha aylar olsa da, 2024 yılı Ocak ve Şubat ayında yapılan anketler, Muhafazakâr Parti’nin ezeli rakibi İşçi Partisi karşısında yüzde 20’nin üzerinde bir fark yediğini gösteriyor.<a href="#_ftn1" name="_ftnref1">[1]</a> Hindistan asıllı Muhafazakâr Başbakan Rishi Sunak, kısa süre önce eski Başbakan David Cameron’ı Dışişleri Bakanlığına getirerek siyasette bir hava değişimi yaratmaya çalıştıysa da<a href="#_ftn2" name="_ftnref2">[2]</a>, Muhafazakâr Parti’nin bir mucize olmadığı sürece bu seçimlerde büyük bir başarı gösterememesi bekleniyor. Bu, elbette, demokratik bir rejim olan Birleşik Krallık’ta, halkın uzun süre iktidarda kalan bir partinin ardından değişim istemesinin doğal bir sonucu olarak görülmeli. Ayrıca, 13-14 yıllık Tory iktidarında Birleşik Krallık’ın Avrupa Birliği’nden ayrılmak (Brexit) gibi büyük bir badire atlattığını ve bunun da olumsuz bazı yansımalarının -bilhassa ekonomi alanında- iktidara fatura edildiğini belirtmek gerekir.</p><p>İşte bu anketleri geçerli kabul edersek, yakın zamanda Birleşik Krallık’ın yeni Başbakanı olması pek muhtemel kişi olan<a href="#_ftn3" name="_ftnref3">[3]</a> Keir Starmer’ı yakından tanımak, Türkiye-Birleşik Krallık ilişkilerinin sağlıklı gelişimi adına oldukça faydalı olabilir. Bu nedenle, bu yazıda, önce Keir Starmer’ın hayatını inceleyecek, daha sonra da önemli ve tartışmalı bazı siyasi konularda yaptığı açıklamalara dayalı olarak, siyasi fikirleri ve ideolojisini değerlendireceğim.</p><p><strong>Keir Starmer: Biyografi</strong><a href="#_ftn4" name="_ftnref4">[4]</a></p><p>2 Eylül 1962 Southwark-Londra doğumlu olan Sir Keir Rodney Starmer, Surrey’de Oxted adlı bir mahallede (<em>civil parish</em>) büyümüştür.<a href="#_ftn5" name="_ftnref5">[5]</a> Starmer’ın babası bir işçi, annesi ise hemşiredir. Anne-babasının 4 çocuğundan biri olan Starmer, annesinin Erişkin Still hastalığı nedeniyle küçük yaşlarından itibaren sık sık annesinin tedavisi için hastanelere gitmek zorunda kalmış ve devletin ekonomik durumu iyi olmayan kişiler için sağlık hizmetlerini halka ücretsiz sunabilmesinin önemini bizzat yaşayarak öğrenmiştir. Zaten Starmer’ın ebeveynleri de çok iyi bir İşçi Partisi destekçisi olup, oğullarının ismini partinin kurucu liderlerinden Keir Hardie’den esinlenerek seçmişlerdir. İlk eğitimini Surrey’deki Reigate Grammar School’da alan Starmer, bu dönemde ileride şöhret kazanacak müzisyen Norman Cook, Muhafazakâr siyasetçi Andrew Cooper ve gazeteci Andrew Sullivan’la sınıf arkadaşı olmuştur. Emek dostu bir aileden gelen Starmer’ın siyasete ilgisi de henüz bu yıllarda başlamış ve genç Keir, Doğu Surrey’de İşçi Partisi’nin gençlik kollarına katılmıştır. Bu yıllarda müzikle de ilgilenen Starmer, flüt, piyano ve keman gibi farklı müzik enstrümanlarını çalmayı öğrenmiş ve birkaç defa sahneye dahi çıkmıştır.</p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiS0cPW1zuHFl0bD_YutUT7GvEB9R6qX6TQb3QJNdyyA-Q3vJmgu-tzp9ushUS2wqefR27xnYdD3HkVCul8OkdW0rvVZnwghaossSq7SumyV4nFLtp72tRVs6HJYYKRr6aML2uR9Mg16d1vcooO9GjGGLsZ2nd169U7iqRkco5sdFSHGQiEtfyBGBMMetNO/s1024/keir%20starmer%20gen%C3%A7.jpeg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="768" data-original-width="1024" height="272" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiS0cPW1zuHFl0bD_YutUT7GvEB9R6qX6TQb3QJNdyyA-Q3vJmgu-tzp9ushUS2wqefR27xnYdD3HkVCul8OkdW0rvVZnwghaossSq7SumyV4nFLtp72tRVs6HJYYKRr6aML2uR9Mg16d1vcooO9GjGGLsZ2nd169U7iqRkco5sdFSHGQiEtfyBGBMMetNO/w363-h272/keir%20starmer%20gen%C3%A7.jpeg" width="363" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><em>Keir Starmer, gençliğinde anne ve babasıyla</em><a href="#_ftn6" name="_ftnref6">[6]</a></div><p>Üniversite eğitimi için Leeds Üniversitesi’nin Hukuk bölümünü tercih eden genç Keir Starmer, 1985 yılında buradan LLB derecesiyle buradan mezun olmuş ve ailesinin ilk üniversite mezunu olmayı başarmıştır. Hukuk alanındaki lisansüstü eğitimine daha sonra Oxford Üniversitesi’ne bağlı St. Edmund Hall’da devam eden Starmer, 1986 yılında buradan Hukuk alanında BCL derecesini almaya hak kazanmıştır. Mezuniyeti sonrası Troçkist çizgideki bir sosyalist dergi olan <em>Socialist Alternatives</em>’de bir süre editör olarak çalışan Keir Starmer, 1987 yılında ise avukat olarak profesyonel meslek yaşamına atılmıştır. Bu dönemde solcu duyarlılığı nedeniyle genelde mağdur durumda olan insanların davalarını üstlenen Starmer, ilerleyen yıllarda da Doughty Street Chambers üyesi olarak insan hakları konusunda yaptığı çalışmalarla meslektaşları arasında sivrilmeyi başarmıştır. Shell ve McDonalds gibi büyük firmalara karşı verilen bazı hukuki mücadelelerde de yer alan Starmer, ayrıca bu yıllarda bazı Karayip ülkelerinde idam cezasının kaldırılması konusunda da aktif çaba göstermiştir. Starmer, 2003-2008 döneminde de Kuzey İrlanda Polis Kurulu’na insan hakları konusunda danışmanlık hizmeti vermiştir. Bu süreçte Ulusal Sağlık Hizmeti-NHS için çalışan karısı Victoria ile tanışan Starmer<a href="#_ftn7" name="_ftnref7">[7]</a>, 2007 yılında onunla evlenmiş ve çiftin ilerleyen yıllarda iki çocukları dünyaya gelmiştir. 2008 yılında o dönemde Başsavcı olan Patricia Scotland’ın önerisiyle Kraliyet Savcılık Servisi (<em>Crown Prosecution Service</em>) Başkanlığına getirilen Keir Starmer, görev yaptığı dönemde (2008-2013) yaşanan bazı tartışmalı polis olaylarında dengeli tavrıyla devlet karşıtı algılanmamaya özen göstermiş ve kolluk kuvvetleri mensuplarını suçları ispatlanmadığı sürece korumaya gayret etmiştir.</p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhFakqL1N3j_q_W0hLN3IA080vSofXFjjXtyxBr0jAxBFU8keCSSACm2J-xFvX7Rrzpeq1mab2tVO5y4fOpDHxCRdZhFwDfQIV5wgmBr6EMHHYEI4rGao07Jf09duTPfHd3KpqLW8HAkcdfUgnU1U1AvE0ca2EEQNJpRuat0MGps3T4B6q5cH3LUrvpAg-3/s1600/keir-victoria%20starmer.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="900" data-original-width="1600" height="227" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhFakqL1N3j_q_W0hLN3IA080vSofXFjjXtyxBr0jAxBFU8keCSSACm2J-xFvX7Rrzpeq1mab2tVO5y4fOpDHxCRdZhFwDfQIV5wgmBr6EMHHYEI4rGao07Jf09duTPfHd3KpqLW8HAkcdfUgnU1U1AvE0ca2EEQNJpRuat0MGps3T4B6q5cH3LUrvpAg-3/w404-h227/keir-victoria%20starmer.jpg" width="404" /></a></div><p style="text-align: center;"><em>Keir Starmer ve Victoria Starmer (Alexander)</em></p><p>2014 yılında ilk kez İşçi Partisi’nden aktif siyasete atılan Starmer, 2015 genel seçimlerinde Greater London’a bağlı Holborn ve St Pancras seçim bölgesinden milletvekili seçilmeyi başarmıştır. Bu seçimlere Ed Miliband Genel Başkanlığında son derece iddialı giren, ancak sandıkta beklediğini bulamayan İşçi Partisi’nde seçim sonrasında başlayan liderlik yarışında da adı geçen Starmer, buna rağmen siyasi tecrübesizliğini öne sürerek liderlik yarışına dahil olmamıştır. Bu dönemde, Starmer, Genel Başkanlık seçiminde Jeremy Corbyn’in ardından ikinci olan Andy Burnham’ı desteklemiştir. Seçimin ardından yeni Genel Başkan Jeremy Corbyn tarafından Gölge İçişleri Bakanlığı görevine atanan Starmer, 2016 yılında ise Corbyn’i protesto ederek bu görevinden istifa etmiştir. Bu süreçte, Starmer, gölge Göç Bakanı (2015-2016) ve gölge Brexit Bakanı (2016-2020) olarak görev yapmış ve adeta liderliğe hazırlanmıştır. Bu süreçte Brexit yanlısı bir siyasi duruş göstermeyen ve Avrupa Birliği (AB) üyeliğini savunmaya devam eden Starmer, özellikle anlaşmasız Brexit’in risklerine dikkat çekmiş ve ilerleyen süreçte de eleştirilere rağmen “<em>ikinci referandum</em>” önerisini desteklemiştir. Starmer, ayrıca 2014 yılında ülkesinde adalet sistemine yaptığı hizmetlerden dolayı Şövalyelik (KCB) unvanına hak kazanmıştır. Starmer, 2017 yılında ise Privy Council’da yemin ederek “<em>Sir</em>” (<em>The Right Honorable</em>) unvanına hak kazanmıştır.</p><p>Jeremy Corbyn’in Genel Başkanlıktan ayrılacağını açıklamasının ardından lider adayı olarak ön plana çıkan ve en çok sayıda milletvekilinin desteğiyle lider adayı olan Sir Keir Starmer, genelde eski Başbakan Tony Blair çizgisini savunan İşçi Partililerin dahil olduğu “<em>Blairites</em>” (Blairciler) akımı ile parti içerisinde aşırı sol/sosyalist kanadı temsil eden Jeremy Corbyn çizgisinin (<em>Corbynistas</em>) arasında bir yerde konumlanan sosyal demokrat bir isimdir. Nitekim Starmer, Jeremy Corbyn’in aşırı sol politikalarına mesafeli dursa da, Ulusal Sağlık Hizmeti’ne (NHS) ayrılan bütçenin yükseltilmesi, üniversite harçlarının kaldırılması ve zenginlerden daha yüksek vergi alınması gibi konularda sosyal demokrat çizgiyi savunmaktadır. Starmer, kendisinin “<em>Blairite</em>” veya “<em>Corbynista</em>” olarak adlandırılmasına da karşı çıkmakta ve kendi liderliğini inşa etmeye çalışmaktadır. Starmer, dış politikada da uluslararası hukuka uygun askeri müdahaleleri savunmakta ve dahası, Birleşik Krallık’ın insan hakları ihlalleri yapan ülkelere yönelik silah satışlarını iyi değerlendirmesi gerektiğini düşünmektedir. 4 Nisan 2020 itibariyle İşçi Partisi’nin yeni lideri seçilen Starmer, görev yaptığı kısa sürede partiyi iktidarı almaya çok yakın güçlü bir siyasal yapıya dönüştürerek, başarısını ispat etmiştir. Starmer’ın önemli siyasi konulardaki görüşleri, bir sonraki bölümde açıklanacaktır.</p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjfoEMf8oI6fPFL0sD5pwtBckYakIMz9UXSB9fKNGyO_jAWifZo7jZJpZCE3BB8SnssUeINAM__pV_Rv8b1U0XBS-n9yB7nwCSFSQqIhyiz3l_wmDpQZd2FeAPaDIaZXKDympIkUnUDrGE7IxnfQVkYjeKmIhuH17veq_kAzb9sQCl-HcBe9Xxnv-IbTuZw/s2072/starmer%20portrait.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="2072" data-original-width="1554" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjfoEMf8oI6fPFL0sD5pwtBckYakIMz9UXSB9fKNGyO_jAWifZo7jZJpZCE3BB8SnssUeINAM__pV_Rv8b1U0XBS-n9yB7nwCSFSQqIhyiz3l_wmDpQZd2FeAPaDIaZXKDympIkUnUDrGE7IxnfQVkYjeKmIhuH17veq_kAzb9sQCl-HcBe9Xxnv-IbTuZw/s320/starmer%20portrait.jpg" width="240" /></a></div><p style="text-align: center;"><em>Keir Starmer’ın resmi portresi</em><a href="#_ftn8" name="_ftnref8">[8]</a></p><p>Gençlik yıllarından beri iyi bir futbolsever olan Keir Starmer -ki gençliğinde amatör Homerton Academicals kulübünde futbol da oynamıştır-, Arsenal FC takımının taraftarıdır. 2007’den beri Hukuk eğitimi almış ama NHS’de çalışan Victoria Starmer (Alexander) ile evli olan Starmer, eşinden iki çocuk sahibidir. Yahudi olan Victoria Starmer nedeniyle, Keir Starmer’ın çocukları da Yahudi inancına göre yetiştirilmiştir. Keir Starmer ise bir ateisttir<a href="#_ftn9" name="_ftnref9">[9]</a>, ancak dindar (inançlı) insanlara saygılı olduğunu belirtmektedir. Uzun süredir Pesketaryen olan Starmer, bu nedenle et ürünleri yerine yalnızca balık tüketmektedir. Çocuklarını da 10 yaşına kadar vejetaryen olarak yetiştiren Starmer çifti, daha sonra ise bu konuda onları özgür bırakmışlardır. Son olarak, Starmer’ın hukuk ve insan hakları alanında ortak editörlüğünü ve ortak yazarlığını yaptığı birçok kitabı da bulunmaktadır. Bunlar; <em>Justice in Error</em> (1993), <em>The Three Pillars of Liberty: Political Rights and Freedoms in the United Kingdom</em> (1996), <em>Signing Up for Human Rights: The United Kingdom and International Standards</em> (1998), <em>Miscarriages of Justice: A Review of Justice in Error </em>(1999), <em>European Human Rights Law: the Human Rights Act 1998 and the European Convention on Human Rights</em> (1999), <em>Criminal Justice, Police Powers and Human Rights</em> (2001), <em>Blackstone’s Human Rights Digest</em> (2001) ve <em>A Report on the Policing of the Ardoyne Parades 12 July 2004</em> (2004) eserleridir. Starmer’ın kendisi hakkında da daha şimdiden birçok biyografi ve siyaset bilimi temalı eser kaleme alınmıştır ki<a href="#_ftn10" name="_ftnref10">[10]</a>, bu da kendisinin yaklaşan başarısına dair önemli bir işarettir. Ancak YouGov UK’in yaptığı anketlerde Starmer’ın liderliğine verilen destek Ocak 2024 sonu itibariyle yüzde 35 düzeyindedir ki<a href="#_ftn11" name="_ftnref11">[11]</a>, bu da Starmer’dan ziyade İşçi Partisi’nin başarısına işaret etmekte ve Muhafazakâr Parti’ye duyulan tepkinin anket sonuçlarında daha etkili olduğunu düşündürmektedir.</p><p><strong>Keir Starmer’ın Önemli Siyasi Konulardaki Tavrı</strong></p><p>İşçi Partisi lideri ve büyük olasılıkla Birleşik Krallık’ın müstakbel Başbakanı Keir Starmer’ın siyasi çizgisine dair bugüne kadar “<em>sensible radical</em>” (duyarlı radikal)<a href="#_ftn12" name="_ftnref12">[12]</a>, “<em>soft-left</em>” (yumuşak sol)<a href="#_ftn13" name="_ftnref13">[13]</a> ve “<em>reluctant politician</em>” (gönülsüz siyasetçi)<a href="#_ftn14" name="_ftnref14">[14]</a> gibi bazı ilginç ifadeler kullanılmıştır. Starmer’ın siyasi çizgisinin belirginleşmeye başlamasının ardından ise, uluslararası basında, “<em>Starmerism</em>” (Starmerizm) kavramı kullanılmaya başlanmıştır.<a href="#_ftn15" name="_ftnref15">[15]</a> Starmer, anketler de kendisini ağır favori aday haline getirmeye başlayınca, İngiltere ve dünya basınında dikkat çekmeye başlamış ve hakkında yayınlanan analizler hızla artmıştır. Bu analizlerde, genelde, Starmer’ın bu işi yapmaya uygun olup olmadığı sorgulanmıştır.<a href="#_ftn16" name="_ftnref16">[16]</a></p><p>Öncelikle şurası bir gerçektir ki, Starmer, Jeremy Corbyn sonrasında genelde İşçi Partisi’ni sosyalist soldan daha merkez sol-sosyal demokrat çizgiye yaklaştıran ılımlı bir isim olarak lanse edilmektedir.<a href="#_ftn17" name="_ftnref17">[17]</a> Bu manada, gençliğinde aşırı sol çizgiye yakın durmasına karşın -ki QC Gavin Millar, bu dönemde bile Starmer’ın kırmızı-yeşil çizgide olduğunu vurgulamaktadır<a href="#_ftn18" name="_ftnref18">[18]</a>-, Starmer, merkeze yakın bir sol figürdür. Ancak bu durum, Starmer’ın daha iyi kamu hizmetleri sunabilmek için zenginlerden daha yüksek vergi alınmasını istemesine engel değildir.<a href="#_ftn19" name="_ftnref19">[19]</a> Keza üniversite harçları konusunda da, Starmer, daha sosyalist mesajlar vermekte ve harçların düşürülmesini/kaldırılmasını savunmaktadır.<a href="#_ftn20" name="_ftnref20">[20]</a> Bu nedenle, Starmer’ın iyi bir sosyal demokrat olduğu ve piyasa ekonomisi ve devlet müdahalesinin birlikte olacağı bir refah devleti düzenini savunduğu söylenebilir.</p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgqc0BoOvUrdak7Y_pmrbWXgRsiyi_uoZHIrLl6ZC5Moo7BWr54NHIaFrScmMD-KENePWUp-0bF6dBAfOAmudbF95VxMZO_BdP1k2R5ptFgcnBes_ARj-yyGB7aL1P6KSxu34ds89vDkLSFsoUJfT7Mw5o5_u2asebiEJoiA2WZod7L6-3laDkHPWQ275cE/s697/keir%20starmer-karikat%C3%BCr.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="391" data-original-width="697" height="251" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgqc0BoOvUrdak7Y_pmrbWXgRsiyi_uoZHIrLl6ZC5Moo7BWr54NHIaFrScmMD-KENePWUp-0bF6dBAfOAmudbF95VxMZO_BdP1k2R5ptFgcnBes_ARj-yyGB7aL1P6KSxu34ds89vDkLSFsoUJfT7Mw5o5_u2asebiEJoiA2WZod7L6-3laDkHPWQ275cE/w446-h251/keir%20starmer-karikat%C3%BCr.jpg" width="446" /></a></div><p style="text-align: center;"><em>Favori Başbakan adayı Keir Starmer, The Economist’in kapağında</em><a href="#_ftn21" name="_ftnref21">[21]</a></p><p>Yakın geçmişte Brexit tartışmaları sırasında daima Avrupa Birliği’nde kalınmasını savunan Starmer<a href="#_ftn22" name="_ftnref22">[22]</a>, ancak daha sonra bu süreci kabullenmiş ve günümüzde de AB’ye dönüşten ziyade AB ile iyi ilişkileri savunmaktadır. Nitekim çeşitli analizlere göre, Starmer ve İşçi Partisi, iktidara geldiklerinde Brexit sürecini tersyüz ederek yeniden AB’ye katılmayı planlamamaktadırlar.<a href="#_ftn23" name="_ftnref23">[23]</a> Ancak Avrupa devletleri ile (özellikle Almanya) tarihsel husumetleri canlı tutmaya gayret eden Muhafazakâr elitlere kıyasla (tipik örneği Boris Johnson idi), kuşkusuz, Starmer, kültürel, siyasal ve ekonomik olarak AB ve Avrupa devletleriyle daha yakın ilişkiler tesis etme potansiyeline haizdir. Nitekim Starmer, seçim öncesinde AB ile daha iyi bir anlaşma yapılabileceğini ilan etmiş ve Birleşik Krallık-AB Ticaret ve İşbirliği Antlaşması’nın (<em>The EU-UK Trade and Cooperation Agreement</em>) gözden geçirileceğini belirtmiştir.<a href="#_ftn24" name="_ftnref24">[24]</a></p><p>Ülke içerisinde zaman zaman Jeremy Corbyn döneminde belirginleşen İşçi Partisi’nin Filistin yanlısı tavrı nedeniyle partisine yönelik abartılı anti-Semitizm suçlamalarıyla karşılaşan Keir Starmer, elbette yaşamı itibariyle bunlara bir cevap niteliğindedir. Zira hem eşi, hem de çocukları Yahudi olan Starmer, ne İsrail Devleti, ne de Yahudilere karşıt değildir. Yalnızca, İsrail’in Gazze örneğinde artık tüm dünyanın şahit olduğu abartılı güvenlikçi ve askeri yaklaşımlarına eleştirel yaklaşmaktadır. Bu manada, Starmer ve İşçi Partisi, kesinlikle İsrail karşıtı veya özel olarak Müslüman yanlısı değil, evrensel standartlarda insan haklarını savunan demokrat bir çizgidedirler. Bu, Starmer’ın Gazze halkına yardım sağlanması, İsrailli rehinelerin serbest bırakılması, bölgede ateşkes ilan edilmesi, Hamas’ın 7 Ekim’deki gibi bir saldırıyı bir daha yapamayacağına dair İsrail’in ikna edilmesi ve iki devletli çözümün gerçekleştirilmesi gerektiğini belirten açıklamalarında da açıkça görülmektedir.<a href="#_ftn25" name="_ftnref25">[25]</a> Ek olarak, Starmer, kısa süre önce anti-Semitik açıklamalar yapan Azhar Ali ve Graham Jones gibi iki adaya desteğini çekmiş ve bu şekilde bir suçlamaya maruz kalmamak adına her türlü önlemi alabileceğini de ortaya koymuştur.<a href="#_ftn26" name="_ftnref26">[26]</a></p><p>Britanya’da en yakıcı siyasi meselelerden olan İskoçya’nın bağımsızlığı konusunda ise, Starmer ve partisi, ikinci bir bağımsızlık referandumu ve İskoçya’nın bağımsızlığına açıkça karşıdırlar.<a href="#_ftn27" name="_ftnref27">[27]</a> Starmer, bu sorunu merkezin yetkilerini kısıtlayarak ve yerele daha fazla güç devrederek barışçıl şekilde çözmek istemekte ve bunu yapabileceğini düşünmektedir.<a href="#_ftn28" name="_ftnref28">[28]</a></p><p>Seçim öncesinde İşçi Partisi’nin ilan ettiği 5 önceliği; (1) Ekonomik istikrarın sağlanması ve istihdam ve verimliliğinin artırılması, (2) Enerji güvenliğinin sağlanması, (3) Ulusal Sağlık Sistemi’nin (NHS) güçlendirilmesi, (4) Suçla mücadele ve (5) Eğitim sisteminde reform olarak belirleyen Starmer<a href="#_ftn29" name="_ftnref29">[29]</a>, bu bağlamda klasik bir sosyal demokrat lider çizgisini belirginleştirmiştir. Bu vaatler bağlamında, Starmer’ın enerji güvenliği konusunda yeşil enerjiye geçişi sağlamak için yıllık 28 milyar sterlin harcama yapmayı taahhüt etmesi oldukça önemli ve Başbakan adayının çevre ve temiz enerji konusundaki duyarlılığını göstermesi açısından manidardır.<a href="#_ftn30" name="_ftnref30">[30]</a></p><p>Keir Starmer’ın kurduğu gölge kabinede ise 30 Bakandan 15’inin kadın olması dikkat çekici ve olası bir İşçi Partisi/Starmer hükümetinde kadın Bakanların sayısının artacağına dair önemli bir veridir.<a href="#_ftn31" name="_ftnref31">[31]</a> Ayrıca Ed Miliband, Yvette Cooper ve Liz Kendall gibi liderlik iddiası olan kişileri gölge kabinesine alması, Starmer’ın birleştirici liderliğine dair önemli bir işarettir. Birleşik Krallık’ın ilk kadın Müslüman milletvekillerinden olan Shabana Mahmood’un gölge kabinedeki varlığı ise, kabinenin ve olası yeni hükümetin kapsayıcılığına dair pozitif bir ön sinyal olarak vurgulanabilir. Nitekim unutulmamalıdır ki, İşçi Partisi’nden Londra Belediye Başkanı seçilmiş Sadık Han da Pakistan asıllı bir Müslümandır. 2 Mayıs 2024 tarihinde düzenlenecek Londra belediye başkanlık seçiminde, Han, Muhafazakâr aday Susan Hall ile yarışacaktır ki, yakın tarihli anketlere göre seçimi kazanması büyük olasılıklı bir ihtimaldir.<a href="#_ftn32" name="_ftnref32">[32]</a></p><p>Keir Starmer’ın web sitesinde yayınladığı Britanyalı seçmene 10 vaadi ise şöyledir:<a href="#_ftn33" name="_ftnref33">[33]</a></p><ol><li>Ekonomik adalet: Yüzde 5’lik en zengin kesimden daha yüksek vergi alınması.</li><li>Sosyal adalet: NHS’yi güçlendirmek ve üniversite harçlarını kaldırmak.</li><li>İklim adaleti: Yeşil Mutabakatı hayata geçirmek.</li><li>Barış ve insan haklarını desteklemek: Sebepsiz savaşlara karşı çıkmak ve Birleşik Krallık’ın silah satışlarını insan hakları doğrultusunda düzenlemek.</li><li>Ortak mülkiyet: Kamu hizmetlerinin özelleştirilmesine karşı durmak.</li><li>Göçmenlerin haklarını savunmak: AB vatandaşlarına seçmen hakkı sağlamak ve göçmenlere yönelik insancıl politikalar uygulamak.</li><li>İşçi sendikaları ve işçi haklarını güçlendirmek: Güvencesiz düşük ücretli istihdama karşı çıkmak ve işçi haklarını geliştirmek.</li><li>Gücü dağıtmak: Lordlar Kamarası’nı dağıtmak ve yerine seçilmiş yöneticilerden oluşan bir bölgesel kalkınma odası kurarak, bölgesel kalkınma bankaları ile birlikte merkezden ziyade yerel kalkınma ve gelişimi güçlendirmek.</li><li>Eşitlik: Eşit ücret yasasını (<em>Equal Pay Act</em>) uygulamak ve ayrımcı politikalara karşı çıkmak.</li><li>Muhafazakâr Parti’ye muhalefet etmek: Muhafazakâr Parti ve anti-Semitizm’le mücadele etmek.</li></ol><p>Bu vaatlerden özellikle Lordlar Kamarası’nı dağıtmak ve yerine yeni bir bölgesel kalkınma odası kurmak fikri oldukça özgün ama aynı zamanda tartışmalı bir yaklaşımdır. Bu fikri Starmer ve partisinin ne derece uygulayabileceğini elbette zaman gösterecektir. Zira Britanya siyasal sistemi asırlar içerisinde oldukça oturmuş ve yerleşmiştir. Benzer şekilde kamu hizmetlerinin tamamının özelleştirilmesine karşı olunması da pratikte uygulanması kolay bir yaklaşım değildir. Ancak diğer tüm öneriler, İşçi Partisi’nin Tony Blair döneminde oluşan “<em>New Labour</em>” veya "<em>Üçüncü Yol</em>" (<em>Third Way</em>) çizgisiyle uyumludur.</p><p>Birleşik Krallık’ın özel ilişkilerinin olduğu Amerika Birleşik Devletleri (ABD) ile ilişkiler konusunda ise, Starmer, genelde pozitif mesajlar vermektedir. Starmer, bir keresinde “<em>Amerikan yanlısı ama Trump karşıtı</em>” olduğunu da söylemiştir.<a href="#_ftn34" name="_ftnref34">[34]</a> Buna karşın, Demokratlara ve mevcut Başkan Joe Biden'a daha yakın olduğu düşünülen İşçi Partisi lideri, yeniden ABD Başkanı seçilirse Donald Trump’la da ilişkileri bozmamaya çalışacağını açıklamak zorunda kalmıştır.<a href="#_ftn35" name="_ftnref35">[35]</a></p><p>Ukrayna-Rusya çatışması konusunda da Muhafazakâr Parti ile uzlaşan Starmer, Ukrayna’ya verilen askeri ve ekonomik desteğin sürdürülmesini savunmakta, Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski’ye tam destek vermekte ve Rus lider Vladimir Putin’e muhalefet etmektedir.<a href="#_ftn36" name="_ftnref36">[36]</a> Hatta Starmer, Putin’in Ukrayna’da sergilediği “<em>barbarca eylemleri</em>” nedeniyle Uluslararası Ceza Mahkemesi’nin aldığı karara da desteğini açıklamıştır.<a href="#_ftn37" name="_ftnref37">[37]</a> Lakin elbette bir realpolitik denge işi olan dış politika alanında, Starmer, bu konuda ABD ve diğer Batılı müttefiklerinin tavrı değişirse farklı pozisyon alabilecektir.</p><p>Keir Starmer'ın henüz Türkiye konusunda ise kayda değer bir açıklaması olmamıştır. Bu konu, muhtemelen Başbakan seçilmesi durumunda parti elitlerince değerlendirilecek ve Londra'nın yeni Türkiye politikası belirlenecektir. </p><p><strong>Sonuç</strong></p><p>Sonuç olarak, bu yazıda detaylı şekilde tanıtmaya gayret ettiğim İşçi Partisi lideri Keir Starmer, Batılı bir sosyal demokrat olarak uluslararası hukuk ve sistemle uyumlu hareket etmeye gayret eden bir reformist olarak tanımlanabilir. Ancak siyaset, hem ilke ve değerler, hem de güç dengesinde gelişen karmaşık bir denklem olduğu için, Başbakan olması durumunda Starmer’ın kararları gelişen konjonktüre göre değişebilir. Bu da gayet doğaldır; zira sorumluluk makamında olan her siyasetçi, ülkesi için en iyi kararı almak ve hem mevcut halk, hem de gelecek nesiller için en doğru tercihleri yapmaya çalışmaktadır. Burada kritik unsur ise, dünyanın gidişatını doğru algılayabilmek ve halka doğruları söylemektir.</p><p><strong>Kapak fotoğrafı:</strong> <a href="https://www.nationalworld.com/news/people/keir-starmer-labour-leader-knighted-knighthood-sir-3759104">https://www.nationalworld.com/news/people/keir-starmer-labour-leader-knighted-knighthood-sir-3759104</a></p><p style="text-align: right;">Doç. Dr. Ozan ÖRMECİ</p><p><strong> </strong></p><p style="text-align: center;"><strong>KAYNAKÇA</strong></p><ul><li style="text-align: left;"><em>BBC News</em> (2023), “Keir Starmer meets Ukraine's President Zelensky in Kyiv”, 16.02.2023, Erişim Tarihi: 15.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.bbc.com/news/uk-politics-64668096">https://www.bbc.com/news/uk-politics-64668096</a>.</li><li style="text-align: left;">Boland, Alastair (2023), “London Mayoral Poll: Mid-November 2023”, FindOutNow, 18.11.2023, Erişim Tarihi: 15.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://findoutnow.co.uk/blog/london-mayoral-poll-mid-november-2023/">https://findoutnow.co.uk/blog/london-mayoral-poll-mid-november-2023/</a>.</li><li style="text-align: left;"><em>Britannica</em>, “Keir Starmer”, Erişim Tarihi: 15.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.britannica.com/biography/Keir-Starmer">https://www.britannica.com/biography/Keir-Starmer</a>.</li><li style="text-align: left;">Carrell, Severin (2023), “Keir Starmer tells SNP voters: Labour will shift power from London”,<em> The Guardian</em>, 19.02.2023, Erişim Tarihi: 15.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.theguardian.com/politics/2023/feb/19/keir-starmer-asks-snp-voters-to-put-faith-in-labour-after-sturgeon-resignation">https://www.theguardian.com/politics/2023/feb/19/keir-starmer-asks-snp-voters-to-put-faith-in-labour-after-sturgeon-resignation</a>.</li><li style="text-align: left;">Cawthorne, Nigel (2021), <em>Keir Starmer: The Reluctant Politician</em>, Gibson Square.</li><li style="text-align: left;">Cordon, Gavin (2023), “Britain welcomes issuing of arrest warrant for Vladimir Putin”, <em>The Standard</em>, 17.03.2023, Erişim Tarihi: 15.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.standard.co.uk/news/politics/vladimir-putin-britain-james-cleverly-russian-keir-starmer-b1068245.html">https://www.standard.co.uk/news/politics/vladimir-putin-britain-james-cleverly-russian-keir-starmer-b1068245.html</a>.</li><li style="text-align: left;">Deltapoll (2024), “Deltapoll Survey Results”, 09-12/02/2024, Erişim Tarihi: 15.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://deltapoll.co.uk/wp-content/uploads/2024/02/Deltapoll-240212_trackers.pdf">https://deltapoll.co.uk/wp-content/uploads/2024/02/Deltapoll-240212_trackers.pdf</a>.</li><li style="text-align: left;">Ganesh, Janan (2024), “What Joe Biden can learn from Keir Starmer”, <em>Financial Times</em>, 13.02.2024, Erişim Tarihi: 15.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.ft.com/content/988dda33-ef9f-45cd-b9a9-75ce748d3455">https://www.ft.com/content/988dda33-ef9f-45cd-b9a9-75ce748d3455</a>.</li><li style="text-align: left;">Helm, Toby (2020), “Labour leadership: Keir Starmer slams free market as divisions grow on left”, <em>The Guardian,</em>01.2020, Erişim Tarihi: 15.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.theguardian.com/politics/2020/jan/11/keir-starmer-tacks-to-left-momentum-makes-its-pick-labour-leader">https://www.theguardian.com/politics/2020/jan/11/keir-starmer-tacks-to-left-momentum-makes-its-pick-labour-leader</a>.</li><li style="text-align: left;">Labour, “Keir Starmer”, Erişim Tarihi: 15.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://labour.org.uk/people/keir-starmer/">https://labour.org.uk/people/keir-starmer/</a>.</li><li style="text-align: left;">Labour (2023), “Keir Starmer statement”, 01.12.2023, Erişim Tarihi: 15.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://labour.org.uk/updates/press-releases/keir-starmer-statement-israel-gaza/#:~:text=The%20people%20of%20Gaza%20need,home%20and%20rebuild%20their%20lives">https://labour.org.uk/updates/press-releases/keir-starmer-statement-israel-gaza/#:~:text=The%20people%20of%20Gaza%20need,home%20and%20rebuild%20their%20lives</a>.</li><li style="text-align: left;">Labour, “Shadow cabinet”, Erişim Tarihi: 15.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://labour.org.uk/about-us/the-shadow-cabinet/">https://labour.org.uk/about-us/the-shadow-cabinet/</a>.</li><li style="text-align: left;">Learmonth, Andrew (2023), “Keir Starmer:' Labour believes very strongly in the union'”, <em>The Herald</em>, 06.10.2023, Erişim Tarihi: 15.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.heraldscotland.com/news/23839096.keir-starmer--labour-believes-strongly-union/">https://www.heraldscotland.com/news/23839096.keir-starmer--labour-believes-strongly-union/</a>.</li><li style="text-align: left;">Maguire, Patrick (2020), “Keir Starmer: The sensible radical”, <em>The New Statesman</em>, 31.03.2020, Erişim Tarihi: 15.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.newstatesman.com/long-reads/2020/03/keir-starmer-sensible-radical">https://www.newstatesman.com/long-reads/2020/03/keir-starmer-sensible-radical</a>.</li><li style="text-align: left;">Miller, Hannah (2024), “Analysis: Tough week tests Keir Starmer's leadership”, <em>BBC News</em>, 14.02.2024, Erişim Tarihi: 15.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.bbc.com/news/uk-politics-68295796">https://www.bbc.com/news/uk-politics-68295796</a>.</li><li style="text-align: left;">Morton, Becky & Francis, Sam (2024), “Labour withdraws support for Rochdale candidate Azhar Ali over Israel comments”, <em>BBC News</em>, 14.02.2024, Erişim Tarihi: 15.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.bbc.com/news/uk-politics-68280098">https://www.bbc.com/news/uk-politics-68280098</a>.</li><li style="text-align: left;">Örmeci, Ozan (2020), “İngiliz İşçi Partisi’nde Yeni Dönem”, Uluslararası Politika Akademisi, 04.04.2020, Erişim Tarihi: 15.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://politikaakademisi.org/2020/04/04/ingiliz-isci-partisinde-yeni-donem/">https://politikaakademisi.org/2020/04/04/ingiliz-isci-partisinde-yeni-donem/</a>.</li><li style="text-align: left;">Örmeci, Ozan (2023), “Birleşik Krallık’ta Kabine Değişikliği: Eski Başbakan David Cameron Yeni Dışişleri Bakanı Oldu”, Uluslararası Politika Akademisi, 13.11.2023, Erişim Tarihi: 15.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://politikaakademisi.org/2023/11/13/birlesik-krallikta-kabine-degisikligi-eski-basbakan-david-cameron-yeni-disisleri-bakani-oldu/">https://politikaakademisi.org/2023/11/13/birlesik-krallikta-kabine-degisikligi-eski-basbakan-david-cameron-yeni-disisleri-bakani-oldu/</a>.</li><li style="text-align: left;">Örmeci, Ozan (2023), “İngiltere’deki Ara Seçim Sonuçları, Yaklaşan İşçi Partisi İktidarının Ayak Sesleri Mi?”, Uluslararası Politika Akademisi, 20.10.2023, Erişim Tarihi: 15.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://politikaakademisi.org/2023/10/20/ingilteredeki-ara-secim-sonuclari-yaklasan-isci-partisi-iktidarinin-ayak-sesleri-mi/">https://politikaakademisi.org/2023/10/20/ingilteredeki-ara-secim-sonuclari-yaklasan-isci-partisi-iktidarinin-ayak-sesleri-mi/</a>.</li><li style="text-align: left;"><em>Politico</em> (2023), “Labour’s Keir Starmer: I’ll make it work if Donald Trump wins”, 28.09.2023, Erişim Tarihi: 15.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.politico.eu/article/uk-labour-keir-starmer-make-it-work-if-us-donald-trump-wins/">https://www.politico.eu/article/uk-labour-keir-starmer-make-it-work-if-us-donald-trump-wins/</a>.</li><li style="text-align: left;">Savanta UK (2024), “NEW Westminster Voting Intention”, X, 14.02.2024, Erişim Tarihi: 15.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://twitter.com/Savanta_UK/status/1757687248730861707">https://twitter.com/Savanta_UK/status/1757687248730861707</a>.</li><li style="text-align: left;"><em>Sky News</em> (2023), “Who is Keir Starmer's wife, Lady Victoria Starmer?”, 10.10.2023, Erişim Tarihi: 15.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://news.sky.com/story/who-is-keir-starmers-wife-lady-victoria-starmer-12981688">https://news.sky.com/story/who-is-keir-starmers-wife-lady-victoria-starmer-12981688</a>.</li><li style="text-align: left;">Starmer, Keir, “My pledges to you”, Erişim Tarihi: 15.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://keirstarmer.com/plans/10-pledges/">https://keirstarmer.com/plans/10-pledges/</a>.</li><li style="text-align: left;">Stevens, John (2024), “EXCLUSIVE: Bombshell mega-poll predicts Tories will lose three-quarters of seats - full results and map”, <em>Mirror</em>, 14.02.2024, Erişim Tarihi: 15.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.mirror.co.uk/news/politics/bombshell-mega-poll-predicts-tories-32121361">https://www.mirror.co.uk/news/politics/bombshell-mega-poll-predicts-tories-32121361</a>.</li><li style="text-align: left;">Stewart, Heather (2020), “Keir Starmer calls for end to 'scandal' of spiralling student debt”, <em>The Guardian</em>, 11.02.2020, Erişim Tarihi: 15.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.theguardian.com/politics/2020/feb/11/keir-starmer-calls-for-end-to-scandal-of-spiralling-student-debt">https://www.theguardian.com/politics/2020/feb/11/keir-starmer-calls-for-end-to-scandal-of-spiralling-student-debt</a>.</li><li style="text-align: left;"><em>The Economist</em> (2023), “Is Keir Starmer ready for office?”, 27.04.2023, Erişim Tarihi: 15.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.economist.com/leaders/2023/04/27/is-keir-starmer-ready-for-office">https://www.economist.com/leaders/2023/04/27/is-keir-starmer-ready-for-office</a>.</li><li style="text-align: left;"><em>The Economist</em> (2022), “Sir Keir Starmer’s transformation of the Labour Party”, 21.04.2022, Erişim Tarihi: 15.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.economist.com/britain/2022/04/21/sir-keir-starmers-transformation-of-the-labour-party">https://www.economist.com/britain/2022/04/21/sir-keir-starmers-transformation-of-the-labour-party</a>.</li><li style="text-align: left;"><em>The Economist</em> (2023), “Sir Keir Starmer on ‘Starmerism’”, 26.04.2023, Erişim Tarihi: 15.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.economist.com/britain/2023/04/26/sir-keir-starmer-on-starmerism">https://www.economist.com/britain/2023/04/26/sir-keir-starmer-on-starmerism</a>.</li><li style="text-align: left;"><em>The Standard</em> (2023), “Sadiq Khan leads Susan Hall by 50% to 25% among Londoners in race for City Hall”, 06.11.2023, Erişim Tarihi: 15.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.standard.co.uk/news/politics/sadiq-khan-susan-hall-mayoral-election-race-labour-conservative-greens-liberal-poll-b1118297.html">https://www.standard.co.uk/news/politics/sadiq-khan-susan-hall-mayoral-election-race-labour-conservative-greens-liberal-poll-b1118297.html</a>.</li><li style="text-align: left;">Thompson, Paul & Pitts, Frederick Harry (2020), “A Strategic Left? Starmerism, Pluralism and the Soft Left”, <em>The Political Quarterly,</em> Cilt 92, Sayı: 1, ss. 32-39.</li><li style="text-align: left;">UK Parliament, “Keir Starmer – Official portrait”, Erişim Tarihi: 15.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://members.parliament.uk/member/4514/portrait">https://members.parliament.uk/member/4514/portrait</a>.</li><li style="text-align: left;">Vikipedi, “Keir Starmer”, Erişim Tarihi: 15.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Keir_Starmer">https://tr.wikipedia.org/wiki/Keir_Starmer</a>.</li><li style="text-align: left;">Wikipedia, “Keir Starmer”, Erişim Tarihi: 15.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Keir_Starmer">https://en.wikipedia.org/wiki/Keir_Starmer</a>.</li><li style="text-align: left;">Williams, Rhiannon (2021), “Keir Starmer: I may not believe in God, but I do believe in faith”, <em>inews</em>, 11.04.2021, Erişim Tarihi: 15.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://inews.co.uk/news/politics/keir-starmer-i-may-not-believe-in-god-but-i-do-believe-in-faith-951607">https://inews.co.uk/news/politics/keir-starmer-i-may-not-believe-in-god-but-i-do-believe-in-faith-951607</a>.</li><li style="text-align: left;">Williams, Zoe (2020), “Keir Starmer’s soft-left approach is the unifying force that Labour needs”, <em>The Guardian</em>, 21.01.2020, Erişim Tarihi: 15.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.theguardian.com/commentisfree/2020/jan/21/keir-starmer-soft-left-approach-unifying-labour">https://www.theguardian.com/commentisfree/2020/jan/21/keir-starmer-soft-left-approach-unifying-labour</a>.</li><li style="text-align: left;">Woodcock, Andrew (2021), “Labour: Keir Starmer to declare himself ‘pro-American but anti-Trump’”, <em>Independent</em>, 15.01.2021, Erişim Tarihi: 15.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.independent.co.uk/news/uk/politics/keir-starmer-joe-biden-donald-trump-labour-b1788092.html">https://www.independent.co.uk/news/uk/politics/keir-starmer-joe-biden-donald-trump-labour-b1788092.html</a>.</li><li style="text-align: left;">Yiğit, Dilek (2023), “Britanya İşçi Partisi Lideri Keir Starmer’dan Brexit Çıkışı: AB’ye Geri Dönüş Mümkün Mü?”, Uluslararası Politika Akademisi, 26.09.2023, Erişim Tarihi: 15.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://politikaakademisi.org/2023/09/26/britanya-isci-partisi-lideri-keir-starmerdan-brexit-cikisi-abye-geri-donus-mumkun-mu/">https://politikaakademisi.org/2023/09/26/britanya-isci-partisi-lideri-keir-starmerdan-brexit-cikisi-abye-geri-donus-mumkun-mu/</a>.</li><li style="text-align: left;">Yiğit, Dilek (2023), “Muhafazakâr Parti ve İşçi Partisi İç Politikada Anlaşamayabilir ama Dış Politikada Pozisyonları Aynıdır”, Uluslararası Politika Akademisi, 08.11.2023, Erişim Tarihi: 15.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://politikaakademisi.org/2023/11/08/muhafazakar-parti-ve-isci-partisi-ic-politikada-anlasamayabilir-ama-dis-politikada-pozisyonlari-aynidir/">https://politikaakademisi.org/2023/11/08/muhafazakar-parti-ve-isci-partisi-ic-politikada-anlasamayabilir-ama-dis-politikada-pozisyonlari-aynidir/</a>.</li><li style="text-align: left;">YouGov UK (2024), “How well is Keir Starmer doing as Labour leader?”, Erişim Tarihi: 15.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://yougov.co.uk/topics/politics/trackers/keir-starmer-approval-rating">https://yougov.co.uk/topics/politics/trackers/keir-starmer-approval-rating</a>.</li></ul><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref1" name="_ftn1">[1]</a> Bazı örnekler vermek gerekirse; Deltapoll firmasının 9-12 Şubat 2024 tarihli anketinde İşçi Partisi’nin oy oranı yüzde 45, Muhafazakâr Parti’nin yüzde 27 olarak hesap ediliyor. Bakınız; Deltapoll (2024), “Deltapoll Survey Results”, 09-12/02/2024, Erişim Tarihi: 15.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://deltapoll.co.uk/wp-content/uploads/2024/02/Deltapoll-240212_trackers.pdf">https://deltapoll.co.uk/wp-content/uploads/2024/02/Deltapoll-240212_trackers.pdf</a>. FindOutNow anket şirketinin 24 Ocak-12 Şubat 2024 tarihleri arasında yapılan çalışmasında ise, İşçi Partisi yüzde 42, Muhafazakâr Parti yüzde 22 düzeyinde gösteriliyor. Bakınız; John Stevens (2024), “EXCLUSIVE: Bombshell mega-poll predicts Tories will lose three-quarters of seats - full results and map”, <em>Mirror</em>, 14.02.2024, Erişim Tarihi: 15.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.mirror.co.uk/news/politics/bombshell-mega-poll-predicts-tories-32121361">https://www.mirror.co.uk/news/politics/bombshell-mega-poll-predicts-tories-32121361</a>. Son olarak, Savanta UK firmasının yakın tarihli çalışmasında, İşçi Partisi yüzde 41, Muhafazakâr Parti yüzde 29 oy düzeyinde gösteriliyor. Bakınız; Savanta UK (2024), “NEW Westminster Voting Intention”, X, 14.02.2024, Erişim Tarihi: 15.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://twitter.com/Savanta_UK/status/1757687248730861707">https://twitter.com/Savanta_UK/status/1757687248730861707</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref2" name="_ftn2">[2]</a> Detaylar için bakınız; Ozan Örmeci (2023), “Birleşik Krallık’ta Kabine Değişikliği: Eski Başbakan David Cameron Yeni Dışişleri Bakanı Oldu”, Uluslararası Politika Akademisi, 13.11.2023, Erişim Tarihi: 15.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://politikaakademisi.org/2023/11/13/birlesik-krallikta-kabine-degisikligi-eski-basbakan-david-cameron-yeni-disisleri-bakani-oldu/">https://politikaakademisi.org/2023/11/13/birlesik-krallikta-kabine-degisikligi-eski-basbakan-david-cameron-yeni-disisleri-bakani-oldu/</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref3" name="_ftn3">[3]</a> Ozan Örmeci (2023), “İngiltere’deki Ara Seçim Sonuçları, Yaklaşan İşçi Partisi İktidarının Ayak Sesleri Mi?”, Uluslararası Politika Akademisi, 20.10.2023, Erişim Tarihi: 15.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://politikaakademisi.org/2023/10/20/ingilteredeki-ara-secim-sonuclari-yaklasan-isci-partisi-iktidarinin-ayak-sesleri-mi/">https://politikaakademisi.org/2023/10/20/ingilteredeki-ara-secim-sonuclari-yaklasan-isci-partisi-iktidarinin-ayak-sesleri-mi/</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref4" name="_ftn4">[4]</a> Keir Starmer’ın biyografisi şu kaynaklardan derlenmiştir:</p><ul><li style="text-align: left;">Ozan Örmeci (2020), “İngiliz İşçi Partisi’nde Yeni Dönem”, Uluslararası Politika Akademisi, 04.04.2020, Erişim Tarihi: 15.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://politikaakademisi.org/2020/04/04/ingiliz-isci-partisinde-yeni-donem/">https://politikaakademisi.org/2020/04/04/ingiliz-isci-partisinde-yeni-donem/</a>.</li><li style="text-align: left;">Labour, “Keir Starmer”, Erişim Tarihi: 15.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://labour.org.uk/people/keir-starmer/">https://labour.org.uk/people/keir-starmer/</a>.</li><li style="text-align: left;">Vikipedi, “Keir Starmer”, Erişim Tarihi: 15.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Keir_Starmer">https://tr.wikipedia.org/wiki/Keir_Starmer</a>.</li><li style="text-align: left;">Wikipedia, “Keir Starmer”, Erişim Tarihi: 15.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Keir_Starmer">https://en.wikipedia.org/wiki/Keir_Starmer</a>.</li><li style="text-align: left;"><em>Britannica</em>, “Keir Starmer”, Erişim Tarihi: 15.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.britannica.com/biography/Keir-Starmer">https://www.britannica.com/biography/Keir-Starmer</a>.</li></ul><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref5" name="_ftn5">[5]</a> Keir Starmer’ın sosyal medya hesapları için;</p><ul><li style="text-align: left;">Web sitesi: <a href="https://keirstarmer.com/">https://keirstarmer.com/</a></li><li style="text-align: left;">X (Twitter): <a href="https://twitter.com/Keir_Starmer">https://twitter.com/Keir_Starmer</a></li><li style="text-align: left;">Instagram: <a href="https://www.instagram.com/keirstarmer/">https://www.instagram.com/keirstarmer/</a></li><li style="text-align: left;">Facebook: <a href="https://www.facebook.com/KeirStarmerLabour/">https://www.facebook.com/KeirStarmerLabour/</a></li></ul><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref6" name="_ftn6">[6]</a> Labour, “Keir Starmer”, Erişim Tarihi: 15.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://labour.org.uk/people/keir-starmer/">https://labour.org.uk/people/keir-starmer/</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref7" name="_ftn7">[7]</a> Detaylar için bakınız; <em>Sky News</em> (2023), “Who is Keir Starmer's wife, Lady Victoria Starmer?”, 10.10.2023, Erişim Tarihi: 15.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://news.sky.com/story/who-is-keir-starmers-wife-lady-victoria-starmer-12981688">https://news.sky.com/story/who-is-keir-starmers-wife-lady-victoria-starmer-12981688</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref8" name="_ftn8">[8]</a> UK Parliament, “Keir Starmer – Official portrait”, Erişim Tarihi: 15.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://members.parliament.uk/member/4514/portrait">https://members.parliament.uk/member/4514/portrait</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref9" name="_ftn9">[9]</a> Rhiannon Williams (2021), “Keir Starmer: I may not believe in God, but I do believe in faith”, <em>inews</em>, 11.04.2021, Erişim Tarihi: 15.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://inews.co.uk/news/politics/keir-starmer-i-may-not-believe-in-god-but-i-do-believe-in-faith-951607">https://inews.co.uk/news/politics/keir-starmer-i-may-not-believe-in-god-but-i-do-believe-in-faith-951607</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref10" name="_ftn10">[10]</a> Bunlar için;</p><ul><li style="text-align: left;">Nigel Cawthorne (2021), <em>Keir Starmer: The Reluctant Politician</em> - <a href="https://www.amazon.com/Keir-Starmer-Reluctant-Politician-Superbly-ebook/dp/B095JJ5YJN/">https://www.amazon.com/Keir-Starmer-Reluctant-Politician-Superbly-ebook/dp/B095JJ5YJN/</a></li><li style="text-align: left;">Oliver Eagleton (2022), <em>The Starmer Project: A Journey to the Right</em> - <a href="https://www.amazon.com/Starmer-Project-Journey-Right-ebook/dp/B09JK7NSZL/">https://www.amazon.com/Starmer-Project-Journey-Right-ebook/dp/B09JK7NSZL/</a></li><li style="text-align: left;">Olivier Scoffield (2023), Keir Starmer: A Journey Through Law and Leadership - <a href="https://www.amazon.com/Keir-Starmer-Journey-Through-Leadership/dp/B0CQVPQNTX/">https://www.amazon.com/Keir-Starmer-Journey-Through-Leadership/dp/B0CQVPQNTX/</a></li><li style="text-align: left;">Tom Baldwin (2024) - <em>Keir Starmer: The Biography</em> - <a href="https://www.amazon.com/Keir-Starmer-Biography-Tom-Baldwin-ebook/dp/B0CJBQLYM4/">https://www.amazon.com/Keir-Starmer-Biography-Tom-Baldwin-ebook/dp/B0CJBQLYM4/</a></li><li style="text-align: left;">ScholarlyInk Press (2024), <em>KEIR STARMER: Biography Of The Most Inspiring Political Leader, Early Life, Family, Legacy, And Achievement</em> - <a href="https://www.amazon.com/KEIR-STARMER-Biography-Inspiring-Achievement/dp/B0CRR9G7SN/">https://www.amazon.com/KEIR-STARMER-Biography-Inspiring-Achievement/dp/B0CRR9G7SN/</a></li><li style="text-align: left;">John A. Smith (2024), <em>KEIR STARMER: REBUILDING THE LABOR LEGACY</em> - <a href="https://www.amazon.com/KEIR-STARMER-REBUILDING-LABOR-LEGACY-ebook/dp/B0CRQJVRW3/">https://www.amazon.com/KEIR-STARMER-REBUILDING-LABOR-LEGACY-ebook/dp/B0CRQJVRW3/</a></li><li style="text-align: left;">Roy C. Perez (2024), <em>Sir Keir Rodney Starmer: From Working-Class Roots to the Barrister's Chambers: A young Keir Starmer rises above humble beginnings to excel in law, carving a path towards justice</em> - <a href="https://www.amazon.com/Sir-Keir-Rodney-Starmer-Working-Class-ebook/dp/B0CTJBW62P">https://www.amazon.com/Sir-Keir-Rodney-Starmer-Working-Class-ebook/dp/B0CTJBW62P</a></li></ul><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref11" name="_ftn11">[11]</a> YouGov UK (2024), “How well is Keir Starmer doing as Labour leader?”, Erişim Tarihi: 15.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://yougov.co.uk/topics/politics/trackers/keir-starmer-approval-rating">https://yougov.co.uk/topics/politics/trackers/keir-starmer-approval-rating</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref12" name="_ftn12">[12]</a> Patrick Maguire (2020), “Keir Starmer: The sensible radical”, <em>The New Statesman</em>, 31.03.2020, Erişim Tarihi: 15.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.newstatesman.com/long-reads/2020/03/keir-starmer-sensible-radical">https://www.newstatesman.com/long-reads/2020/03/keir-starmer-sensible-radical</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref13" name="_ftn13">[13]</a> Zoe Williams (2020), “Keir Starmer’s soft-left approach is the unifying force that Labour needs”, <em>The Guardian</em>, 21.01.2020, Erişim Tarihi: 15.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.theguardian.com/commentisfree/2020/jan/21/keir-starmer-soft-left-approach-unifying-labour">https://www.theguardian.com/commentisfree/2020/jan/21/keir-starmer-soft-left-approach-unifying-labour</a>; Paul Thompson & Frederick Harry Pitts (2020), “A Strategic Left? Starmerism, Pluralism and the Soft Left”, <em>The Political Quarterly,</em> Cilt 92, Sayı: 1, ss. 32-39.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref14" name="_ftn14">[14]</a> Nigel Cawthorne (2021), <em>Keir Starmer: The Reluctant Politician</em>, Gibson Square.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref15" name="_ftn15">[15]</a> <em>The Economist</em> (2023), “Sir Keir Starmer on ‘Starmerism’”, 26.04.2023, Erişim Tarihi: 15.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.economist.com/britain/2023/04/26/sir-keir-starmer-on-starmerism">https://www.economist.com/britain/2023/04/26/sir-keir-starmer-on-starmerism</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref16" name="_ftn16">[16]</a> <em>The Economist</em> (2023), “Is Keir Starmer ready for office?”, 27.04.2023, Erişim Tarihi: 15.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.economist.com/leaders/2023/04/27/is-keir-starmer-ready-for-office">https://www.economist.com/leaders/2023/04/27/is-keir-starmer-ready-for-office</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref17" name="_ftn17">[17]</a> <em>The Economist</em> (2022), “Sir Keir Starmer’s transformation of the Labour Party”, 21.04.2022, Erişim Tarihi: 15.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.economist.com/britain/2022/04/21/sir-keir-starmers-transformation-of-the-labour-party">https://www.economist.com/britain/2022/04/21/sir-keir-starmers-transformation-of-the-labour-party</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref18" name="_ftn18">[18]</a> Patrick Maguire (2020), “Keir Starmer: The sensible radical”, <em>The New Statesman</em>, 31.03.2020, Erişim Tarihi: 15.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.newstatesman.com/long-reads/2020/03/keir-starmer-sensible-radical">https://www.newstatesman.com/long-reads/2020/03/keir-starmer-sensible-radical</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref19" name="_ftn19">[19]</a> Toby Helm (2020), “Labour leadership: Keir Starmer slams free market as divisions grow on left”, <em>The Guardian,</em> 12.01.2020, Erişim Tarihi: 15.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.theguardian.com/politics/2020/jan/11/keir-starmer-tacks-to-left-momentum-makes-its-pick-labour-leader">https://www.theguardian.com/politics/2020/jan/11/keir-starmer-tacks-to-left-momentum-makes-its-pick-labour-leader</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref20" name="_ftn20">[20]</a> Heather Stewart (2020), “Keir Starmer calls for end to 'scandal' of spiralling student debt”, <em>The Guardian</em>, 11.02.2020, Erişim Tarihi: 15.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.theguardian.com/politics/2020/feb/11/keir-starmer-calls-for-end-to-scandal-of-spiralling-student-debt">https://www.theguardian.com/politics/2020/feb/11/keir-starmer-calls-for-end-to-scandal-of-spiralling-student-debt</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref21" name="_ftn21">[21]</a> <em>The Economist</em> (2023), “Is Keir Starmer ready for office?”, 27.04.2023, Erişim Tarihi: 15.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.economist.com/leaders/2023/04/27/is-keir-starmer-ready-for-office">https://www.economist.com/leaders/2023/04/27/is-keir-starmer-ready-for-office</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref22" name="_ftn22">[22]</a> Patrick Maguire (2020), “Keir Starmer: The sensible radical”, <em>The New Statesman</em>, 31.03.2020, Erişim Tarihi: 15.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.newstatesman.com/long-reads/2020/03/keir-starmer-sensible-radical">https://www.newstatesman.com/long-reads/2020/03/keir-starmer-sensible-radical</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref23" name="_ftn23">[23]</a> Dilek Yiğit (2023), “Muhafazakâr Parti ve İşçi Partisi İç Politikada Anlaşamayabilir ama Dış Politikada Pozisyonları Aynıdır”, Uluslararası Politika Akademisi, 08.11.2023, Erişim Tarihi: 15.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://politikaakademisi.org/2023/11/08/muhafazakar-parti-ve-isci-partisi-ic-politikada-anlasamayabilir-ama-dis-politikada-pozisyonlari-aynidir/">https://politikaakademisi.org/2023/11/08/muhafazakar-parti-ve-isci-partisi-ic-politikada-anlasamayabilir-ama-dis-politikada-pozisyonlari-aynidir/</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref24" name="_ftn24">[24]</a> Dilek Yiğit (2023), “Britanya İşçi Partisi Lideri Keir Starmer’dan Brexit Çıkışı: AB’ye Geri Dönüş Mümkün Mü?”, Uluslararası Politika Akademisi, 26.09.2023, Erişim Tarihi: 15.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://politikaakademisi.org/2023/09/26/britanya-isci-partisi-lideri-keir-starmerdan-brexit-cikisi-abye-geri-donus-mumkun-mu/">https://politikaakademisi.org/2023/09/26/britanya-isci-partisi-lideri-keir-starmerdan-brexit-cikisi-abye-geri-donus-mumkun-mu/</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref25" name="_ftn25">[25]</a> Labour (2023), “Keir Starmer statement”, 01.12.2023, Erişim Tarihi: 15.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://labour.org.uk/updates/press-releases/keir-starmer-statement-israel-gaza/#:~:text=The%20people%20of%20Gaza%20need,home%20and%20rebuild%20their%20lives">https://labour.org.uk/updates/press-releases/keir-starmer-statement-israel-gaza/#:~:text=The%20people%20of%20Gaza%20need,home%20and%20rebuild%20their%20lives</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref26" name="_ftn26">[26]</a> Becky Morton & Sam Francis (2024), “Labour withdraws support for Rochdale candidate Azhar Ali over Israel comments”, <em>BBC News</em>, 14.02.2024, Erişim Tarihi: 15.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.bbc.com/news/uk-politics-68280098">https://www.bbc.com/news/uk-politics-68280098</a>; Hannah Miller (2024), “Analysis: Tough week tests Keir Starmer's leadership”, <em>BBC News</em>, 14.02.2024, Erişim Tarihi: 15.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.bbc.com/news/uk-politics-68295796">https://www.bbc.com/news/uk-politics-68295796</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref27" name="_ftn27">[27]</a> Andrew Learmonth (2023), “Keir Starmer:' Labour believes very strongly in the union'”, <em>The Herald</em>, 06.10.2023, Erişim Tarihi: 15.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.heraldscotland.com/news/23839096.keir-starmer--labour-believes-strongly-union/">https://www.heraldscotland.com/news/23839096.keir-starmer--labour-believes-strongly-union/</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref28" name="_ftn28">[28]</a> Severin Carrell (2023), “Keir Starmer tells SNP voters: Labour will shift power from London”,<em> The Guardian</em>, 19.02.2023, Erişim Tarihi: 15.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.theguardian.com/politics/2023/feb/19/keir-starmer-asks-snp-voters-to-put-faith-in-labour-after-sturgeon-resignation">https://www.theguardian.com/politics/2023/feb/19/keir-starmer-asks-snp-voters-to-put-faith-in-labour-after-sturgeon-resignation</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref29" name="_ftn29">[29]</a> Dilek Yiğit (2023), “Muhafazakâr Parti ve İşçi Partisi İç Politikada Anlaşamayabilir ama Dış Politikada Pozisyonları Aynıdır”, Uluslararası Politika Akademisi, 08.11.2023, Erişim Tarihi: 15.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://politikaakademisi.org/2023/11/08/muhafazakar-parti-ve-isci-partisi-ic-politikada-anlasamayabilir-ama-dis-politikada-pozisyonlari-aynidir/">https://politikaakademisi.org/2023/11/08/muhafazakar-parti-ve-isci-partisi-ic-politikada-anlasamayabilir-ama-dis-politikada-pozisyonlari-aynidir/</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref30" name="_ftn30">[30]</a> Janan Ganesh (2024), “What Joe Biden can learn from Keir Starmer”, <em>Financial Times</em>, 13.02.2024, Erişim Tarihi: 15.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.ft.com/content/988dda33-ef9f-45cd-b9a9-75ce748d3455">https://www.ft.com/content/988dda33-ef9f-45cd-b9a9-75ce748d3455</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref31" name="_ftn31">[31]</a> Labour, “Shadow cabinet”, Erişim Tarihi: 15.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://labour.org.uk/about-us/the-shadow-cabinet/">https://labour.org.uk/about-us/the-shadow-cabinet/</a>. Bakanlık bekleyen gölge kabinedeki kadın siyasetçiler şunlardır; Angela Rayner, Rachel Reeves, Bridget Phillipson, Yvette Cooper, Shabana Mahmood, Liz Kendall, Louise Haigh, Thangham Debbonaire, Anneliese Dodds, Jo Stevens, Emily Thornberry, Lisa Nandy, Ellie Reeves, Lucy Powell ve Baroness Angela Smith.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref32" name="_ftn32">[32]</a> <em>The Standard</em> (2023), “Sadiq Khan leads Susan Hall by 50% to 25% among Londoners in race for City Hall”, 06.11.2023, Erişim Tarihi: 15.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.standard.co.uk/news/politics/sadiq-khan-susan-hall-mayoral-election-race-labour-conservative-greens-liberal-poll-b1118297.html">https://www.standard.co.uk/news/politics/sadiq-khan-susan-hall-mayoral-election-race-labour-conservative-greens-liberal-poll-b1118297.html</a>; Alastair Boland (2023), “London Mayoral Poll: Mid-November 2023”, FindOutNow, 18.11.2023, Erişim Tarihi: 15.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://findoutnow.co.uk/blog/london-mayoral-poll-mid-november-2023/">https://findoutnow.co.uk/blog/london-mayoral-poll-mid-november-2023/</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref33" name="_ftn33">[33]</a> Keir Starmer, “My pledges to you”, Erişim Tarihi: 15.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://keirstarmer.com/plans/10-pledges/">https://keirstarmer.com/plans/10-pledges/</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref34" name="_ftn34">[34]</a> Andrew Woodcock (2021), “Labour: Keir Starmer to declare himself ‘pro-American but anti-Trump’”, <em>Independent</em>, 15.01.2021, Erişim Tarihi: 15.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.independent.co.uk/news/uk/politics/keir-starmer-joe-biden-donald-trump-labour-b1788092.html">https://www.independent.co.uk/news/uk/politics/keir-starmer-joe-biden-donald-trump-labour-b1788092.html</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref35" name="_ftn35">[35]</a> <em>Politico</em> (2023), “Labour’s Keir Starmer: I’ll make it work if Donald Trump wins”, 28.09.2023, Erişim Tarihi: 15.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.politico.eu/article/uk-labour-keir-starmer-make-it-work-if-us-donald-trump-wins/">https://www.politico.eu/article/uk-labour-keir-starmer-make-it-work-if-us-donald-trump-wins/</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref36" name="_ftn36">[36]</a> <em>BBC News</em> (2023), “Keir Starmer meets Ukraine's President Zelensky in Kyiv”, 16.02.2023, Erişim Tarihi: 15.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.bbc.com/news/uk-politics-64668096">https://www.bbc.com/news/uk-politics-64668096</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref37" name="_ftn37">[37]</a> Gavin Cordon (2023), “Britain welcomes issuing of arrest warrant for Vladimir Putin”, <em>The Standard</em>, 17.03.2023, Erişim Tarihi: 15.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.standard.co.uk/news/politics/vladimir-putin-britain-james-cleverly-russian-keir-starmer-b1068245.html">https://www.standard.co.uk/news/politics/vladimir-putin-britain-james-cleverly-russian-keir-starmer-b1068245.html</a>.</p></div><p style="text-align: center;"><br /></p>Ozan Örmeci Makaleleri (Ozan Örmeci Articles)http://www.blogger.com/profile/05589148767326837798noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6431905393902518131.post-75959798591745887342024-02-14T01:01:00.000-08:002024-02-14T01:01:05.364-08:00Dünyanın En Popüler Siyasi Liderleri<p style="text-align: center;"></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiUNp8dU4ukkN5PztjPAwCMEdYTjJRHowv3ex49rlJSB5FgpJ0lUH6FwWdT_yY-E_KDgz4tzEDHU21xj1bUFDnQWdAuV7KaFbQZjQBOoKUg_3nFHP_fimIlDwcBZkk-NXWnmFJaZcxUkm22rGhofyc8zn-cSnoEBoHHZp_7RiqzDHckLG-tBVjanehplr_s/s1233/en%20pop%C3%BCler%20liderler%202023.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="756" data-original-width="1233" height="259" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiUNp8dU4ukkN5PztjPAwCMEdYTjJRHowv3ex49rlJSB5FgpJ0lUH6FwWdT_yY-E_KDgz4tzEDHU21xj1bUFDnQWdAuV7KaFbQZjQBOoKUg_3nFHP_fimIlDwcBZkk-NXWnmFJaZcxUkm22rGhofyc8zn-cSnoEBoHHZp_7RiqzDHckLG-tBVjanehplr_s/w423-h259/en%20pop%C3%BCler%20liderler%202023.jpg" width="423" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><br /></div><p></p><p style="text-align: justify;">Son birkaç on yılda yaşanan baş döndürücü teknolojik gelişmeler, 1990’ların başında Soğuk Savaş döneminin sona ererek küreselleşmenin hâkim olduğu yeni bir ekonomik ve siyasi düzenin başlaması ve Amerikalı ünlü siyaset bilimci Joseph S. Nye’ın geliştirdiği “<em>yumuşak güç</em>” (<em>soft power</em>) kavramı doğrultusunda devletlerin askeri güçlerinin yanında farklı yöntemlerle diğer ülke halkları ve topluluklar üzerinde etkili olma yöntemleri geliştirmeye çalıştıkları yakın dönemde, Devlet Başkanlarının ve yöneticilerinin tanınırlıkları, olumlu veya olumsuz şöhretleri ve karizmaları, siyaset ve diplomaside önemli bir konu olmaya başlamıştır.</p><div class="separator" style="clear: both; text-align: justify;"><p>Bu bağlamda, halklar, bilinçli veya bilinçsiz şekilde, farklı devletler, toplumlar veya sosyal gruplar üzerinde sempati uyandıran ve etki sağlayan liderlere yönelerek, ekonomik ve diplomatik rekabette ön sıralarda yer almaya gayret etmektedirler. Bu etkiye açık olan toplumlar/topluluklar/bireyler ise, sevdikleri/sempati duydukları siyasi liderler nedeniyle o ülkeye göç etmek ve turizm faaliyetleri için o ülkeyi tercih etmekten tutun, çocuklarına o ülkenin dilini öğretmek ve ticari işlemlerinde de o ülkenin markalarını tercih etmek gibi farklı arayışlara yönelebilmektedirler. Tam da bu nedenle, ülkelerin yumuşak gücü ve liderlerin popülaritesi ve etki alanının yaygın olması, çok stratejik bir mesele haline gelmektedir.</p><p>Aslında bu konu geçmişte de elitler düzeyinde etkili olabilmiştir. Somut bazı örnekler vermek gerekirse; Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk yıllarında eğitim-kültür hayatından başlayarak birçok alanda Fransa’nın yoğun etkisinin olması, aslında biraz da Cumhuriyet’in kurucusu ulu önder Mustafa Kemal Atatürk’ün Fransızca bilmesi ve bu ülke kültürüne ve Fransız Devrimi’ne aşinalık duymasından kaynaklanmıştır.<a href="#_ftn1" name="_ftnref1">[1]</a> Elbette Osmanlı döneminde yetişen Frankofon aydınların da bu süreçte etkisi olmasına karşın, o dönem karar alma mekanizmasında yer alan Atatürk’ün baskın kişiliği ve kült lider mertebesi düşünüldüğünde, ulu önderin tercihlerinin ne derece etkili olduğu anlaşılabilecektir. Keza 1980’lerde Türk siyasal hayatına yön veren merhum Cumhurbaşkanı ve Başbakan Turgut Özal’ın ABD (Amerika Birleşik Devletleri) hayranlığı ve dönemin ABD Başkanı George H. W. Bush'la dostluğu, Washington’ın o yıllarda Türkiye üzerinde çok etkili olabilmesine ve Türkiye’nin de bu sıcak dostluk sayesinde istediklerini kolay elde edebilmesine zemin hazırlamıştır.<a href="#_ftn2" name="_ftnref2">[2]</a> Bir diğer örnek ise, Sovyetler Birliği lideri Nikita Kruşçev’in aslen Rus olmasına karşın Ukrayna’ya duyduğu büyük sevgi nedeniyle Kırım’ı bu ülkeye bırakması hadisesidir.<a href="#_ftn3" name="_ftnref3">[3]</a> Geçmişte yalnızca elitler (liderler ve kritik karar alıcılar) etkili olan bu faktör, günümüzde ise tüm topluluk ve bireyleri kapsayan girift bir hale gelmiştir.</p><p>Günümüzde, bu açıklamaya çalıştığım ve yumuşak gücün bir türevi kabul edilebilecek hayranlık veya sempati unsuru, Kanada Başbakanı Justin Trudeau örneğinde olduğu gibi sempatiklik/yakışıklılık ve kadınlar üzerindeki etki şeklinde olabildiği gibi, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin örneğindeki gibi, saygı uyandıran ve hatta korku yaratan kişilik yapısı şeklinde farklı bir düzeyde de tezahür edebilmektedir.</p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEigXZXYquyLEAObjdBcJgFM3D5x4YIAEKmX7IllfFpgZSZFQ_JyHJ84xfzk6JPbHnL0HHlDFhmIrThgNEG5-isj6Oim5Zrijjyzl8K0QY-0expUdp6_QFstdO58Gxy_5KhL0JTpancgpLWUr9cbf0fkfMYkmREycFxjnDIxuuXmYRUDKUaUUe9jRHTeY11k/s1651/morning%20consult.png" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="274" data-original-width="1651" height="89" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEigXZXYquyLEAObjdBcJgFM3D5x4YIAEKmX7IllfFpgZSZFQ_JyHJ84xfzk6JPbHnL0HHlDFhmIrThgNEG5-isj6Oim5Zrijjyzl8K0QY-0expUdp6_QFstdO58Gxy_5KhL0JTpancgpLWUr9cbf0fkfMYkmREycFxjnDIxuuXmYRUDKUaUUe9jRHTeY11k/w542-h89/morning%20consult.png" width="542" /></a></div><p style="text-align: center;"><em>Morning Consult</em></p><p>Günümüzde, siyasi liderlerin dünya çapındaki etkilerini ve destek/sempati düzeylerini ölçen en ciddi araştırmayı ABD merkezli bir ticari istihbarat şirketi olan Morning Consult yapmaktadır.<a href="#_ftn4" name="_ftnref4">[4]</a> “<em>Global Leader Approval Rating Tracker</em>” (Küresel Lider Onaylama Rating Takibi) adlı çalışma<a href="#_ftn5" name="_ftnref5">[5]</a>, birkaç yıldır düzenli olarak gerçekleştirilmekte ve sonuçları uluslararası kamuoyu ile paylaşılmaktadır. Morning Consult’un 2023 yılı için gerçekleştirdiği en popüler siyasi lider araştırmasının sonuçları geçtiğimiz yılın Eylül ayında ilan edilmiştir. Türkiye gibi bazı ülkelerin dahil edilmediği çalışma sonucunda -ki 2024 yılından itibaren Türkiye ve Arjantin de çalışmaya dahil edilecektir<a href="#_ftn6" name="_ftnref6">[6]</a>- Hindistan Başbakanı Narendra Modi, yüzde 76’lık rekor bir onayla dünyanın en beğenilen siyasi lideri olmayı başarmıştır.</p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgiJ4-NkOTsjM7vDtEtgKEKMCcH9Etg7qTYgCW_ty1ESzixASChp11ysrYyyNj-y5ohs9FvnfNV1OY1hcsBcc8DNvNnAj_XQLVPrlrDHc9N3eTqzpbt_rvjpVUc345TEDw1U0EoqgzHgBUXxbb0SjbDj6_GJd2bF2QnkI2D3Zcub0zRznHFkBO3XAn8nbHR/s1200/2023%20morning%20consult.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1200" data-original-width="864" height="487" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgiJ4-NkOTsjM7vDtEtgKEKMCcH9Etg7qTYgCW_ty1ESzixASChp11ysrYyyNj-y5ohs9FvnfNV1OY1hcsBcc8DNvNnAj_XQLVPrlrDHc9N3eTqzpbt_rvjpVUc345TEDw1U0EoqgzHgBUXxbb0SjbDj6_GJd2bF2QnkI2D3Zcub0zRznHFkBO3XAn8nbHR/w350-h487/2023%20morning%20consult.jpg" width="350" /></a></div><p style="text-align: center;"><em>2023 yılı sonuçları</em><a href="#_ftn7" name="_ftnref7">[7]</a></p><p>Hindistan Başbakanı Modi’yi, yüzde 60’lık destekle Meksika Devlet Başkanı AMLO (Andrés Manuel López Obrador) takip ederken, üçüncü sırada yüzde 53 onaylanma oranı ile Avustralya Başbakanı Anthony Albanese, dördüncü sırada yüzde 52 destekle İsviçre İçişleri Bakanı Alain Berset ve beşinci sırada yüzde 50 destekle Brezilya Devlet Başkanı Lula da Silva yer almıştır. Avrupa ülkeleri arasında en popüler lider İtalya Başbakanı Giorgia Meloni (yüzde 46) olurken, Meloni’yi İspanya Başbakanı Pedro Sanchez (44) takip etmiştir. ABD Başkanı Joe Biden yüzde 40 onayla listede 8. sırada yer alırken, Birleşik Krallık Başbakanı Rishi Sunak yüzde 29 onayla 15., Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron da yüzde 26 destekle 16. olabilmişlerdir.</p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj9iT7Wnq0CD5peHB31GXYTPUi73ykGLkOjEKfh7pcyaAZycywQoyYE2D3K-ZkMfdeFfWIJOUY57FIR12IOAR_cyndgUNhpu8niMjTs7thyphenhyphenP0Nw8bzCuDk-9t5_MKeR6tgWRoGDD8KV4umglFOSWD52DCNUsW2Jcq-kvwcpouoFAe_EqZ6cDEECWAQIhQEg/s800/modi.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="440" data-original-width="800" height="242" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj9iT7Wnq0CD5peHB31GXYTPUi73ykGLkOjEKfh7pcyaAZycywQoyYE2D3K-ZkMfdeFfWIJOUY57FIR12IOAR_cyndgUNhpu8niMjTs7thyphenhyphenP0Nw8bzCuDk-9t5_MKeR6tgWRoGDD8KV4umglFOSWD52DCNUsW2Jcq-kvwcpouoFAe_EqZ6cDEECWAQIhQEg/w440-h242/modi.jpg" width="440" /></a></div><p style="text-align: center;"><em>En popüler küresel lider Modi</em><a href="#_ftn8" name="_ftnref8">[8]</a></p><p>Bu tabloyu yorumlamak gerekirse; Türkiye’de neredeyse hiç tanınmayan/bilinmeyen ve Pakistan’a duyulan destek ve Hindu-Müslüman gerginliği nedeniyle pek de sevilmeyen Hindistan Başbakanı Narendra Modi’nin küresel çapta çok destek bulduğunu ortaya koyan istisnai başarısı elbette en önemli ve çarpıcı sonuç olmakla birlikte -ki kendisi önceki yıl da yüzde 78 destekle ve açık farkla birinci sıradaydı<a href="#_ftn9" name="_ftnref9">[9]</a>-, Brezilya Devlet Başkanı Lula’nın, İtalya Başbakanı Meloni’nin ve İspanya Başbakanı Sanchez’in başarıları da dikkate değerdir. Biden’ın performansı kötü olmamakla birlikte, ABD gibi çok etkili bir ülkenin başarısı elbette daha yüksek olabilirdi. Ayrıca bu çalışmaya Rusya ve Çin gibi ülkelerin dahil edilmediğini de bu noktada hatırlatmakta fayda var. Ek olarak, YouGov’un ABD’de yaptığı çalışmalarda bu ülkedeki en popüler siyasetçinin halen eski Başkan Barack Obama olduğunu belirtmekte de fayda var. Obama dışında beğenilen siyasetçiler ise Arnold Schwarzenegger, Jimmy Carter, Bill Clinton, Bernie Sanders ve Joe Biden.<a href="#_ftn10" name="_ftnref10">[10]</a> Yeniden Başkan seçilmesi beklenen Donald Trump ise listede daha alt sıralarda yer alıyor.</p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgbdhvIk28tqByTMfY2Q-eueiohbmaeRf_8Bbn-2yLa3Fxp6J9h9gre8e9kbdxaQyU0_CglFqdUcrranin0y6uO3s08b_IfotlT4UC6KkYkAAwKm4GmNsa8qzmXSNQf9QFTgZaFD9Nzl_IQRQPibQitSITsvchMcknYilNFZ9aMeW1QrYXeVUph3f3DqjQw/s797/yougov%20abd%202023.png" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="797" data-original-width="696" height="416" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgbdhvIk28tqByTMfY2Q-eueiohbmaeRf_8Bbn-2yLa3Fxp6J9h9gre8e9kbdxaQyU0_CglFqdUcrranin0y6uO3s08b_IfotlT4UC6KkYkAAwKm4GmNsa8qzmXSNQf9QFTgZaFD9Nzl_IQRQPibQitSITsvchMcknYilNFZ9aMeW1QrYXeVUph3f3DqjQw/w363-h416/yougov%20abd%202023.png" width="363" /></a></div><p style="text-align: center;"><em>YouGov’a göre Amerikalıların en beğendiği siyasetçiler</em><a href="#_ftn11" name="_ftnref11">[11]</a></p><p>Bizim açımızdan ilginç bir husus ise, 2024’ten itibaren çalışmaya konu olacak Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın dünyada nasıl algılandığına dair çıkacak sonuç olacaktır. Zira şurası bir gerçektir ki, dünya Batı’dan ibaret değildir ve küresel güney adı verilen ülkelerin toplumlarında, Batı ile zıtlaşan liderlere (Putin, Erdoğan, Şi Cinping vs.) büyük destek verilebilmektedir. Bu nedenle, bu yıldan itibaren Türkiye’nin de dahil olduğu araştırmanın sonuçları merakla beklenmektedir. Erdoğan’ın özellikle İslam dünyasından aldığı destekle Morning Consult çalışmasında iyi bir skor yapması kimse için şaşırtıcı olmamalıdır.</p><p><strong>Kapak fotoğrafı:</strong> <a href="https://www.jagranjosh.com/general-knowledge/list-of-top-global-leaders-2023-1680525787-1">https://www.jagranjosh.com/general-knowledge/list-of-top-global-leaders-2023-1680525787-1</a></p><p style="text-align: right;">Doç. Dr. Ozan ÖRMECİ</p><p> </p><p style="text-align: center;"><strong>KAYNAKÇA</strong></p><ul><li>Aslan, Erdem (2009), “Mustafa Kemal’de İnkılâp Düşüncesinin Oluşumu ve Gelişimi”, <em>Erdem İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi</em>, Sayı: 53, Erişim Tarihi: 14.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://erdem.gov.tr/tam-metin/240/tur">https://erdem.gov.tr/tam-metin/240/tur</a>.</li><li><em>DH</em> (2023), “PM Modi emerges as most popular global leader again: Survey”, 09.09.2023, Erişim Tarihi: 14.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.deccanherald.com/india/pm-modi-emerges-as-most-popular-global-leader-again-survey-2804108">https://www.deccanherald.com/india/pm-modi-emerges-as-most-popular-global-leader-again-survey-2804108</a>.</li><li>Kristof, Nicholas (2023), “He’s the World’s Most Popular Leader. Beware.”, <em>The New York Times</em>, 18.03.2023, Erişim Tarihi: 14.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.nytimes.com/2023/03/18/opinion/modi-india.html">https://www.nytimes.com/2023/03/18/opinion/modi-india.html</a>.</li><li>Morning Consult, Erişim Tarihi: 14.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://morningconsult.com/">https://morningconsult.com/</a>.</li><li>Oğur, Yıldıray (2018), “Merhaba George, nasılsın?”, 05.12.2018, Erişim Tarihi: 14.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://serbestiyet.com/yazarlar/merhaba-george-nasilsin-7023/">https://serbestiyet.com/yazarlar/merhaba-george-nasilsin-7023/</a>.</li><li><em>TRT World</em> (2022), “How Ukrainian-origin leaders dominated the Soviet Union”, Erişim Tarihi: 14.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.trtworld.com/magazine/how-ukrainian-origin-leaders-dominated-the-soviet-union-53932">https://www.trtworld.com/magazine/how-ukrainian-origin-leaders-dominated-the-soviet-union-53932</a>.</li><li>Yazıcıoğlu, Yıldız (2018), “‘Bush Dönemi Türk–Amerikan İlişkilerinin En Üst Düzeyde Olduğu Bir Dönemdi’”, VOA Türkçe, 01.12.2018, Erişim Tarihi: 14.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.voaturkce.com/a/bush-donemi-turk-amerikan-iliskilerinin-en-ust-duzeyde-oldugu-bir-donemdi/4682764.html">https://www.voaturkce.com/a/bush-donemi-turk-amerikan-iliskilerinin-en-ust-duzeyde-oldugu-bir-donemdi/4682764.html</a>.</li><li>YouGov US (2023), “The Most Popular Politicians (Q4 2023)”, Erişim Tarihi: 14.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://today.yougov.com/ratings/politics/popularity/politicians/all">https://today.yougov.com/ratings/politics/popularity/politicians/all</a>.</li></ul><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref1" name="_ftn1">[1]</a> Bu konuda bir çalışma için, bakınız; Taner Aslan (2009), “Mustafa Kemal’de İnkılâp Düşüncesinin Oluşumu ve Gelişimi”, <em>Erdem İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi</em>, Sayı: 53, Erişim Tarihi: 14.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://erdem.gov.tr/tam-metin/240/tur">https://erdem.gov.tr/tam-metin/240/tur</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref2" name="_ftn2">[2]</a> Yıldız Yazıcıoğlu (2018), “‘Bush Dönemi Türk–Amerikan İlişkilerinin En Üst Düzeyde Olduğu Bir Dönemdi’”, VOA Türkçe, 01.12.2018, Erişim Tarihi: 14.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.voaturkce.com/a/bush-donemi-turk-amerikan-iliskilerinin-en-ust-duzeyde-oldugu-bir-donemdi/4682764.html">https://www.voaturkce.com/a/bush-donemi-turk-amerikan-iliskilerinin-en-ust-duzeyde-oldugu-bir-donemdi/4682764.html</a>; Yıldıray Oğur (2018), “Merhaba George, nasılsın?”, 05.12.2018, Erişim Tarihi: 14.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://serbestiyet.com/yazarlar/merhaba-george-nasilsin-7023/">https://serbestiyet.com/yazarlar/merhaba-george-nasilsin-7023/</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref3" name="_ftn3">[3]</a> <em>TRT World</em> (2022), “How Ukrainian-origin leaders dominated the Soviet Union”, Erişim Tarihi: 14.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.trtworld.com/magazine/how-ukrainian-origin-leaders-dominated-the-soviet-union-53932">https://www.trtworld.com/magazine/how-ukrainian-origin-leaders-dominated-the-soviet-union-53932</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref4" name="_ftn4">[4]</a> Şirketin web sitesi için, bakınız; Morning Consult, Erişim Tarihi: 14.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://morningconsult.com/">https://morningconsult.com/</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref5" name="_ftn5">[5]</a> Çalışmanın nedense Türkiye’den erişilemeyen sitesine <a href="https://pro.morningconsult.com/trackers/global-leader-approval">https://pro.morningconsult.com/trackers/global-leader-approval</a> adresinden ulaşılabilir.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref6" name="_ftn6">[6]</a> Bakınız; <a href="https://twitter.com/MorningConsult/status/1755280767796601008">https://twitter.com/MorningConsult/status/1755280767796601008</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref7" name="_ftn7">[7]</a> Bakınız; <a href="https://twitter.com/MorningConsult/status/1701314690951872715">https://twitter.com/MorningConsult/status/1701314690951872715</a>. Detaylar için; <em>DH</em> (2023), “PM Modi emerges as most popular global leader again: Survey”, 09.09.2023, Erişim Tarihi: 14.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.deccanherald.com/india/pm-modi-emerges-as-most-popular-global-leader-again-survey-2804108">https://www.deccanherald.com/india/pm-modi-emerges-as-most-popular-global-leader-again-survey-2804108</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref8" name="_ftn8">[8]</a> <em>DH</em> (2023), “PM Modi emerges as most popular global leader again: Survey”, 09.09.2023, Erişim Tarihi: 14.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.deccanherald.com/india/pm-modi-emerges-as-most-popular-global-leader-again-survey-2804108">https://www.deccanherald.com/india/pm-modi-emerges-as-most-popular-global-leader-again-survey-2804108</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref9" name="_ftn9">[9]</a> Nicholas Kristof (2023), “He’s the World’s Most Popular Leader. Beware.”, <em>The New York Times</em>, 18.03.2023, Erişim Tarihi: 14.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.nytimes.com/2023/03/18/opinion/modi-india.html">https://www.nytimes.com/2023/03/18/opinion/modi-india.html</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref10" name="_ftn10">[10]</a> YouGov US (2023), “The Most Popular Politicians (Q4 2023)”, Erişim Tarihi: 14.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://today.yougov.com/ratings/politics/popularity/politicians/all">https://today.yougov.com/ratings/politics/popularity/politicians/all</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref11" name="_ftn11">[11]</a> YouGov US (2023), “The Most Popular Politicians (Q4 2023)”, Erişim Tarihi: 14.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://today.yougov.com/ratings/politics/popularity/politicians/all">https://today.yougov.com/ratings/politics/popularity/politicians/all</a>.</p></div><p style="text-align: center;"><br /></p>Ozan Örmeci Makaleleri (Ozan Örmeci Articles)http://www.blogger.com/profile/05589148767326837798noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6431905393902518131.post-69146282028356365492024-02-13T01:07:00.000-08:002024-02-13T01:07:50.372-08:00İslam Ülkelerinde Demokrasinin Durum<p style="text-align: center;"></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhh1NKY-kt8UiLjBHuvR6ug1CERYkWwxjykfRjDZXWusEnbmSRac-v747aKyEb27HCJfEc6FlEom1ketwWVbpNH96Ra0oSZ9tcUivNtbmRpJS8xCXeDWYFh8ymuEssi2QpNt_CODOcflFRLFZpFLjVP-E7qYPSWa1Q8aBkyiOkNOWQl7b5QXjnQwloFPKSL/s933/islam%20vs%20democracy.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="545" data-original-width="933" height="302" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhh1NKY-kt8UiLjBHuvR6ug1CERYkWwxjykfRjDZXWusEnbmSRac-v747aKyEb27HCJfEc6FlEom1ketwWVbpNH96Ra0oSZ9tcUivNtbmRpJS8xCXeDWYFh8ymuEssi2QpNt_CODOcflFRLFZpFLjVP-E7qYPSWa1Q8aBkyiOkNOWQl7b5QXjnQwloFPKSL/w517-h302/islam%20vs%20democracy.jpg" width="517" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><br /></div><p></p><p style="text-align: justify;"><strong>Giriş</strong></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: justify;"><p>Günümüzde Çin Halk Cumhuriyeti gibi alternatif başarılı modellerin ortaya çıkmasıyla biraz arka planda kalsa da, kuşkusuz, demokrasi, Batı eksenli insan medeniyeti ve modernleşmenin tarihsel süreçteki gelişiminde ortaya çıkmış en ileri ve başarılı yönetim biçimidir. Efsanevi eski İngiliz Başbakanı Winston Churchill’in veciz ifadesiyle, demokrasi berbat bir yönetim biçimi olmasına karşın, diğer tüm rejim tiplerinden daha iyidir.<a href="#_ftn1" name="_ftnref1">[1]</a></p><p>Bu yazıda, öncelikle demokrasinin Batı Siyaset Bilimi literatüründeki yaygın kabul gören tanımlara atıf yapılarak kavram açıklanacak, daha sonra demokrasilerin ve demokratikleşmenin kısa tarihçesine yer verilecek, son olarak da İslam ülkelerindeki demokratik rejimlerin durumları açıklanarak örneklendirilecektir.</p><p><strong>Demokrasi Nedir, Ne Değildir?</strong></p><p>Birçok farklı tanımı olsa da, demokrasiyi, kısaca ABD’nin efsanevi Başkanlarından Abraham Lincoln’ün meşhur tanımıyla, “<em>halkın, halk tarafından halk için yönetimi</em>” olarak açıklayabiliriz.<a href="#_ftn2" name="_ftnref2">[2]</a><a href="#_ftn3" name="_ftnref3">[3]</a> Bu tanımın önemli olmasının sebebi, demokrasinin üç unsuru olan temsil (halkın), katılım (halk tarafından) ve denetim (halk için) olgularına dikkat çekiyor olmasıdır.</p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhv92FcqzamDLC0yKDoq1ZMKYJW3mHrD7x-jXo5b-cWOHwFyldZ-cwqiouTNobGciiXDQmP-khNEf-kH8u6ggnJdQHX_LwGajobeHLwHRAWSV5YYLAtXJU9CyqRPkNBolE-ArnQRyeGTZYaabjWgyU2hIOOqbzHl5ul4prbewOAwu0kyrWOcFbFHpzSzoyu/s598/aristo.png" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="350" data-original-width="598" height="220" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhv92FcqzamDLC0yKDoq1ZMKYJW3mHrD7x-jXo5b-cWOHwFyldZ-cwqiouTNobGciiXDQmP-khNEf-kH8u6ggnJdQHX_LwGajobeHLwHRAWSV5YYLAtXJU9CyqRPkNBolE-ArnQRyeGTZYaabjWgyU2hIOOqbzHl5ul4prbewOAwu0kyrWOcFbFHpzSzoyu/w377-h220/aristo.png" width="377" /></a></div><p>Ancak demokrasinin unsurları ve prosedürleri netleştirilmedikçe, soyut bir “<em>halkın halk tarafından yönetimi</em>” tanımı, ünlü Fransız siyaset bilimci Maurice Duverger’nin de belirttiği üzere aslında hiçbir şey söylememektir. Dahası, demokrasinin en önemli özelliği, -Aristo’nun da belirttiği gibi- halkın, devleti, halkın yararına olacak şekilde yönetmesi esasıdır (Aristo’nun siyasal rejimler tasnifindeki “<em>politeia</em>”-demokrasi ayrımı<a href="#_ftn4" name="_ftnref4">[4]</a>).</p><p>Bilindiği üzere, genelde siyasal rejim, bir sosyal grupta yönetenlerle yönetilenler arasındaki ayrımın aldığı biçim olarak tanımlanmaktadır. Duverger, bu bağlamda rejimleri iki büyük grupta toplamaktadır. Bunlar<a href="#_ftn5" name="_ftnref5">[5]</a>;</p><p>1-) Yönetenlerin otoritesini yönetilenlerin özgürlüğü yararına sınırlayan liberal eğilim (<em>la tendance liberale</em>),</p><p>2-) Yönetenlerin otoritesini yönetilenlerin zararına güçlendiren otoriter eğilim (<em>la tendance autoritaire</em>).</p><p>Demokrasi, ideal anlamıyla “<em>insanların sadece vicdanlarının sesini dinledikleri, yönetimin kişilerin rızasına dayandığı ve zorlamanın ortadan kalktığı bir sistem</em>” olarak tanımlanır. Ancak uygulamada durum farklı olup, bizzat demokrasinin kendisi bir iktidar ve kişileri denetim altına alan bir otorite sistemidir. Klasik elit teorilerine (Pareto, Mosca) ve modern elit teorilerine (Schumpeter’in “<em>rekabetçi elitizm</em>” görüşü ya da Wright Mills’in teorisi) göre, demokrasi, aslında tamamen ulaşılması imkânsız bir idealdir. Nitekim Mills’e göre, modern Amerikan demokrasisinde aslında sistem üçlü bir iktidar odağı (askerler, işadamları, bürokrat ve siyasetçiler) tarafından yönlendirilmektedir. Sosyalist deneyimler sonrasında demokrasinin piyasa ekonomisinin varlığı olmadan imkânsız hale geleceği de öne sürülmüştür. Ancak piyasa mekanizmasının da birçok başka demokratik soruna kaynaklık ettiği görülebilmektedir.</p><p>Görüldüğü üzere, demokrasi terimi halk ve yönetim kelimelerinden meydana gelmektedir. Dolayısıyla halk kelimesi ile yönetim kelimesine verilecek anlama göre demokrasinin şekli değişecektir. Demokrasinin “<em>olmazsa olmaz</em>” (<em>sine qua non</em>) koşulları olarak ise şu özellikleri sayabiliriz:</p><p>1-) İktidara gelişin serbest rekabetçi seçimler yoluyla olması,</p><p>2-) İktidara gelenlerin muhalif rakiplerinin iktidara geliş yollarını tıkamaması ve muhalefetin olması,</p><p>3-) Seçimlerin belirli aralıklarla yapılması.</p><p>Amerikalı siyaset bilimci Robert Dahl’a göre, demokrasinin varlığı için, tüm vatandaşların;</p><p>1-) Tercihlerini ifade edebilmeleri,</p><p>2-) Bunları bireysel ve kolektif eylemle ortaya koyabilmeleri,</p><p>3-) Devletin bu tercihler arasında ayrım yapmaması gerekmektedir.</p><p>Demokrasi kavramı, Yunanca “<em>demos</em>” (halk) ve “<em>kratos</em>” (otorite-yönetim) kelimelerinden meydana gelir ve yönetim yetkisinin halkın elinde ve yetkisinde olmasını ifade eder. Ancak demokrasi sürekli gelişen, derinleşen bir yönetim biçimidir ve durağan değildir. Bu nedenle günümüz demokrasilerinin 8 temel unsuru olduğundan söz edilebilir.</p><p>1-) <u>Bireye ve kişiliğine saygı</u>: Demokrasi özgür bireye dayanmaktadır. Demokrasiler kişinin adam yerine konması esasına dayanır. Dolayısıyla birey en yüksek demokratik değerdir ve bireyin kişiliğine, fikirlerine saygı duyulması demokrasilerin en temel esasıdır.</p><p>2-) <u>Bireysel özgürlük</u>: Bireysel özgürlük kişilik potansiyelinin gerçekleşmesinin ana koşuludur. Eğer köleler gibi bizim hakkımızda başkaları karar verecekse hayat sıradanlaşıp anlamsızlaştığı gibi karakter gelişimi de mümkün olmaz. İnsanların temel amaçlarından birisi de hayatlarını zenginleştirmektir. Dolayısıyla bireye saygı duyulmasının yanında özgürlük sağlanması da gereklidir.</p><p>3-) <u>Rasyonelliğe (Akılcılığa) inanç</u>: Demokrasi ideali insanları akıl sahibi (rasyonel) varlıklar olarak görür. Demokrasinin işlemesiyle; bireylerin kendi çıkarları doğrultusunda akılcı kararlar vererek en doğru seçimi yapacağına dair inanç demokrasinin temelinde vardır.</p><p>4-) <u>Eşitlik</u>: Bireysel özgürlük yanında diğer bir önemli demokratik ideal eşitliktir. Ancak eşitliğin farklı yorumları bulunmaktadır. Bazıları eşitliği daha dar olarak tanımlayarak yasalar önünde eşitlik ve genel oy ilkesiyle eş tutarken, kimileri çok daha kapsamlı ekonomik demokrasi olarak adlandırılabilecek uygulamaları savunurlar.</p><p>5-) <u>Adalet</u>: Demokrasiyle ilgili ve insanların bir arada yaşamalarını sağlayan diğer bir olgu ise adalet idealidir. Adalet demokrasilerde en temel konulardan biri olmasına rağmen, üzerinde henüz ortak bir tanıma ulaşılamamıştır. Liberaller yeteneğe ve üretime göre paylaşmayı önerirken, Marksistler ihtiyaca göre dağıtımı önerir ve buna göre adalet kurgularlar. Adaletin ilk ve en önemli aşaması kanun önünde eşitliktir. Sosyal demokratlar fırsat eşitliğine vurgu yaparlar.</p><p>6-) <u>Yasal Yönetim</u>: Keyfiliği önleyen bir hukuk devletinin varlığı demokrasinin temelindedir.</p><p>7-) <u>Anayasacılık</u>: Anayasasız demokrasiler olmaz. Devletin kurum ve kurallarının, demokratik hak ve ödevlerin bir anayasa ile netleştirilmesi ve güvence altına alınması zorunludur.</p><p>8-) <u>Halk Yönetimi ve Çoğunluk İlkesi</u>: Demokrasilerde azınlık hakları çok önemlidir ancak çoğunluğun iradesi seçimler yoluyla doğal olarak daha büyük önem kazanmaktadır.</p><p>Günümüz Batı demokrasilerinde karşımıza çıkan bazı temel unsurlar şöyle özetlenebilir;</p><p>1-) Siyasal demokrasilerde rejimin meşruluğu yönetenlerin belli sınırlar ve denetim mekanizmaları içerisinde istekleri yönünde hareket etmesinden kaynaklanır,</p><p>2-) Yönetenlerin meşruluğu, bunların yönetimde kalıp kalmayacaklarının belirli ve makul aralıklarla yapılan seçimlerle belirlenmesine bağlıdır,</p><p>3-) Yönetilenlerin siyasal sürece her düzeyde katılma hakkı ve özgürlüğü bulunmaktadır,</p><p>4-) Siyasete katılma, siyasal tercihleri şekillendirme ve bunları kamuoyuna duyurma, benimsetme, bu tercihleri benimseyen kadroları örgütleme, iktidar yarışına girmek gibi eylemlerin gerçekleşmesi için vatandaşların düşünce ve ifade, haberleşme, toplanma, örgütlenme özgürlüklerine sahip olması.</p><p>Alan Ball da aynı doğrultuda liberal demokrasinin özelliklerini şöyle sıralamıştır;</p><ul><li>Birden fazla siyasal parti bulunması ve partilerin serbestçe rekabet edebilmesi,</li><li>Siyasal iktidar için rekabetin açık ve önceden kabul edilmiş prosedüre göre yapılması,</li><li>Siyasi iktidar pozisyonlarına girişin açık olması,</li><li>Geniş oy hakkına dayalı periyodik seçimlerin varlığı,</li><li>Sendikalar ve gönüllü kuruluşlar ile baskı gruplarının sıkı şekilde hükümet kontrolünde olmaması ve hükümet kararlarını etkileme imkânına sahip olması,</li><li>Düşünce, ifade ve din-vicdan özgürlüğünün varlığı ile keyfi tutuklama, gözaltı olmaması,</li><li>Bağımsız yargı,</li><li>Kitle iletişim araçlarının devlet tekelinde ya da sıkı denetiminde olmaması.</li></ul><p>Yine Alan Ball’a göre, otoriter rejimlerin özellikleri ise şöyle özetlenebilir;</p><ul><li>Açık siyasi rekabete önemli sınırlamalar vardır,</li><li>Tek biçimlilik yaratan total ideolojilerin varlığı,</li><li>Kişilere ait mahfuz alanın kabulü sorunludur,</li><li>Siyasi elit zaman zaman kaba güce başvurabilir,</li><li>Sivil alan ve özgürlükler zayıftır. Kitle iletişim araçları ile yargı bağımsızlığı sorunludur, iktidarın etkisine açıktır,</li><li>Yönetim ve kurallar halk yerine geleneksel siyasi elite dayanır. Rejimde sık sık krizler, çöküşler yaşanır,</li><li>Çoğulculuk yerine hâkim bir grup siyasal kontrolü elinde bulundurur.</li></ul><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiqR_JgD_hDlonU7uyvs66_RWA4OAVgl1nJMa-lghYd32pzA9EY9Tq04bUrFi185Uqabq4mwz06BIwiQvZsGXY13ySaTzdFEnv7ReGUpVaaIr30kRiliH3Yx5tTR0LajUK07OBLSnpkoFnHcTdBcfIrHyk_Y4cY3zzA-UV9ODltwbYC9i5VF_X93hkosjKi/s850/polyarchy-poliar%C5%9Fi.png" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="417" data-original-width="850" height="217" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiqR_JgD_hDlonU7uyvs66_RWA4OAVgl1nJMa-lghYd32pzA9EY9Tq04bUrFi185Uqabq4mwz06BIwiQvZsGXY13ySaTzdFEnv7ReGUpVaaIr30kRiliH3Yx5tTR0LajUK07OBLSnpkoFnHcTdBcfIrHyk_Y4cY3zzA-UV9ODltwbYC9i5VF_X93hkosjKi/w442-h217/polyarchy-poliar%C5%9Fi.png" width="442" /></a></div><p style="text-align: center;"><em>Robert Dahl’ın poliarşi kavramsallaştırması</em><a href="#_ftn6" name="_ftnref6">[6]</a></p><p>Bir diğer önemli demokrasi kavramsallaştırması ise Amerikalı ünlü siyaset bilimci Robert Dahl tarafından yapılmıştır. Dahl’ın geliştirdiği “<em>poliarşi</em>” (<em>polyarchy</em>) kavramına göre, demokrasiler şu özelliklere haizdir;</p><ul><li>Seçimle iş başına gelen yöneticiler,</li><li>Özgür ve hilesiz seçimler,</li><li>Herkese tahsis edilmiş oy hakkı,</li><li>Ofislere, kurumsal pozisyonlara herkesin ulaşma hakkı,</li><li>İfade özgürlüğü,</li><li>Özgür basın,</li><li>Kurumsal otonomi.</li></ul><p>Demokrasinin temelinde özgürlük (hürriyet) kavramı vardır. Tarihsel olarak özgürlük öncelikle devlet müdahalesinin sınırlanması ve kişiye özel alanların dokunulmaz hale gelmesi şeklinde ortaya çıkmıştır. İngiliz çağdaş filozof ve düşünür Isaiah Berlin’e göre, işte bu, kişinin dokunulmazlık alanlarının ortaya çıkışı negatif özgürlüğe örnektir. Birinci kuşak siyasal haklar daha çok negatif özgürlüklerle alakalıdır. Negatif özgürlükler çok önemli olsa da, özel alanda eşitsizliklerin devamına yol açabilir. Berlin’e göre, sosyal haklarının gelişimiyle beraber pozitif özgürlük adı verilen ve devlete bazı ödevler yükleyen haklar gelişti. Pozitif özgürlükler Berlin’e göre daha tehlikeliydi, zira devlet kendisine yüklenen ödevlerine yerine getirerek negatif özgürlük alanlarını kısıtlayan baskıcı yönetimler kurabilirdi. Bu anlamda, Berlin’e göre, devlet ne kadar küçük olursa o kadar faydalı idi. Ancak pozitif özgürlüklerin olmadığı bir ortamda da demokrasiler çökmeye açıktı. ABD Başkanı Franklin Delano Roosevelt’e göre ise, insanlar özgürlükle ekmek arasında bir seçim yapmak zorunda bırakıldıklarında ekmeği seçerlerdi. Bu nedenle Avrupa’da demokrasilerin çökme sebebi halkın demokrasiyi sevmemesi değil, işsizlik, güvensizlik ve ekonomik sıkıntılardı. Bunun ortadan kalkması için pozitif özgürlüklerin varlığı yani sosyal bir devlete ihtiyaç vardı. Yani tarihsel süreç içerisinde, özgürlük kavramı başlarda devlet otoritesinden kaçış, onun sınırlanması olarak ortaya çıkmış, sonrasında ise devletin aktif olarak kişinin özgürlüğü, onurlu yaşamı için düzenlenmesi şeklinde kendini göstermiştir. Bugün hâlâ devletin ölçeği konusunda tartışmalar devam etmektedir. Neo-liberal bakış açısı devleti özgürlük lehinde sınırlandırırken, eşitsizlikleri de arttırmaktadır.</p><p><strong>Demokrasilerin Kısa Tarihçesi</strong></p><p>Robert Dahl, günümüze kadar gelen demokratik gelişme eğilimini iki döneme ayırmaktadır. İlk demokratik dönem, temelde kent ölçekli olup, sınırları kent devletinin küçük ölçeğiyle belirlenmiştir. İkinci demokratik dönem ise, esas itibariyle temsil anlayışına dayanmakta ve öncekinden farklı olarak daha geniş bir coğrafya ve nüfusa uygunluk arz etmektedir. Dolayısıyla, zaman içerisinde doğrudan temsilden yani direkt demokrasiden, geniş ölçekli temsili demokrasiye yani parlamenter sisteme geçilmiştir. Klasik demokrasiyi hukuki belgelerle açıklama çalışırsak şunlardan söz etmek yerinde olacaktır; Magna Carta (1215), Petition of Rights (1628), Habeas Corpus Act (1679), Bill of Rights (1689), İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi (1789).</p><p>Demokrasilerin var olabilmesi ve yaşayabilmesi için gerekli ön koşullar kısaca şöyle özetlenebilir:</p><p>1-) Merkezi otorite karşısında durabilecek bir ara sınıfın (ikincil grup) oluşması. Bu sınıf burjuvazidir ve sivil toplum alanını oluşturmaktadır.</p><p>2-) Yönetimin sınırlı ve kaynağının birey olması ve halk tarafından yönetimin gündeme gelmesi.</p><p>3-) Bireysel temsilin ifade edildiği yer olarak parlamentonun oluşması.</p><p>4-) Parlamentonun kent ötesinde ulus düzeyinde ortaya çıkmasıdır.</p><p>Demin sözünü ettiğimiz önemli beyanname ve metinlere baktığımızda;</p><p>1-) Merkezi otoritenin yetki ve gücü (erk) sınırlandırılmaktadır ve bu alan giderek genişlemektedir (bu süreç sırayla vergi koyma hakkının sınırlandırılması, ceza, güvenlik ve yargıç güvencesi olarak beliriyor).</p><p>2-) Merkezin sınırlandırılması bir kurum aracıyla sağlanmakta ve bu kurum parlamento olup temsil gündeme gelmektedir.</p><p>3-) Parlamento merkezin yönetiminde meşruluk sağlayıcı bir kurum olmaktadır.</p><p>Robert Dahl, <em>Who Governs</em> (1961) adlı klasik eserinde Amerika’daki plüralist modelin gelişmesinde üç dönemden söz eder:<a href="#_ftn7" name="_ftnref7">[7]</a></p><ul><li>Birinci dönem, 1784-1842 yılları arasında yaşanmış ve daha çok aristokrat aileler ve İngiliz tipi iyi eğitimli kişilerin en üst sosyal basamaklarda yer aldıkları aşamadır.</li><li>İkinci dönem, 1842-1899 yılları arasında yaşanmış ve sınırlı oy ilkesiyle beraber yüksek vergi veren işadamı ve mali sektör çalışanlarının sistemde üst düzeyde yer aldıkları aşamadır.</li><li>Üçüncü dönem, 1950’lerden bu yana yaşanan ve daha çok bürokrat-uzman tipinin ön plana çıktığı aşamadır.</li></ul><p>Bu noktada plüralist bakışın temel kriterleri şöyle açıklanabilir;</p><p>1-) Tek bir grup bir dizi konudan daha fazla alanda sistematik ve yaygın kontrol edinemez.</p><p>2-) Önemli gruplar arasında genel bir denge vardır ve birbirlerini karşılıklı dengelerler.</p><p>3-) Ekonomik güç siyasi güçten ayrıdır.</p><p>4-) Devlet tarafsız ve nötrdür. Yöneten sınıf yoktur.</p><p>5-) Hâkim ideoloji yoktur. Pek çok fikir vardır.</p><p>6-) Siyaset rekabet ve tercih sürecidir.</p><p>Demokratik gelişmeye farklı bakışlar ve açıklamalar getirilmiştir. Bunlardan birincisi, Macpherson’un ekonomik yaklaşımıdır. C. B. Macpherson’a göre, esasen üç tip demokrasi vardır. Bu farklılaşma ise temelde ekonomiyle ilgilidir. Bunlar; (1) liberal demokrasiler (piyasa ekonomileri), (2) liberal olmayan komünist halk demokrasileri (kumanda ekonomileri) ve (3) az gelişmiş ülke demokrasileridir (sağlıksız piyasa ekonomileri). İkinci açıklama, adalet ve hukuk temellidir. Bu teoriye göre, polis devletinden, kanun devletine ve hukuk devletine giden süreç demokratikleşmeyi meydana getirmektedir. Üçüncü bir açıklama ise Norberto Bobbio’nun pazarın denetlenmesiyle demokrasi teorisidir. Bobbio, demokrasiyi asgari anlamıyla şekil (prosedürel) ve bir hükümet biçimi olarak görür ve iki temel soru sorar;</p><ul><li>Kim yönetiyor ve nasıl yönetiyor?</li><li>Kimin yöneteceğine kim karar veriyor ve hangi usullerle karar veriyor?</li></ul><p>Bu sorular etrafında, Bobbio, 4 temel kriterden söz eder;</p><p>1-) Karar verme iktidarının çok sayıda kişiye tanınması,</p><p>2-) Kararların çoğunlukla alınması,</p><p>3-) Herhangi bir zorlama olmaksızın bireylerin farklı seçenekler arasında tercih yapmasına izin verilmesi,</p><p>4-) Ayrıca şiddete başvurmama, hoşgörü, kardeşlik gibi değerlerin toplumda yerleşmesi.</p><p>Bunları yapmak için, Bobbio’ya göre, kapitalizm ve demokrasi ayrıştırılmalı ve piyasa ekonomisinin eşitsiz bir düzen kurmasına engel olunmalıdır. Bir nevi “<em>liberal sosyalizm</em>” öneren Bobbio’ya göre, serbest pazar toplumu yok edilmemeli, fakat demokrasiyi yok eden olumsuz özellikleri törpülenmelidir. Bu sebeple aşırı bireycilik, egoizm, eşitsizlik gibi meselelerin üzerine gidilmeli ve daha çoğulcu ve toplumcu bir bakış açısı geliştirilmelidir.</p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjyZp2XKDuY6CAVo92I4Y5rxWIqqGs7M6eEAPLQ5rl99CoAbRSxbyhcwyQRdDLil7-Rl6yMJLb8edi_sHQMxfiG1ixXmj7XG2RPTtEFnA0r841EQxLo7BPf0nC4NHxW8S4Lhv6131SwyVldbAMAfcjVcitXjy-dzDGWweTex7aeQNjNg6k9BH7w8orRl9fm/s1920/waves%20of%20democracy.png" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1142" data-original-width="1920" height="287" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjyZp2XKDuY6CAVo92I4Y5rxWIqqGs7M6eEAPLQ5rl99CoAbRSxbyhcwyQRdDLil7-Rl6yMJLb8edi_sHQMxfiG1ixXmj7XG2RPTtEFnA0r841EQxLo7BPf0nC4NHxW8S4Lhv6131SwyVldbAMAfcjVcitXjy-dzDGWweTex7aeQNjNg6k9BH7w8orRl9fm/w483-h287/waves%20of%20democracy.png" width="483" /></a></div><p style="text-align: center;"><em>Demokrasilerin atak yaptığı dönemler: Birinci Dünya Savaşı sonrası, İkinci Dünya Savaşı sonrası ortaya çıkan Dekolonizasyon dönemi ve Komünizm’in düşüşe geçtiği dönemdir</em>.<a href="#_ftn8" name="_ftnref8">[8]</a></p><p>Ünlü Karşılaştırmalı Politika uzmanı Samuel P. Huntington, <em>The Third Wave</em> (Üçüncü Dalga) adlı eserinde<a href="#_ftn9" name="_ftnref9">[9]</a>, dünya tarihinde üç büyük demokratikleşme dalgasından söz etmektedir. Birinci demokrasi dalgası, Amerikan ve Fransız Devrimleri ile başlamış; 1820’de ABD’de oy hakkının genişlemesiyle ilerlemiş ve Birinci Dünya Savaşı’nın ardından oluşan liberalizm atmosferinde, 1926’ya kadar 29 demokratik ülkenin kurulmasıyla son bulmuştur. 1920’lerin sonlarında oluşan Büyük Buhran’ın da etkisiyle başlayan otoriter rejim dalgası nedeniyle ise zamanla geriye dönüş başlamış ve bunun sonucunda 1942’de demokratik ülke sayısı 12’ye düşmüştür.</p><p>İkinci demokrasi dalgası, İkinci Dünya Savaşı sonrasında başlayan dekolonizasyon dönemi ile ortaya çıkmış ve 1962’de 36 ülke demokratik rejim haline gelmiştir. 1960-1975 arası dönemde ise yeniden bir geriye dönüş yaşanmış ve demokratik ülke sayısı 30’a inmiştir.</p><p>1970’lerin sonlarında başlayan üçüncü demokrasi dalgası ile onlarca ülke daha demokrasiye geçmiş ve SSCB’nin yıkılması sonrası başladığı iddia edilebilecek olan 4. demokrasi dalgası veya 3. demokrasi dalgasının ikinci ayağı ile de demokrasi tüm eksikliklerine rağmen neredeyse alternatifsiz bir rejim haline gelmiştir. Ancak son 10 yılda birçok ülkede demokratikleşmede ciddi geriye gidişler olması da (örneğin Türkiye) söz konusudur. Buna karşın, günümüzde 192 ülkeden 120’sinin bir şekilde demokrasi uygulaması, demokratik rejimin ağır bastığını gösteren önemli bir veridir.</p><p>Amerikalı siyaset bilimci Phillips Shively’e göre, demokrasiye geçişin 4 önemli nedeni vardır:</p><p>1-) Otoriter rejimlerin yorgunluğu, bozulması ve kamuoyu desteğini kaybetmesi. Farklı sebepler demokrasiye geçişi tetiklemiştir. Arjantin’de İngiltere karşısında alınan askeri mağlubiyet (Falklands Savaşı) demokrasiye geçişi hızlandırırken, İspanya ve Portekiz’de ünlü diktatörlerin (Franco ve Salazar) ölmeleri, komünist ülkelerde ekonomik sıkıntılar bu süreci hızlandırmıştır.</p><p>2-) Demokratik olmayan rejimlerin değişmesi yönünde uluslararası baskı. İspanya, Portekiz, Yunanistan ve Güney Afrika örneklerinde olduğu gibi demokrasiye geçişi dış baskılar da kolaylaştırabilir.</p><p>3-) Halkın fiziki güvenlik ile insan hakları ve onurunun korunması ve iktidarın kötüye kullanılmasının önlenmesi yönündeki isteği. Özellikle baskı rejimlerinde halkın birikmiş öfkesi demokrasiye geçişi kolaylaştırıyor.</p><p>4-) Ekonomik gelişme isteği. Komünist ülkelerde yaşanan stagflasyon ve Batı ülkelerindeki tüketim mallarının çekiciliği gibi faktörler piyasa ekonomisini ve demokrasiyi daha cazip hale getirmiştir. Piyasa ekonomisine dayalı demokratik rejimlerin ekonomik ve sosyal gelişmeyi kolaylaştırdığı iddia edilmektedir. Ancak güçlü bir sosyal devletin yokluğu durumunda bizzat bu sistemin kendisi bir eşitsizlik ve sosyal sorun yumağı haline gelebilmektedir.</p><p>Günümüzde demokratikleşme yönündeki gelişmelere en önemli katkılardan biri de toplumun iç yapısal gelişmeleri dışında uluslararası toplum ve hukuktan gelmektedir. (Birleşmiş Milletler, Avrupa Konseyi ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi, Avrupa Birliği, Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı vs.)</p><p><strong>İslam Dünyasında Demokrasi</strong></p><p>İslam dünyasında, özellikle de Ortadoğu’da uygulanan yönetim modellerini tasnif etmek gerekirse;</p><ol><li>Laik otoriter (askeri yönetim, askerle iç içe geçen seküler milliyetçi partiler (Baas) veya kudretli seküler bir yönetici merkezli) yönetimler,</li><li>İslam soslu demokratik rejimler,</li><li>İslami esaslar ve hatta radikal İslam ideolojisi temelinde kurulan otoriter/totaliter yönetimlerden söz edilebilir.</li></ol><p>Bu rejimleri örneklendirmek gerekirse; Türkiye’de kurucu lider Mustafa Kemal Atatürk ve tek parti dönemi, Azerbaycan ve diğer Kafkasya/Orta Asya Türk Cumhuriyetleri, Arap dünyasındaki Baas partileri ve Mısır ve benzeri ülkelerde görülen askeri yönetimler özleri itibariyle laik otoriter modele uymaktadır. Buna karşın, Türkiye’de 1950’de çok partili siyasal hayata geçilmesiyle birlikte Demokrat Parti iktidarıyla başlayan ve günümüzde Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve AK Parti ile devam eden popülist İslamcı partilerin önde olduğu seçimli demokrasi ve rekabetçi otoriter sistemler, yine ülkelerde uygulanan İslam soslu ve özgür demokratik seçimlerin yapılabildiği rejimler, ikinci modele daha yakın ve uygundur. Devlet yönetiminin tamamen dine dayandırıldığı ve özgürlüğün en alt seviyelerde olduğu devletler ise, Afganistan ve İran İslam Cumhuriyeti gibi otoriter/totaliter rejimlerdir.</p><p>İslam dünyasının demokratikleşmemesi konusunda farklı görüşler olmakla birlikte, bu konuda son yıllarda ortaya atılan en özgün ve ilginç görüş, ABD’de yaşayan Türk akademisyen Ahmet T. Kuru’nun geliştirdiği ulema-siyaset ittifakı ve geçmişte görece özerk ve özgür olan ulemanın (İslam din bilginleri ve din adamları) bağımsız olamamasının İslam dünyasını geri bıraktırdığı tezidir.<a href="#_ftn10" name="_ftnref10">[10]</a> Klasik Batılı modernist ve Oryantalist paradigmada ise, İslam dini, geri kalmışlığın bizatihi sebebi olarak vurgulanmaktadır. Bu görüş, yakın tarihte de İslamofobi akımı sayesinde yeniden güçlenmeye başlamıştır. İslam dünyasına baktığımızda ise, bilhassa anti-emperyalist ve Üçüncü Dünyacı yaklaşımlarda, Müslüman toplumların Batı/Hıristiyan devletlerce tarihsel süreçte sömürülerek geri bıraktırıldığı ve günümüzde de Ortadoğu coğrafyasının İsrail’e verilen ölçüsüz destek gibi politikalarla karıştırılarak, İslam ülkelerinin demokratikleşmesine izin verilmediği görüşü entelektüeller arasında yaygın kabul görmektedir.</p><p>Günümüzde, bu konudaki en önemli otoriterlerden kabul edilen Amerikan menşeli Freedom House kuruluşuna göre, İslam dünyasında (Müslümanların çoğunlukta olduğu 50 bilinen ülke baz alınmıştır) tam demokrasi adedi 0 (<em>free</em>), yarı-demokratik rejimlerin sayısı 21 (<em>partly free</em>) ve demokrasi olmayan rejimlerin adedi 29’dur.<a href="#_ftn11" name="_ftnref11">[11]</a> Bu ülkeler şunlardır:</p><p>Kısmen özgür/demokratik (<em>partly free</em>) devletler ve puanları şu şekilde sıralanmaktadır:</p><ol><li>Senegal (68)</li><li>Arnavutluk (67)</li><li>Sierra Leone (63)</li><li>Kosova (60)</li><li>Endonezya (58)</li><li>Tunus (56)</li><li>Malezya (53)</li><li>Bosna Hersek (52)</li><li>Nijer (51)</li><li>Gambiya (48)</li><li>Somaliland (44)</li><li>Gine-Bissau (43)</li><li>Lübnan (43)</li><li>Nijerya (43)</li><li>Komorlar (42)</li><li>Maldivler (41)</li><li>Bangladeş (40)</li><li>Kuveyt (37)</li><li>Fas (37)</li><li>Pakistan (37)</li><li>Moritanya (36)</li></ol><p>Özgür olmayan (<em>not free</em>) ülkeler ve puanları ise şöyledir:</p><ol><li>Ürdün (33)</li><li>Cezayir (32)</li><li>Türkiye (32)</li><li>Burkina Faso (30)</li><li>Gine (30)</li><li>Irak (29)</li><li>Mali (29)</li><li>Brunei (28)</li><li>Kırgızistan (27)</li><li>Katar (25)</li><li>Cibuti (24)</li><li>Umman (24)</li><li>Kazakistan (23)</li><li>Birleşik Arap Emirlikleri (18)</li><li>Mısır (18)</li><li>Çad (15)</li><li>Bahreyn (12)</li><li>İran (12)</li><li>Özbekistan (12)</li><li>Libya (10)</li><li>Sudan (10)</li><li>Azerbaycan (9)</li><li>Yemen (9)</li><li>Afganistan (8)</li><li>Somali (8)</li><li>Suudi Arabistan (8)</li><li>Tacikistan (7)</li><li>Türkmenistan (2)</li><li>Suriye (1)</li></ol><p>Elbette Freedom House verileri tartışmaya açıktır. Yani söz gelimi Kuveyt’in Türkiye’den daha özgür ve demokratik bir ülke olduğunu iddia edebilmek bizce hayli zordur. Benzer şekilde, Azerbaycan'ın en az özgür Müslüman devletlerinden birisi olarak gösterilmesi de gerçekçi bir yaklaşım değildir. Buna karşın, bazı temel değerler açısından yaklaşıldığında, İslam dünyasında halen bir tane bile gerçek demokrasinin olmadığı ve demokrasiyi kısmen uygulayabilen ülkelerin de çoğunlukla eski sömürgeler olduğu (ağırlıkla İngiltere veya Fransa) olduğu görülmektedir. Bu anlamda, sömürgeciliğin bu ülkeleri geride bıraktırmasının yanında, demokratikleşme nüvesini oluşturduğu görüşü de iddia edilebilir. Buna karşın, yakın zamana kadar en başarılı demokrasi kabul edilen Türkiye örneği, hiç sömürgeleştirilmemiş bir Müslüman toplumunun da ne kadar ilerleyebileceğini göstermesi açısından manidar ve önemlidir. İlerleyen yıllarda, Türkiye’nin yeniden demokrasiye dönmesi ve İslam dünyasına bu konuda liderlik etmesi de bizce gayet olası bir senaryodur.</p><p>Bir diğer ilginç saptama ise laiklik konusunda yapılabilir. Türkiye’deki genel ön kabul laiklik olmadan demokratik bir rejimin kurulamayacağı olmasına karşın, ilginçtir ki, aslında laik rejimlerin bazıları (Türk Cumhuriyetleri) en otoriter/totaliter yönetimlerdir. Laik rejimler arasında demokrasiye yaklaşabilen Senegal, Arnavutluk, Sierra Leone, Bosna Hersek, Kosova ve kısmen Türkiye gibi rejimler olsa da, İslami rejimler (devletin resmi dininin İslam olduğu ve devlet yönetiminde kısmen İslami usullere yer verilen sistemler arasında da demokrasi olmayı kısmen başarmış Pakistan, Bangladeş ve Tunus gibi örnekler mevcuttur. Lakin şurası kesindir ki, devlet sisteminin tamamen dine dayandığı rejimlerin özgür olma ihtimalleri (Afganistan, İran vs.) hayli düşüktür.</p><p><strong>Sonuç</strong></p><p>Demokrasiyi tarihsel deneyim sonucunda ortaya çıkmış doğru bir rejim kabul eder ve yukarıda açıklanan verilerden yola çıkarsak, bizce en iyi formül, İslam’ın kültürel esaslarıyla yaşatıldığı, ama devletin tamamen din eksenine oturtulmadığı Müslüman demokrasi modelinin geliştirilmesidir. Bu, elbette uzun ve sancılı bir süreç olacaktır. Ancak laik otoriter modele dönüş, bizce akıntıya karşı su çekmek anlamına gelebilir. Zira Çin’in otoriter sistemde gösterdiği başarı, tamamen bu ülkenin kendisine özgü ve diğer toplumlardan çok farklı kültürel yapısıyla alakalıdır. Oysa İslam toplumlarının birçoğu, Batı dünyası ile daha entegredir ve o ülkelerdeki gelişmelerden daha yoğun etkilenmektedirler. Bu nedenle, izlenmesi gereken yol, kontrollü ve akılcı demokrasiye geçiş planlamasıdır. Demokratik Avrupa ülkelerinde Müslüman toplumların bu yönetim biçimine uyum sağlamakta hiçbir sorun yaşamamaları da bu açıdan cesaretlendirici somut bir örnektir. Bu bağlamda İslam ülkelerinde demokratikleşmeyi teşvik edebilecek en etkili yöntem ise, öncelikle insanların temel ihtiyaçlarını giderecek canlı, verimli ve üretken bir ekonominin inşa edilmesi ve dini radikalizm hareketlerinin çeşitli yöntemlerle (dünyevileşmeyi teşvik eden) zayıflatılmasıdır. Bu konuda başarılı tarihsel deneyimler ise, Arap Baharı sürecinde Tunus'ta 2011-2020 döneminde etkili olan siyasal yaklaşım ve Türkiye'de AK Parti iktidarının 2002-2010 döneminde uyguladığı politikalardır. </p><p style="text-align: right;">Doç. Dr. Ozan ÖRMECİ</p><p style="text-align: left;"><strong>Kapak fotoğrafı:</strong> <a href="https://www.e-ir.info/2015/01/07/what-is-islamic-democracy-the-three-cs-of-islamic-governance/">https://www.e-ir.info/2015/01/07/what-is-islamic-democracy-the-three-cs-of-islamic-governance/</a></p><p style="text-align: center;"><strong>KAYNAKÇA</strong></p><ul><li style="text-align: left;">Council of Europe, “Democracy”, Erişim Tarihi: 13.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.coe.int/en/web/compass/democracy">https://www.coe.int/en/web/compass/democracy</a>.</li><li style="text-align: left;">Dahl, Robert (1961), <em>Who Governs? Democracy and Power in the American City</em>, Yale University Press.</li><li style="text-align: left;">Duverger, Maurice (1965), “La structure des gouvernements”, <em>L’Etude de la société</em>, 8. Bölüm: “L’organisation politique”, Québec: Les Presses de l’Université Laval, ss. 315-327.</li><li style="text-align: left;">Freedom House, “Countries and Territories”, Erişim Tarihi: 13.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://freedomhouse.org/countries/freedom-world/scores">https://freedomhouse.org/countries/freedom-world/scores</a>.</li><li style="text-align: left;">Huntington, Samuel (1993), <em>The Third Wave: Democratization in the Late 20th Century</em>, University of Oklahoma Press.</li><li style="text-align: left;">International Churchill Society, “Quotes: The Worst Form of Government”, Erişim Tarihi: 13.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://winstonchurchill.org/resources/quotes/the-worst-form-of-government/">https://winstonchurchill.org/resources/quotes/the-worst-form-of-government/</a>.</li><li style="text-align: left;">Kuru, Ahmet T. (2019), <em>Islam, Authoritarianism, and Underdevelopment: A Global and Historical Comparison</em>, Cambridge: Cambridge University Press.</li><li style="text-align: left;">Lipson, Leslie (2005), <em>Siyasetin Temel Sorunları</em>, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.</li><li style="text-align: left;">Şahin, Lokman, “Siyasetin İşleyiş Yöntemi ve Düzeni: Siyasal Rejim ve Sistemler”, Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi, Ünite 4, Erişim Tarihi: 12.03.2024, Erişim Adresi: <a href="https://adm.ataaof.edu.tr/pdf.aspx?du=pliuXMMzRTzMa0hPG%201LMA==#:~:text=Aristoteles%20bu%20tasnifinde%20siyasal%20rejimleri,-demokrasi”%20şeklinde%20tasnif%20etmiştir">https://adm.ataaof.edu.tr/pdf.aspx?du=pliuXMMzRTzMa0hPG%201LMA==#:~:text=Aristoteles%20bu%20tasnifinde%20siyasal%20rejimleri,-demokrasi”%20şeklinde%20tasnif%20etmiştir</a>, s. 4.</li><li style="text-align: left;">Wikipedia, “Waves of Democracy”, Erişim Tarihi: 13.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Waves_of_democracy">https://en.wikipedia.org/wiki/Waves_of_democracy</a>.</li><li style="text-align: left;">Yılmaz, Aytekin (2000), <em>Modern Demokrasi Gelişimi ve Sorunları</em>, Ankara: Yeni Türkiye Yayınları.</li><li style="text-align: left;">Zittel, Thomas, “Polyarchy”, Erişim Tarihi: 13.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.researchgate.net/figure/Robert-Dahls-model-of-Polyarchy_fig1_48666054">https://www.researchgate.net/figure/Robert-Dahls-model-of-Polyarchy_fig1_48666054</a>.</li></ul><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref1" name="_ftn1">[1]</a> Orijinal ifade şöyledir; “<em>Democracy is the worst form of government, except for all the others</em>.” Bakınız; International Churchill Society, “Quotes: The Worst Form of Government”, Erişim Tarihi: 13.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://winstonchurchill.org/resources/quotes/the-worst-form-of-government/">https://winstonchurchill.org/resources/quotes/the-worst-form-of-government/</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref2" name="_ftn2">[2]</a> Bu bölüm Aytekin Yılmaz’ın <em>Modern Demokrasi Gelişimi ve Sorunları </em>kitabından alınan özet geliştirilerek oluşturulmuştur. Bakınız; Aytekin Yılmaz (2000), <em>Modern Demokrasi Gelişimi ve Sorunları</em>, Ankara: Yeni Türkiye Yayınları.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref3" name="_ftn3">[3]</a> Orijinal tanım şöyledir; “<em>Of the people, by the people, for the people</em>.” Bakınız; Council of Europe, “Democracy”, Erişim Tarihi: 13.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.coe.int/en/web/compass/democracy">https://www.coe.int/en/web/compass/democracy</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref4" name="_ftn4">[4]</a> Lokman Şahin, “Siyasetin İşleyiş Yöntemi ve Düzeni: Siyasal Rejim ve Sistemler”, Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi, Ünite 4, Erişim Tarihi: 12.03.2024, Erişim Adresi: <a href="https://adm.ataaof.edu.tr/pdf.aspx?du=pliuXMMzRTzMa0hPG%201LMA==#:~:text=Aristoteles%20bu%20tasnifinde%20siyasal%20rejimleri,-demokrasi”%20şeklinde%20tasnif%20etmiştir">https://adm.ataaof.edu.tr/pdf.aspx?du=pliuXMMzRTzMa0hPG%201LMA==#:~:text=Aristoteles%20bu%20tasnifinde%20siyasal%20rejimleri,-demokrasi”%20şeklinde%20tasnif%20etmiştir</a>, s. 4.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref5" name="_ftn5">[5]</a> Detaylar için bakınız; Maurice Duverger (1965), “La structure des gouvernements”, <em>L’Etude de la société</em>, 8. Bölüm: “L’organisation politique”, Québec: Les Presses de l’Université Laval, ss. 315-327.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref6" name="_ftn6">[6]</a> Thomas Zittel, “Polyarchy”, Erişim Tarihi: 13.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.researchgate.net/figure/Robert-Dahls-model-of-Polyarchy_fig1_48666054">https://www.researchgate.net/figure/Robert-Dahls-model-of-Polyarchy_fig1_48666054</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref7" name="_ftn7">[7]</a> Robert Dahl (1961), <em>Who Governs? Democracy and Power in the American City</em>, Yale University Press.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref8" name="_ftn8">[8]</a> Wikipedia, “Waves of Democracy”, Erişim Tarihi: 13.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Waves_of_democracy">https://en.wikipedia.org/wiki/Waves_of_democracy</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref9" name="_ftn9">[9]</a> Samuel Huntington (1993), <em>The Third Wave: Democratization in the Late 20th Century</em>, University of Oklahoma Press.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref10" name="_ftn10">[10]</a> Detaylar için, bakınız; Ahmet T. Kuru (2019), <em>Islam, Authoritarianism, and Underdevelopment: A Global and Historical Comparison</em>, Cambridge: Cambridge University Press.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref11" name="_ftn11">[11]</a> Freedom House, “Countries and Territories”, Erişim Tarihi: 13.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://freedomhouse.org/countries/freedom-world/scores">https://freedomhouse.org/countries/freedom-world/scores</a>.</p></div>Ozan Örmeci Makaleleri (Ozan Örmeci Articles)http://www.blogger.com/profile/05589148767326837798noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6431905393902518131.post-60788038285722038312024-02-07T01:46:00.000-08:002024-02-07T03:23:20.974-08:002024 Azerbaycan Cumhurbaşkanlığı Seçimi<p style="text-align: center;"></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjhxtmQGp86c-wdiD1Nqg3XI5NE0cgD8P32o7e_T73kXWTZvGn7LtHcdwTubqMUgUpdevNyqIMXwML7p8ph5S5BZWhJF1mSi71luZvwHPxEMiuE3EdQhDsnCA4pZGpJDSaAokNCueOev9TWp9dlzbmx2y5PxHkQTIdFBFPsF_hKPfnLfyV2gqri53i7DL2r/s924/aliyev%20azerbaijan-azerbaycan.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="552" data-original-width="924" height="288" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjhxtmQGp86c-wdiD1Nqg3XI5NE0cgD8P32o7e_T73kXWTZvGn7LtHcdwTubqMUgUpdevNyqIMXwML7p8ph5S5BZWhJF1mSi71luZvwHPxEMiuE3EdQhDsnCA4pZGpJDSaAokNCueOev9TWp9dlzbmx2y5PxHkQTIdFBFPsF_hKPfnLfyV2gqri53i7DL2r/w482-h288/aliyev%20azerbaijan-azerbaycan.jpg" width="482" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><br /></div><p></p><p style="text-align: justify;"><strong>Giriş</strong></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: justify;"><p>Türkiye’nin son yıllarda en yakın ilişkiler geliştirdiği devlet olan Azerbaycan Cumhuriyeti’nde, halk, bugün (7 Şubat 2024), ülke tarihindeki 9. Cumhurbaşkanlığı seçimi için sandık başına gidecektir. Dost ve kardeş bir ülke olan Azerbaycan, ülkemizde “<em>tek millet, iki devlet</em>” sloganıyla büyük bir desteğe ve güçlü bir lobiye sahiptir. 9. Cumhurbaşkanımız merhum Süleyman Demirel ile dönemin Azerbaycan Cumhurbaşkanı Haydar Aliyev döneminde temelleri atılan Türk-Azeri dayanışması, ilerleyen yıllarda 12. Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan ile Haydar Aliyev’in oğlu İlham Aliyev arasında kurulan karşılıklı güven ve dostluğa dayalı yakın iş birliği sayesinde daha da derinleşmiştir. Nitekim Azerbaycan’ın Ermenistan işgali altındaki topraklarını kurtarmasına vesile olan 2020 Eylül-Kasım tarihli 44 Gün Savaşı veya İkinci Dağlık Karabağ Savaşı ve sonrasında yaşanan 2023 yılı sonlarındaki Karabağ tahliyesi -ki hiçbir can kaybına neden olmayan barışçıl bir süreçtir-, Türkiye’de de kamuoyunda büyük ölçüde destek bulmuştur. Bu yazıda, 2024 Azerbaycan Cumhurbaşkanlığı seçimi analiz edilecektir. Ancak bunun öncesinde, Azerbaycan’ın tarihi, mevcut durumu ve önceki Cumhurbaşkanlığı seçimleri hakkında da bilgi verilmesi planlanmıştır.</p><p><strong>Azerbaycan: Yokluktan Zafere Bir Başarı Hikâyesi </strong></p><p>Azerbaycan’ın modern tarihi, Birinci Dünya Savaşı sonlarında 1918 yılında Türklerin ilk laik ve demokratik devleti olan Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti’nin kurulmasıyla başlar. 28 Mayıs 1918-28 Nisan 1920 tarihleri arasında yaşayan ve Mehmed Emin Resulzade tarafından kurulan bu devlet, daha sonra Kızıl Ordu’nun işgali ve Azerbaycan’ın Sovyet kontrolüne girmesiyle yıkılmış ve Azerbaycan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti kurulmuştur. Azerbaycan SSC döneminde Anadolu Türklüğü ile Azerbaycan ve Kafkas Türklüğü arasındaki bağlar koparılmış ve Türkiye-Azerbaycan ilişkileri büyük bir gerileme göstermiştir.<a href="#_ftn1" name="_ftnref1">[1]</a> 1990-1991 döneminde ise, Sovyetler Birliği’nin yıkılmasını müteakiben Azerbaycan Cumhuriyeti kurulmuştur. 30 Ağustos 1991 tarihinde bağımsızlığını ilan eden Azerbaycan Cumhuriyeti’ni 9 Kasım 1991’de tanıyan ilk devlet Türkiye Cumhuriyeti olmuştur.<a href="#_ftn2" name="_ftnref2">[2]</a> Büyük ekonomik ve siyasi zorluklar içerisinde kurulan Azerbaycan, 1988-1994 sürecinde Karabağ Savaşı’nda Ermenistan karşısında varlık gösterememiş ve topraklarının önemli bir bölümünün işgal edilmesine engel olamamıştır.</p><p>Ancak bu zorluklar içerisinde geçen ilk yılların ardından, Azerbaycan, Haydar Aliyev döneminden itibaren istikrarlı bir siyasi yönetim kurmayı başarmış ve artan enerji (petrol ve doğalgaz) gelirlerini fırsata çevirerek, ordusunu modernleştirmeye ve geliştirmeye başlamıştır. İçeride demokratik özgürlükler anlamında pek aşama yapamayan Azerbaycan, buna karşın halkı arasındaki güçlü milliyetçilik bağları ve Türkiye, Rusya, İsrail, ABD ve İngiltere gibi ülkelerle kurulan stratejik bağlar sayesinde güçlenmeye başlamış ve 2020’lere gelindiğinde dengeleri kendisinin lehine değiştirmeyi başaracak seviyeye erişmiştir. Azerbaycan'ın bu başarısında, İlham Aliyev döneminde Batı-Rusya ikileminde oluşturulan denge politikasının da pozitif rolünden söz edilebilir. </p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjyx-qjaAx01CFogkhCzemhGvXaSdkwe79RTkv-6rFibEjPHurjtLLq9LVusL54E5mp8sDDGyb2-ZqKHGAjK17kwfwiNyBh3GQV3h2rKPgyWXrU7TxJRgkA0O602GJOLrZYQy_GNDyF9kZN3pC6bY98jaD5KPqfN2lZJ9gaz8M8Hps_YK_yoibqDzxt6Mh7/s533/haydar%20aliyev.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="533" data-original-width="400" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjyx-qjaAx01CFogkhCzemhGvXaSdkwe79RTkv-6rFibEjPHurjtLLq9LVusL54E5mp8sDDGyb2-ZqKHGAjK17kwfwiNyBh3GQV3h2rKPgyWXrU7TxJRgkA0O602GJOLrZYQy_GNDyF9kZN3pC6bY98jaD5KPqfN2lZJ9gaz8M8Hps_YK_yoibqDzxt6Mh7/s320/haydar%20aliyev.jpg" width="240" /></a></div><p style="text-align: center;"><em>Haydar Aliyev</em><a href="#_ftn3" name="_ftnref3">[3]</a></p><p>Azerbaycan’ın günümüze kadar görev yapan Cumhurbaşkanları ise şu değerli kişilerdir:</p><ol><li>Ayaz Mutallibov (1991-1992),</li><li>Ebulfez Elçibey (1992-1993),</li><li>Haydar Aliyev (1993-2003),</li><li>İlham Aliyev (2003-).</li></ol><p><strong>Azerbaycan’ın Mevcut Göstergeleri</strong></p><p>Azerbaycan, günümüzde 10,4 milyon nüfusu olan gelişmiş bir Kafkasya devletidir. Azerbaycan nüfusunun yaklaşık yüzde 92’si Türk/Azeri kökenlidir ve ülkede büyük bir etnik azınlık yoktur.<a href="#_ftn4" name="_ftnref4">[4]</a> Benzer şekilde, nüfusun yüzde 97’si Müslümandır (neredeyse tamamen Şii) ve ülkede yüzde 2,6’lık Hıristiyan ve az sayıda Yahudi nüfus bulunmaktadır.<a href="#_ftn5" name="_ftnref5">[5]</a> Azerbaycan, 86.600 kilometrekarelik yüzölçümüyle dünyada 114. sırada yer alan görece küçük bir devlettir.<a href="#_ftn6" name="_ftnref6">[6]</a> Bu bağlamda, milliyetçilik ve militarizmin güçlü olduğu Azerbaycan’ın ilerleyen yıllarda yayılmacı politikalara yönelmesi bence ihtimal dahilindedir. Benzer şekilde, güçlenen Azerbaycan’ın ekonomisini geliştirmek için çok sayıda yeni vatandaşa da ihtiyacı bulunmaktadır.</p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjTqBjrsqyY_bjEObcHmz2ITPgyIvm0XlcUJeZv0I1JMnY6_A9KfDPnefPttM7J7aHOP5SPcI_ASXhbfEMsUUUnngZ3wfyFQ68R7zVIuJmSKeRC0G-0SphX1AwesVRG4matEjqRKamFKF6rsBgyBXuwNPAyKGIHM3gLqDsJ5Jaom-Gph4IME6_AIXYqaFHC/s756/azerbaycan%20harita.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="435" data-original-width="756" height="261" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjTqBjrsqyY_bjEObcHmz2ITPgyIvm0XlcUJeZv0I1JMnY6_A9KfDPnefPttM7J7aHOP5SPcI_ASXhbfEMsUUUnngZ3wfyFQ68R7zVIuJmSKeRC0G-0SphX1AwesVRG4matEjqRKamFKF6rsBgyBXuwNPAyKGIHM3gLqDsJ5Jaom-Gph4IME6_AIXYqaFHC/w454-h261/azerbaycan%20harita.jpg" width="454" /></a></div><p style="text-align: center;"><em>Azerbaycan haritası</em><a href="#_ftn7" name="_ftnref7">[7]</a></p><p>Azerbaycan anayasasına göre, Azerbaycan devleti demokratik, laik ve üniter bir Cumhuriyet’tir. Azerbaycan yönetiminde kuvvetler ayrılığı prensibi benimsenmiş olup, yasama yetkisi Milli Meclis’e, yürütme yetkisi Cumhurbaşkanı’na, yargı yetkisi ise bağımsız mahkemelere aittir.<a href="#_ftn8" name="_ftnref8">[8]</a> Ülkede, 66 rayon (vilayet) ve bir özerk Cumhuriyetten (Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti) oluşan özel bir idari yapılanma mevcuttur. Bakanlar Kurulu, Cumhurbaşkanı tarafından atanmakta ve Milli Meclis (MM) tarafından onaylanmaktadır. Tek kamaralı bir parlamento olan Azerbaycan Milli Meclisi’nde 125 üye bulunmakta olup, milletvekilleri 5 yıl süreyle seçilmektedirler. Ülkedeki kartelci veya hâkim parti sisteminin ana unsuru, milliyetçi-devletçi çizgideki Yeni Azerbaycan Partisi veya kısaca YAP’tır<a href="#_ftn9" name="_ftnref9">[9]</a>. Ülkenin başkenti ise 2,2 milyonluk Bakü şehridir.</p><p>Bunların yanı sıra, Azerbaycan, 77-78 milyar dolarlık toplam gayrisafi milli hasıla (GDP) oranıyla<a href="#_ftn10" name="_ftnref10">[10]</a> dünyanın en büyük 82. ekonomisidir. Yıllık 7.500 dolarlık kişi başına düşen gayrisafi milli hasıla düzeyiyle ise, Bakü, dünyada 90. sıradadır.<a href="#_ftn11" name="_ftnref11">[11]</a> Azerbaycan ekonomisinde yüzde 51,7’lik payla sanayi/endüstri ilk sırada yer alırken, yüzde 42,1 ile hizmetler ikinci, yüzde 6,2 pay ile tarım üçüncü sırada yer almaktadır.<a href="#_ftn12" name="_ftnref12">[12]</a> Döviz rezervleri toplam 53,2 milyar dolar düzeyinde olan Azerbaycan’ın en önemli dış ticaret ortakları; Rusya, İtalya, Türkiye ve Çin Halk Cumhuriyeti’dir.<a href="#_ftn13" name="_ftnref13">[13]</a> Azerbaycan’ın en önemli dış ticaret metaları ise; ham petrol ve türevleri, doğalgaz, gıda ürünleri, plastik ve mamulleridir.<a href="#_ftn14" name="_ftnref14">[14]</a> Azerbaycan, Birleşmiş Milletler’in hazırladığı UNDP İnsani Gelişmişlik Endeksi’nde 91. sıradadır.<a href="#_ftn15" name="_ftnref15">[15]</a> Global Firepower sitesinin 2024 yılı askeri güç sıralamasına göre ise, Azerbaycan Ordusu, dünyada 59. sırada yer almaktadır.<a href="#_ftn16" name="_ftnref16">[16]</a></p><p>Azerbaycan, Birleşmiş Milletler’in yanında, AGİT (Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı), Türk Devletleri Teşkilatı, Avrupa Konseyi, İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT), Bağımsız Devletler Topluluğu (BDT), GUAM Demokrasi ve Ekonomik Kalkınma Örgütü, Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ) ve Bağlantısızlar Hareketi gibi önemli uluslararası platformlara üye ve uluslararası ilişkiler açısından aktif bir devlettir.<a href="#_ftn17" name="_ftnref17">[17]</a> Azerbaycan'ın en yakın müttefiki Türkiye olup, Rusya ile de stratejik ilişkiler söz konusudur. Ayrıca son yıllarda İsrail'le geliştirilen yakın stratejik ilişkiler ve rejim farklılıkları nedeniyle İran'la ilişkilerin rekabet düzeyine geçmesi gibi çeşitli konular Bakü'nün gündemindedir.</p><p>Azerbaycan, 2023 yılı Freedom House verilerine göre, -ne yazık ki- 9/100 puanla otoriter (özgür olmayan/<em>not free</em>) rejim kategorisinde olan bir devlettir.<a href="#_ftn18" name="_ftnref18">[18]</a> Lakin yıllardır işgal altındaki topraklarını kurtarma mücadelesi veren Azerbaycan’da, geçtiğimiz yıllarda öncelik askeri/güvenlik meselelerini çözmek (Karabağ’ı kurtarmak) ve Azerbaycan üzerinde etkili olan Rusya Federasyonu’nda da güçlü adam/otoriter yönetim modeli hâkim olduğu (Vladimir Putin etkisi) için, bu durum anlaşılabilir bir hâl almaktadır. Günümüzde ise, İkinci Karabağ Savaşı’nı kazanarak Karabağ kahramanı olan İlham Aliyev’in demokratik meşruiyetin ötesine taşan büyük popülaritesi ve yine Rusya etkisinden söz etmek gerekmektedir. Bu etkiyi küçümsememek gerekir; nitekim son yıllarda Moskova ile yakın ilişkiler tesis eden yılların demokrasisi Türkiye’de bile demokratik rejimde ciddi gerilemeler yaşanmaktadır. Bu bağlamda, bilindiği üzere coğrafya kaderdir ve Doğu toplumlarında baskın olan siyasi kültür; devletçi, tek adam veya bürokratik (askeri veya sivil ağırlıklı) otoriter yönetim modelidir.</p><p>Amerikalı Karşılaştırmalı Politika uzmanları Valerie J. Bunce ve Sharon L. Wolchik, 2012 tarihli Cambridge University Press basımı eserleri <em>Defeating Authoritarian Leaders in Postcommunist Countries</em>’de, Azerbayban’ı Ermenistan ve Beyaz Rusya (Belarus) ile birlikte değerlendirmiş ve demokrasiye geçiş bağlamında başarısızlığın nedenlerini araştırmışlardır.<a href="#_ftn19" name="_ftnref19">[19]</a> Yazarlara göre, komünizmin çökmesinin ardından görece liberal bir dönem yaşayan Azerbaycan, Karabağ Sorunu’nun toplumda yarattığı öfkenin de etkisiyle zaman içerisinde daha otoriter bir yönetime sürüklenmiş ve Haydar Aliyev döneminde otoriter yönetim kurumsallaşmaya başlamıştır. Baba Aliyev, oluşturduğu petrol ve doğalgaz gelirlerine dayalı patronaj sistemi ve rantiye devlet modeliyle başarılı olmuş ve Azerbaycan Ordusu’nun modernleşmesi de işte bu dönemde başlamıştır. Oğul İlham Aliyev ise, babası gibi ekonomik gelirleri ve devlet mekanizmasını kullanarak gücünü konsolide etmiş ve aile bağları ve bölgesel ilişkileri (hemşehrilik ağları) de kullanarak güçlü bir liderlik zemini oluşturmuştur. Aliyev, ayrıca ekonomide de iyi bir performans göstererek ülkesini geliştirince, ilk yıllarda oldukça zayıf olan liderliği zamanla güçlenmeye ve kök salmaya başlamıştır.<a href="#_ftn20" name="_ftnref20">[20]</a> Aliyev’in asıl başarısı ise, hiç şüphesiz, 2020 yılındaki İkinci Karabağ Savaşı ile olmuş ve Dağlık Karabağ'da işgal altındaki topraklarını kurtaran oğul Aliyev, ülkede büyük bir kahraman haline gelmiştir.</p><p><strong>Azerbaycan’ın Önceki Seçimleri</strong></p><p>Azerbaycan’da bugüne kadar 8 Cumhurbaşkanlığı seçimi yapılmıştır. 1991 yılındaki ilk seçimleri, tek aday olarak seçime giren ve Komünist Parti adına yarışan Ayaz Mutallibov yüzde 98,5 oyla kazanmış ve ülkenin ilk Cumhurbaşkanı olmuştur. 1992 yılındaki ilk özgür ve demokratik seçimlerde ise, Azerbaycan Halk Cephesi Partisi adayı Ebulfez Elçibey, Demokratik Entelijansiya Birliği adayı Nizami Süleymanov karşısında yüzde 61 civarında oyla zafer kazanarak Azerbaycan’ın ikinci Cumhurbaşkanı olmuştur. 1993 yılındaki üçüncü Cumhurbaşkanlığı seçiminde, Yeni Azerbaycan Partisi (YAP) adayı Haydar Aliyev, Vahit Azerbaycan Partisi adayı Karrar Abilov karşısında yüzde 98,9’luk ezici üstünlükle seçilerek ülkenin üçüncü Cumhurbaşkanı olmuştur. 1998 yılındaki dördüncü seçimde, Aliyev, Azerbaycan Millî İstiklâl Partisi adayı İtibar Mammadov karşısında yüzde 77,6’lık oyla yeniden seçilmeyi başarmıştır. 2003 yılındaki beşinci Cumhurbaşkanlığı seçiminde, Aliyev’in yerine geçen oğlu İlham Aliyev, Müsavat Partisi adayı İsa Kamber karşısında yüzde 75,38’lik oyla rahat bir zafer kazanmıştır. 2008 yılındaki altıncı seçimde, oğul Aliyev, Azerbaycan Ümit Partisi adayı İkbal Ağazade karşısında yüzde 88,73 oyla bir kez daha seçilmiştir. 2013 yılındaki yedinci seçimde, Aliyev, Demokratik Kuvvetlerin Millî Şurası adayı Cemil Hasanlı’yı da yüzde 85,54 oyla rahatlıkla geçerek bir kez daha Azerbaycan Cumhurbaşkanı seçilmiştir. 2018 yılındaki sekizinci ve bir önceki seçimde ise, bağımsız aday Zahid Oruç karşısında yüzde 86 oyu aşan Aliyev, yine rahat bir üstünlük kurmuştur. Nitekim 2024 yılında düzenlenecek dokuzuncu seçimde de, mevcut Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’in ezici bir galibiyet elde etmesi beklenmektedir. Tabii ki, ülkedeki hâkim (kartel) parti sistemi gereği, seçimlerin yüzde yüz eşit ve özgür koşullarda yapılmadığını da bu noktada hatırlatmak gerekir.</p><p><strong>2024 Cumhurbaşkanlığı Seçimi Analizi</strong></p><p>2024 Azerbaycan Cumhurbaşkanlığı seçiminde 6 aday yarışmaktadır. Bunlar arasında elbette tek ciddi ve önemli aday mevcut Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’dir (1961-). Seçim öncesinde yapılan bazı anketlere göre, Aliyev, bu seçimi yüzde 97’lik rekor bir oyla kazanacaktır.<a href="#_ftn21" name="_ftnref21">[21]</a> Ancak Aliyev’in zaferi kesin olsa da, seçimde yarışacak diğer adaylara da bakmakta fayda vardır.</p><p>Anketlerde yüzde 1’in üzerine çıkmayı başarabilen tek aday olan Zahid Oruç, 1972 doğumlu bir siyasetçidir. Azerbaycan Milli Meclisi 2., 3., 4., 5. ve 6. dönem milletvekili olan Oruç, ayrıca 2019’dan beri Sosyal Araştırmalar Merkezi Yönetim Kurulu Başkanı’dır.<a href="#_ftn22" name="_ftnref22">[22]</a> Oruç, seçimde bağımsız aday olarak yarışmaktadır.</p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhlB6TqxegzmJQ1Xo-oBAAnd8w_egNMBJB0zVwacoFysn4EWeyBI12609sbcQZRxdQXEuBoxl9hhtnhYzV5W_7LJJ8tgXpmPfx9hNAN-L4N6LwrTkVjgf7tAWFEBlGfxvmziS3VUa2D9RTH5OkY34zjrDTxy2Er7ZIWFIpabcSVokYdia69vbDy4EUy5qS9/s293/Zahid_Oruj_in_2023_(cropped).png" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="293" data-original-width="220" height="257" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhlB6TqxegzmJQ1Xo-oBAAnd8w_egNMBJB0zVwacoFysn4EWeyBI12609sbcQZRxdQXEuBoxl9hhtnhYzV5W_7LJJ8tgXpmPfx9hNAN-L4N6LwrTkVjgf7tAWFEBlGfxvmziS3VUa2D9RTH5OkY34zjrDTxy2Er7ZIWFIpabcSVokYdia69vbDy4EUy5qS9/w193-h257/Zahid_Oruj_in_2023_(cropped).png" width="193" /></a></div><p style="text-align: center;"><em>Zahid Oruç</em><a href="#_ftn23" name="_ftnref23">[23]</a></p><p>Diğer adaylardan Büyük Kuruluş Partisi adayı Fazıl Mustafa, Milli Cephe Partisi adayı Razi Nurullayev, Bütün Azerbaycan Halk Cephesi Partisi adayı Kudret Hasanguliyev, Büyük Azerbaycan Partisi adayı Elşad Musayev ve bağımsız aday Fuad Aliyev gibi isimlerin ise seçimde hiçbir şansları bulunmamaktadır. Zira Azerbaycan’da hem sistem lideri ve iktidarı koruyan yapıdadır, hem de Aliyev’in liderliği ve karizması -hele ki Karabağ zaferi sonrasında- toplumca kabullenilmiş ve toplumdaki mevcut siyasal kültüre de uygundur. “<em>Galip Halkın Galip Lideri</em>” sloganıyla Devlet Başkanlığında beşinci dönemine saatler kalan Aliyev<a href="#_ftn24" name="_ftnref24">[24]</a>, bu nedenle artık Azerbaycan’la özdeşleşmiş bir isimdir. Ayrıca şunu da belirtmek gerekir ki, ülkede kısmen toplumsal bir tabanı olan Azerbaycan Halk Cephesi Partisi, Klasik Halk Cephesi Partisi ve Müsavat Partisi gibi önemli siyasi partiler, eşit olmayan yarışma koşulları nedeniyle seçimi boykot etmektedirler.<a href="#_ftn25" name="_ftnref25">[25]</a> Zaten Batı ülkelerinin basın-yayın organları da, Aliyev’i bir "<em>otokrat</em>" olarak nitelendirmekte ve eleştirmektedirler.<a href="#_ftn26" name="_ftnref26">[26]</a></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgR0Yc6ljWCK7_NnWdi3ZjKa6pCGyubDWqRkdQ9VLFHzFWfkLvC-mVxiIRedj-0XjLIwV7g4ZN3vMT0Afj4tzuNR-xBh2eCLpt6hZaUUFUU4jCQ_HofAfk525NEINtdiZ2pu0ez5RB3s5PCbb3KLQRH5Np-knh5AJPTHt7wKS-bQp6dk1Ek6sgzrUux54YA/s1200/aliyev-ilham%20bayrak.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="525" data-original-width="1200" height="246" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgR0Yc6ljWCK7_NnWdi3ZjKa6pCGyubDWqRkdQ9VLFHzFWfkLvC-mVxiIRedj-0XjLIwV7g4ZN3vMT0Afj4tzuNR-xBh2eCLpt6hZaUUFUU4jCQ_HofAfk525NEINtdiZ2pu0ez5RB3s5PCbb3KLQRH5Np-knh5AJPTHt7wKS-bQp6dk1Ek6sgzrUux54YA/w562-h246/aliyev-ilham%20bayrak.jpg" width="562" /></a></div><p style="text-align: center;"><em>İlham Aliyev</em><a href="#_ftn27" name="_ftnref27">[27]</a></p><p>Önceden 5 yıl olan Cumhurbaşkanlığı süresini 2016 yılında yapılan anayasa referandumuyla 7 yıla çıkaran İlham Aliyev, normalde 2025 yılında yapılması gereken seçimi ani bir hamleyle 2024 yılı başına çekmiştir. Aliyev, bu şekilde Dağlık Karabağ’ın tam kontrolünü sağladıktan sonra, işler iyi durumdayken seçimi yapmak ve halk desteğini tazelemek istemiştir.<a href="#_ftn28" name="_ftnref28">[28]</a> Friedrich Ebert Vakfı’nın Gürcistan’ın başkenti Tiflis’teki Güney Kafkasya Bürosu Müdürü Marcel Röthig, Aliyev’in seçimi erkene çekmesinin aslında ilerleyen yıllarda yaşanabilecek ekonomik ve siyasi zorluklardan kaynaklandığını ve rejimin o kadar da güçlü olmadığını düşünmektedir.<a href="#_ftn29" name="_ftnref29">[29]</a> Röthig’e göre, "<em>düşman Ermenistan</em>" ve toprakları işgal edilen "<em>mağdur Azerbaycan</em>" imajı olmadan, Bakü’deki liderlik, halktan gelen yeni talepler karşısında zorlanmaya başlayacağının bilincinde olarak, seçimi erken bir tarihe almak istemiştir.<a href="#_ftn30" name="_ftnref30">[30]</a> Bağımsız siyasal gözlemci Ferhat Mammadov ise, Aliyev’in Karabağ zaferi sayesinde popülaritesinin taban yaptığını ve gücünün zirvesinde olduğunu söyleyerek, rahat bir zafere işaret etmektedir.<a href="#_ftn31" name="_ftnref31">[31]</a></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg11Ug41wFLN1-Qj1kQZyyXX9wjGiaqwlgdekqj4iWZq0pd-2ufW_ow8qMCe-cd-HyfChJppF-SfZ6igBYqeoMTMVcAgiLGRkC0ZEVlJVWbx1nfX168O0h2ahNFW7e3hpiasNBGrq4ZUJjsNI_T_Gl7zBS-XULE5NoZmWx73REJaDgxSstMDK-pg2EWGHBT/s750/azerbaycan%20se%C3%A7imi%2020243.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="678" data-original-width="750" height="367" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg11Ug41wFLN1-Qj1kQZyyXX9wjGiaqwlgdekqj4iWZq0pd-2ufW_ow8qMCe-cd-HyfChJppF-SfZ6igBYqeoMTMVcAgiLGRkC0ZEVlJVWbx1nfX168O0h2ahNFW7e3hpiasNBGrq4ZUJjsNI_T_Gl7zBS-XULE5NoZmWx73REJaDgxSstMDK-pg2EWGHBT/w406-h367/azerbaycan%20se%C3%A7imi%2020243.jpg" width="406" /></a></div><p style="text-align: center;"><em>2024 Azerbaycan Cumhurbaşkanlığı seçimi hakkında temel bilgiler</em><a href="#_ftn32" name="_ftnref32">[32]</a></p><p>Seçimin kazananı belli olsa da, en ilginç husus, işgalden kurtarılan bölgelerde de (Şuşa, Hankendi, Hocalı, Hocavend, Ağdere, Ağdam, Cebrayıl, Fuzuli, Zengilan, Gubadlı, Laçın ve Kelbecer) yıllar sonra sandıkların kurulması olmuştur.<a href="#_ftn33" name="_ftnref33">[33]</a> Buna ek olarak, 6.300’den fazla sandıkta yaklaşık 6,5 milyon seçmenin oy kullanacağı 2024 Azerbaycan Cumhurbaşkanlığı seçiminde, yurtdışında yaşayan Azerbaycan vatandaşları için de tam 37 farklı ülkede 49 sandık kurulmuş durumdadır.<a href="#_ftn34" name="_ftnref34">[34]</a></p><p><strong>Sonuç</strong></p><p>Sonuç olarak, otoriter bir siyasal kültür ve sistemin olduğu Azerbaycan’da, Rusya nüfuzu ve mevcut siyasi liderliğin otoriter eğilimleri ve başarısının da etkisiyle, hâkim parti sistemi ve mevcut otoriter yapının güçleneceği bir seçimi öngörmek doğru olacaktır. Ancak Karabağ Sorunu artık çözüldüğü için, Azerbaycan’da otoriter yönetimin işi gerçekten de ilerleyen yıllarda zorlaşabilir. Bunun sebebi, ekonomi geliştikçe insanların beklentilerinin artması ve otoriter yönetime dayanak gerekçe yapılan işgalin artık bitmiş olmasıdır. Bu ortamda ise, Bakü, yayılmacı eğilimlere yönelebilecek bir devlet olma riskiyle karşılaşabilir ki, mevcut liderlik, bu nedenle muhalefetin daha radikal milliyetçi ve Rusya karşıtı olmasından güç alarak kendi konumunu sağlamlaştıracağı bir siyasi düzen kurmak isteyebilir. Azerbaycan'ın geleceğinde bir diğer kritik unsur ise İsrail-İran denkleminde üstleneceği roller olacaktır. Biz ise, Türkiye olarak, Azerbaycan halkının kararına her türlü şekilde saygı gösterecek ve ikili ve bölgesel ilişkileri barışçıl düzeyde geliştirmek için gayret edeceğiz.</p><p style="text-align: left;"><strong>Kapak fotoğrafı: </strong><a href="https://www.aljazeera.com/news/2023/12/7/azerbaijans-aliyev-calls-snap-presidential-elections-for-february">https://www.aljazeera.com/news/2023/12/7/azerbaijans-aliyev-calls-snap-presidential-elections-for-february</a></p><p style="text-align: right;">Doç. Dr. Ozan ÖRMECİ</p><p> </p><p style="text-align: center;"><strong>KAYNAKÇA</strong></p><ul><li style="text-align: left;"><em>AlJazeera</em> (2023), “Azerbaijan’s Aliyev calls snap presidential elections for February”, 07.12.2023, Erişim Tarihi: 07.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.aljazeera.com/news/2023/12/7/azerbaijans-aliyev-calls-snap-presidential-elections-for-february">https://www.aljazeera.com/news/2023/12/7/azerbaijans-aliyev-calls-snap-presidential-elections-for-february</a>.</li><li style="text-align: left;"><em>AlJazeera</em> (2024), “Azerbaijan’s Aliyev calls snap presidential elections for February”, 07.02.2024, Erişim Tarihi: 07.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.aljazeera.com/news/2023/12/7/azerbaijans-aliyev-calls-snap-presidential-elections-for-february">https://www.aljazeera.com/news/2023/12/7/azerbaijans-aliyev-calls-snap-presidential-elections-for-february</a>.</li><li style="text-align: left;"><em>AP</em> (2024), “Azerbaijan holds snap presidential vote as Aliyev rides support from retaking of Karabakh”, 07.02.2024, Erişim Tarihi: 07.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://apnews.com/article/azerbaijan-election-ilham-aliyev-39a3b0811de492afdcc96e2f17b6f797">https://apnews.com/article/azerbaijan-election-ilham-aliyev-39a3b0811de492afdcc96e2f17b6f797</a>.</li><li style="text-align: left;">Azerbaijan.az, “Azerbaijan in International Arena: General Information”, Erişim Tarihi: 07.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://azerbaijan.az/en/information/806">https://azerbaijan.az/en/information/806</a>.</li><li style="text-align: left;"><em>BBC News Türkçe</em> (2024), “Azerbaycan sandık başında: İlham Aliyev 'Galip Halkın Galip Lideri' sloganıyla beşinci dönemine hazırlanıyor”, 07.02.2024, Erişim Tarihi: 07.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.bbc.com/turkce/articles/c6pvwnyleq1o">https://www.bbc.com/turkce/articles/c6pvwnyleq1o</a>.</li><li style="text-align: left;">Bunce, Valerie J. & Wolchik, Sharon L. (2012), “7 - Failed Cases: Azerbaijan, Armenia, and Belarus”, içinde <em>Defeating Authoritarian Leaders in Postcommunist Countries</em>, Cambridge University Press, ss. 177-212.</li><li style="text-align: left;"><em>DW Türkçe</em> (2024), “Aliyev erken seçimlerle iktidarını perçinleme niyetinde”, 06.02.2024, Erişim Tarihi: 07.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.dw.com/tr/aliyev-erken-se%C3%A7imlerle-iktidar%C4%B1n%C4%B1-per%C3%A7inleme-niyetinde/a-68183052">https://www.dw.com/tr/aliyev-erken-se%C3%A7imlerle-iktidar%C4%B1n%C4%B1-per%C3%A7inleme-niyetinde/a-68183052</a>.</li><li style="text-align: left;">Erkan, Hakan Sezgin & Sevimli, Damla & Kısacık, Sina (2015),<em> Türkiye'nin Komşuları Cilt 1: XV.Yüzyıldan XXI. Yüzyıla Türkiye - Azerbaycan İlişkileri ve Azerbaycan'ın Sosyal, Ekonomik, Kültürel Değişimi</em>, İstanbul: Kanes Yayınları.</li><li style="text-align: left;"><em>Euronews</em> (2024), “Azerbaycan'da 7 Şubat'ta yapılacak seçimlerle ilgili neler biliniyor?”, 06.02.2024, Erişim Tarihi: 07.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://tr.euronews.com/2024/02/06/azerbaycanda-7-subatta-yapilacak-secimlerle-ilgili-neler-biliniyor">https://tr.euronews.com/2024/02/06/azerbaycanda-7-subatta-yapilacak-secimlerle-ilgili-neler-biliniyor</a>.</li><li style="text-align: left;">Freedom House (2023), “Azerbaijan”, Erişim Tarihi: 07.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://freedomhouse.org/country/azerbaijan/freedom-world/2023">https://freedomhouse.org/country/azerbaijan/freedom-world/2023</a>.</li><li style="text-align: left;">Global Firepower (2024), “2024 Military Strength Ranking”, Erişim Tarihi: 07.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.globalfirepower.com/countries-listing.php">https://www.globalfirepower.com/countries-listing.php</a>.</li><li style="text-align: left;">IMF (2023), “Download World Economic Outlook database: October 2023”, Erişim Tarihi: 07.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.imf.org/en/Publications/WEO/weo-database/2023/October/weo-report?c=512,914,612,171,614,311,213,911,314,193,122,912,313,419,513,316,913,124,339,638,514,218,963,616,223,516,918,748,618,624,522,622,156,626,628,228,924,233,632,636,634,238,662,960,423,935,128,611,321,243,248,469,253,642,643,939,734,644,819,172,132,646,648,915,134,652,174,328,258,656,654,336,263,268,532,944,176,534,536,429,433,178,436,136,343,158,439,916,664,826,542,967,443,917,544,941,446,666,668,672,946,137,546,674,676,548,556,678,181,867,682,684,273,868,921,948,943,686,688,518,728,836,558,138,196,278,692,694,962,142,449,564,565,283,853,288,293,566,964,182,359,453,968,922,714,862,135,716,456,722,942,718,724,576,936,961,813,726,199,733,184,524,361,362,364,732,366,144,146,463,528,923,738,578,537,742,866,369,744,186,925,869,746,926,466,112,111,298,927,846,299,582,487,474,754,698,&s=NGDPD,&sy=2021&ey=2028&ssm=0&scsm=1&scc=0&ssd=1&ssc=0&sic=0&sort=country&ds=.&br=1">https://www.imf.org/en/Publications/WEO/weo-database/2023/October/weo-report?c=512,914,612,171,614,311,213,911,314,193,122,912,313,419,513,316,913,124,339,638,514,218,963,616,223,516,918,748,618,624,522,622,156,626,628,228,924,233,632,636,634,238,662,960,423,935,128,611,321,243,248,469,253,642,643,939,734,644,819,172,132,646,648,915,134,652,174,328,258,656,654,336,263,268,532,944,176,534,536,429,433,178,436,136,343,158,439,916,664,826,542,967,443,917,544,941,446,666,668,672,946,137,546,674,676,548,556,678,181,867,682,684,273,868,921,948,943,686,688,518,728,836,558,138,196,278,692,694,962,142,449,564,565,283,853,288,293,566,964,182,359,453,968,922,714,862,135,716,456,722,942,718,724,576,936,961,813,726,199,733,184,524,361,362,364,732,366,144,146,463,528,923,738,578,537,742,866,369,744,186,925,869,746,926,466,112,111,298,927,846,299,582,487,474,754,698,&s=NGDPD,&sy=2021&ey=2028&ssm=0&scsm=1&scc=0&ssd=1&ssc=0&sic=0&sort=country&ds=.&br=1</a>.</li><li style="text-align: left;">Mustafa, Nazım (2019), “NAHÇIVAN İLE AZERBAYCAN’I BİRBİRİNDEN AYIRMAK ÜZERE TERTİPLENEN ZENGEZUR’UN ERMENİSTAN’A KATILMA SÜRECİ - 11.12.2019 BLOG NO : 2019 / 69”, AVİM, Erişim Tarihi: 07.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://avim.org.tr/Blog/NAHCIVAN-ILE-AZERBAYCAN-I-BIRBIRINDEN-AYIRMAK-UZERE-TERTIPLENEN-ZENGEZUR-UN-ERMENISTAN-A-KATILMA-SURECI-11-12-2019">https://avim.org.tr/Blog/NAHCIVAN-ILE-AZERBAYCAN-I-BIRBIRINDEN-AYIRMAK-UZERE-TERTIPLENEN-ZENGEZUR-UN-ERMENISTAN-A-KATILMA-SURECI-11-12-2019</a>.</li><li style="text-align: left;"><em>Oxu.az</em> (2024), “ABŞ təşkilatı Azərbaycanda prezident seçkisi ərəfəsində rəy sorğusu keçirib – FOTO”, 02.02.2024, Erişim Tarihi: 07.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://oxu.az/politics/833764">https://oxu.az/politics/833764</a>.</li><li style="text-align: left;">Örmeci, Ozan (2019), “Türkiye-Azerbaycan Müttefikliğinin Önündeki Fırsat ve Engeller”, Uluslararası Politika Akademisi, 05.02.2019, Erişim Tarihi: 07.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://politikaakademisi.org/2019/02/05/turkiye-azerbaycan-muttefikliginin-onundeki-firsat-ve-engeller/">https://politikaakademisi.org/2019/02/05/turkiye-azerbaycan-muttefikliginin-onundeki-firsat-ve-engeller/</a>.</li><li style="text-align: left;">Örmeci, Ozan (2021), “Valerie Bunce ve Sharon Wolchik’in ‘Defeating Authoritarian Leaders in Postcommunist Countries’ Eserlerinde Azerbaycan”, Uluslararası Politika Akademisi, 17.09.2021, Erişim Tarihi: 07.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://politikaakademisi.org/2021/09/17/valerie-bunce-ve-sharon-wolchikten-defeating-authoritarian-leaders-in-postcommunist-countries/">https://politikaakademisi.org/2021/09/17/valerie-bunce-ve-sharon-wolchikten-defeating-authoritarian-leaders-in-postcommunist-countries/</a>.</li><li style="text-align: left;">Rehimov, Ruslan (2024), “Azerbaycan, cumhurbaşkanı seçimine hazırlanıyor”, <em>AA</em>, 05.02.2024, Erişim Tarihi: 07.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.aa.com.tr/tr/dunya/azerbaycan-cumhurbaskani-secimine-hazirlaniyor/3128043">https://www.aa.com.tr/tr/dunya/azerbaycan-cumhurbaskani-secimine-hazirlaniyor/3128043</a>.</li><li style="text-align: left;">Rehimov, Ruslan (2024), “Azerbaycan yarın sandık başına gidecek”, <em>AA</em>, 06.02.2024, Erişim Tarihi: 07.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.aa.com.tr/tr/dunya/azerbaycan-yarin-sandik-basina-gidecek/3128818">https://www.aa.com.tr/tr/dunya/azerbaycan-yarin-sandik-basina-gidecek/3128818</a>.</li><li style="text-align: left;">Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı, “Azerbaycan'ın Ekonomisi”, Erişim Tarihi: 07.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.mfa.gov.tr/azerbaycan-ekonomisi.tr.mfa">https://www.mfa.gov.tr/azerbaycan-ekonomisi.tr.mfa</a>.</li><li style="text-align: left;">Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı, “Azerbaycan'ın Siyasi Görünümü”, Erişim Tarihi: 07.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.mfa.gov.tr/azerbaycan-siyasi-gorunumu.tr.mfa">https://www.mfa.gov.tr/azerbaycan-siyasi-gorunumu.tr.mfa</a>.</li><li style="text-align: left;">UNDP (2021), “Human Development Insights”, Erişim Tarihi: 07.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://hdr.undp.org/data-center/country-insights#/ranks">https://hdr.undp.org/data-center/country-insights#/ranks</a>.</li><li style="text-align: left;">Vikipedi, “Haydar Aliyev”, Erişim Tarihi: 07.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Haydar_Aliyev">https://tr.wikipedia.org/wiki/Haydar_Aliyev</a>.</li><li style="text-align: left;">Vikipedi, “Zahid Oruç”, Erişim Tarihi: 07.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Zahid_Oru%C3%A7">https://tr.wikipedia.org/wiki/Zahid_Oru%C3%A7</a>.</li><li style="text-align: left;">World Factbook (2024), “Azerbaijan”, Erişim Tarihi: 07.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/azerbaijan/#people-and-society">https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/azerbaijan/#people-and-society</a>.</li><li style="text-align: left;">Worldometers, “Largest Countries in the World (by area)”, Erişim Tarihi: 07.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.worldometers.info/geography/largest-countries-in-the-world/">https://www.worldometers.info/geography/largest-countries-in-the-world/</a>.</li></ul><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref1" name="_ftn1">[1]</a> Detaylar için, bakınız; Hakan Sezgin Erkan & Damla Sevimli & Sina Kısacık (2015),<em> Türkiye'nin Komşuları Cilt 1: XV. Yüzyıldan XXI. Yüzyıla Türkiye - Azerbaycan İlişkileri ve Azerbaycan'ın Sosyal, Ekonomik, Kültürel Değişimi</em>, İstanbul: Kanes Yayınları.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref2" name="_ftn2">[2]</a> Ozan Örmeci (2019), “Türkiye-Azerbaycan Müttefikliğinin Önündeki Fırsat ve Engeller”, Uluslararası Politika Akademisi, 05.02.2019, Erişim Tarihi: 07.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://politikaakademisi.org/2019/02/05/turkiye-azerbaycan-muttefikliginin-onundeki-firsat-ve-engeller/">https://politikaakademisi.org/2019/02/05/turkiye-azerbaycan-muttefikliginin-onundeki-firsat-ve-engeller/</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref3" name="_ftn3">[3]</a> Vikipedi, “Haydar Aliyev”, Erişim Tarihi: 07.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Haydar_Aliyev">https://tr.wikipedia.org/wiki/Haydar_Aliyev</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref4" name="_ftn4">[4]</a> World Factbook (2024), “Azerbaijan”, Erişim Tarihi: 07.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/azerbaijan/#people-and-society">https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/azerbaijan/#people-and-society</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref5" name="_ftn5">[5]</a> <em>A.g.e.</em></p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref6" name="_ftn6">[6]</a> Worldometers, “Largest Countries in the World (by area)”, Erişim Tarihi: 07.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.worldometers.info/geography/largest-countries-in-the-world/">https://www.worldometers.info/geography/largest-countries-in-the-world/</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref7" name="_ftn7">[7]</a> Nazım Mustafa (2019), “NAHÇIVAN İLE AZERBAYCAN’I BİRBİRİNDEN AYIRMAK ÜZERE TERTİPLENEN ZENGEZUR’UN ERMENİSTAN’A KATILMA SÜRECİ - 11.12.2019 BLOG NO : 2019 / 69”, AVİM, Erişim Tarihi: 07.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://avim.org.tr/Blog/NAHCIVAN-ILE-AZERBAYCAN-I-BIRBIRINDEN-AYIRMAK-UZERE-TERTIPLENEN-ZENGEZUR-UN-ERMENISTAN-A-KATILMA-SURECI-11-12-2019">https://avim.org.tr/Blog/NAHCIVAN-ILE-AZERBAYCAN-I-BIRBIRINDEN-AYIRMAK-UZERE-TERTIPLENEN-ZENGEZUR-UN-ERMENISTAN-A-KATILMA-SURECI-11-12-2019</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref8" name="_ftn8">[8]</a> Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı, “Azerbaycan'ın Siyasi Görünümü”, Erişim Tarihi: 07.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.mfa.gov.tr/azerbaycan-siyasi-gorunumu.tr.mfa">https://www.mfa.gov.tr/azerbaycan-siyasi-gorunumu.tr.mfa</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref9" name="_ftn9">[9]</a> Web sitesi için, bakınız; <a href="http://www.yap.org.az/az/">http://www.yap.org.az/az/</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref10" name="_ftn10">[10]</a> IMF (2023), “Download World Economic Outlook database: October 2023”, Erişim Tarihi: 07.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.imf.org/en/Publications/WEO/weo-database/2023/October/weo-report?c=512,914,612,171,614,311,213,911,314,193,122,912,313,419,513,316,913,124,339,638,514,218,963,616,223,516,918,748,618,624,522,622,156,626,628,228,924,233,632,636,634,238,662,960,423,935,128,611,321,243,248,469,253,642,643,939,734,644,819,172,132,646,648,915,134,652,174,328,258,656,654,336,263,268,532,944,176,534,536,429,433,178,436,136,343,158,439,916,664,826,542,967,443,917,544,941,446,666,668,672,946,137,546,674,676,548,556,678,181,867,682,684,273,868,921,948,943,686,688,518,728,836,558,138,196,278,692,694,962,142,449,564,565,283,853,288,293,566,964,182,359,453,968,922,714,862,135,716,456,722,942,718,724,576,936,961,813,726,199,733,184,524,361,362,364,732,366,144,146,463,528,923,738,578,537,742,866,369,744,186,925,869,746,926,466,112,111,298,927,846,299,582,487,474,754,698,&s=NGDPD,&sy=2021&ey=2028&ssm=0&scsm=1&scc=0&ssd=1&ssc=0&sic=0&sort=country&ds=.&br=1">https://www.imf.org/en/Publications/WEO/weo-database/2023/October/weo-report?c=512,914,612,171,614,311,213,911,314,193,122,912,313,419,513,316,913,124,339,638,514,218,963,616,223,516,918,748,618,624,522,622,156,626,628,228,924,233,632,636,634,238,662,960,423,935,128,611,321,243,248,469,253,642,643,939,734,644,819,172,132,646,648,915,134,652,174,328,258,656,654,336,263,268,532,944,176,534,536,429,433,178,436,136,343,158,439,916,664,826,542,967,443,917,544,941,446,666,668,672,946,137,546,674,676,548,556,678,181,867,682,684,273,868,921,948,943,686,688,518,728,836,558,138,196,278,692,694,962,142,449,564,565,283,853,288,293,566,964,182,359,453,968,922,714,862,135,716,456,722,942,718,724,576,936,961,813,726,199,733,184,524,361,362,364,732,366,144,146,463,528,923,738,578,537,742,866,369,744,186,925,869,746,926,466,112,111,298,927,846,299,582,487,474,754,698,&s=NGDPD,&sy=2021&ey=2028&ssm=0&scsm=1&scc=0&ssd=1&ssc=0&sic=0&sort=country&ds=.&br=1</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref11" name="_ftn11">[11]</a> IMF (2023), “Download World Economic Outlook database: October 2023”, Erişim Tarihi: 07.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.imf.org/en/Publications/WEO/weo-database/2023/October/weo-report?c=512,914,612,171,614,311,213,911,314,193,122,912,313,419,513,316,913,124,339,638,514,218,963,616,223,516,918,748,618,624,522,622,156,626,628,228,924,233,632,636,634,238,662,960,423,935,128,611,321,243,248,469,253,642,643,939,734,644,819,172,132,646,648,915,134,652,174,328,258,656,654,336,263,268,532,944,176,534,536,429,433,178,436,136,343,158,439,916,664,826,542,967,443,917,544,941,446,666,668,672,946,137,546,674,676,548,556,678,181,867,682,684,273,868,921,948,943,686,688,518,728,836,558,138,196,278,692,694,962,142,449,564,565,283,853,288,293,566,964,182,359,453,968,922,714,862,135,716,456,722,942,718,724,576,936,961,813,726,199,733,184,524,361,362,364,732,366,144,146,463,528,923,738,578,537,742,866,369,744,186,925,869,746,926,466,112,111,298,927,846,299,582,487,474,754,698,&s=NGDPDPC,&sy=2021&ey=2028&ssm=0&scsm=1&scc=0&ssd=1&ssc=0&sic=0&sort=country&ds=.&br=1">https://www.imf.org/en/Publications/WEO/weo-database/2023/October/weo-report?c=512,914,612,171,614,311,213,911,314,193,122,912,313,419,513,316,913,124,339,638,514,218,963,616,223,516,918,748,618,624,522,622,156,626,628,228,924,233,632,636,634,238,662,960,423,935,128,611,321,243,248,469,253,642,643,939,734,644,819,172,132,646,648,915,134,652,174,328,258,656,654,336,263,268,532,944,176,534,536,429,433,178,436,136,343,158,439,916,664,826,542,967,443,917,544,941,446,666,668,672,946,137,546,674,676,548,556,678,181,867,682,684,273,868,921,948,943,686,688,518,728,836,558,138,196,278,692,694,962,142,449,564,565,283,853,288,293,566,964,182,359,453,968,922,714,862,135,716,456,722,942,718,724,576,936,961,813,726,199,733,184,524,361,362,364,732,366,144,146,463,528,923,738,578,537,742,866,369,744,186,925,869,746,926,466,112,111,298,927,846,299,582,487,474,754,698,&s=NGDPDPC,&sy=2021&ey=2028&ssm=0&scsm=1&scc=0&ssd=1&ssc=0&sic=0&sort=country&ds=.&br=1</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref12" name="_ftn12">[12]</a> Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı, “Azerbaycan'ın Ekonomisi”, Erişim Tarihi: 07.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.mfa.gov.tr/azerbaycan-ekonomisi.tr.mfa">https://www.mfa.gov.tr/azerbaycan-ekonomisi.tr.mfa</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref13" name="_ftn13">[13]</a> <em>A.g.e.</em></p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref14" name="_ftn14">[14]</a> <em>A.g.e.</em></p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref15" name="_ftn15">[15]</a> UNDP (2021), “Human Development Insights”, Erişim Tarihi: 07.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://hdr.undp.org/data-center/country-insights#/ranks">https://hdr.undp.org/data-center/country-insights#/ranks</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref16" name="_ftn16">[16]</a> Global Firepower (2024), “2024 Military Strength Ranking”, Erişim Tarihi: 07.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.globalfirepower.com/countries-listing.php">https://www.globalfirepower.com/countries-listing.php</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref17" name="_ftn17">[17]</a> Azerbaijan.az, “Azerbaijan in International Arena: General Information”, Erişim Tarihi: 07.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://azerbaijan.az/en/information/806">https://azerbaijan.az/en/information/806</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref18" name="_ftn18">[18]</a> Freedom House (2023), “Azerbaijan”, Erişim Tarihi: 07.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://freedomhouse.org/country/azerbaijan/freedom-world/2023">https://freedomhouse.org/country/azerbaijan/freedom-world/2023</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref19" name="_ftn19">[19]</a> Valerie J. Bunce & Sharon L. Wolchik (2012), “7 - Failed Cases: Azerbaijan, Armenia, and Belarus”, içinde <em>Defeating Authoritarian Leaders in Postcommunist Countries</em>, Cambridge University Press, ss. 177-212.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref20" name="_ftn20">[20]</a> Ozan Örmeci (2021), “Valerie Bunce ve Sharon Wolchik’in ‘Defeating Authoritarian Leaders in Postcommunist Countries’ Eserlerinde Azerbaycan”, Uluslararası Politika Akademisi, 17.09.2021, Erişim Tarihi: 07.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://politikaakademisi.org/2021/09/17/valerie-bunce-ve-sharon-wolchikten-defeating-authoritarian-leaders-in-postcommunist-countries/">https://politikaakademisi.org/2021/09/17/valerie-bunce-ve-sharon-wolchikten-defeating-authoritarian-leaders-in-postcommunist-countries/</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref21" name="_ftn21">[21]</a> <em>Oxu.az</em> (2024), “ABŞ təşkilatı Azərbaycanda prezident seçkisi ərəfəsində rəy sorğusu keçirib – FOTO”, 02.02.2024, Erişim Tarihi: 07.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://oxu.az/politics/833764">https://oxu.az/politics/833764</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref22" name="_ftn22">[22]</a> Vikipedi, “Zahid Oruç”, Erişim Tarihi: 07.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Zahid_Oru%C3%A7">https://tr.wikipedia.org/wiki/Zahid_Oru%C3%A7</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref23" name="_ftn23">[23]</a> A.g.e.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref24" name="_ftn24">[24]</a> <em>BBC News Türkçe</em> (2024), “Azerbaycan sandık başında: İlham Aliyev 'Galip Halkın Galip Lideri' sloganıyla beşinci dönemine hazırlanıyor”, 07.02.2024, Erişim Tarihi: 07.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.bbc.com/turkce/articles/c6pvwnyleq1o">https://www.bbc.com/turkce/articles/c6pvwnyleq1o</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref25" name="_ftn25">[25]</a> <em>DW Türkçe</em> (2024), “Aliyev erken seçimlerle iktidarını perçinleme niyetinde”, 06.02.2024, Erişim Tarihi: 07.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.dw.com/tr/aliyev-erken-se%C3%A7imlerle-iktidar%C4%B1n%C4%B1-per%C3%A7inleme-niyetinde/a-68183052">https://www.dw.com/tr/aliyev-erken-se%C3%A7imlerle-iktidar%C4%B1n%C4%B1-per%C3%A7inleme-niyetinde/a-68183052</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref26" name="_ftn26">[26]</a> <em>Euronews</em> (2024), “Azerbaycan'da 7 Şubat'ta yapılacak seçimlerle ilgili neler biliniyor?”, 06.02.2024, Erişim Tarihi: 07.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://tr.euronews.com/2024/02/06/azerbaycanda-7-subatta-yapilacak-secimlerle-ilgili-neler-biliniyor">https://tr.euronews.com/2024/02/06/azerbaycanda-7-subatta-yapilacak-secimlerle-ilgili-neler-biliniyor</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref27" name="_ftn27">[27]</a> <em>DW Türkçe</em> (2024), “Aliyev erken seçimlerle iktidarını perçinleme niyetinde”, 06.02.2024, Erişim Tarihi: 07.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.dw.com/tr/aliyev-erken-se%C3%A7imlerle-iktidar%C4%B1n%C4%B1-per%C3%A7inleme-niyetinde/a-68183052">https://www.dw.com/tr/aliyev-erken-se%C3%A7imlerle-iktidar%C4%B1n%C4%B1-per%C3%A7inleme-niyetinde/a-68183052</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref28" name="_ftn28">[28]</a> <em>AP</em> (2024), “Azerbaijan holds snap presidential vote as Aliyev rides support from retaking of Karabakh”, 07.02.2024, Erişim Tarihi: 07.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://apnews.com/article/azerbaijan-election-ilham-aliyev-39a3b0811de492afdcc96e2f17b6f797">https://apnews.com/article/azerbaijan-election-ilham-aliyev-39a3b0811de492afdcc96e2f17b6f797</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref29" name="_ftn29">[29]</a> <em>DW Türkçe</em> (2024), “Aliyev erken seçimlerle iktidarını perçinleme niyetinde”, 06.02.2024, Erişim Tarihi: 07.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.dw.com/tr/aliyev-erken-se%C3%A7imlerle-iktidar%C4%B1n%C4%B1-per%C3%A7inleme-niyetinde/a-68183052">https://www.dw.com/tr/aliyev-erken-se%C3%A7imlerle-iktidar%C4%B1n%C4%B1-per%C3%A7inleme-niyetinde/a-68183052</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref30" name="_ftn30">[30]</a> <em>A.g.e.</em></p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref31" name="_ftn31">[31]</a> <em>AlJazeera</em> (2024), “Azerbaijan’s Aliyev calls snap presidential elections for February”, 07.02.2024, Erişim Tarihi: 07.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.aljazeera.com/news/2023/12/7/azerbaijans-aliyev-calls-snap-presidential-elections-for-february">https://www.aljazeera.com/news/2023/12/7/azerbaijans-aliyev-calls-snap-presidential-elections-for-february</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref32" name="_ftn32">[32]</a> Ruslan Rehimov (2024), “Azerbaycan yarın sandık başına gidecek”, <em>AA</em>, 06.02.2024, Erişim Tarihi: 07.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.aa.com.tr/tr/dunya/azerbaycan-yarin-sandik-basina-gidecek/3128818">https://www.aa.com.tr/tr/dunya/azerbaycan-yarin-sandik-basina-gidecek/3128818</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref33" name="_ftn33">[33]</a> Ruslan Rehimov (2024), “Azerbaycan, cumhurbaşkanı seçimine hazırlanıyor”, <em>AA</em>, 05.02.2024, Erişim Tarihi: 07.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.aa.com.tr/tr/dunya/azerbaycan-cumhurbaskani-secimine-hazirlaniyor/3128043">https://www.aa.com.tr/tr/dunya/azerbaycan-cumhurbaskani-secimine-hazirlaniyor/3128043</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref34" name="_ftn34">[34]</a> <em>A.g.e.</em></p></div><p style="text-align: center;"><br /></p>Ozan Örmeci Makaleleri (Ozan Örmeci Articles)http://www.blogger.com/profile/05589148767326837798noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6431905393902518131.post-3431433846298180272024-02-05T04:16:00.000-08:002024-02-05T04:16:39.730-08:002024 Pakistan Genel Seçimleri<p style="text-align: center;"> <a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgh7EpJ5P8_VVtyAhP4v5e0NU5g1Bwikzrr2SeybAyG0eYEBK_DEhqLV-RLVcFaeGime9abiXdgDp7DldfifN_NamXVmE8hkBpoN58DFgJm1NV7ddbVn0Shq98_Dnj66TgtRfGhqq3dGBQxbjrNThJCa7CKXyHwvfVXFbfnFxTwsefcyePtatcwQk984bdJ/s1155/pakistan%202024.jpeg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="650" data-original-width="1155" height="277" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgh7EpJ5P8_VVtyAhP4v5e0NU5g1Bwikzrr2SeybAyG0eYEBK_DEhqLV-RLVcFaeGime9abiXdgDp7DldfifN_NamXVmE8hkBpoN58DFgJm1NV7ddbVn0Shq98_Dnj66TgtRfGhqq3dGBQxbjrNThJCa7CKXyHwvfVXFbfnFxTwsefcyePtatcwQk984bdJ/w492-h277/pakistan%202024.jpeg" width="492" /></a></p><p style="text-align: justify;"><strong>Giriş</strong></p><div style="text-align: justify;"><p>Endonezya ve Hindistan’la beraber dünyada en çok Müslüman’ın yaşadığı devletlerden birisi olan Pakistan’da, halk, 8 Şubat 2024 tarihinde ülkedeki yeni Başbakan ve hükümeti belirlemek üzere sandık başına gidecektir. Bu yazıda, 2024 Pakistan genel seçimleri değerlendirilecektir. Fakat bunun için, öncelikle, Pakistan hakkında bazı önemli bilgiler özetlenecek ve daha sonrasında da Pakistan’ın kısa siyasi tarihi aktarılarak okurlara temel bir bilgi altyapısı oluşturulacaktır. Yazının son bölümünde ise, seçimlerin önemi ve seçimlerde yarışacak aktörler analiz edilecektir.</p><p><strong>Pakistan Hakkında Genel Bilgiler</strong></p><p>Pakistan, Urdu ve Fars dillerinde “<em>Pak ülke</em>” veya “<em>Temiz ülke</em>” anlamına gelmektedir. “<em>Pakistan</em>” kelimesi, Cambridge’li bir Müslüman aydın olan Çavdherî Rahmet Ali tarafından 1934 yılında ilk kez telaffuz edilmiş ve Birleşik Krallık’ın eski Hindistan (Hint) sömürgesinin 5 eski eyaletinin baş harflerinden türetilmiştir. Söz konusu eyaletler günümüzün Pakistan’ı da meydana getirmektedir.<a href="#_ftn1" name="_ftnref1">[1]</a></p><p>245 milyonun üzerinde nüfusuyla dünyanın -Hindistan, Çin, ABD ve Endonezya’dan sonra- en kalabalık beşinci ülkesi olan<a href="#_ftn2" name="_ftnref2">[2]</a> Pakistan veya resmi adıyla Pakistan İslam Cumhuriyeti, doğusunda Hindistan, batısında Afganistan, güneybatısında İran ve kuzeydoğusunda Çin ile komşu olan önemli bir (Güney) Asya devletidir. Başkenti 1,2 milyonluk İslamabad kenti olan Pakistan, yaklaşık 882.000 kilometrekarelik yüzölçümüyle dünyanın en büyük (geniş) 34. ülkesidir.<a href="#_ftn3" name="_ftnref3">[3]</a> Pakistan’ın 245 milyonluk nüfusunun yüzde 96,5’lik ezici kesimini Müslümanlar oluştururken (Müslümanlar da kendi içlerinde yüzde 85-90 Sünni, yüzde 10-15’lik Şii kesim olarak ikiye ayrılmaktadır), kalan yüzde 3,5’lik kesimi ise Hıristiyanlar ve Hindular oluşturmaktadır.<a href="#_ftn4" name="_ftnref4">[4]</a> Bu bağlamda, Pakistan, 230 milyona yakın Müslüman nüfusuyla Endonezya’dan sonra dünyanın en kalabalık ikinci Müslüman yurdudur.<a href="#_ftn5" name="_ftnref5">[5]</a> Etnik açıdan bakıldığında ise; Pakistan’ın yüzde 45’lik en geniş grubunu Pencabiler, yüzde 15’lik kesimini Peştunlar, yüzde 14’lik kesimini Sindhler veya Sindler, yüzde 8’lik bölümünü Saraikiler veya Seraikler, yüzde 8’ini Muhacirler ve yüzde 3-4’lük bir bölümünü de Beluçlar oluşturmaktadır.<a href="#_ftn6" name="_ftnref6">[6]</a> Ülkede resmi dil Urduca olmakla birlikte, İngiliz kolonisi geçmişinin de etkisiyle İngilizce de yaygın biçimde konuşulur ve ikinci resmi dil kabul edilir.<a href="#_ftn7" name="_ftnref7">[7]</a></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjzDHk37c7s1BY1nzmaewvI5WEYsjPSntMM3XUWk3-8M3wUGGgwh7BrjOnFefU6FkML-ZbDhWBKCcyzLa_XfEyhV4pzL4UnurCQYXKLOq8YosTEsy8iDTAa2jtn2MLDzQzuiQVtq54atiY1xi-tScQNYeybE2EiGoMLSqlppC8tolLKy7gjvlZyIz6Uevwb/s1024/pakistan%20map.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="576" data-original-width="1024" height="305" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjzDHk37c7s1BY1nzmaewvI5WEYsjPSntMM3XUWk3-8M3wUGGgwh7BrjOnFefU6FkML-ZbDhWBKCcyzLa_XfEyhV4pzL4UnurCQYXKLOq8YosTEsy8iDTAa2jtn2MLDzQzuiQVtq54atiY1xi-tScQNYeybE2EiGoMLSqlppC8tolLKy7gjvlZyIz6Uevwb/w542-h305/pakistan%20map.jpg" width="542" /></a></div><p style="text-align: center;"><em>Pakistan haritası</em><a href="#_ftn8" name="_ftnref8">[8]</a></p><p>Pakistan, Birleşmiş Milletler (BM), Şanghay İşbirliği Örgütü (ŞİÖ), İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT), İngiliz Milletler Topluluğu (<em>Commonwealth</em>), Güney Asya Bölgesel İşbirliği Teşkilatı (SAARC) ve Teröre Karşı İslam İttifakı’nın üyesidir. Müslüman halkların müdafaası konusunda çok duyarlı bir devlet olan Pakistan, Azerbaycan topraklarını işgal ettiği için Ermenistan’ı ve Filistin topraklarını işgal ettiği için İsrail’i resmen tanımamaktadır. Pakistan, Türkiye ile ilişkilere ise büyük önem vermektedir ve Türkiye’nin ve Türklerin bu ülkedeki imajı son derece müspettir. Özellikle Müslüman davalarına verdiği destek nedeniyle, Türkiye’nin 12. ve mevcut Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’a yönelik olarak Pakistan’da halkın büyük sevgisinin ve saygısının olduğu bilinmektedir.</p><p>Pakistan, 340 milyar dolarlık toplam gayrisafi milli hasılası (GDP) ile, büyük nüfusuna rağmen, dünyanın ancak 46. en büyük ekonomisi durumundaki oldukça geri kalmış bir devlet durumundadır.<a href="#_ftn9" name="_ftnref9">[9]</a> Nitekim IMF-Uluslararası Para Fonu resmi verilerine göre, Pakistan, yıllık ortalama 1.471 dolarlık kişi başına düşen gelirle<a href="#_ftn10" name="_ftnref10">[10]</a>, bu alanda dünyada 162. sırada ve çok olumsuz bir konumdadır. Pakistan, Birleşmiş Milletler’in hazırladığı UNDP insani gelişmişlik endeksinde ise 161. sırada yer almaktadır.<a href="#_ftn11" name="_ftnref11">[11]</a> Bu, ülkenin halen gelişmekte olan bir devlet niteliğinde olduğunu göstermektedir. Ayrıca, İslamabad, Freedom House’un ölçümlerine göre, 37/100 puanla “<em>kısmen özgür</em>” (<em>partly free</em>) bir devlet hüviyetindedir<a href="#_ftn12" name="_ftnref12">[12]</a> ve demokratik bir rejim olmaktan uzak olsa da, özgür ve demokratik seçimler yapabilmesi anlamında otoriter rejimlerden de ayrışan bir melez rejim örneğidir. Pakistan’da ortalama yaşam süresi ise erkekler için 66, kadınlar için ise 68 yıldır<a href="#_ftn13" name="_ftnref13">[13]</a> ki, bu da günümüz standartlarına göre oldukça düşük bir ortalamadır.</p><p>Pakistan’ın dünya siyasetinde önemli bir aktör olmasının birincil sebebi, bu ülkenin dünyanın halihazırdaki 9 nükleer silah sahibi ülkesinden biri olmasıdır.<a href="#_ftn14" name="_ftnref14">[14]</a> 170 nükleer başlıkla bu konuda komşusu ve ezeli rakibi Hindistan’ın az bir farkla (164) olan İslamabad, bu sayede nükleer teknolojiye sahip tek Müslüman ülkesi olarak çok önemli bir devlet konumundadır. Ancak yakın gelecekte İran’ın da nükleer başlıklara sahip bir Müslüman devleti olması beklenmektedir. Ayrıca, kendi nükleer başlıkları olmasa da, Türkiye’nin de NATO sayesinde nükleer silah kapasitesi bulunmaktadır. Bunun yanı sıra, Pakistan, Global Firepower sitesinin değerlendirmesine göre, askeri anlamda oldukça etkili bir devlet olup, dünyanın en güçlü orduları sıralamasında Türkiye’nin hemen ardından 9. sırada yer almaktadır.<a href="#_ftn15" name="_ftnref15">[15]</a> Bu bağlamda, insani, ekonomik ve demokratik açıdan geri kalmışlığına karşın, özellikle Realizm temelli değerlendirmelerde güç ağır bastığı için, Pakistan, çok önemli bir küresel aktör durumundadır.</p><p>Pakistan, mevcut anayasası ve siyasi sistemi itibariyle resmi dini İslam olan ve hukuki düzenlemelerinde kısmen İslam hukukuna da yer veren yarı-teokratik bir federal Cumhuriyettir. Federal devlette, tam 4 farklı eyalet (Pencab, Sind, Hayber Pahtunhva ve Belucistan) bulunmaktadır.<a href="#_ftn16" name="_ftnref16">[16]</a> Pakistan Parlamentosu iki kamaralı bir meclis olup, 342 üyeli bir Ulusal Meclis ile 104 üyeli bir Senato’dan oluşmaktadır.<a href="#_ftn17" name="_ftnref17">[17]</a> Ayrıca, her eyaletin yerel düzeyde gerçekleştirilen seçimlerle göreve gelen milletvekillerinden oluşan eyalet meclisleri de bulunmaktadır. Eyaletlerde, seçimle işbaşına gelen bir Eyalet Başbakanı ve merkezi yönetimi temsilen, Cumhurbaşkanı tarafından atanan bir Eyalet Valisi görev yapmaktadır. Ülkedeki siyasi sistem ise, yine koloni döneminde oluşan yoğun İngiliz etkisi nedeniyle olsa gerek, Westminster parlamenter modelidir. Ülkede genel seçimler yoluyla parlamentonun (<em>Majlis-e-Shūrā</em>) üyeleri belirlenmekte ve parlamento aritmetiğine göre bir hükümet kurularak, Başbakan, kurduğu kabinesiyle ülkeyi yönetmektedir.</p><p>Ayrıca, ülkeyi asıl yöneten Başbakan’ın yanında, bir de Pakistan’da yetkileri daha kısıtlı olan bir Cumhurbaşkanı (Devlet Başkanı) bulunmaktadır. 1958 askeri darbesinden sonra, 1973 yılına kadar, ülkede Başkanlık sistemi uygulanmış ve Cumhurbaşkanı en etkili yürütme makamı olmuştur. Ancak bu tarihten sonra yeniden parlamenter sisteme dönülmüştür. 1977 yılında yapılan askeri darbe sonucunda ise ülkede yarı-Başkanlık sistemine geçilmiş ve 1985 anayasa değişikliği ile yürütme erki Cumhurbaşkanı ile Başbakan arasında paylaşılmıştır. 2010 yılındaki anayasal değişiklikler sonrasında ise, Pakistan, yeniden tam anlamıyla parlamenter demokrasiye dönmüştür. Pakistan Cumhurbaşkanları, günümüzde meclis tarafından seçilmektedir. Bu bağlamda, Pakistan Cumhurbaşkanı’nın yetkileri; af yasası ilan etmek, ödül ve payeler dağıtmak, ordunun Başkomutanı olmak ve Başbakan’ın icraatları hakkında bilgilendirilmek ve bunları onaylamakla sınırlıdır. Bunun dışındaki tüm yürütme erki ise Başbakan ve kabinesine aittir. Genel bir değerlendirme yapmak gerekirse, Pakistan, demokratik bir ülke olmaya çalışan, lakin dini kısıtlamalar ve yapısal sorunlar nedeniyle, daha önce de belirtildiği gibi, Batı Siyaset Bilimi literatüründe daha ziyade “<em>kısmen özgür</em>” veya “<em>kısmen demokratik</em>” hibrit (melez) bir rejim olarak değerlendirilen bir ülkedir.</p><p>Ülkenin para birimi ise Pakistan rupisidir. Pakistan’ın başlıca ihracat metaları; tekstil ürünleri, deri, pirinç, kimyasallar, pamuk, tıbbî aletler, çimento, tahıl, spor aletleri ve dondurulmuş balık iken, başlıca ithalat ürünleri; mineral yakıtlar, palm yağı, makineler, elektronik aletler, hurda demir-çelik, hurda gemi, telefon cihazları, otomobil ve diğer taşıtlar ve taş kömürüdür.<a href="#_ftn18" name="_ftnref18">[18]</a> Pakistan’ın en önemli dış ticaret ortakları ise; açık farkla Çin Halk Cumhuriyeti, ardından ise Amerika Birleşik Devletleri (ABD), Birleşik Arap Emirlikleri (BAE), Suudi Arabistan, İngiltere (Birleşik Krallık), Almanya, Hollanda, Afganistan ve İtalya’dır.<a href="#_ftn19" name="_ftnref19">[19]</a></p><p><strong>Pakistan’ın Kısa Siyasi Tarihi</strong></p><p>Hindistan’la birlikte Britanya İmparatorluğu’ndan (İngiltere) bağımsızlığını 1947 yılında kazanan Pakistan, Muhammed Ali Cinnah’ın önderliğinde, Hinduların egemenliğindeki Hindistan’dan İslam kimliğiyle ayrışan bir Müslüman devleti olarak bu tarihte kurulmuştur. Muhammed Ali Cinnah’ın veciz ifadesiyle, Pakistan, aslında bir bakıma “<em>Hindistan’da ilk kişi Müslüman olduğunda kurulmuştur</em>”.<a href="#_ftn20" name="_ftnref20">[20]</a> Müslüman bağımsızlık hareketinin oluşmasında, İngiltere’de eğitim almış aydın görüşlü bazı Müslüman aydınların etkisi olmuştur. Bu kişiler arasında Çavdherî Rahmet Ali, Muhammed Ali Cinnah, Muhammed İkbal ve Liyakat Ali Han gibi isimlerden söz edilebilir. Hindistan ile birlikte kurulma süreci oldukça sancılı olan Pakistan, anayasal düzenine ancak 1956 yılında tam anlamıyla geçebilmiştir. Bu yönüyle, bu ülke uzmanı olan Davut Şahbaz’a göre, Pakistan, genç ve “<em>nevi şahsına münhasır</em>” bir devlettir.<a href="#_ftn21" name="_ftnref21">[21]</a> Bu kuruluş sürecinde yaşanan büyük insan mobilitesi (Müslümanların Pakistan’a, Hinduların Hindistan’a göçü), İngilizlerin Hindistan’ı tutan yaklaşımları, Sihlerin militarist eylemleri ve Hindu-Müslüman gerginlikleri gibi zorluklar nedeniyle, Pakistan, uzun süre siyasi istikrarını sağlayamamıştır. Muhammed Ali Cinnah’ın erken vefatı da, Şahbaz’a göre, Pakistan’ı bu kuruluş günlerinde zor durumda bırakmıştır.<a href="#_ftn22" name="_ftnref22">[22]</a></p><p>Pakistan, anayasal düzenini kurduktan sonra da çeşitli zorluklarla yüzleşmek durumunda kalmıştır. Bunun temel sebeplerinden birisi, kuruluş tarihinden itibaren Hindistan’la yaşanan dini motifli siyasi rekabet ve halen de devam eden ve kısmen Çin'i de kapsayan Keşmir Sorunu nedeniyle ülkenin askeri harcamalarını yüksek tutmak zorunda olması ve askeri darbeler nedeniyle siyasi istikrarın bir türlü sağlanamaması gibi faktörler ön sırada gelmektedir. Ayrıca, Doğu ile Batı Pakistan arasında çıkan iç savaş sonucunda, 1971 yılı sonunda, Doğu Pakistan’ın Bangladeş adıyla bağımsızlığını ilan etmesiyle sonuçlanan bir siyasi karmaşa dönemi yaşanmıştır.<a href="#_ftn23" name="_ftnref23">[23]</a> Bunların yanında, bilindiği üzere, Türkiye’ye de benzer şekilde, ülkede tam 3 farklı askeri darbe dönemi yaşanmıştır. Ancak Türkiye’den farklı olarak, Pakistan’da, ordu, darbeyi yapıp anayasal düzeni temin etmekle kalmamış ve uzun süre iktidarda kalarak ülkeyi bilfiil yönetmiştir. 1958-1971, 1977-1988 ve 1999-2008, ülkedeki askeri darbe yönetimlerinin işbaşında kaldığı süreçlerdir.<a href="#_ftn24" name="_ftnref24">[24]</a> Ülkedeki son askeri darbe, dönemin Genelkurmay Başkanı ve Türkiye dostu ve Beşiktaş futbol takımı taraftarı olan Orgeneral Pervez Müşerref döneminde, 1999 yılında ve kansız şekilde gerçekleşmiştir. Bu bağlamda, ülkede 70 yıllık süreçte tam 19 farklı isim, 22 farklı dönemde Başbakanlık görevini üstlenmiştir. Aktif siyasi kariyeri devam Navaz Şerif, 1990-1993, 1997-1999 ve 2013-2017 dönemlerinde üç farklı defalar Başbakan olarak görev yapmış istisnai bir isimdir. Benzer şekilde, 2007 yılında bir suikasta kurban giden kadın lider Benazir Butto da<a href="#_ftn25" name="_ftnref25">[25]</a>, 1988-1990 ve 1993-1996 dönemlerinde iki kez Başbakanlık yapmıştır. Ayrıca ülkede siyasal şiddet de çok yaygındır. Öyle ki, Liyakat Ali Han ve Benazir Butto gibi siyasi liderler ve onlarca başka Pakistanlı siyasetçi, suikastlar sonucunda hayatlarını kaybetmişlerdir. Bunlara ek olarak, özellikle Afganistan sınırında etkili olan radikal İslamcı terör örgütleri de Pakistan’da siyasi ve ekonomik istikrara zarar veren tehlikeli durumlara neden olmaktadırlar.</p><p>Pakistan’da günümüze kadar işbaşı yapan Başbakanlar şunlardır:<a href="#_ftn26" name="_ftnref26">[26]</a></p><ol><li>Liyakat Ali Han (1947-1951),</li><li>Havaja Nazimuddin (1951-1953),</li><li>Muhammed Ali Buğra (Bogra) (1953-1955),</li><li>Muhammed Ali Çaudri (1955-1956),</li><li>Hüseyin Şahid Sühreverdi (1956-1957),</li><li>İbrahim İsmail Çundrigar (1957-1957),</li><li>Feruz Han Nun (1957-1958),</li><li>Nurul Emin (1971-1971),</li><li>Zülfikar Ali Butto (1973-1977),</li><li>Muhammed Han Junejo (1985-1988),</li><li>Benazir Butto (1988-1990), (1993-1996),</li><li>Navaz Şerif (1990-1993), (1997-1999), (2013-2017),</li><li>Mir Zaferullah Han Cemali (2002-2004),</li><li>Çaduri Şucat Hüseyin (2004-2004),</li><li>Şevket Aziz (2004-2007),</li><li>Yusuf Rıza Gilani (2008-2012),</li><li>Şahid Hakan Abbasi (2017-2018),</li><li>İmran Han (2018-2022),</li><li>Şahbaz Şerif (2022-2023).</li></ol><p>Ülkede bugüne kadar görev yapan Cumhurbaşkanları şu kişilerdir:</p><ol><li>İskender Mirza (1956-1958),</li><li>Muhammed Eyüb Han (1958-1969),</li><li>Ağa Muhammed Yahya Han (1969-1971),</li><li>Zülfikar Ali Butto (Bhutto) (1971-1973),</li><li>Fazal Elahi Çaudhri (1973-1978),</li><li>Muhammed Ziyâülhak (1978-1988),</li><li>Gulam İshak Han (1988-1993),</li><li>Faruk Leghari (1993-1997),</li><li>Muhammed Refik Tarar (1998-2001),</li><li>Pervez Müşerref (2001-2008),</li><li>Asıf Ali Zerdari (2008-2013),</li><li>Memnun Hüseyin (2013-2018),</li><li>Arif Alvi (2018-).</li></ol><p>2018 yılında Pakistan’ın Cumhurbaşkanı seçilen diş hekimi Arif Alvi, 5 yıllık görev süresinin sonundadır ve anayasa gereği bir dönem daha 5 yıllığına aday olma hakkı bulunmaktadır. Bu bağlamda, parlamento seçimlerinin ardından 9 Mart 2024’e kadar ülkede Cumhurbaşkanlığı seçiminin de yapılması gerekmektedir.</p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh8ztRtDeSVHE45dvohf_DL4VSGAJPrJGECYPTzAWHxNBs5sD0sXn6YXU9oNd7CzBA-Bqr8SbLPbrzbXr7N1HVZhqQmdmWTBn_xU5nw-uw7IYunIgsZ1lQzbBAZAsQWFD4Abx47L0LtyY8ZicOQX6kAD2PkKyAksvLE98IkkDpZT_QJqRzRbHhEHI7sfTms/s300/imran%20han.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="168" data-original-width="300" height="246" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh8ztRtDeSVHE45dvohf_DL4VSGAJPrJGECYPTzAWHxNBs5sD0sXn6YXU9oNd7CzBA-Bqr8SbLPbrzbXr7N1HVZhqQmdmWTBn_xU5nw-uw7IYunIgsZ1lQzbBAZAsQWFD4Abx47L0LtyY8ZicOQX6kAD2PkKyAksvLE98IkkDpZT_QJqRzRbHhEHI7sfTms/w440-h246/imran%20han.jpg" width="440" /></a></div><p style="text-align: center;"><em>İmran Han</em></p><p>Pakistan’da 2018 yılında eski bir kriket yıldızı olan ve karizmatik kişiliğiyle Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’a benzetilen İmran Han Başbakan seçilmiştir. Çok popüler bir siyasetçi olan İmran Han, ABD-Çin denkleminde kalkınma amacıyla Pekin’e yakın bir siyaset gütmesinin de etkisiyle olabilir, 2022’de adeta bir parlamento darbesiyle güvensizlik oyu verilerek iktidardan düşürülmüştür.<a href="#_ftn27" name="_ftnref27">[27]</a> Nitekim Han, görevden alınınca ABD’yi suçlamış ve kendisine yönelik bir komplo düzenlendiğini iddia etmiştir.<a href="#_ftn28" name="_ftnref28">[28]</a> Han’ın yerine ise eski Başbakan Navaz Şerif'in kardeşi Şahbaz Şerif görev yapmaya başlamıştır. Ülkeyi genel seçimlere kadar yönetecek geçici hükümetin Başbakanı Anvarul Hak Kakar ise 14 Ağustos 2023'te yemin ederek görevine başlamıştır. Eski Pakistan Başbakanı İmran Han, kısa süre önce ise devlet sırlarını ifşa ve yolsuzlukla suçlanmış ve hapis cezası alarak siyasi kariyerine engel getirilmiştir.<a href="#_ftn29" name="_ftnref29">[29]</a> Siyaseten men cezası alan ve hapse konulan Han, buna karşın yüzde 60 civarında destekle<a href="#_ftn30" name="_ftnref30">[30]</a> ülkedeki en popüler siyasetçi olmaya devam etmektedir. Han’ın partisi Pakistan Adalet Hareketi-PTI’nin de genel seçimlerden başarıyla çıkması beklenmektedir.</p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjViXQcxSBPCaCNZTnUxgskKqUHyBUtkk01wcLvIDmDdJO36qzwA5LuJK2e6T9R4Zjr6GbKROkZbUODjFiyB1lmRa8mTWhbFewAhAJL3RyAmPj4bwQdcjQE65HaF2_CCFFyr8OQSWFJn3dbqUTDVjyubW7IkW4Y-FR0wLkFPBHmAsb6OnXQSiSTaaCaJKrg/s1295/pakistan%20liderler.png" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="565" data-original-width="1295" height="272" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjViXQcxSBPCaCNZTnUxgskKqUHyBUtkk01wcLvIDmDdJO36qzwA5LuJK2e6T9R4Zjr6GbKROkZbUODjFiyB1lmRa8mTWhbFewAhAJL3RyAmPj4bwQdcjQE65HaF2_CCFFyr8OQSWFJn3dbqUTDVjyubW7IkW4Y-FR0wLkFPBHmAsb6OnXQSiSTaaCaJKrg/w622-h272/pakistan%20liderler.png" width="622" /></a></div><p style="text-align: center;"><em>Gallup’a göre, 2023 yılı Haziran-Temmuz ayı itibariyle Pakistan’daki en popüler siyasetçiler</em><a href="#_ftn31" name="_ftnref31">[31]</a></p><p><strong>2024 Genel Seçimleri Analizi</strong></p><p>Pakistan’da 8 Şubat Perşembe günü düzenlenecek olan genel seçimlerde oy kullanmaya hakkı olan 127 milyon civarında seçmen olduğu belirtilmektedir.<a href="#_ftn32" name="_ftnref32">[32]</a> Ülkede, genel seçimlerde iddialı olması beklenen üç büyük siyasi parti bulunmaktadır. 3 kez Başbakanlık yapan ve kısa süre önce Londra’dan dönerek partisinin Başbakan adayı olarak hareketin başına geçen Navaz Şerif<a href="#_ftn33" name="_ftnref33">[33]</a>, Pakistan Müslüman Ligi-Navaz Partisi’nin (PML-N) adayı olarak seçimlere iddialı girmektedir. Şerif ailesinin domine ettiği merkez sağ çizgideki PML-N<a href="#_ftn34" name="_ftnref34">[34]</a>, 2023 yılı ortalarında yapılan anketlere göre, halkın en az yüzde 20’sinin oy vermeyi düşündüğü popüler bir siyasal oluşumdur.<a href="#_ftn35" name="_ftnref35">[35]</a> Nitekim partinin Başbakan adayı Navaz Şerif de yüzde 36 gibi yüksek bir popülariteye sahiptir.<a href="#_ftn36" name="_ftnref36">[36]</a> Ancak Şerif’in geçmişte 3 kez Başbakan olarak görev yapması ve hakkındaki yolsuzluk iddiaları kendisi ve partisi adına önemli bir dezavantajdır.<a href="#_ftn37" name="_ftnref37">[37]</a></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgnsDFnG1qHYnQ6wvTo6Rx78mQM11VWOoldildN8QyW010cqE17h25Aj0ZQQzlBuSZ-FQJG3kE_SjnIMJVBACm1qwMFgyhyno79G_7QHzELmlUQ3NiSGT4C4pP_PMV_6evoWfySvRZxrvNjI9xcgsSL5Eb6PLlUPB5RUonPcXvl-VmC1rn66NmXyYVOqqWg/s716/navaz%20%C5%9Ferif.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="486" data-original-width="716" height="217" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgnsDFnG1qHYnQ6wvTo6Rx78mQM11VWOoldildN8QyW010cqE17h25Aj0ZQQzlBuSZ-FQJG3kE_SjnIMJVBACm1qwMFgyhyno79G_7QHzELmlUQ3NiSGT4C4pP_PMV_6evoWfySvRZxrvNjI9xcgsSL5Eb6PLlUPB5RUonPcXvl-VmC1rn66NmXyYVOqqWg/s320/navaz%20%C5%9Ferif.jpg" width="320" /></a></div><p style="text-align: center;"><em>Navaz Şerif</em></p><p>Ancak Şerif ve partisinin önündeki en büyük engel, kişisel ratingi yüzde 60’ları, popülist merkez partisi PTI’ye (<em>Pakistan Tehreek-e-Insaf</em>)<a href="#_ftn38" name="_ftnref38">[38]</a> verilen destek de yüzde 42’yi bulan İmran Han’dır.<a href="#_ftn39" name="_ftnref39">[39]</a> Kendisine siyaset yasağı getirilen Han, buna karşın partisinin başına destek verdiği avukat Gohar Ali Han’ın geçmesini sağlamıştır. Lakin Pakistan Seçim Komisyonu, ordunun destek vermediği İmran Han ve partisinin önünü kesmek adına bir karar almış ve PTI’nin seçime kriket sopası sembolüyle özdeşleşen tek listeli bir siyasi parti olarak girmesine izin vermemiştir.<a href="#_ftn40" name="_ftnref40">[40]</a> PTI ise, buna tepki olarak bağımsız adaylarla seçime girme kararı almıştır.<a href="#_ftn41" name="_ftnref41">[41]</a> Bu durum PTI’nin performansını olumsuz etkileyecek olsa da, Pakistan halkının bu tarz anti-demokratik kararlara tepki olarak Han’ın partisine yoğun destek vermesi ve büyük bir seçim zaferi kazandırması da ihtimal dahilindedir.</p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiak1epocrmEm02uuP7pRFB33k6ajsKpHNm-Cmk9WSlsDiXFeHadiBwkF10dPSGpTArcX6-_J91KlWZGBLAUf4RxH30cCtzL4Y9c1g3xQNn6Q65Iow_IYFvxsqipW8lfNKstifgXR0YirX95g28BTo8aR0TcWAysyErErHf32jRHAsrhTz8eVfI6jA6Tuen/s300/pti.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="232" data-original-width="300" height="232" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiak1epocrmEm02uuP7pRFB33k6ajsKpHNm-Cmk9WSlsDiXFeHadiBwkF10dPSGpTArcX6-_J91KlWZGBLAUf4RxH30cCtzL4Y9c1g3xQNn6Q65Iow_IYFvxsqipW8lfNKstifgXR0YirX95g28BTo8aR0TcWAysyErErHf32jRHAsrhTz8eVfI6jA6Tuen/s1600/pti.jpg" width="300" /></a></div><p style="text-align: center;"><em>İmran Han’ın partisi PTI, seçime sembolü ve tek listesiyle değil, bağımsız adaylarla katılabilecek</em></p><p>Ülkede iktidara uzanabilecek durumdaki üçüncü önemli siyasi aktör ise, Zülfikar Ali Butto’nun kurucusu olduğu sosyal demokrat/sol çizgideki Pakistan Halk Partisi-PPP’dir.<a href="#_ftn42" name="_ftnref42">[42]</a> Eski ünlü Pakistan Başbakanı Benazir Butto ve eşi Asıf Ali Zerdari’nin tek oğulları olan 1988 doğumlu genç siyasetçi Bilavel Butto Zerdari’nin başında olduğu parti, anketlerde yüzde 12-15 düzeyinde desteğe sahip durumdadır.<a href="#_ftn43" name="_ftnref43">[43]</a> PPP, PTI’ya çıkarılan engeller nedeniyle seçimde beklenenden yüksek oy oranına da ulaşabilir.</p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjjXcXQSbQkjzFz1XWLODZJ-uxFBYzbTsjZv7iEd_3Go4AQLYCYA8Fzzph_fqljYrA65l-AtpvirrZSC17KeGs0S_xsA8cKugABU3YeU3B-YV1zpNshHnK4sXyQkWdm5bTLUiQjO-dOHHc84q3CH5KwF4QN4BRlRmnmxOforgzP-js84hBEqaCS4ox34Se4/s275/Bilavel%20Butto%20Zerdari.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="183" data-original-width="275" height="244" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjjXcXQSbQkjzFz1XWLODZJ-uxFBYzbTsjZv7iEd_3Go4AQLYCYA8Fzzph_fqljYrA65l-AtpvirrZSC17KeGs0S_xsA8cKugABU3YeU3B-YV1zpNshHnK4sXyQkWdm5bTLUiQjO-dOHHc84q3CH5KwF4QN4BRlRmnmxOforgzP-js84hBEqaCS4ox34Se4/w367-h244/Bilavel%20Butto%20Zerdari.jpg" width="367" /></a></div><p style="text-align: center;"><em>Bilavel Butto Zerdari</em></p><p>PTI’nin durumu nedeniyle Pakistan’da seçimlerin sonucu hakkında öngörüde bulunmak zor olsa da, seçimin bu üç parti arasında geçmesini beklemek daha doğru olacaktır. Ancak daha da önemlisi, seçim sürecinde halkla güvenlik güçleri ve farklı siyasi partilerin temsilcileri arasında gerginlik ve çatışmaların yaşanması durumunda, ordunun baskısıyla seçimlerin ertelenmesi ihtimalidir. Bu durum, ülkede geçmişte yaşananlar da göz önünde alındığında, çok da ihtimal dışı bir durum kesinlikle değildir. Bu anlamda, ilerleyen aylarda Pakistan'da siyasi krizin derinleşmesi durumunda yeniden askeri bir yönetimin kurulması ihtimali de kesinlikle dışlanmamalıdır. Buna karşın, İmran Han ve partisinin popülaritesinin daha da artması ve halkla devletin karşı karşıya gelmesi durumunda, Türkiye’de popülist İslamcı Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve partisi AK Parti’nin yükselişine benzeyen bir hikâyenin Pakistan’da başlaması da bence akla yatkın ve gayet mümkündür. Bu anlamda, şu an için herşey oldukça belirsizdir ve seçim sürecinde neler yaşanacağı bize gelecek adına fikir verecektir. </p><p><strong>Sonuç</strong></p><p>Sonuç olarak, nükleer bir güç olarak küresel siyasetin ve İslam dünyasının çok önemli bir aktörü olan Pakistan, bu hafta içerisinde genel seçimlerini düzenlemeye çalışacaktır. Bu seçimler öncesinde, ülkedeki devlet kurumları (temelde Pakistan Ordusu) ile sorunlar yaşayan İmran Han ve Partisi PTI’ye ciddi engeller çıkarılması, Pakistan'daki demokratik rekabete ve halk iradesine gölge düşürmüştür. Buna karşın, radikalizm, terör ve istikrarsızlık sorunlarıyla mücadele eden Pakistan’da siyasi makamların daha sorumlu ve devlet kurumlarıyla uyumlu hareket etmeleri de bir tercihten öte bir zorunluluktur. Bu bağlamda, Pakistan halkının tercihleri belirleyici olacak gibi gözükse de, seçimleri PTI’nin bağımsız adaylarının kazandığı bir durum dahi, Pakistan Ordusu, perde arkasından bağımsız adayları zorlayarak kendi istediği bir hükümetin kurulmasını ve bir kez daha Navaz Şerif’in Başbakan olmasını zorlayabilir. Ayrıca, seçime katılım oranı da kuşkusuz sonuçlarda etkili olacaktır. Ancak tüm bunların ötesinde, Pakistan'daki genel seçimlere dair daha keskin ve iddialı yorumlar yapabilmek için, elbette bu ülkenin uzmanı olmak gerekmektedir.</p><p style="text-align: left;"><strong>Kapak Fotoğrafı: </strong><em>The New Arab (</em>2023), “Pakistan national elections to be held towards end of January 2024”, 21.09.2023, Erişim Tarihi: 05.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.newarab.com/news/pakistan-national-election-be-held-end-january-2024">https://www.newarab.com/news/pakistan-national-election-be-held-end-january-2024</a>.</p><p style="text-align: right;">Doç. Dr. Ozan ÖRMECİ</p><p><strong> </strong></p><p style="text-align: center;"><strong>KAYNAKÇA</strong></p><ul><li style="text-align: left;"><em>BBC News</em> (2023), “Pakistan country profile”, 21.03.2023, Erişim Tarihi: 05.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.bbc.com/news/world-south-asia-12965779">https://www.bbc.com/news/world-south-asia-12965779</a>.</li><li style="text-align: left;"><em>BBC News Türkçe (</em>2024), “Eski Pakistan Başbakanı İmran Han ve eşi, yolsuzluk suçlamasıyla 14 yıl hapis cezasına çarptırıldı”, 30.01.2024, Erişim Tarihi: 05.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.bbc.com/turkce/articles/cmlgn0elwjyo">https://www.bbc.com/turkce/articles/cmlgn0elwjyo</a>.</li><li style="text-align: left;">Chughtai, Alia & Hussain, Abid (2024), “Pakistan elections 2024: Which are the major political parties?”, <em>AlJazeera</em>, 03.02.2024, Erişim Tarihi: 05.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.aljazeera.com/news/2024/2/3/pakistan-elections-2024-here-are-the-major-political-parties">https://www.aljazeera.com/news/2024/2/3/pakistan-elections-2024-here-are-the-major-political-parties</a>.</li><li style="text-align: left;">Database.earth (2024), “World Population by Country in 2024”, Erişim Tarihi: 05.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://database.earth/population/by-country/2024#:~:text=In%202024%2C%20the%20world%20reached,of%201%2C425%2C178%2C782%20people%20in%20total">https://database.earth/population/by-country/2024#:~:text=In%202024%2C%20the%20world%20reached,of%201%2C425%2C178%2C782%20people%20in%20total</a>.</li><li style="text-align: left;"><em>Euronews</em> (2023), “Pakistan'da eski Başbakan İmran Han'a 'devlet sırlarını ifşa' suçlaması”, 23.10.2023, Erişim Tarihi: 05.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://tr.euronews.com/2023/10/23/pakistanda-eski-basbakan-imran-hana-devlet-sirlarini-ifsa-suclamasi">https://tr.euronews.com/2023/10/23/pakistanda-eski-basbakan-imran-hana-devlet-sirlarini-ifsa-suclamasi</a>.</li><li style="text-align: left;"><em>Euronews</em> (2023), “Pakistan’ın eski başbakanı Şerif, koltuğu için ülkesine döndü”, 21.10.2023, Erişim Tarihi: 05.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://tr.euronews.com/2023/10/21/pakistanin-eski-basbakani-serif-koltugu-icin-ulkesine-donuyor">https://tr.euronews.com/2023/10/21/pakistanin-eski-basbakani-serif-koltugu-icin-ulkesine-donuyor</a>.</li><li style="text-align: left;"><em>Euronews</em> (2023), “Siyasi çalkantıdaki Pakistan'da genel seçimler 8 Şubat'ta yapılacak”, 02.11.2023, Erişim Tarihi: 05.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://tr.euronews.com/2023/11/02/siyasi-calkantidaki-pakistanda-genel-secimler-8-subatta-yapilacak">https://tr.euronews.com/2023/11/02/siyasi-calkantidaki-pakistanda-genel-secimler-8-subatta-yapilacak</a>.</li><li style="text-align: left;">Freedom House (2023), “Pakistan”, Erişim Tarihi: 05.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://freedomhouse.org/country/pakistan/freedom-world/2023">https://freedomhouse.org/country/pakistan/freedom-world/2023</a>.</li><li style="text-align: left;">Gallup Pakistan (2023), “National Public Opinion Poll June-July 2023”, Erişim Tarihi: 05.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://gallup.com.pk/wp/wp-content/uploads/2023/09/Public-Pulse-Report-June-2023-3.pdf">https://gallup.com.pk/wp/wp-content/uploads/2023/09/Public-Pulse-Report-June-2023-3.pdf</a>.</li><li style="text-align: left;">Global Firepower (2024), “2024 Military Strength Ranking”, Erişim Tarihi: 05.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.globalfirepower.com/countries-listing.php">https://www.globalfirepower.com/countries-listing.php</a>.</li><li style="text-align: left;">Gul, Ayaz (2024), “Pakistan’s PTI Barred From Using Cricket Bat Electoral Symbol”, <em>VOA</em>, 14.01.2024, Erişim Tarihi: 05.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.voanews.com/a/pakistan-s-pti-barred-from-using-cricket-bat-electoral-symbol-/7439552.html">https://www.voanews.com/a/pakistan-s-pti-barred-from-using-cricket-bat-electoral-symbol-/7439552.html</a>.</li><li style="text-align: left;">ICAN, “Which countries have nuclear weapons?”, Erişim Tarihi: 05.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.icanw.org/nuclear_arsenals">https://www.icanw.org/nuclear_arsenals</a>.</li><li style="text-align: left;">IMF (2023), “Download World Economic Outlook database: October 2023”, Erişim Tarihi: 05.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.imf.org/en/Publications/WEO/weo-database/2023/October/weo-report?c=512,914,612,171,614,311,213,911,314,193,122,912,313,419,513,316,913,124,339,638,514,218,963,616,223,516,918,748,618,624,522,622,156,626,628,228,924,233,632,636,634,238,662,960,423,935,128,611,321,243,248,469,253,642,643,939,734,644,819,172,132,646,648,915,134,652,174,328,258,656,654,336,263,268,532,944,176,534,536,429,433,178,436,136,343,158,439,916,664,826,542,967,443,917,544,941,446,666,668,672,946,137,546,674,676,548,556,678,181,867,682,684,273,868,921,948,943,686,688,518,728,836,558,138,196,278,692,694,962,142,449,564,565,283,853,288,293,566,964,182,359,453,968,922,714,862,135,716,456,722,942,718,724,576,936,961,813,726,199,733,184,524,361,362,364,732,366,144,146,463,528,923,738,578,537,742,866,369,744,186,925,869,746,926,466,112,111,298,927,846,299,582,487,474,754,698,&s=NGDPDPC,&sy=2021&ey=2028&ssm=0&scsm=1&scc=0&ssd=1&ssc=0&sic=0&sort=country&ds=.&br=1">https://www.imf.org/en/Publications/WEO/weo-database/2023/October/weo-report?c=512,914,612,171,614,311,213,911,314,193,122,912,313,419,513,316,913,124,339,638,514,218,963,616,223,516,918,748,618,624,522,622,156,626,628,228,924,233,632,636,634,238,662,960,423,935,128,611,321,243,248,469,253,642,643,939,734,644,819,172,132,646,648,915,134,652,174,328,258,656,654,336,263,268,532,944,176,534,536,429,433,178,436,136,343,158,439,916,664,826,542,967,443,917,544,941,446,666,668,672,946,137,546,674,676,548,556,678,181,867,682,684,273,868,921,948,943,686,688,518,728,836,558,138,196,278,692,694,962,142,449,564,565,283,853,288,293,566,964,182,359,453,968,922,714,862,135,716,456,722,942,718,724,576,936,961,813,726,199,733,184,524,361,362,364,732,366,144,146,463,528,923,738,578,537,742,866,369,744,186,925,869,746,926,466,112,111,298,927,846,299,582,487,474,754,698,&s=NGDPDPC,&sy=2021&ey=2028&ssm=0&scsm=1&scc=0&ssd=1&ssc=0&sic=0&sort=country&ds=.&br=1</a>.</li><li style="text-align: left;">IMF (2023), “World Economic Outlook Database”, Erişim Tarihi: 05.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.imf.org/en/Publications/WEO/weo-database/2023/October/weo-report?c=512,914,612,171,614,311,213,911,314,193,122,912,313,419,513,316,913,124,339,638,514,218,963,616,223,516,918,748,618,624,522,622,156,626,628,228,924,233,632,636,634,238,662,960,423,935,128,611,321,243,248,469,253,642,643,939,734,644,819,172,132,646,648,915,134,652,174,328,258,656,654,336,263,268,532,944,176,534,536,429,433,178,436,136,343,158,439,916,664,826,542,967,443,917,544,941,446,666,668,672,946,137,546,674,676,548,556,678,181,867,682,684,273,868,921,948,943,686,688,518,728,836,558,138,196,278,692,694,962,142,449,564,565,283,853,288,293,566,964,182,359,453,968,922,714,862,135,716,456,722,942,718,724,576,936,961,813,726,199,733,184,524,361,362,364,732,366,144,146,463,528,923,738,578,537,742,866,369,744,186,925,869,746,926,466,112,111,298,927,846,299,582,487,474,754,698,&s=NGDPD,&sy=2021&ey=2028&ssm=0&scsm=1&scc=0&ssd=1&ssc=0&sic=0&sort=country&ds=.&br=1">https://www.imf.org/en/Publications/WEO/weo-database/2023/October/weo-report?c=512,914,612,171,614,311,213,911,314,193,122,912,313,419,513,316,913,124,339,638,514,218,963,616,223,516,918,748,618,624,522,622,156,626,628,228,924,233,632,636,634,238,662,960,423,935,128,611,321,243,248,469,253,642,643,939,734,644,819,172,132,646,648,915,134,652,174,328,258,656,654,336,263,268,532,944,176,534,536,429,433,178,436,136,343,158,439,916,664,826,542,967,443,917,544,941,446,666,668,672,946,137,546,674,676,548,556,678,181,867,682,684,273,868,921,948,943,686,688,518,728,836,558,138,196,278,692,694,962,142,449,564,565,283,853,288,293,566,964,182,359,453,968,922,714,862,135,716,456,722,942,718,724,576,936,961,813,726,199,733,184,524,361,362,364,732,366,144,146,463,528,923,738,578,537,742,866,369,744,186,925,869,746,926,466,112,111,298,927,846,299,582,487,474,754,698,&s=NGDPD,&sy=2021&ey=2028&ssm=0&scsm=1&scc=0&ssd=1&ssc=0&sic=0&sort=country&ds=.&br=1</a>.</li><li style="text-align: left;"><em>Independent Türkçe</em> (2024), “Pakistan’daki 2024 seçimleri ve jeopolitik karışıklıklara etkileri”, 31.01.2024, Erişim Tarihi: 05.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.indyturk.com/node/694941/d%C3%BCnya/pakistan%E2%80%99daki-2024-se%C3%A7imleri-ve-jeopolitik-kar%C4%B1%C5%9F%C4%B1kl%C4%B1klara-etkileri">https://www.indyturk.com/node/694941/d%C3%BCnya/pakistan%E2%80%99daki-2024-se%C3%A7imleri-ve-jeopolitik-kar%C4%B1%C5%9F%C4%B1kl%C4%B1klara-etkileri</a>.</li><li style="text-align: left;">İNSAMER, “Pakistan”, Erişim Tarihi: 05.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.insamer.com/tr/ulke-profili-pakistan/">https://www.insamer.com/tr/ulke-profili-pakistan/</a>.</li><li style="text-align: left;">Mehboob, Ahmed Bilal (2024), “Candidates for Election 2024”, <em>Dawn</em>, 28.01.2024, Erişim Tarihi: 05.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.dawn.com/news/1809216">https://www.dawn.com/news/1809216</a>.</li><li style="text-align: left;"><em>MepaNews</em> (2021), “Pakistan nasıl kuruldu?”, 14.08.2021, Erişim Tarihi: 05.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.mepanews.com/pakistan-nasil-kuruldu-28650h.htm">https://www.mepanews.com/pakistan-nasil-kuruldu-28650h.htm</a>.</li><li style="text-align: left;">Statista.com (2024), “Top 25 countries with the largest number of Muslims in 2022 (in millions)*”, Erişim Tarihi: 05.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.statista.com/statistics/374661/countries-with-the-largest-muslim-population/">https://www.statista.com/statistics/374661/countries-with-the-largest-muslim-population/</a>.</li><li style="text-align: left;">Şahbaz, Davut (2022), <em>Pakistan Tarihi</em>, İstanbul: Ötüken Neşriyat.</li><li style="text-align: left;">Taşcı, Muhammet Nazım (2022), “Pakistan'da hiçbir başbakan 5 yıllık görev süresini tamamlayamadı”, <em>Anadolu Ajansı</em>, 04.04.2022, Erişim Tarihi: 05.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.aa.com.tr/tr/dunya/pakistanda-hicbir-basbakan-5-yillik-gorev-suresini-tamamlayamadi/2554487">https://www.aa.com.tr/tr/dunya/pakistanda-hicbir-basbakan-5-yillik-gorev-suresini-tamamlayamadi/2554487</a>.</li><li style="text-align: left;">Taşcı, Muhammet Nazım (2023), “Pakistan'da yapılacak genel seçimlerde seçmen sayısının yaklaşık 127 milyon olduğu açıklandı”, <em>Anadolu Ajansı</em>, 19.09.2023, Erişim Tarihi: 05.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.aa.com.tr/tr/dunya/pakistanda-yapilacak-genel-secimlerde-secmen-sayisinin-yaklasik-127-milyon-oldugu-aciklandi/2996209">https://www.aa.com.tr/tr/dunya/pakistanda-yapilacak-genel-secimlerde-secmen-sayisinin-yaklasik-127-milyon-oldugu-aciklandi/2996209</a>.</li><li style="text-align: left;"><em>The New Arab (</em>2023), “Pakistan national elections to be held towards end of January 2024”, 21.09.2023, Erişim Tarihi: 05.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.newarab.com/news/pakistan-national-election-be-held-end-january-2024">https://www.newarab.com/news/pakistan-national-election-be-held-end-january-2024</a>.</li><li style="text-align: left;">The World Factbook, “Pakistan”, Erişim Tarihi: 05.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/pakistan/#people-and-society">https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/pakistan/#people-and-society</a>.</li><li style="text-align: left;"><em>Türk Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi</em>, “Pakistan”, Erişim Tarihi: 05.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://islamansiklopedisi.org.tr/pakistan">https://islamansiklopedisi.org.tr/pakistan</a>.</li><li style="text-align: left;">Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı, “Pakistan'ın Siyasi Görünümü”, Erişim Tarihi: 05.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.mfa.gov.tr/pakistan-siyasi-gorunumu.tr.mfa">https://www.mfa.gov.tr/pakistan-siyasi-gorunumu.tr.mfa</a>.</li><li style="text-align: left;">UNDP, “Human Development Insights”, Erişim Tarihi: 05.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://hdr.undp.org/data-center/country-insights#/ranks">https://hdr.undp.org/data-center/country-insights#/ranks</a>.</li><li style="text-align: left;">WITS, “Pakistan”, Erişim Tarihi: 05.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://wits.worldbank.org/CountryProfile/en/Country/PAK/Year/LTST/TradeFlow/EXPIMP/Partner/by-country">https://wits.worldbank.org/CountryProfile/en/Country/PAK/Year/LTST/TradeFlow/EXPIMP/Partner/by-country</a>.</li><li style="text-align: left;">Worldometer, “Largest Countries in the World (by area)”, Erişim Tarihi: 05.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.worldometers.info/geography/largest-countries-in-the-world/">https://www.worldometers.info/geography/largest-countries-in-the-world/</a>.</li><li style="text-align: left;"><em>Yeni Şafak</em> (2007), “FLAŞ: Benazir Butto suikast sonucu öldürüldü”, 27.12.2007, Erişim Tarihi: 05.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.yenisafak.com/dunya/flas-benazir-butto-suikast-sonucu-olduruldu-89883">https://www.yenisafak.com/dunya/flas-benazir-butto-suikast-sonucu-olduruldu-89883</a>.</li></ul><p> </p><p style="text-align: center;"><strong>DİPNOTLAR</strong></p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref1" name="_ftn1">[1]</a> P: Pencap, A: Afganya (ülkenin kuzeybatı bölgesi), K: Keşmir, S: Sind(h) ve Tan: ülkesi (yeri). Bakınız; <em>MepaNews</em> (2021), “Pakistan nasıl kuruldu?”, 14.08.2021, Erişim Tarihi: 05.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.mepanews.com/pakistan-nasil-kuruldu-28650h.htm">https://www.mepanews.com/pakistan-nasil-kuruldu-28650h.htm</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref2" name="_ftn2">[2]</a> Database.earth (2024), “World Population by Country in 2024”, Erişim Tarihi: 05.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://database.earth/population/by-country/2024#:~:text=In%202024%2C%20the%20world%20reached,of%201%2C425%2C178%2C782%20people%20in%20total">https://database.earth/population/by-country/2024#:~:text=In%202024%2C%20the%20world%20reached,of%201%2C425%2C178%2C782%20people%20in%20total</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref3" name="_ftn3">[3]</a> Worldometer, “Largest Countries in the World (by area)”, Erişim Tarihi: 05.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.worldometers.info/geography/largest-countries-in-the-world/">https://www.worldometers.info/geography/largest-countries-in-the-world/</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref4" name="_ftn4">[4]</a> The World Factbook, “Pakistan”, Erişim Tarihi: 05.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/pakistan/#people-and-society">https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/pakistan/#people-and-society</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref5" name="_ftn5">[5]</a> Statista.com (2024), “Top 25 countries with the largest number of Muslims in 2022 (in millions)*”, Erişim Tarihi: 05.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.statista.com/statistics/374661/countries-with-the-largest-muslim-population/">https://www.statista.com/statistics/374661/countries-with-the-largest-muslim-population/</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref6" name="_ftn6">[6]</a> The World Factbook, “Pakistan”, Erişim Tarihi: 05.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/pakistan/#people-and-society">https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/pakistan/#people-and-society</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref7" name="_ftn7">[7]</a> <em>Türk Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi</em>, “Pakistan”, Erişim Tarihi: 05.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://islamansiklopedisi.org.tr/pakistan">https://islamansiklopedisi.org.tr/pakistan</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref8" name="_ftn8">[8]</a> <em>BBC News</em> (2023), “Pakistan country profile”, 21.03.2023, Erişim Tarihi: 05.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.bbc.com/news/world-south-asia-12965779">https://www.bbc.com/news/world-south-asia-12965779</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref9" name="_ftn9">[9]</a> IMF (2023), “World Economic Outlook Database”, Erişim Tarihi: 05.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.imf.org/en/Publications/WEO/weo-database/2023/October/weo-report?c=512,914,612,171,614,311,213,911,314,193,122,912,313,419,513,316,913,124,339,638,514,218,963,616,223,516,918,748,618,624,522,622,156,626,628,228,924,233,632,636,634,238,662,960,423,935,128,611,321,243,248,469,253,642,643,939,734,644,819,172,132,646,648,915,134,652,174,328,258,656,654,336,263,268,532,944,176,534,536,429,433,178,436,136,343,158,439,916,664,826,542,967,443,917,544,941,446,666,668,672,946,137,546,674,676,548,556,678,181,867,682,684,273,868,921,948,943,686,688,518,728,836,558,138,196,278,692,694,962,142,449,564,565,283,853,288,293,566,964,182,359,453,968,922,714,862,135,716,456,722,942,718,724,576,936,961,813,726,199,733,184,524,361,362,364,732,366,144,146,463,528,923,738,578,537,742,866,369,744,186,925,869,746,926,466,112,111,298,927,846,299,582,487,474,754,698,&s=NGDPD,&sy=2021&ey=2028&ssm=0&scsm=1&scc=0&ssd=1&ssc=0&sic=0&sort=country&ds=.&br=1">https://www.imf.org/en/Publications/WEO/weo-database/2023/October/weo-report?c=512,914,612,171,614,311,213,911,314,193,122,912,313,419,513,316,913,124,339,638,514,218,963,616,223,516,918,748,618,624,522,622,156,626,628,228,924,233,632,636,634,238,662,960,423,935,128,611,321,243,248,469,253,642,643,939,734,644,819,172,132,646,648,915,134,652,174,328,258,656,654,336,263,268,532,944,176,534,536,429,433,178,436,136,343,158,439,916,664,826,542,967,443,917,544,941,446,666,668,672,946,137,546,674,676,548,556,678,181,867,682,684,273,868,921,948,943,686,688,518,728,836,558,138,196,278,692,694,962,142,449,564,565,283,853,288,293,566,964,182,359,453,968,922,714,862,135,716,456,722,942,718,724,576,936,961,813,726,199,733,184,524,361,362,364,732,366,144,146,463,528,923,738,578,537,742,866,369,744,186,925,869,746,926,466,112,111,298,927,846,299,582,487,474,754,698,&s=NGDPD,&sy=2021&ey=2028&ssm=0&scsm=1&scc=0&ssd=1&ssc=0&sic=0&sort=country&ds=.&br=1</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref10" name="_ftn10">[10]</a> IMF (2023), “Download World Economic Outlook database: October 2023”, Erişim Tarihi: 05.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.imf.org/en/Publications/WEO/weo-database/2023/October/weo-report?c=512,914,612,171,614,311,213,911,314,193,122,912,313,419,513,316,913,124,339,638,514,218,963,616,223,516,918,748,618,624,522,622,156,626,628,228,924,233,632,636,634,238,662,960,423,935,128,611,321,243,248,469,253,642,643,939,734,644,819,172,132,646,648,915,134,652,174,328,258,656,654,336,263,268,532,944,176,534,536,429,433,178,436,136,343,158,439,916,664,826,542,967,443,917,544,941,446,666,668,672,946,137,546,674,676,548,556,678,181,867,682,684,273,868,921,948,943,686,688,518,728,836,558,138,196,278,692,694,962,142,449,564,565,283,853,288,293,566,964,182,359,453,968,922,714,862,135,716,456,722,942,718,724,576,936,961,813,726,199,733,184,524,361,362,364,732,366,144,146,463,528,923,738,578,537,742,866,369,744,186,925,869,746,926,466,112,111,298,927,846,299,582,487,474,754,698,&s=NGDPDPC,&sy=2021&ey=2028&ssm=0&scsm=1&scc=0&ssd=1&ssc=0&sic=0&sort=country&ds=.&br=1">https://www.imf.org/en/Publications/WEO/weo-database/2023/October/weo-report?c=512,914,612,171,614,311,213,911,314,193,122,912,313,419,513,316,913,124,339,638,514,218,963,616,223,516,918,748,618,624,522,622,156,626,628,228,924,233,632,636,634,238,662,960,423,935,128,611,321,243,248,469,253,642,643,939,734,644,819,172,132,646,648,915,134,652,174,328,258,656,654,336,263,268,532,944,176,534,536,429,433,178,436,136,343,158,439,916,664,826,542,967,443,917,544,941,446,666,668,672,946,137,546,674,676,548,556,678,181,867,682,684,273,868,921,948,943,686,688,518,728,836,558,138,196,278,692,694,962,142,449,564,565,283,853,288,293,566,964,182,359,453,968,922,714,862,135,716,456,722,942,718,724,576,936,961,813,726,199,733,184,524,361,362,364,732,366,144,146,463,528,923,738,578,537,742,866,369,744,186,925,869,746,926,466,112,111,298,927,846,299,582,487,474,754,698,&s=NGDPDPC,&sy=2021&ey=2028&ssm=0&scsm=1&scc=0&ssd=1&ssc=0&sic=0&sort=country&ds=.&br=1</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref11" name="_ftn11">[11]</a> UNDP, “Human Development Insights”, Erişim Tarihi: 05.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://hdr.undp.org/data-center/country-insights#/ranks">https://hdr.undp.org/data-center/country-insights#/ranks</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref12" name="_ftn12">[12]</a> Freedom House (2023), “Pakistan”, Erişim Tarihi: 05.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://freedomhouse.org/country/pakistan/freedom-world/2023">https://freedomhouse.org/country/pakistan/freedom-world/2023</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref13" name="_ftn13">[13]</a> <em>BBC News</em> (2023), “Pakistan country profile”, 21.03.2023, Erişim Tarihi: 05.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.bbc.com/news/world-south-asia-12965779">https://www.bbc.com/news/world-south-asia-12965779</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref14" name="_ftn14">[14]</a> ICAN, “Which countries have nuclear weapons?”, Erişim Tarihi: 05.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.icanw.org/nuclear_arsenals">https://www.icanw.org/nuclear_arsenals</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref15" name="_ftn15">[15]</a> Global Firepower (2024), “2024 Military Strength Ranking”, Erişim Tarihi: 05.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.globalfirepower.com/countries-listing.php">https://www.globalfirepower.com/countries-listing.php</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref16" name="_ftn16">[16]</a> Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı, “Pakistan'ın Siyasi Görünümü”, Erişim Tarihi: 05.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.mfa.gov.tr/pakistan-siyasi-gorunumu.tr.mfa">https://www.mfa.gov.tr/pakistan-siyasi-gorunumu.tr.mfa</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref17" name="_ftn17">[17]</a> <em>A.g.e.</em></p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref18" name="_ftn18">[18]</a> İNSAMER, “Pakistan”, Erişim Tarihi: 05.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.insamer.com/tr/ulke-profili-pakistan/">https://www.insamer.com/tr/ulke-profili-pakistan/</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref19" name="_ftn19">[19]</a> WITS, “Pakistan”, Erişim Tarihi: 05.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://wits.worldbank.org/CountryProfile/en/Country/PAK/Year/LTST/TradeFlow/EXPIMP/Partner/by-country">https://wits.worldbank.org/CountryProfile/en/Country/PAK/Year/LTST/TradeFlow/EXPIMP/Partner/by-country</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref20" name="_ftn20">[20]</a> Davut Şahbaz (2022), <em>Pakistan Tarihi</em>, İstanbul: Ötüken Neşriyat, s. 19.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref21" name="_ftn21">[21]</a> <em>A.g.e.</em>, ss. 15-18.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref22" name="_ftn22">[22]</a> <em>A.g.e.</em>, s. 158.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref23" name="_ftn23">[23]</a> İNSAMER, “Pakistan”, Erişim Tarihi: 05.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.insamer.com/tr/ulke-profili-pakistan/">https://www.insamer.com/tr/ulke-profili-pakistan/</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref24" name="_ftn24">[24]</a> Muhammet Nazım Taşcı (2022), “Pakistan'da hiçbir başbakan 5 yıllık görev süresini tamamlayamadı”, <em>Anadolu Ajansı</em>, 04.04.2022, Erişim Tarihi: 05.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.aa.com.tr/tr/dunya/pakistanda-hicbir-basbakan-5-yillik-gorev-suresini-tamamlayamadi/2554487">https://www.aa.com.tr/tr/dunya/pakistanda-hicbir-basbakan-5-yillik-gorev-suresini-tamamlayamadi/2554487</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref25" name="_ftn25">[25]</a> <em>Yeni Şafak</em> (2007), “FLAŞ: Benazir Butto suikast sonucu öldürüldü”, 27.12.2007, Erişim Tarihi: 05.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.yenisafak.com/dunya/flas-benazir-butto-suikast-sonucu-olduruldu-89883">https://www.yenisafak.com/dunya/flas-benazir-butto-suikast-sonucu-olduruldu-89883</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref26" name="_ftn26">[26]</a> Muhammet Nazım Taşcı (2022), “Pakistan'da hiçbir başbakan 5 yıllık görev süresini tamamlayamadı”, <em>Anadolu Ajansı</em>, 04.04.2022, Erişim Tarihi: 05.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.aa.com.tr/tr/dunya/pakistanda-hicbir-basbakan-5-yillik-gorev-suresini-tamamlayamadi/2554487">https://www.aa.com.tr/tr/dunya/pakistanda-hicbir-basbakan-5-yillik-gorev-suresini-tamamlayamadi/2554487</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref27" name="_ftn27">[27]</a> <em>Euronews</em> (2023), “Siyasi çalkantıdaki Pakistan'da genel seçimler 8 Şubat'ta yapılacak”, 02.11.2023, Erişim Tarihi: 05.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://tr.euronews.com/2023/11/02/siyasi-calkantidaki-pakistanda-genel-secimler-8-subatta-yapilacak">https://tr.euronews.com/2023/11/02/siyasi-calkantidaki-pakistanda-genel-secimler-8-subatta-yapilacak</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref28" name="_ftn28">[28]</a> Alia Chughtai & Abid Hussain (2024), “Pakistan elections 2024: Which are the major political parties?”, <em>AlJazeera</em>, 03.02.2024, Erişim Tarihi: 05.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.aljazeera.com/news/2024/2/3/pakistan-elections-2024-here-are-the-major-political-parties">https://www.aljazeera.com/news/2024/2/3/pakistan-elections-2024-here-are-the-major-political-parties</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref29" name="_ftn29">[29]</a> <em>Euronews</em> (2023), “Pakistan'da eski Başbakan İmran Han'a 'devlet sırlarını ifşa' suçlaması”, 23.10.2023, Erişim Tarihi: 05.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://tr.euronews.com/2023/10/23/pakistanda-eski-basbakan-imran-hana-devlet-sirlarini-ifsa-suclamasi">https://tr.euronews.com/2023/10/23/pakistanda-eski-basbakan-imran-hana-devlet-sirlarini-ifsa-suclamasi</a>; <em>BBC News Türkçe (</em>2024), “Eski Pakistan Başbakanı İmran Han ve eşi, yolsuzluk suçlamasıyla 14 yıl hapis cezasına çarptırıldı”, 30.01.2024, Erişim Tarihi: 05.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.bbc.com/turkce/articles/cmlgn0elwjyo">https://www.bbc.com/turkce/articles/cmlgn0elwjyo</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref30" name="_ftn30">[30]</a> Gallup Pakistan (2023), “National Public Opinion Poll June-July 2023”, Erişim Tarihi: 05.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://gallup.com.pk/wp/wp-content/uploads/2023/09/Public-Pulse-Report-June-2023-3.pdf">https://gallup.com.pk/wp/wp-content/uploads/2023/09/Public-Pulse-Report-June-2023-3.pdf</a>, s. 33.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref31" name="_ftn31">[31]</a> <em>A.g.e.</em></p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref32" name="_ftn32">[32]</a> Muhammet Nazım Taşcı (2023), “Pakistan'da yapılacak genel seçimlerde seçmen sayısının yaklaşık 127 milyon olduğu açıklandı”, <em>Anadolu Ajansı</em>, 19.09.2023, Erişim Tarihi: 05.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.aa.com.tr/tr/dunya/pakistanda-yapilacak-genel-secimlerde-secmen-sayisinin-yaklasik-127-milyon-oldugu-aciklandi/2996209">https://www.aa.com.tr/tr/dunya/pakistanda-yapilacak-genel-secimlerde-secmen-sayisinin-yaklasik-127-milyon-oldugu-aciklandi/2996209</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref33" name="_ftn33">[33]</a> <em>Euronews</em> (2023), “Pakistan’ın eski başbakanı Şerif, koltuğu için ülkesine döndü”, 21.10.2023, Erişim Tarihi: 05.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://tr.euronews.com/2023/10/21/pakistanin-eski-basbakani-serif-koltugu-icin-ulkesine-donuyor">https://tr.euronews.com/2023/10/21/pakistanin-eski-basbakani-serif-koltugu-icin-ulkesine-donuyor</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref34" name="_ftn34">[34]</a> Web sitesi için, bakınız; <a href="https://pmln.org/">https://pmln.org/</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref35" name="_ftn35">[35]</a> Gallup Pakistan (2023), “National Public Opinion Poll June-July 2023”, Erişim Tarihi: 05.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://gallup.com.pk/wp/wp-content/uploads/2023/09/Public-Pulse-Report-June-2023-3.pdf">https://gallup.com.pk/wp/wp-content/uploads/2023/09/Public-Pulse-Report-June-2023-3.pdf</a>, s. 35.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref36" name="_ftn36">[36]</a> <em>A.g.e</em>., s. 33.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref37" name="_ftn37">[37]</a> <em>Independent Türkçe</em> (2024), “Pakistan’daki 2024 seçimleri ve jeopolitik karışıklıklara etkileri”, 31.01.2024, Erişim Tarihi: 05.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.indyturk.com/node/694941/d%C3%BCnya/pakistan%E2%80%99daki-2024-se%C3%A7imleri-ve-jeopolitik-kar%C4%B1%C5%9F%C4%B1kl%C4%B1klara-etkileri">https://www.indyturk.com/node/694941/d%C3%BCnya/pakistan%E2%80%99daki-2024-se%C3%A7imleri-ve-jeopolitik-kar%C4%B1%C5%9F%C4%B1kl%C4%B1klara-etkileri</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref38" name="_ftn38">[38]</a> Web sitesi için, bakınız; <a href="https://www.insaf.pk/">https://www.insaf.pk/</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref39" name="_ftn39">[39]</a> Gallup Pakistan (2023), “National Public Opinion Poll June-July 2023”, Erişim Tarihi: 05.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://gallup.com.pk/wp/wp-content/uploads/2023/09/Public-Pulse-Report-June-2023-3.pdf">https://gallup.com.pk/wp/wp-content/uploads/2023/09/Public-Pulse-Report-June-2023-3.pdf</a>, ss. 33-35.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref40" name="_ftn40">[40]</a> Ayaz Gul (2024), “Pakistan’s PTI Barred From Using Cricket Bat Electoral Symbol”, <em>VOA</em>, 14.01.2024, Erişim Tarihi: 05.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.voanews.com/a/pakistan-s-pti-barred-from-using-cricket-bat-electoral-symbol-/7439552.html">https://www.voanews.com/a/pakistan-s-pti-barred-from-using-cricket-bat-electoral-symbol-/7439552.html</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref41" name="_ftn41">[41]</a> Ahmed Bilal Mehboob (2024), “Candidates for Election 2024”, <em>Dawn</em>, 28.01.2024, Erişim Tarihi: 05.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://www.dawn.com/news/1809216">https://www.dawn.com/news/1809216</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref42" name="_ftn42">[42]</a> Web sitesi için, bakınız; <a href="https://www.ppp.org.pk/">https://www.ppp.org.pk/</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref43" name="_ftn43">[43]</a> Gallup Pakistan (2023), “National Public Opinion Poll June-July 2023”, Erişim Tarihi: 05.02.2024, Erişim Adresi: <a href="https://gallup.com.pk/wp/wp-content/uploads/2023/09/Public-Pulse-Report-June-2023-3.pdf">https://gallup.com.pk/wp/wp-content/uploads/2023/09/Public-Pulse-Report-June-2023-3.pdf</a>, s. 35.</p></div><p style="text-align: center;"><br /></p>Ozan Örmeci Makaleleri (Ozan Örmeci Articles)http://www.blogger.com/profile/05589148767326837798noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6431905393902518131.post-70030825323003222032024-02-01T08:07:00.000-08:002024-02-03T08:48:35.643-08:00Yeni Kitap Bölümü: "21. Yüzyıla Damgasını Vuracak Büyük Güç Rekabeti: ABD-Çin İlişkileri"<p style="text-align: center;"></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjyhLD9ySZssEnsjkUGcsmPXKP29OxVQpib-yR-WBBY3G92csO0Q0yZMmZolupgJ6m8ubtfyI7T13nETMebNw1foVqo30LgSFjhtksUF8EjjMdg9dnZtC9XWPk7dkHfoGcfrASdRL5BPqD7t6RV8hPcRSao2izLQtP6GbkJKSLT6aNWdvJMJRIRGGq-GaB8/s1005/us-china.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="618" data-original-width="1005" height="292" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjyhLD9ySZssEnsjkUGcsmPXKP29OxVQpib-yR-WBBY3G92csO0Q0yZMmZolupgJ6m8ubtfyI7T13nETMebNw1foVqo30LgSFjhtksUF8EjjMdg9dnZtC9XWPk7dkHfoGcfrASdRL5BPqD7t6RV8hPcRSao2izLQtP6GbkJKSLT6aNWdvJMJRIRGGq-GaB8/w474-h292/us-china.jpg" width="474" /></a></div><p></p><p style="text-align: justify;">İstanbul Aydın Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler bölümü öğretim üyesi ve Uluslararası Politika Akademisi (UPA) Kurucu Genel Koordinatörü Doç. Dr. Ozan Örmeci ile Kıbrıs İlim Üniversitesi öğretim üyeleri ve UPA yazarları Dr. Sina Kısacık ile Dr. Gamze Helvacıköylü'nün birlikte hazırladıkları "21. Yüzyıla Damgasını Vuracak Büyük Güç Rekabeti: ABD-Çin İlişkileri" adlı çalışma, editörlüğünü Prof. Dr. Hasret Çomak, Doç. Dr. Burak Şakir Şeker ve Dr. Huriye Yıldırım Çınar'ın yaptıkları <em>Küresel Aktörler ve Büyük Güç Rekabeti</em> adlı kitapta yayımlandı. Nobel Akademik Yayıncılık tarafından basılan 808 sayfalık eserde, bu çalışma gibi birçok önemli makale ve bölüm yer almaktadır. Aşağıdaki linklerden bu bölümü okuyabilir ve kitaba erişebilirsiniz.</p><div class="separator" style="clear: both; text-align: justify;"><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiSYBVP25osEkHJapY3oBwCVeLucW3wpvBBg4dLmIJnH9GHruYlENlT49RgvZ-h7Z07rgvX26pvayqMwIhvj8VdrJnbJbNgGDGd_SAHNFUyl2lcecvFcgJ0XfvsAyXTf94xi-ucQr-ToJonEZnBzXctcEn0Yj7vqcEJx3YcFqrIcoNDnEd9XZ5n8KSqij25/s2048/402411102_3595327594117558_6714944845234418560_n.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="2048" data-original-width="1392" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiSYBVP25osEkHJapY3oBwCVeLucW3wpvBBg4dLmIJnH9GHruYlENlT49RgvZ-h7Z07rgvX26pvayqMwIhvj8VdrJnbJbNgGDGd_SAHNFUyl2lcecvFcgJ0XfvsAyXTf94xi-ucQr-ToJonEZnBzXctcEn0Yj7vqcEJx3YcFqrIcoNDnEd9XZ5n8KSqij25/s320/402411102_3595327594117558_6714944845234418560_n.jpg" width="218" /></a></div><p></p><p style="text-align: center;"><em>Kitap kapağı</em></p><p style="text-align: center;"></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj71HbKA01rbNRnHbAItF8Qy4_Ic6LKOTav04NIrMes9E2H8OYT7CUm-1TBabm35VEnvBXNW93K7i8a5nPfxhizbqYzUI4Ny4mmT_686qSXlqvfx7uYk1QCVgaCgjOOmV1mVSks_VeHw611d4A46E36lf9Olka2BG7P2hXSsPZGscq7iMJDkMKveFXF4Hho/s231/hasret-%C3%A7omak.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="231" data-original-width="218" height="231" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj71HbKA01rbNRnHbAItF8Qy4_Ic6LKOTav04NIrMes9E2H8OYT7CUm-1TBabm35VEnvBXNW93K7i8a5nPfxhizbqYzUI4Ny4mmT_686qSXlqvfx7uYk1QCVgaCgjOOmV1mVSks_VeHw611d4A46E36lf9Olka2BG7P2hXSsPZGscq7iMJDkMKveFXF4Hho/s1600/hasret-%C3%A7omak.jpg" width="218" /></a></div><p></p><p style="text-align: center;"><em>Prof. Dr. Hasret Çomak</em></p><ul><li style="text-align: center;"><p id="swp-tcr--title" style="text-align: left;"><a href="https://www.academia.edu/107241584/_%C3%96rmeci_Ozan_and_K%C4%B1sac%C4%B1k_Sina_and_Helvac%C4%B1k%C3%B6yl%C3%BC_Gamze_2023_21_Y%C3%BCzy%C4%B1la_Damgas%C4%B1n%C4%B1_Vuracak_B%C3%BCy%C3%BCk_G%C3%BC%C3%A7_Rekabeti_ABD_%C3%87in_%C4%B0li%C5%9Fkileri_i%C3%A7inde_K%C3%BCresel_Akt%C3%B6rler_ve_B%C3%BCy%C3%BCk_G%C3%BC%C3%A7_Rekabeti_edit%C3%B6rler_Hasret_%C3%87omak_and_Burak_%C5%9Eakir_%C5%9Eeker_and_Huriye_Y%C4%B1ld%C4%B1r%C4%B1m_%C3%87%C4%B1nar_Ankara_Nobel_Akademik_Yay%C4%B1nc%C4%B1l%C4%B1k_ss_425_471" rel="noopener noreferrer" target="_blank">Örmeci, Ozan & Kısacık, Sina & Helvacıköylü, Gamze (2023), “21. Yüzyıla Damgasını Vuracak Büyük Güç Rekabeti: ABD-Çin İlişkileri”, içinde <em>Küresel Aktörler ve Büyük Güç Rekabeti</em> (editörler: Hasret Çomak & Burak Şakir Şeker & Huriye Yıldırım Çınar), Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık, ss. 425-471</a></p></li></ul><p>Kitabı alabileceğiniz linkler;</p><p><a href="https://www.kitapyurdu.com/kitap/kuresel-aktorler-ve-buyuk-guc-rekabeti-/673672.html" rel="noopener" target="_blank">Kitap Yurdu</a></p><p><a href="https://www.nobelyayin.com/kuresel-aktorler-ve-buyuk-guc-rekabeti-global-actors-and-great-power-competition-20725.html" rel="noopener" target="_blank">Nobel Akademik Yayıncılık</a></p></div><p style="text-align: center;"><br /></p>Ozan Örmeci Makaleleri (Ozan Örmeci Articles)http://www.blogger.com/profile/05589148767326837798noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6431905393902518131.post-41324062791364689602024-02-01T01:34:00.000-08:002024-02-01T01:34:08.410-08:00Fransa’da Yeni Başbakan Gabriel Attal Oldu<p style="text-align: center;"> <a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi8Yxbrb13GSNn-ZnMdq4q-7SL5WnvxiWcL1_tC6hPZTP2B14mvR6D30I9YbNYCVIGXaQdtIkjz458L8Bwjd_JkXO0kjmOV1V_nba3k0AstXLV7GQsJW71kDL01zibx2I_e9t34Mcf2FDv42byjpR2v2dmGJOHp2pKJg1PK98-8wPR8aFGbNRfRWt3Re9LZ/s936/gabriel%20attal.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="550" data-original-width="936" height="249" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi8Yxbrb13GSNn-ZnMdq4q-7SL5WnvxiWcL1_tC6hPZTP2B14mvR6D30I9YbNYCVIGXaQdtIkjz458L8Bwjd_JkXO0kjmOV1V_nba3k0AstXLV7GQsJW71kDL01zibx2I_e9t34Mcf2FDv42byjpR2v2dmGJOHp2pKJg1PK98-8wPR8aFGbNRfRWt3Re9LZ/w424-h249/gabriel%20attal.jpg" width="424" /></a></p><p style="text-align: justify;"><strong>Giriş</strong></p><div style="text-align: justify;"><p>Şu sıralar Türkiye’de pek gündem olmayan Avrupa’nın lider ülkelerinden Fransa’da, 9 Ocak 2024 itibariyle yaşanan önemli bir siyasal değişim Fransa ve Avrupa basınında gündem yarattı. Öyle ki, 16 Mayıs 2022 tarihinden beri Fransa Başbakanı olarak görev yapan Elisabeth Born, yerini, 9 Ocak 2024 itibariyle, 2023 yılı Temmuz ayından beri Milli Eğitim ve Gençlik Bakanı olarak görev yapmakta olan genç siyasetçi Gabriel Attal’a bıraktı. Bu yazıda, uygulanan yarı-Başkanlık sistemi nedeniyle Cumhurbaşkanı’nın gölgesinde kalmasına karşın Fransa’da önemli bir siyasi makam olan ve geçmişte birçok önemli siyasetçi için<a href="#_ftn1" name="_ftnref1">[1]</a> Cumhurbaşkanlığına giden yolu da açan Başbakanlık makamına (Hôtel de Matignon ya da Matignon Köşkü’ne) ulaşan Attal’ı sizlere tanıtmaya çalışacağım.</p><p><strong>Gabriel Attal: Cinsel Kimliğinin Ötesinde Başarılı Bir Genç Siyasetçi</strong></p><p>Uluslararası basında Başbakan olması daha ziyade “<em>ülke tarihinin en genç ve ilk açık eşcinsel Başbakanı</em>” olarak lanse edilen<a href="#_ftn2" name="_ftnref2">[2]</a> Gabriel Attal, aslında, gençliği -1989 doğumlu ve henüz 34-35 yaşındadır- ve açıktan eşcinsel (gay) kimliğini benimsemesinin yanında, siyasette kısa sürede yükselmeyi başarmış istisnai bir başarı hikâyesidir.</p><p>16 Mart 1989 tarihinde, tam da Fransa’nın 1789 Fransız Devrimi ile Cumhuriyet rejimine geçmesinin 200. yıldönümünde Île-de-France bölgesinin Clamart şehrinde doğan Gabriel Attal, Tunuslu ve Yahudi kökenli bir avukat ve film yapımcısı baba (Yves Attal) ile Rus-Yunan kökleri olan ve bir film yapım şirketinde çalışan bir annenin (Marie de Couriss) çocuğu olarak dünyaya gelmiştir.<a href="#_ftn3" name="_ftnref3">[3]</a> Attal, Rus kökenli annesi nedeniyle, küçük yaştan itibaren Ortodoks Hıristiyan inancına göre yetiştirilmiştir.<a href="#_ftn4" name="_ftnref4">[4]</a> Üç kız kardeşi ile birlikte Paris’in 13. ve 14. bölgelerinde (<em>arrondissement</em>) büyüyen Attal, 6. bölgedeki köklü bir özel okul olan École Alsacienne’da eğitim aldıktan sonra, yükseköğretim alanındaki ilk diplomasını, 2008-2011 yılları arasında okuduğu Panthéon-Assas Üniversitesi’nden Hukuk alanında almıştır. 2012’de ise, Paris Siyasi Bilimler Akademisi’nde Halkla İlişkiler alanında yüksek lisans derecesine hak kazanmıştır. Bu süreçte, Attal, 2009-2010 döneminde Roma’daki Fransız Akademisi’nde Éric de Chassey ile çalışarak uluslararası deneyim de kazanmıştır.</p><p>Siyasete ilk ilgisi 2006 yılındaki emek yanlısı öğrenci gösterileriyle başlayan Gabriel Attal, bu yıl içerisinde Fransa’da merkez solun uzun yıllar boyunca etkili olmayı başarmış ana aktörü Sosyalist Parti’ye (PS) katılmıştır. 2012 yılında François Hollande’ın Cumhurbaşkanlığı kampanyası döneminde tanınmış sosyalist kadın siyasetçi ve eski Sosyal İşler ve Sağlık Bakanı (2012-2017) Marisol Touraine’in yanında staj yaparak PS çevresini iyi öğrenen Attal, daha sonra da Sağlık Bakanlığı’nda Touraine’in yanında danışman olarak çalışmıştır. Attal, gelecekte etkili bir siyasetçi olabileceğini o dönemde verdiği bir röportajla da göstermiştir.<a href="#_ftn5" name="_ftnref5">[5]</a> 2014 yerel seçimlerinde PS adına Vanves komününden belediye meclisi üyesi de seçilen Attal, 2016-2017 döneminde PS’de yaşanan iç çalkantılar sürecinde yeni umut olarak öne çıkan Ekonomi Bakanı Emmanuel Macron’un kurduğu En Marche!/LREM (Cumhuriyet Yürüyüşü) hareketine/partisine (sonradan Rönesans Partisi adını almıştır) katılmıştır. Bu anlamda, Attal, Macron’a ilk günden beri destek veren, ancak kısa süre öncesine kadar Cumhurbaşkanı’nın yakın çevresinde yer almayan bir siyasetçi olarak değerlendirilmektedir.<a href="#_ftn6" name="_ftnref6">[6]</a> Macron döneminde de siyasal kariyerindeki yükselişi devam eden, Attal, 2018-2020 döneminde, Édouard Philippe’in Başbakanlığı döneminde Milli Eğitim ve Gençlik Bakanı Jean-Michel Blanquer nezdinde Devlet Sekreteri olarak gençlik ve ulusal genel hizmet konuları ile ilgilenmiştir. 2020 yılındaki yerel seçimlerde LREM listesinden tekrar Vanves belediye meclisine seçilmiştir. 2020-2022 yıllarında, Jean Castex hükümetinde çok genç bir yaştayken Hükümet Sözcüsü olan Attal, 2022 yılında kurulan Élisabeth Borne hükümetinde önce Kamu Hesapları Bakanı olarak görev yapmış, 2023 yılında da yeni Milli Eğitim Bakanı olarak atanmıştır. Attal, 9 Ocak 2024 tarihinde ise, Cumhurbaşkanı Macron tarafından ülkenin yeni Başbakanı olarak görevlendirilmiş ve böylelikle 34 yaşında Başbakan olarak Fransa tarihinin en genç ve ilk eşcinsel Başbakanı unvanını almıştır. Görevi devralırken yaptığı konuşmada Fransa’nın sloganı olan “<em>Özgürlük, Eşitlik ve Kardeşlik</em>” ilkelerinin kendisine yol gösterici olacağını dile getiren Attal, Cumhurbaşkanı Macron’la birlikte “<em>kaderimizi kontrol etmek ve Fransız potansiyelini ortaya çıkarmak tek hedefimiz olacak</em>” demiş ve güvenlik ve göçle mücadelenin ülkesi için başat meseleler olduğunu aktarmıştır.<a href="#_ftn7" name="_ftnref7">[7]</a></p><p>Gay olduğunu yıllardır Fransa kamuoyundan gizlemeyen Attal, iddialara göre uzun süre şimdilerde Fransa Dışişleri ve Avrupa Bakanı olan Stéphane Séjourné ile sevgili olmuş, ancak iki yıl kadar önce sevgilisinden ayrılmıştır.<a href="#_ftn8" name="_ftnref8">[8]</a> IPSOS’un güncel anketlerine göre, Cumhurbaşkanı Macron, eski Başbakan Edouard Philippe ve güçlü muhalif lider Marine Le Pen’in önünde Fransa’nın en popüler siyasetçisi durumunda olan Gabriel Attal<a href="#_ftn9" name="_ftnref9">[9]</a>, çeşitli siyasi analizlerde Macron sonrasında veya olası bir Macron’un ara verdiği dönemde favori Cumhurbaşkanı adaylarından birisi olarak ön plana çıkarılmaktadır.<a href="#_ftn10" name="_ftnref10">[10]</a> Ancak Attal, bu süreçte, aşırı sağcı gruplar tarafından yönlendirilen homofobik (gay karşıtı) ve anti-Semitik (Yahudi düşmanı) bazı saldırılara maruz kalmaktadır.<a href="#_ftn11" name="_ftnref11">[11]</a> Attal’ın çok genç olması da, bazı kişilerin eleştirilerine neden olmaktadır. Herşeye rağmen, Gabriel Attal, kendi yolunda ilerlemeye devam etmekte ve parlak bir siyasi kariyer inşa etmektedir. Cumhurbaşkanı Macron ise, muhtemelen kendisine ciddi bir rakip olarak görmediği Attal’ın, yarattığı değişim rüzgârı ve sandığa gitmekte genelde isteksiz davranan gençlerden aldığı büyük destekle, 2024 Haziran Avrupa Parlamentosu seçimlerinde partisi Rönesans’ın Marine Le Pen ve AB-şüpheci partisi RN (Ulusal Birlik) karşısında büyük hezimete uğramaktan kurtarmasını ummaktadır.<a href="#_ftn12" name="_ftnref12">[12]</a> Ayrıca okullarda zorbalık konusunda önlemler geliştirmeye çalışan Attal’a, Fransız first-ladysi ve Macron’un eski öğretmeni ve akıl hocası Brigitte Macron’un da büyük destek verdiği ifade edilmektedir.<a href="#_ftn13" name="_ftnref13">[13]</a> Attal ise, Macron’a olan desteğini, “<em>Ben bir askerim, bana nerede faydalı olacağımı ve nereye gitmem gerektiğini söylüyorlar</em>” diyerek göstermek istemiştir.<a href="#_ftn14" name="_ftnref14">[14]</a></p><p><strong>Attal’ın Fikirleri ve Bazı Politikaları </strong></p><p>Şu sıralar Fransa’nın en popüler siyasetçisi olmayı başaran Gabriel Attal, ülkesinde “<em>Mini Macron</em>” yani “<em>Küçük Macron</em>” lakabıyla bilinmektedir.<a href="#_ftn15" name="_ftnref15">[15]</a> Hatta muhalefet lideri Marine Le Pen, bunu bir eleştiri konusu yapmaktadır.<a href="#_ftn16" name="_ftnref16">[16]</a> Bunun sebebi ise, kuşkusuz, Attal’ın genç yaşında önemli siyasi görevler üstlenmesidir. 34 yaşında Başbakan olan Attal öncesinde, bu göreve gelen en genç kişi ise 1984 yılında Başbakan olan Laurent Fabius olmuştur. <em>Amerika’nın Sesi </em>(<em>VOA</em>) kuruluşunun bir değerlendirmesine göre, Attal’ın Fransa kamuoyunda tanınması ve yıldızının parlaması, Covid-19 (koronavirüs) döneminde Hükümet Sözcüsü olarak sık sık kameraların önüne çıkmasıyla mümkün olmuştur.<a href="#_ftn17" name="_ftnref17">[17]</a> Bu sayede tanınan Attal, ilerleyen aylarda da hep kendisinden söz ettirmiş ve ilginç bir şekilde Fransa’da halkın, özellikle de gençlerin desteğini kazanmıştır.</p><p>Gabriel Attal, Milli Eğitim Bakanı olarak görev yaptığı dönemde, laiklik ilkesine anayasasında özel olarak yer veren -Türkiye’ye benzer şekilde- az sayıdaki ülkeden birisi olan Fransa’da okullara abaya (çarşaf) giyerek girilmesini yasaklayarak dikkat çekmiş ve çeşitli eleştiriler almıştır.<a href="#_ftn18" name="_ftnref18">[18]</a> Bu konuda İslam dünyasında olumsuz algılanmakla birlikte, Fransa ve Avrupa ülkelerinde İslami kıyafet ve yaşam tarzlarının baskın hale gelmemesi konusunda genel bir toplumsal uzlaşı bulunmaktadır. Bu nedenle, Attal’ın bu tavrı Fransa ve Avrupa genelinde olumlu karşılanacakken, İslam dünyasında özellikle radikal gruplarda tepkilere neden olması mümkündür. Ayrıca 27 Ağustos 2023’te alınan abaya yasağı kararı, kişi hak ve özgürlükleri ihlal ettiği gerekçesiyle Fransa’da bazı çevrelerce Danıştay’a taşınmış; ancak Danıştay, yasağın “<em>özel hayata saygı, ibadet ve eğitim haklarını ihlal etmediğine</em>” hükmetmişti.<a href="#_ftn19" name="_ftnref19">[19]</a> Bu manada, Attal’ın kararının hukuka uygunluğu da herhangi bir tartışma konusu değildir.</p><p>Ünlü İngiliz haber ajansı <em>BBC</em>’nin Paris muhabiri Hugh Schofield’e göre, Gabriel Attal, Fransa’da Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un başlattığı ve eski sağ-sol ayrımını ortadan kaldırarak yeni bir siyasal düzen getirdiği yeni döneme iyi uyum sağlamış ve abaya yasağı ve okullarda zorbalığa karşı önlemler alınması gibi köşeli kararlarıyla da cesur bir siyasetçi olduğunu göstermiştir.<a href="#_ftn20" name="_ftnref20">[20]</a> Başbakanlığı devralırken yaptığı konuşmada Attal’ın göç konusunu güvenlikle birlikte değerlendirmesi ise, soldan gelmesine karşın, yasa dışı veya kayıt dışı göç konusunda çok ılımlı bir siyasetçi olmadığı algısını yaratmıştır ki, bu konuda da ne yazık ki Fransa ve Avrupa kamuoyu büyük ölçüde sağ/aşırı sağ fikirlere eğilimlidir.</p><p>Bunun yanında, Gabriel Attal, Başbakan olarak Ulusal Meclis’te yaptığı önemli bir konuşmada, orta sınıfın ekonomik imkânlarının geliştirilmesine yönelik çalışacağını açıklayarak dikkat çekmiş ve özellikle kullandığı “<em>ces Français de l’entre-deux</em>” yani “<em>arafta kalan Fransızlar</em>” ifadesiyle<a href="#_ftn21" name="_ftnref21">[21]</a> kararsız ve apolitik seçmenleri etkileyecek yeni bir siyasi jargon üretmeyi başarmıştır. Meclis çoğunluğu olmayan bir hükümetin başında olan Attal, toplu konutlar<a href="#_ftn22" name="_ftnref22">[22]</a> ve sağlık hizmetlerinde reform<a href="#_ftn23" name="_ftnref23">[23]</a> gibi konularda yaptığı çıkışlarla sosyal (toplumsal) yönünde ortaya koymaya çalışmaktadır.</p><p>Attal’ın yarattığı dinamizme karşın, şu sıralar Fransa’da tarım sektöründe yaşanan kriz dikkat çekmektedir. Hatta tepkiler, Başbakan'ın çiftçilerin kullandığı dizel yakıta yönelik devlet sübvansiyonlarını kademeli olarak azaltma planından vazgeçtiğini açıklamasına rağmen şiddetli protestolara dönüşmüş durumdadır.<a href="#_ftn24" name="_ftnref24">[24]</a> Bu, Sarı Yelekliler (<em>Gilet Jaunes</em>) hareketine benzeyen güçlü bir toplumsal tepkidir ve yeni Başbakan Attal’ın maruz kaldığı ilk ciddi siyasi krizdir.</p><p><strong>Sonuç</strong></p><p>Sonuç olarak, Fransa’nın yeni Başbakanı Gabriel Attal, gençliği ve farklı cinsel yönelimiyle adından söz ettiren genç ve başarılı bir siyasetçi ve iyi bir hatip olarak dikkat çeken, ancak daha çok Cumhurbaşkanı Macron’un “<em>protégé</em>”si olarak algılanan bir siyasetçidir. Siyasette her ülkenin farklı koşulları ve farklı bir siyasal kültürü olmakla birlikte, Attal’ın anketlerde ortaya çıkan yüksek popülaritesi, Fransa koşullarında şimdilik iyi bir desteği olduğunu göstermektedir. Bunun sebebi ise, bizce, Üçüncü Dünya ülkelerinin aksine, temel yaşam sorunları ciddi seviyelerde olmayan demokratik Batı ülkelerinde, insanların genç başarı hikâyelerine sempati duyması olabilir. Ancak ekonomik sorunların derinleşmesi gibi hâllerde, bu gibi sempati unsurları yeterli olmayacaktır. Bu nedenle, yapısal sorunları çözmeye ve hafifletmeye çalışmak, yeni Başbakan ve hükümet için daha önemli bir mesele olmalıdır.</p><p>Lakin her koşulda, insanları farklı inanç ve tercihlerine göre yargılamak adilane bir tutum değildir. Nasıl ki yeni Başbakan'ın cinsel kimliğine yönelik saldırılar hoş değilse, benzer şekilde, Fransa’da dini inanç ve tercihlere de aynı özgürlük ve hoşgörünün gösterilmesi en büyük dileğimizdir. Zira insanların beyinlerinin içi, ne giydiklerinden çok daha önemli ve demokrasi açısından da daha etkilidir. Yoğun Müslüman nüfusu olan Fransa’nın bu konudaki endişeleri haklı olmakla birlikte, bu konularda daha özgürlükçü yollar bulmak ve insanları zaman içerisinde modern yaşama adapte etmeye çalışmak da pekâlâ mümkündür. Bu konudaki iyi bir örnek ise, Müslüman nüfusunu modernleştirmeyi başaran ve dini özgürlükleri de genişleten Türkiye'dir. </p><p style="text-align: right;">Doç. Dr. Ozan ÖRMECİ</p><p> </p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref1" name="_ftn1">[1]</a> Beşinci Cumhuriyet döneminde önce Başbakanlık sonra Cumhurbaşkanlığı yapan Fransız siyasetçiler Georges Pompidou ve Jacques Chirac’tır.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref2" name="_ftn2">[2]</a> Bakınız; <a href="https://www.dw.com/tr/fransan%C4%B1n-yeni-ba%C5%9Fbakan%C4%B1-34-ya%C5%9F%C4%B1ndaki-gabriel-attal/a-67929257">https://www.dw.com/tr/fransan%C4%B1n-yeni-ba%C5%9Fbakan%C4%B1-34-ya%C5%9F%C4%B1ndaki-gabriel-attal/a-67929257</a>; <a href="https://www.voaturkce.com/a/fransa-en-genc-ve-ilk-escinsel-basbakan-gabriel-attal-kim/7432793.html">https://www.voaturkce.com/a/fransa-en-genc-ve-ilk-escinsel-basbakan-gabriel-attal-kim/7432793.html</a>; <a href="https://tr.euronews.com/2024/01/09/fransanin-yeni-basbakani-34-yasindaki-gabriel-attal-oldu">https://tr.euronews.com/2024/01/09/fransanin-yeni-basbakani-34-yasindaki-gabriel-attal-oldu</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref3" name="_ftn3">[3]</a> Attal’ın biyografik bilgileri şu sitelerden derlenmiştir:</p><ul><li style="text-align: left;"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Gabriel_Attal">https://en.wikipedia.org/wiki/Gabriel_Attal</a></li><li style="text-align: left;"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Gabriel_Attal">https://tr.wikipedia.org/wiki/Gabriel_Attal</a></li><li style="text-align: left;"><a href="https://www.ntv.com.tr/dunya/gabriel-attal-kimdir-iste-fransanin-yeni-basbakani-gabriel-attal-hakkinda-bilgiler,HaXQouaW8UGYyV05Nd-Gzw">https://www.ntv.com.tr/dunya/gabriel-attal-kimdir-iste-fransanin-yeni-basbakani-gabriel-attal-hakkinda-bilgiler,HaXQouaW8UGYyV05Nd-Gzw</a></li><li style="text-align: left;"><a href="https://www.lepoint.fr/tags/gabriel-attal">https://www.lepoint.fr/tags/gabriel-attal</a></li></ul><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref4" name="_ftn4">[4]</a> <a href="https://www.politico.eu/article/11-things-know-gabriel-attal-france-youngest-prime-minister-emmanuel-macron-government-reshuffle/">https://www.politico.eu/article/11-things-know-gabriel-attal-france-youngest-prime-minister-emmanuel-macron-government-reshuffle/</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref5" name="_ftn5">[5]</a> <a href="https://www.youtube.com/watch?v=H8COY9oGaxg&t=22s">https://www.youtube.com/watch?v=H8COY9oGaxg&t=22s</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref6" name="_ftn6">[6]</a> <a href="https://www.politico.eu/article/11-things-know-gabriel-attal-france-youngest-prime-minister-emmanuel-macron-government-reshuffle/">https://www.politico.eu/article/11-things-know-gabriel-attal-france-youngest-prime-minister-emmanuel-macron-government-reshuffle/</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref7" name="_ftn7">[7]</a> <a href="https://www.ntv.com.tr/dunya/fransanin-yeni-basbakani-belli-oldu,Ld3oZI3-kEKLxivokLZW0Q">https://www.ntv.com.tr/dunya/fransanin-yeni-basbakani-belli-oldu,Ld3oZI3-kEKLxivokLZW0Q</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref8" name="_ftn8">[8]</a> <a href="https://www.gala.fr/l_actu/news_de_stars/gabriel-attal-separe-de-stephane-sejourne-ce-jour-ou-ils-ont-eu-un-crush-immediat_481321">https://www.gala.fr/l_actu/news_de_stars/gabriel-attal-separe-de-stephane-sejourne-ce-jour-ou-ils-ont-eu-un-crush-immediat_481321</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref9" name="_ftn9">[9]</a> <a href="https://www.ipsos.com/fr-fr/barometre-politique-ipsos-le-point">https://www.ipsos.com/fr-fr/barometre-politique-ipsos-le-point</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref10" name="_ftn10">[10]</a> Bakınız; <a href="https://www.telegraph.co.uk/world-news/2023/10/09/gabriel-attal-leads-race-to-succeed-emmanuel-macron-france/">https://www.telegraph.co.uk/world-news/2023/10/09/gabriel-attal-leads-race-to-succeed-emmanuel-macron-france/</a>; <a href="http://politikaakademisi.org/2024/01/08/macron-sonrasi-icin-fransada-liderlik-yarisi/">http://politikaakademisi.org/2024/01/08/macron-sonrasi-icin-fransada-liderlik-yarisi/</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref11" name="_ftn11">[11]</a> Bakınız; <a href="https://www.thejc.com/news/world/barrage-of-antisemitic-abuse-for-rising-young-star-of-french-politics-mfuv8olo">https://www.thejc.com/news/world/barrage-of-antisemitic-abuse-for-rising-young-star-of-french-politics-mfuv8olo</a>; <a href="https://www.youtube.com/watch?v=IMWDYbWOqxA">https://www.youtube.com/watch?v=IMWDYbWOqxA</a>; <a href="https://www.theguardian.com/world/2024/jan/12/jewish-students-condemn-antisemitic-tweets-french-pm-gabriel-attal-homophobia">https://www.theguardian.com/world/2024/jan/12/jewish-students-condemn-antisemitic-tweets-french-pm-gabriel-attal-homophobia</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref12" name="_ftn12">[12]</a> <a href="https://tr.euronews.com/2024/01/09/fransanin-yeni-basbakani-34-yasindaki-gabriel-attal-oldu">https://tr.euronews.com/2024/01/09/fransanin-yeni-basbakani-34-yasindaki-gabriel-attal-oldu</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref13" name="_ftn13">[13]</a> <a href="https://www.politico.eu/article/11-things-know-gabriel-attal-france-youngest-prime-minister-emmanuel-macron-government-reshuffle/">https://www.politico.eu/article/11-things-know-gabriel-attal-france-youngest-prime-minister-emmanuel-macron-government-reshuffle/</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref14" name="_ftn14">[14]</a> <a href="https://www.francetvinfo.fr/politique/remaniement/remaniement-gabriel-attal-un-premier-ministre-fidele-du-president-biberonne-a-l-ecole-de-la-macronie_6290568.html">https://www.francetvinfo.fr/politique/remaniement/remaniement-gabriel-attal-un-premier-ministre-fidele-du-president-biberonne-a-l-ecole-de-la-macronie_6290568.html</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref15" name="_ftn15">[15]</a> <a href="https://www.voaturkce.com/a/fransa-en-genc-ve-ilk-escinsel-basbakan-gabriel-attal-kim/7432793.html">https://www.voaturkce.com/a/fransa-en-genc-ve-ilk-escinsel-basbakan-gabriel-attal-kim/7432793.html</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref16" name="_ftn16">[16]</a> <a href="https://www.ankasam.org/macronun-secimi-gabriel-attal-ve-uluslararasi-tepkiler/">https://www.ankasam.org/macronun-secimi-gabriel-attal-ve-uluslararasi-tepkiler/</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref17" name="_ftn17">[17]</a> <a href="https://www.voaturkce.com/a/fransa-en-genc-ve-ilk-escinsel-basbakan-gabriel-attal-kim/7432793.html">https://www.voaturkce.com/a/fransa-en-genc-ve-ilk-escinsel-basbakan-gabriel-attal-kim/7432793.html</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref18" name="_ftn18">[18]</a> <a href="https://www.politico.eu/article/france-emmanuel-macron-abaya-muslim-dress-ban-schools-secularism/">https://www.politico.eu/article/france-emmanuel-macron-abaya-muslim-dress-ban-schools-secularism/</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref19" name="_ftn19">[19]</a> <a href="https://www.aa.com.tr/tr/dunya/fransanin-yeni-basbakani-gabriel-attal/3104131">https://www.aa.com.tr/tr/dunya/fransanin-yeni-basbakani-gabriel-attal/3104131</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref20" name="_ftn20">[20]</a> <a href="https://www.bbc.com/turkce/articles/c3gy3m88xe9o">https://www.bbc.com/turkce/articles/c3gy3m88xe9o</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref21" name="_ftn21">[21]</a> Bakınız; <a href="https://www.lemonde.fr/politique/article/2024/01/31/gabriel-attal-oriente-sa-politique-vers-les-classes-moyennes-pour-contrer-le-rn_6213985_823448.html">https://www.lemonde.fr/politique/article/2024/01/31/gabriel-attal-oriente-sa-politique-vers-les-classes-moyennes-pour-contrer-le-rn_6213985_823448.html</a>; <a href="https://twitter.com/GAttalActu/status/1752394764337521009">https://twitter.com/GAttalActu/status/1752394764337521009</a>; <a href="https://www.lefigaro.fr/conjoncture/comment-gabriel-attal-peut-desmicardiser-la-france-20240131">https://www.lefigaro.fr/conjoncture/comment-gabriel-attal-peut-desmicardiser-la-france-20240131</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref22" name="_ftn22">[22]</a> <a href="https://www.lemonde.fr/societe/article/2024/01/30/le-monde-du-logement-social-sonne-par-ce-qu-il-considere-comme-un-detricotage-de-la-loi-sru_6213926_3224.html">https://www.lemonde.fr/societe/article/2024/01/30/le-monde-du-logement-social-sonne-par-ce-qu-il-considere-comme-un-detricotage-de-la-loi-sru_6213926_3224.html</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref23" name="_ftn23">[23]</a> <a href="https://www.lemonde.fr/planete/article/2024/01/30/sante-obligation-de-garde-recrutements-a-l-etranger-taxe-lapin-les-pistes-developpees-par-gabriel-attal_6213921_3244.html">https://www.lemonde.fr/planete/article/2024/01/30/sante-obligation-de-garde-recrutements-a-l-etranger-taxe-lapin-les-pistes-developpees-par-gabriel-attal_6213921_3244.html</a>.</p><p style="text-align: left;"><a href="#_ftnref24" name="_ftn24">[24]</a> Bakınız; <a href="https://www.huffingtonpost.fr/politique/article/agriculteurs-les-annonces-de-gabriel-attal-decoivent-le-monde-agricole-qui-va-continuer-les-blocages_229099.html">https://www.huffingtonpost.fr/politique/article/agriculteurs-les-annonces-de-gabriel-attal-decoivent-le-monde-agricole-qui-va-continuer-les-blocages_229099.html</a>; <a href="https://tr.euronews.com/2024/01/27/fransada-hukumetin-tavizlerine-ragmen-ciftci-eylemleri-suruyor">https://tr.euronews.com/2024/01/27/fransada-hukumetin-tavizlerine-ragmen-ciftci-eylemleri-suruyor</a>. </p></div><p style="text-align: center;"><br /></p>Ozan Örmeci Makaleleri (Ozan Örmeci Articles)http://www.blogger.com/profile/05589148767326837798noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6431905393902518131.post-4868618870191308122024-01-31T23:06:00.000-08:002024-01-31T23:06:58.038-08:00Doç. Dr. Oğuzhan Göksel ile Söyleşi: İkinci Yüzyılında Cumhuriyet ve Türk Dış Politikası<p style="text-align: center;"></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh7dzwvC5Fv5QS9BeWnx1dlZFAVmLs90Zsy7RLA3tvbAdtixllo2Z9JlpkjdpJpSEyUXaYqEOyO-pg1Ak9N1wTYOaAKMTeUjh1U1qa8BubcxxfrYshuXA-VoPDvnhfvRnDdo7geCpbthIdS5WBXtIvLFL87gWd198yP871rjNpfam7iUimhUK9WsHVSdJYP/s1120/oguzhan-goksel.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="672" data-original-width="1120" height="244" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh7dzwvC5Fv5QS9BeWnx1dlZFAVmLs90Zsy7RLA3tvbAdtixllo2Z9JlpkjdpJpSEyUXaYqEOyO-pg1Ak9N1wTYOaAKMTeUjh1U1qa8BubcxxfrYshuXA-VoPDvnhfvRnDdo7geCpbthIdS5WBXtIvLFL87gWd198yP871rjNpfam7iUimhUK9WsHVSdJYP/w407-h244/oguzhan-goksel.jpg" width="407" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><br /></div><p></p><p style="text-align: justify;">Doç. Dr. Oğuzhan Göksel, Marmara Üniversitesi İktisat Fakültesi’nde Öğretim Üyesi olarak görev yapmaktadır. Daha öncesinde, Ekim 2014-Şubat 2021 tarihleri arasında İstanbul 29 Mayıs Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler bölümünde çalışmıştır. Ayrıca, Ocak 2018’den beri Britanya merkezli hakemli bir uluslararası dergi olan <em>New Middle Eastern Studies</em>'de editörlük ve yayın kurulu üyeliği görevlerini üstlenmektedir. 2010 yılında İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Uluslararası İlişkiler bölümünden lisans derecesini almıştır. Çalışmalarına Britanya’da bulunan Durham Üniversitesi Uluslararası İlişkiler bölümünde Orta Doğu alanında tamamladığı yüksek lisans derecesi ile devam eden Göksel, Durham Üniversitesi’nde hazırladığı “Assessing the Turkish Model: The Modernisation Trajectory of Turkey through the Lens of the Multiple Modernities Paradigm” başlıklı teziyle doktora çalışmalarını 2015 yılında tamamlamıştır. Modernleşme ve toplumsal değişim teorileri, karşılaştırmalı siyaset, kalkınmanın ekonomi politiği ve dış politika analizi konuları üzerine uzmanlaşan Göksel’in çeşitli uluslararası dergilerde ve kitaplarda yayınları bulunmaktadır. Göksel’in, 2018 yılında yayımlanan ve editörlüğünü Prof. Dr. Hüseyin Işıksal ile beraber yaptığı <em>Turkey’s Relations with the Middle East: Political Encounters</em> <em>after the Arab Spring</em> adlı kitabı, ünlü uluslararası yayınevi Springer tarafından basılmıştır.</p><div class="separator" style="clear: both; text-align: justify;"><p><strong>Doç. Dr. Ozan Örmeci: </strong>Oğuzhan hocam merhaba. Genç kuşaktan en beğendiğim Türk akademisyenlerden biri olarak çalışmalarınızı ilgiyle takip ediyorum. Ayrıca editörlüğünü yaptığım kitaplara, Kurucu Genel Koordinatörlüğünü yaptığım Uluslararası Politika Akademisi’ne ve 2020 yılında yayın hayatına başlayan <em>UPA Strategic Affairs</em> dergisine katkılarınız nedeniyle de size teşekkürü bir borç biliyorum. Bu mülakatımızda hem akademik bilgilerinize başvurmak, hem de genç meslektaşlarımıza ve meslektaş adaylarımıza örnek olması açısından size bazı mesleki sorular yönelteceğim. Tekrar zaman ayırdığınız için teşekkür ederim.</p><p>Oğuzhan hocam, doktora derecenizi İngiltere’deki saygın yükseköğretim kurumu Durham Üniversitesi’nden aldınız. İngiltere’deki akademik yaşamı iyi biliyorsunuz. İngiltere ve Türkiye’deki yükseköğretimi kıyasladığımızda ne gibi farklılıklar göze çarpıyor? Sizce burada veya oradaki temel sorunlar nelerdir?</p><p><strong>Doç. Dr. Oğuzhan Göksel: </strong>Değerli Ozan Hocam, sizinle çeşitli kitap projelerinde iş birliği yapmak ve hem Uluslararası Politika Akademisi’ne, hem de editörlüğünü yaptığınız <em>UPA Strategic Affairs</em> dergisine katkıda bulunabilmek benim için şeref ve büyük bir mutluluk. Bir meslektaş olarak bana her daim gösterdiğiniz nazik ilgi ve destekten dolayı minnettarım. Bu fırsatlar için asıl ben çok teşekkür ederim.</p><p>Bahsettiğiniz gibi, bu ülkelerde hem öğrencilik yaptım, hem de öğretim üyesi olarak ikisinde de çalışma fırsatım oldu. Bu bağlamda, iki ülkenin yükseköğretim kurum ve kültürlerini kıyasladığımda birbirlerine üstün ve zayıf olduğu yönler var. Yani Türkiye’deki kamuoyunun ezici çoğunluğunun düşündüğünün aksine, İngiltere, kıta Avrupası ve Kuzey Amerika’daki yükseköğrenimin her yönü ülkemize göre daha gelişmiş değil. Bu çok indirgemeci, hatta Oryantalist bir bakış açısıdır. Örneğin, İngiltere’de hâkim olan yükseköğrenim modeli hibrit/karma diye adlandırabileceğimiz bir sistemdir. Buna göre, üniversiteler, hem devlet tarafından yayın başarıları ölçüsünde finansal destek alıyorlar, hem de canı isteyen herkes Oxford, Cambridge ve LSE gibi saygın kurumlara dilediği miktarda bağış yapabiliyor. Bu durum, söz konusu bağışı gerçekleştiren özel sektör güçlerinin veya yabancı hükümetlerin bu prestijli kurumların istihdam davranışları ve hatta fikir özgürlüğü üzerinde belirli bir nüfuz sahibi olması anlamına geliyor. Tahmin edeceğiniz üzere, bu durumun çok ciddi tehlikeleri de var bilimsel üretim açısından; hele de siyaset, uluslararası ilişkiler ve ekonomi gibi sosyal bilimler bağlamında.</p><p>Türkiye’nin yükseköğrenimi ise, devlet üniversiteleri ve tamamen özel şahıslarca yönetilen vakıf üniversiteleri olarak keskin çizgilerle ayrıldığı için sistemimiz aslında – yani ülkede mevcut siyasi iktidardan bağımsız olarak düşündüğümüzde – teorik olarak akademisyenlerin ders ve yayın tercihlerinde daha özgür olabileceği bir yapıya sahip. Tabii bu teorik özgürlük alanı ülkede uzun yıllardır devam eden siyasi iktidarın tercihleri doğrultusunda genişliyor veya daraltılıyor. 2002-2013 yılları arasında görece geniş bir akademik özgürlük alanı varken, 2013’den günümüze tam tersi bir süreç tecrübe ediyoruz. Fakat bu olumsuz durum yükseköğrenim sistemimizin bizatihi kendisinden kaynaklanmıyor. İngiliz hibrit sisteminin ise kendisi – Türkiye’ye kıyasla hemen her açıdan çok daha gelişmiş bir Britanya demokrasisi içerisinde var olmasına rağmen – yapısal olarak sorun üretmeye meyilli bir model.</p><p>Ancak sanırım elimizde olanla yetinmek veya övünmek yerine asıl sahip olmamız gereken zihniyet hep eksik yanlarımıza odaklanıp, daha başarılı ülkelerden feyz alarak toplumumuzun kalkınmasına katkı sağlayabilmektir. Bu açıdan düşündüğümde, Türkiye’nin yükseköğrenimi İngiltere’ye kıyasla maalesef büyük zaaflardan mustarip. Konu başlıkları halinde değinecek olursam, şöyle bir kısa liste yapabilirim:</p><ul><li style="text-align: justify;"><p>Akademisyenlerin ortalama gelir düzeylerinin özellikle son yıllarda ekonomiyi sarsan enflasyonun da etkisiyle mesleğin toplumsal katma değerinin oldukça altında kalmış olması. Bu durum, maalesef hızla mesleğin geleceğini ve saygınlığını tehdit edecek düzeylere varmaktadır.</p></li><li style="text-align: justify;"><p>Türkiye’deki sosyal bilimler yükseköğretiminin İngiltere’ye kıyasla halen büyük ölçüde didaktik ve yüzeysel olması. Toplumların ilerlemesini sağlayan yükseköğretim türü öğrencilere bu teoriyi veya şu formülü ezberletmekten ziyade, onlara mezun olduklarında hem kişisel hayat kalitelerini artırıcı, hem de iş pazarında karşılaşacakları sorunları çözmelerine yardımcı olacak somut beceriler kazandırmak olmalıdır. Mesela kendi başlarına güvenilir bilgilere dayalı araştırma yapmayı öğrenmek, topluluk önünde ilgi çekici bir sunum yapabilmek ve herhangi bir konuda mevcut fikirlerin ötesine geçip eleştirel analizler yapabilmek gibi becerileri sayabiliriz. Son on yılda akademisyenlerimiz arasında pedagoji konusunda bilinç düzeyi artmakta, ancak halen sosyal bilim müfredatlarının çoğunluğu belirli beceriler kazandırmaya değil zihinlere – çoğunlukla eskide kalmış – bilgileri aktarmaya yönelik olarak hazırlanıyor. Örneğin, 21.yüzyılın en büyük atılımlarından biri olmaya aday olan "<em>büyük veri</em>"yi elde edip bunları değerlendirmemize yardımcı olacak yazılımları (Python vb.) kullanma becerisine sahip ne kadar öğretim üyelerimiz ve öğrencilerimiz bulunuyor sosyal bilim fakültelerinde?</p></li><li style="text-align: justify;"><p>İngiltere’de büyük oranda çözülmüş, ancak ülkemizde kronikleşmiş nepotizm sorunu yükseköğretimimizde de etkisini hissettiriyor. Özellikle ülkemizin siyaset bilimi ve uluslararası ilişkiler bölümlerinin birçoğunun – hatta kamuoyumuzca çok saygın kurumlar olarak nitelendirilenlerde dahi – istihdam tercihlerini yayın performansı gibi ölçülebilir bilimsel veriler yerine bölümde hakim olan gruba ideolojik yakınlık veya kafa dengi olmak gibi 21. yüzyılın yükseköğretiminde yeri olmaması gereken bir davranış tarzı belirliyor.</p></li></ul><p>En iyisi bu soruya olan cevabımı bu noktada sonlandırayım, çünkü bu konu üzerine kütüphaneler dolduracak miktarda çalışmalar yazılabilir ve bizim buradaki alanımız kısıtlı.</p><p><strong>Doç. Dr. Ozan Örmeci: </strong>Türkiye’de hem bir vakıf üniversitesinde (İstanbul 29 Mayıs Üniversitesi), hem de bir devlet üniversitesinde (Marmara Üniversitesi) çalıştınız. Vakıf-devlet üniversiteleri farkları ve akademisyenler açısından kolaylıklar ve zorluklar bağlamında bir değerlendirme yapmanız mümkün müdür?</p><p><strong>Doç. Dr. Oğuzhan Göksel: </strong>İlk olarak bu konuya dair akademik camia tarafından en iyi bilinen meseleyle yani özlük haklarıyla başlayabiliriz. Malum devlet üniversitelerinin akademisyen ve idareci çalışanlarına sağlayabildiği iş güvenliği, maaş zamlarındaki öngörülebilirlik, yeşil pasaport ayrıcalığı ve emeklilikte edinilen birtakım avantajlar vakıf üniversitelerinde bulunmuyor. Bu genel olarak doğru bir bilgi, ancak meselenin detaylarının vakıf üniversiteleri arasında radikal şekillerde değiştiğini de aklımızda tutmalıyız.</p><p>Örneğin, Koç Üniversitesi, Bilkent Üniversitesi ve Özyeğin Üniversitesi gibi başat vakıf üniversiteleri akademisyenlerine devlet üniversitelerinin üzerinde ortalama maaş geliri, yayın ve konferans teşvik destekleri sağlayabiliyor. Ayrıca buralarda çalışan akademisyenlerin nesnel performans çıktılarını sağladıkları ölçüde belirli bir iş güvenliğine sahip olduğunu biliyoruz. Fakat bunlar gibi az sayıda olumlu örneğin ötesine bakacak olursak, vakıf üniversitelerinin büyük çoğunluğu devlet üniversiteleri karşısında ciddi zorluklar içeriyor. Birçoğu devletin altında veya yakın maaşlar sunarken, 9-18 saatleri arasında kart basma zorunluluğu veya devlette standart olan haftalık 10 saatlik ders yükünün en az iki katı ders saatlerini akademisyenlerin sırtına yükleyip, bir de üzerine yayın performansı bekliyorlar.</p><p>Özlük hakları konusunda vakıf üniversitelerinde yaygın görülen başka bir tuhaf durum ise, aynı işi yapan ve benzer profesyonel tecrübe/unvanlara sahip akademisyenler arasında nereden kaynaklandığı meçhul maaş farklarının bulunması. Birçok vakıf üniversitesinde yönetimler tarafından akademisyenlerin performanslarını ölçmek için hiçbir nesnel çalışma yapılmıyor; ders yüklerinin, idari görevlerinin, konferans ve yayın performanslarının genel bir bilançosu çıkarılmıyor. Ancak maaşlar arasında dramatik farklar olabiliyor ve bu kurumsal dayanışma kültürünü ciddi anlamda zedeleyebiliyor.</p><p>Yukarıda değindiklerimin ötesinde vakıf ile devlet üniversiteleri arasında tabii olarak öğrenci sayıları ve ortalama öğrenci giriş puanları açısından belirgin farklar var. Devlet üniversitelerinin en büyük zaafı genel olarak sosyal bilim bölümlerine her yıl kabul edilen öğrenci sayılarının en az 70 ile 150 arasında olmasıdır. Bu öğretim üyelerinin belirli becerileri (sunum yapmak gibi) öğrencilere kazandırması bağlamında ciddi bir sıkıntı yaratıyor. Vakıf üniversitelerinin çoğunluğu bu anlamda daha az öğrenci sayılarıyla avantajlıdır; ancak burada da sorun öğrenci giriş puanlarının burslu olanla olmayan aralarındaki dramatik farklardan ötürü büyük uçurumlar içermesidir. Öğrencilerin bilgi, beceri ve ilgi seviyeleri aralarında ortak bir bilişsel zeminde buluşmalarını engelleyecek düzeyde farklar olması vakıf üniversitelerinin yukarıda değindiğim en yüksek kalitede olanlarında dahi öğretim üyelerinin çözmekte zorlandığı büyük bir sorun teşkil ediyor.</p><p><strong>Doç. Dr. Ozan Örmeci: </strong><em>Cumhuriyetin 100. Yılında Nasıl Bir Dış Politika?</em> adlı editörlüğünü Eren Alper Yılmaz ile birlikte yaptığım 2023 Nobel Yayınları basımı kitapta, “İkinci Yüzyılın Türk Dış Politikası İçin Dersler ve Beklentiler” başlığı altında ilginç görüşlerinize yer verdiniz. Son dönemde Türk Dış Politikası’nda ortaya çıkan temel sorunlar sizce nelerdir? “<em>Dünya beşten büyüktür</em>” söylemleriyle sizce Türkiye planlı bir Üçüncü Dünyacı politikaya mı yöneliyor, yoksa bu iktidarın Batı ile ilişkilerde yaşadığı sorunlara yönelik daha taktiksel bir yönelim mi?</p><p><strong>Doç. Dr. Oğuzhan Göksel: </strong>Son dönemde Türk Dış Politikası'nda ortaya çıktığına inandığım sorunlarla, sorduğunuz soru, yani Türkiye’nin Üçüncü Dünyacı bir noktaya evirilip evirilmediği tartışması yakından bağlantılı. Ülkemiz dış politikasının özellikle son on yılda en çok vizyon ve sistem sıkıntılarından mustarip olduğunu gözlemliyorum. İktidar partisinin 20 yıldan fazladır adeta bir seçim kazanma makinesi olması; uzun vadeli dış politika hedefleri belirleyip, bunları elde etmemize yardımcı tutarlı davranışlar izlemekte de aynı mahareti gösterdiği anlamına gelmiyor. Bahsettiğiniz kitap bölümümde de değindiğim üzere, dış politikamız son yıllarda dozu giderek artan bir şekilde iç siyasete malzeme edilen popülist tavırlarla ilerliyor.</p><p>Belirli bir günde ülkemizi yakından ilgilendiren bir kriz her ne olursa olsun (örneğin Covid-19 salgını, İsrail-Filistin çatışması veya Rusya-Ukrayna Savaşı), konuya dair Ankara’nın aldığı dış politika kararları hemen her zaman iktidarın muhalefet karşısında mevzi elde etmesi temel amacı etrafında şekilleniyor. Ben, siyaset ve ekonomideki karar alma süreçlerinin seçkinci şekilde kapalı kapılar ardında teknokratlar tarafından – halktan asgari veya sıfır katılımla – yönetilmesini savunan biri değilim. Ancak dış politika gibi bir ülke vatandaşlarının mümkün olan en çoğunun çıkarlarını gözeterek (azami kamu yararı) kararlar alınmasının şart olduğu bir alanda Ankara’ya yön veren bakış açılarının sosyal medya kavgalarında ve miting meydanlarında kitlelerin kulağına hoş gelecek afaki söylemler üretme odaklı olmasından çok rahatsızım.</p><p>Kısa vadeli seçim yatırımları üreten bir dış politika tarzı uzun vadede başımıza çok büyük dertler açabiliyor. Tek bir güncel örnek verecek olursam, ABD-Türkiye-Yunanistan üçlüsü arasındaki savaş uçağı satış krizinin kökenlerini hatırlatmak isterim. Bir Rus savaş uçağı Türkiye-Suriye sınırında o günkü Davutoğlu hükümetinin emri veya izniyle uzun uzadıya soğukkanlılıkla düşünülmeden düşürüldü. Söz konusu karar, o günün siyasi gündeminde seçim miting meydanlarında ve sosyal medyada “<em>Moskova’ya racon kesme başarısı</em>” olarak sunuldu. Lakin bu anlık karar sonradan bizi mahcup edip, Rusya’dan özür dileme mahiyetinde S-400 hava savunma sistemleri satın almaya sürükledi; böylelikle Rusya ile süren diplomatik krizi başarıyla çözdüğümüzü düşündük. Ancak bu anlık çözüm de bizim NATO ülkeleriyle beraber üzerinde çalışılan, parasını ödemiş olduğumuz yüksek teknolojili modern F-35 savaş uçağı üretim projesinden çıkarılmamıza yol açtı. İşte şimdi bu kararlar silsilesinin bizi getirdiği noktada 40 yıllık F-16’ları yüksek satış fiyatlarına güçlükle satın alabiliyoruz, Ege-Doğu Akdeniz sahasındaki kadim rakibimiz Yunanistan ise görece oldukça uygun koşullarda F-35’ler elde ediyor ve de bize karşı muhtemel bir hava kuvvetleri çatışmasında ciddi ölçüde kıyaslamalı üstünlük elde ediyor. Plansız dış politika kararlarımızın işte bunun gibi daha çok sayıda ibretlik örneğini verebilirim. Maalesef bu dış politika sistemsizliği ne mecliste muhalefet tarafından gündeme getiriliyor, ne basında ciddiye alınıyor ne de kamuoyu arasında yeteri kadar tartışılıyor…</p><p>Sadede gelecek olursam; Türkiye’nin Üçüncü Dünyacılık, BRICS-yanlılığı vs. olarak tasarlanmış tutarlı bir dış politika stratejisi bulunmuyor. Dün söylenen sözler bugün unutuluyor, dış politikamız gündelik rüzgârlarla bir o tarafa bir bu tarafa sürüklenip duruyor. Söz konusu durumun oluşmasında kamuoyumuzun çok büyük bir payı var. Sosyal medya üzerinde yaygın rastlanan dış politika tartışmaları “<em>bak geçmişte Başbakan Ecevit ABD Başkanı (Clinton) karşısında el-pençe divan dururken, şimdi liderimiz onların karşısında bir bacağı diğerinin üzerinde rahat oturuyor</em>” tipi akıllara durgunluk verecek kadar şekilci ve yüzeysel bir fikir düzeyinde sabitlenmiş. Dış politika üzerine düşünen, yazan çizen insani sermayemizin durumu buysa hükümete veya muhalefet partilerine kızmak sorunun asıl kaynağını ve sorumlularını aklamaktan başka bir işe yaramıyor. F-35 ile F-16 savaş uçaklarının kıyaslamalı analizi üzerine teknik uzmanlar tarafından üretilmiş bilimsel literatüre bakalım dediğinizde kitlelerce size yöneltilen yanıt onun yerine liderin bacağına, oturuş şekline bakalım oluyorsa, yukarıda özetlemeye çalıştığım sıkıntının kısa vadede çözümü için maalesef umut ışığı yok demektir.</p><p><strong>Doç. Dr. Ozan Örmeci: </strong>Arap Baharı sürecinde Türkiye ve Avrupa merkezli yayınlarda “<em>Türk modeli</em>” kavramı öne çıkarılmış ve özellikle AK Parti iktidarının İslamcılık ve demokrasiyi harmanlayan yapısı övülerek, buna benzer rejimlerin İslam dünyasında da iktidara getirilebileceği ve bu sayede seküler diktatoryal askeri rejimler ya da monarşik rejimlere bir alternatif üretilebileceği düşünülmüştü. Ancak bu beklentiler pek de yerine gelmedi ve Ortadoğu coğrafyasında demokratikleşme yerine otoriterleşme hâkim oldu. Hatta bu süreçten Türkiye de etkilendi ve Gezi Parkı eylemleri sonrasında giderek demokrasi çıtasının düştüğü bir süreç yaşandı. Sizce bu süreçte neler yanlış gitti ve hangi hatalar yapıldı?</p><p><strong>Doç. Dr. Oğuzhan Göksel: </strong>Sonda söyleyeceğimi bu sefer ilk başta söyleyeyim: Aslında bu çok yerinde bir soru, ancak buna verecek kısa ve öz bir yanıtım yok maalesef. Çok girift, sosyo-ekonomik, kültürel, sosyolojik boyutları olan bir araştırma sorunsalı bu; gerçek anlamda yalnızca çok kapsamlı ve multi-disipliner analizlerle anlaşılmaya başlanabilir. Türkiye’de demokratik erozyon üzerine benim de birkaç yayınla naçizane katkı vermeye çalıştığım geniş bir akademik literatür oluştu; ilgilenenlere tavsiye ederim.</p><p>Konuya dair fikrimi çok kısaca belirtmeye çalışayım: Ben de Türkiye’nin özellikle 2013 yılından – ve aslında daha da öncesinden – itibaren bir otoriterleşme süreci içerisinde olduğu tezine katılanlardanım. Ancak bizde gözlemlediğimiz bu olgu bana kalırsa Mısır, Suriye, Libya ve Tunus gibi sözde “<em>Arap Baharı</em>” ülkelerinde 2011’den sonra yaşanan başarısız demokratikleşme girişimlerinden çok ayrı düşünülmesi gereken bir süreçtir. Malum Ortadoğu’da Lübnan ve İsrail gibi görece eski demokratikleşme tecrübelerinin dışında hiçbir vasat demokrasi dahi bulunmuyor. Türkiye’de ise, anayasallaşma ve meşruti monarşi süreci 1876’da, Cumhuriyet rejimine geçiş 1923’de, çok-partili demokratik yarış mücadelesi ise 1950’de başladı. Arada yaşanan tüm askeri darbe kesintilerine rağmen artık 70 yılı aşmış, çok-sesli bir demokratikleşme olgumuz var.</p><p>Cumhuriyetin yüzüncü yılını kutladığımız bu sene diyebiliriz ki, henüz dünya standartlarının üzerinde ileri düzey bir demokratik yapı oluşturmayı başaramadık. Malum Cumhuriyet olmak ile demokrasi olmak eşanlamlı değil. Fransa’da meşhur 1789 Devrimi’ni takiben 1792’de Cumhuriyet ilan edildi, ancak orada da modern dünyanın en eski demokratik Cumhuriyeti ABD’de de demokratik kurumların sağlamlaşması uzun zaman ve ateşli mücadelelerle mümkün olabildi. Örneğin, Afrikalı-Amerikalılar 1776’dan 1865’e kadar köle statüsündeyken, ancak 1960’lı 1970’li yıllarda beyaz çoğunlukla görece yakın sosyo-ekonomik haklar elde etmeye başladılar. Dolayısıyla, yaşadıklarımızdan bir toplum ve onun aydınları olarak sürekli yeni dersler çıkararak uzun demokrasi yolumuza yılmadan devam edeceğiz. Demokratikleşmenin bir karizmatik kurucu babanın tek başına kuramayacağı kadar zor bir kurumsal düzen olduğunu, yine bir karizmatik liderin de tek başına yıkamayacağı kadar derin bir kültür dünyası olduğunu aklımızdan çıkarmamalıyız.</p><p>Bugün gönlümüzden geçen her şeyi gerçekleştirememiş olabiliriz, ancak ben yine de Türkiye’nin uzun vadeli rotasının Ortadoğu ve Kuzey Afrika coğrafyasındaki ülkelere çeşitli yönlerden ışık tutabilecek derecede evrensel – ancak kendine has bir tarihsel sürecin de ürünü olan – bir demokrasi ve insani kalkınma modeli üretmeye haiz olduğuna inanıyorum.</p><p><strong>Doç. Dr. Ozan Örmeci: </strong>Oğuzhan hocam, Türkiye iç siyasetine dair de iyi bir okur olduğunuzu bilerek, önümüzdeki yerel seçimler öncesinde mevcut siyasi parti ve blokların durumu hakkında bir değerlendirmenizi rica ediyorum.</p><p><strong>Doç. Dr. Oğuzhan Göksel: </strong>İşte en zor soruya söyleşinin en sonunda vardık! Türkiye siyasetinin 2024 yerel seçimleri arifesinde çok kaygan bir zemini var. 5 yıl önce 2019’da yapılmış olan bir önceki yerel seçimin sonuçları da daha çok kısa süre önce 2023’ün yaz başında yapılmış olan genel seçimler de 2024 seçimlerine ışık tutmuyor; çünkü bu son iki seçimde mevcut olan ittifaklar yapısı bugün tamamen alt üst olmuş durumda. Cumhur İttifakı, yükselmekte olduğu kimilerince düşünülen Yeniden Refah Partisi’nin diğer ittifak bileşenlerine karşı takındığı görece mesafeli tavır bir kenara bırakılırsa, büyük oranda birlikteliğini koruyor. Lideri olan Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın iktidarı sürdükçe de bu ittifak siyasetin temel aktörü olacak gibi görünüyor.</p><p>Millet İttifakı ise İYİ Parti’nin her seçim bölgesinde kendi adayını çıkartma kararı ve kendine temel rakip olarak iktidar partilerini değil de CHP’yi belirlemesinin ardından tamamen dağıldı. Güncel adı DEM Parti olan siyasi hareketi ise ikircikli bir tavır içerisinde gözlemliyoruz; bir taraftan parti liderliğinin CHP ile sürdürdüğü görüşmeler var, öte yandan ise Demirtaş ailesi ile iktidar zümrelerinin yapmış olabileceği sürpriz bir işbirliği iddiaları… Bu karmaşık tablonun üzerine özellikle metropollerde ağır hissedilen ekonomik krizin muhalefete avantaj sağladığı gerçeğini akılda tutalım, fakat CHP-İYİ gerilimine ek olarak CHP’de yaşanan Genel Başkan değişikliğinin getirdiği iç çalkantılar ve aday tartışmalarının ise iktidara avantaja olabileceğini varsayalım. Tüm bunların yanı sıra bir de seçim anket şirketlerinin hemen hepsinin son genel seçimde göstermiş oldukları başarısız performansı hatırlayalım. Mesela – hangi tarafa yakın olursa olsunlar – hiçbir anket şirketi MHP’nin yüzde 6-7’den fazla oy alabileceğini bilemedi. Yani bu şirketlerin çalışmaları da bizlere güvenilir bir veri seti sunmaktan çok uzak durumda.</p><p>Yukarıda bahsettiğim değişkenlerin hepsini alt alta topladığımda, benim zihnimde oluşan yerel seçim tablosu hiç berrak değil açıkçası. Belki de son yılların en bilinmezlerle dolu, birçok büyükşehirde en başa baş gitmeye müsait ve de muhtemel şokları barındıracak seçimlerine doğru hızla ilerlemekteyiz. Benim kendi adıma emin olduğum tek konu, İYİ Parti’nin bu seçimden hiçbir dikkate değer seçim bölgesi zaferi elde edemeyip, en büyük yenilgiyi alarak çıkacağıdır. Eğer İstanbul ve Ankara başta olmak üzere CHP-AKP (AK Parti) adaylarının sıkı sıkıya yarışacağı alanlarda muhtemel CHP yenilgileri çok küçük yüzdesel oranlar sonucu olarak ortaya çıkarsa da, İYİ Parti muhalif cenahta büyük bir cadı avının hedefi olacaktır. Ancak İYİ Parti’nin kâğıt üzerinde tecrübeli siyasi liderliğinin bizlerin gördüğü bu muhtemel tabloyu düşünememiş olma imkânları pek yok zannediyorum.</p><p>Doğal olarak, en yakından takip edilecek olan İstanbul ile Ankara seçimleri olacak; özellikle İstanbul’da Ekrem İmamoğlu’nun – bu sefer çok daha dağınık ve hatta birbirine düşmüş muhalif partiler havuzuna rağmen – ikinci defa İBB’yi kazanması durumunda bir sonraki genel seçimin en iddialı olacak iki Cumhurbaşkanı adayından birinin belli olabileceğini düşünüyorum. Sonuç olarak, ciddi ölçüde çekişmeli geçecek yerel seçimlere dair analiz ve hatta tahminlerde bulunmaya çalışacak meslektaşlarımıza ve gazeteci arkadaşlarımıza can-ı gönülden sabırlar dilerim!</p><p><strong>Doç. Dr. Ozan Örmeci: </strong>Hocam bu keyifli söyleşi için size teşekkür eder, başarılarınızın devamını dilerim. Saygı ve sevgilerimle.</p><p style="text-align: right;"><strong>Tarih: </strong>30/01/2024</p></div><p style="text-align: center;"><br /></p>Ozan Örmeci Makaleleri (Ozan Örmeci Articles)http://www.blogger.com/profile/05589148767326837798noreply@blogger.com0