Prof. Dr. Ali Vahit Turhan'la Türkiye-Fransa İlişkileri Üzerine E-Mülakat

Geçtiğimiz yıl Türkiye-Fransa ilişkilerinin gelişmesine üstün katkılar sağlayan kişilere verilen “Chevalier des Palmes Académiques” nişanını kazanan[1] Beykent Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Bölümü Başkanı Prof. Dr. Ali Vahit Turhan’la[2] bir e-mülakat gerçekleştirdim. Aşağıda bu mülakatı bulabilirsiniz.

Yrd. Doç. Dr. Ozan Örmeci: Sayın hocam, yoğun çalışmalarınızdan fırsat bularak bize zaman ayırdığınız için öncelikle size UPA okurları adına teşekkürü bir borç bilirim. Ayrıca geçtiğimiz yıl kazandığınız “Chevalier des Palmes Académiques” ödülü nedeniyle de sizi kutlamak isterim. Sitemizi takip eden genç akademisyen ve öğrenciler için, öncelikle meslek yaşamınızı kısaca özetlemenizi isteyebilir miyim?

Prof. Dr. Ali Vahit Turhan: Teşekkür ederim Sayın Örmeci. Üniversite eğitimimi Fransa’da Provence Üniversitesi’nde felsefe ve siyaset bilimi alanlarında gerçekleştirdim. Siyaset felsefesi alanında da doktoramı tamamladım. 1988’de o sene açılan Marmara Üniversitesi Fransızca Kamu Yönetimi Bölümü’nün kurucuları arasına katıldım. 2012 senesinde emekli olana kadar ve son 6 senesi Bölüm Başkanı olmak üzere aynı kurumda çalıştım. Bu seneler arasında çeşitli Fransız üniversitelerinde ders, seminer ve konferansçı olarak birçok kere bulundum. 2010-2011 akademik yılını ABD’de Rutgers Üniversitesi’nde Siyaset Bilimi Bölümü’nde misafir öğretim üyesi olarak geçirdim. 2013 senesinden beri Beykent Üniversitesi mensubuyum ve Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Bölümü Başkanlığını yürütüyorum.

Prof. Dr. Ali Vahit Turhan, 4 Kasım 2015 tarihinde Fransız Sarayı’nda (Palais de France) gerçekleştirilen törende “Chevalier des Palmes Académiques” nişanını alırken.

Yrd. Doç. Dr. Ozan Örmeci: Sayın hocam, Türkiye-Fransa ilişkilerini değerlendiren yakın tarihli bir makalemde, Nicolas Sarkozy döneminde gerilen ilişkilerin François Hollande döneminde yaşadığı normalleşmeye dikkat çekmiştim[3]. Siz Fransa’yı ve Fransız kültürünü çok iyi tanıyan bir insan olarak, Türkiye-Fransa ilişkilerinin güncel durumunu nasıl değerlendiriyorsunuz?

Prof. Dr. Ali Vahit Turhan: Türkiye-Fransa ilişkileri geleneksel olarak Kanuni Sultan Süleyman ve I. François devrine kadar geri götürülür. Bu ilişkiler değişik tarihi konjonktürlere göre inişli çıkışlı olmuştur. Geç Osmanlı ve erken Cumhuriyet elitleri Fransız kültürüyle yetişmişlerdir. Osmanlı modernleşmesi ve Cumhuriyet’in laikleşme sürecinde Fransa model ülke olarak önemli bir rol oynamıştır. Kurtuluş Savaşı sırasında 20 Ekim 1921 tarihinde imzalanan Ankara Anlaşması’yla, Fransa, Ankara Hükümeti’ni tanıyan ilk Batılı devlet olmuştur. Batı’ya bağlı modern bir Türkiye, Fransa’nın geleneksel De Gaulle’cü dış politikasında her zaman kabul görmüştür. Türkiye-Fransa ilişkilerinin güncel durumu, AB ve Türkiye ilişkileri ile Ermeni soykırımı iddialarının karşısında Fransa’nın tutumuna bağlı olarak şekillenmiştir. Fransa, 1995’te Gümrük Birliği kararının alınmasında ve 1999’da Helsinki Zirvesi’nde Türkiye’nin aday olarak tanınmasında olumlu bir tutum göstermiştir. Fakat Nicolas Sarkozy döneminde Türkiye’nin bir Avrupa ülkesi olmadığı ileri sürülerek AB içinde görülmek istenmemesi, iki ülke arasındaki ilişkileri olumsuz etkilemiştir. Bilindiği üzere, Sarkozy döneminde AB üyelik sürecinde 5 önemli faslın açılması bloke edilmişti. François Hollande ise, Sarkozy’den farklı olarak müzakerelerin devamlılığına karşı olmadığını belirtmiştir. Bununla birlikte, Türkiye’nin adaylık sürecini hızlandırmak ya da yavaşlatmak için hiçbir sebep olmadığını da söyleyerek, AB’ye katılımın ancak Fransa’da yapılacak bir referandum sonucunda olabileceğini tekrarlamıştır.

Yrd. Doç. Dr. Ozan Örmeci: Gerek ikili ilişkilerin, gerekse Türkiye-Avrupa Birliği ilişkilerinin geliştirilmesi için sizce önümüzdeki dönemde karşılıklı olarak ne gibi adımlar atılabilir?

Prof. Dr. Ali Vahit Turhan:  Türkiye’nin AB’ye katılımına hem Avrupa’daki güncel krizden kaynaklanan yabancı düşmanlığı ve popülist politikalar, hem de Türkiye’deki insan hakları ve ifade özgürlüğü ihlallerinden kaynaklanan sorunlar engel oluşturmaktadır. Her ne kadar Türkiye’nin üyelik müzakereleri mülteci krizinde oynadığı rolle yeniden hızlanmış görünse de, bu sorunlar var oldukça üyeliği uzak bir ihtimal olarak görüyorum. Bütün şartlar yerine geldikten sonra bile Türkiye’nin AB’ye katılımıyla ilgili Fransa’da yapılacak olası bir referandumun 2/3 oranında Türkiye karşıtlığını yansıtacağı öngörülmektedir. Ancak Fransa ile ekonomik ilişkilerin yoğunluğu göz önünde bulundurulursa, Türkiye’nin Fransa için önemli bir pazar olduğunu da göz ardı etmemek gerekir.

Yrd. Doç. Dr. Ozan Örmeci: 2017 yılında Fransa’da Cumhurbaşkanlığı seçimi yapılacak. Seçime daha uzunca bir süre olmasına karşın, potansiyel adayları ve seçimi kazanma şanslarını nasıl değerlendiriyorsunuz?

Prof. Dr. Ali Vahit Turhan: Öngörüde bulunmak için henüz erken olmasına rağmen, aşırı sağcı Ulusal Cephe Partisi’nin lideri Marine le Pen’in AB’den çıkış (Frexit) söylemini kullanarak aday olacağına kesin gözle bakılabilir. Fransa’da iş kanunu tasarısına duyulan tepkilerin sonucunda şu anda iktidarda olan Sosyalist Parti (PS) ve Hollande’ın yeniden seçilemeyeceği de bir o kadar kesin görünmektir. Bu koşullar altında, ibre, eski Başbakanlardan ve merkez sağ parti liderlerinden olan ve aynı zamanda Galatasaray Üniversitesi Yüksek Denetleme Komitesi Başkanlığını da yürüten Alain Juppé’yi göstermektedir.

Yrd. Doç. Dr. Ozan Örmeci: Son olarak, Türkiye ve dünyada takip ettiğiniz önemli yazar ve akademisyenleri bize sayabilir misiniz?

Prof. Dr. Ali Vahit Turhan: Kariyerimin bu aşamasında Fransızların dediği gibi okumaktan çok yeniden okuyorum. Onun için gençlere tavsiyem, sosyal bilimin klasikleri olan Weber, Durkheim ve Marx gibi yazarları, ikincil kaynaklardan çok birincil kaynaklardan özenle okumalarıdır.

Yrd. Doç. Dr. Ozan Örmeci: Bu keyifli röportaj için size çok teşekkür eder, meslek yaşamınızda başarılarınızın devamını dilerim.

Röportaj: Yrd. Doç. Dr. Ozan ÖRMECİ

Tarih: 01.07.2016

[1] Detaylar için; http://www.beykent.edu.tr/haberler/2015/prof-dr-ali-vahit-turhan-fransiz-hukumeti-tarafindan-chevalier-des-palmes-academiques-ile-onurlandirildi.

[2] Prof. Dr. Ali Vahit Turhan’ın cv’sine buradan bakılabilir; http://ees2.beykent.edu.tr/WebProjects/dosyalar/iibf/02_12_2013_ali-vahit-turhan.pdf.

[3] Bakınız; https://www.academia.edu/25798398/_%C3%96rmeci_Ozan_2016_Turkish-French_Relations_in_Recent_Years_Signs_of_Normalization_During_Hollande_Period_and_Predictions_for_The_Future_International_Multilingual_Academic_Journal_Vol._3_no_2_May_2016_pp._140-160.