Geçtiğimiz yıl bu dönemde Fransız Sosyalist Partisi (PS) Cumhurbaşkanı
adayı olarak Cumhurbaşkanlığını ikinci turda % 51,7 oyla kazanan François
Hollande, her nedense Türkiye’de hakkında en az yazılıp-çizilen siyasal
liderlerden birisidir. Son yıllarda Türkiye ile Fransa arasındaki ilişkilerin
çeşitli sebeplerle bozulması ve gerilemesi bunda etkiliyse de, Sarkozy dönemine
kıyasla Hollande iktidarına Türkiye basınının bu derece ilgisiz olması
düşündürücüdür. Bunu daha çok Hollande’ın sosyalizmi çağrıştıran bazı siyasal
ve sosyal uygulamalarının, Türkiye’de basını kontrol eden büyük sermaye
çevrelerinde yarattığı rahatsızlıkla açıklamak mümkündür. Bu yazıda önümüzdeki
dönemde ülkemize bir gezi yapması da planlanan ve Türkiye kamuoyunda çok az
tanınan François Hollande hakkında bazı bilgileri paylaşacak ve Hollande
iktidarının bir yıllık performansını değerlendirmeye çalışacağım.
François Hollande
1954 Rouen doğumlu Fransa Cumhurbaşkanı François Hollande, yüzyıllar
öncesinde Hollanda’dan Fransa’ya kaçmış Kalvinist kökenli ancak sonradan Katolikleşmiş
orta sınıf bir ailenin oğlu olarak dünyaya gelmiştir.[1]
Katolik olmasına ve bir Katolik Okulu’nda eğitim almasına karşın ilerleyen
yıllarda Hollande inanç açısından agnostik olduğunu açıklamış, ancak tüm
inançlara saygı duyduğunu da belirtmiştir. Annesi sol görüşlü bir sosyal yardım
uzmanı, babası sağ görüşlü bir doktor olan Hollande, önce Saint Jean-Baptiste de la Salle Özel Katolik Okulu’nda
yatılı olarak öğrenime başlamış, daha sonra Fransa’nın en ünlü işletme
okullarından HEC Paris’te (Hautes Etudes Commerciales de Paris) okumuş ve son
olarak Ecole Nationale D’Administration’da siyasal bilimler alanında yüksek
lisans yapmıştır.[2] Hollande gençlik
yıllarında ileride eşi olacak ve Fransız sol hareketinde önemli yerlere gelecek
Ségolène Royale ile de tanışmıştır. 1974
yazında henüz üniversite öğrencisiyken bir müddet ABD'de yaşayan Hollande, üniversite eğitimi
sonrasında Fransa Denetleme Mahkemesi’nde kurul üyesi olarak çalışmaya
başlamıştır.[3]
Fransa’da 68 kuşağının etkisiyle üniversitelerde sol düşünce ve kültürün çok
hakim olduğu bir dönemde öğrenci olan Hollande, bu nedenle gençlik yıllarından
itibaren sosyalizme ilgi duymuş ve ilk siyasi çalışmasını 1974 yılında PS
Cumhurbaşkanı adayı François Mitterrand’ın kampanyasında gönüllü olarak
yapmıştır. 1979 yılında Sosyalist Parti’ye üye olan Hollande, kısa süre içerisinde
Mitterrand’ın danışmanlarından Jacques
Attali tarafından fark edilmiş ve
1981 yılında Attali Hollande’ın daha sonra geleceğin Fransa Cumhurbaşkanı
olacak Jacques Chirac’a karşı Fransa Ulusal Meclisi seçimlerine katılmasını sağlamıştır.[4]
Hollande ilk turda seçimleri Chirac’a karşı kaybetmesine rağmen adını duyurmuş,
dahası seçim sonrasında yeni seçilen Cumhurbaşkanı Mitterrand’ın özel danışmanı
olmuştur. 1983'te Ussel Belediye Meclisi üyesi olan Hollande, 1988’de
Corrèze’den Ulusal Meclis’e girmeyi başarmıştır. 1993 seçimlerinde ise seçimi kaybederek
Meclis dışı kalmıştır.
1995 yılında Sosyalist Parti’nin başında geçen Lionel
Jospin’in görevlendirmesiyle PS basın sözcüsü olan Hollande, 1997 yılında tekrar Corrèze’den aday olup bu kez
başarılı bir şekilde Meclis’e girdi. Aynı yıl Jospin Fransa Başbakanı, Hollande
ise 11 görevde kalacağı makam olan Sosyalist Parti Genel Sekreteri oldu.
Sosyalist Parti’nin Fransız hükümetindeki güçlü konumundan dolayı Hollande Fransız
basınında “Başbakan Yardımcısı” olarak anılmaya başlandı. Hollande daha sonra 2001’de
Tulle Belediye Başkanı oldu ve 7 yıl boyunca bu görevde kaldı. Jospin’in 2002
Cumhurbaşkanlığı seçimlerini kaybederek geri plana çekilmesi sonrasında
partinin en önde gelen isimlerinden biri haline gelen Hollande, yine de 2007
Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde parti içi rekabette karısı Ségolène Royale’e
geçildi ancak karısı da yarışı Nicholas Sarkozy karşısında kaybetmekten
kurtulamadı.[5] Daha
önemlisi karısı ve dört çocuğunun annesi olan Royale’den seçimlerden bir ay
sonra boşandı ve Paris Match’ta
çalışan bir Fransız gazeteci olan Valérie Trierweiler ile yaşamaya başladığını
duyurdu. Hollande’ın büyük çıkışı elbette 2012 Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde
oldu. Favori adaylardan Dominique Strauss-Kahn’ın tutuklanmasının ardından
parti içerisinde adaylık yolu açılan Hollande, seçimler öncesinde tartışma
programlarında gösterdiği üstün performans ve olağanüstü karizmatik özelliklerini öne çıkaran
liderlerden farklı olarak sıradan insan imajı ve halka yakın tavırlarıyla
Fransa’da Sarkozy muhalifi tüm çevrelerin desteğini sağladı ve seçimlerin 2.
turunda önemli bir zafer elde ederek Fransa’nın 24. Cumhurbaşkanı oldu.[6]
Ekonomi ve siyaset alanında birçok kitap sahibi[7],
mürekkep yalamış bir isim olan Hollande’ın birinci yılı dolarken neler
yaptığına da göz atalım.
Hollande iktidarının birinci yılı dolarken durumun kendisi açısından pek
parlak olmadığını söylemek sanırım haksızlık olmaz. Zira Hollande Avrupa’da
solun geleceğiyle ilgili büyük bir belirsizliğin hakim olduğu kötü bir dönemde
iktidara geldiği için birçok sol parti ve lider gibi bocalamakta. Hollande
geçmişte François Mitterrand döneminde PS’nin rahatlıkla kullandığı sosyalist
söylem ve politikaları ve iddiaları hedefleri (changer la vie) kullanmakta
ısrarcı gözükmüyor, ancak ikinci yol olarak kabul edilen ve daha çok Avrupa’da
sağ partilerin benimsediği Thatcherizm ve neo-liberal varyantlarına da mesafeli
durmaya devam ediyor.[8]
Bu aslında sosyal demokrat bir partinin tam da ihtiyacı olan Anthony Giddens’in
deyimiyle bir “üçüncü yol” çizgisi haline gelebilir. Ancak Avrupa solunun son
dönemde bir ideolojik kitab-ı mukaddesi olmadığı ve politikalar
netleştirilemediği için seçmene sunulan kararsız fotoğraf, oy oranlarının
düşmesine neden oluyor. Hollande’ın oy oranları son anketlere göre hızla yükselen
aşırı sağcı Marine Le Pen’in dört puan aşağısında ve gerilemekte.[9]
Zira aşırı sağın argümanları çok rahatsız edici olmasına karşın son derece net
ve tutarlı. Seçmenler de kararsız ama demokratik sol karşısında kararlı ama
faşizan sağa kolaylıkla yönelebiliyor. Dahası eski Cumhurbaşkanı Sarkozy’i
özleyenler Fransa’daki hala en büyük grubu oluşturuyor.[10]
Bu da Jean-François Copé liderliğindeki UMP’nin Copé ya da Sarkozy ile bir
dahaki seçimde yeniden iddialı olabileceğini gösteriyor.
Seçildikten sonra ilk iş olarak Jean-Marc Ayrault’yu Başbakanlığa atayan
Hollande, ilk yurtdışı gezisini yaptığı Almanya’ya giderken uçağına yıldırım
düşmesi nedeniyle korkulu anlar yaşamıştı.[11]
Hollande’ın ilk somut icraatı solun halkla bütünleşmesini sağlamak amacıyla
Cumhurbaşkanı, Başbakan ve kabine üyelerinin maaşını % 30 oranında kesmek
olmuştu.[12] Ancak bu popülist jeste
karşın Hollande’ın en çok başını ağrıtan konu yine ekonomi oldu. Geçtiğimiz
günlerde açıklanan rakamlar Fransa’da işsizliğin Ocak 1996’dan beri rekor seviyeye
(% 11,5) ulaştığını gösteriyor.[13]
Ülkedeki ekonomik sorunlar Hollande’ın popülaritesinin hızlı düşüşündeki en
önemli etken olarak gözüküyor.
Hollande’ın bir yıllık
iktidarında işsizlik kadar önemli bir diğer ekonomik sorun da bütçe açığı oldu.
Hollande bu sorunu aşabilmek için düzenli vergilendirme politikası
uygulamalarına yönelerek yeni bir varlık vergisi yasalaştırınca, yüksek geliri
nedeniyle daha yüksek vergi vermek zorunda kalacak olan Gérard Dépardieu ve
Catherine Deneuve gibi bazı ünlülerin ve zenginlerin tepkisini çekti. Hatta
Dépardieu bu sebeple ülkeden ayrılarak Rusya vatandaşlığına geçti.[14] 1
milyon euronun üzerinde kazananlardan % 75 civarında hayli yüksek bir vergi
almayı gören bu yeni varlık vergisi (ISF
- Impôt de Solidarité sur la Fortune),
Hollande’a göre daha da genişletilebilirse Fransa 2017 yılında bütçe açığı
vermekten kurtulabilecektir.[15]
Bu nedenle Hollande bu vergileri ateşli bir şekilde savunmaktadır.[16]
Ayrıca Fransızların ünlü otomotiv firması Peugeot-Citroën bu
vergilendirme sistemini protesto ederek Paris’teki fabrikasını kapatacağını
duyurmuştur. Bu nedenle halka benzerliği ve Sarkozy gibi aşırılıkları olmaması
sebebiyle “Bay Normal (Monsieur Normal)” olarak nitelendirilen Hollande, son
dönemde “Bay Zayıf (Monsieur Faible)” şeklinde adlandırılmaya başlanmıştır.[17]
Hollande döneminin ikinci önemli gelişmesi dış
politikada yaşanmıştır. NATO’nun askeri kanadına geri dönmek için büyük çaba
harcayan Sarkozy kadar iyi bir Atlantikçi olmadığı gözlemlenen Hollande, önce Fransız
askerlerinin Afganistan’dan geri çekilmesini sağlamış, daha sonra Mali'de İslamcı militanların ülkeyi ele
geçirmesini önlemek için askeri müdahalede bulunmuştur. 12 Ocak’ta başlatılan “Serval
Operasyonu”, Mali halkından büyük ölçüde destek görmüş ve başarıyla
sonuçlandırılmıştır. Ancak solcu Hollande’ın imajını bu askeri müdahale bile
sağ seçmen gözünde yeterince muteber bir konuma getirememiştir.
Hollande döneminin en çok dikkat çeken ve
medyada en yoğun yer alan konularından birisi de eşcinsel evliliğe ve eşcinsel
ebeveynlerin evlat edinmesine yönelik yasa çıkarması olmuştur.[18]
Olay bazı kesimlerde mutluluk yaratırken, yasayı protesto için Fransa’da sokağa
çıkıp gösteri yapan çok sayıda vatandaş da dikkat çekmiştir. Hollande ayrıca
Sarkozy döneminde 65’e çıkarılan emeklilik yaşını 60’a düşüreceğini vaat
etmiştir. Hollande’ın başını son dönemde en çok ağrıtan konu ise, önceki Maliye
(Bütçe) Bakanı Jérôme Cahuzac’ın vergilendirmeden kaçmak amacıyla milyon
dolarlık servetini İsviçre’de gizli bir kasada sakladığını itiraf etmesi
olmuştur.[19] Hollande
ayrıca yenilenebilir enerjiyi
yaygınlaştırmak için, elektrik üretiminde kullanılan nükleer enerji payının % 75’ten % 50’ye düşürmeyi
planladığını açıklamıştır. Le Nouvel
Observateur dergisi yakın tarihte Hollande’ın verdiği 60 sözün 1 yıllık
iktidarı içerisinde ne ölçüde başarıldığını inceleyen bir dosya yayınlamıştır.[20]
Ayrıntılı bilgilere buradan da ulaşılabilir.
François Hollande’ın anketlerde şu an için oldukça
düştüğü gözlemlenen popülaritesi, bir ekonomik toparlanma yaşanması halinde
kısa sürede düzelebilecektir. Hollande’ın Türkiye açısından önemi ise 2015
yılına doğru gidilirken Ermeni iddiaları karşısında göstereceği tavır ve
Türkiye’nin Avrupa Birliği üyeliği yolunda izleyeceği politikalardır.
Dr. Ozan ÖRMECİ
[1] “François Hollande”, Vikipedi, Erişim Tarihi: 02.05.2013,
Erişim Adresi: http://tr.wikipedia.org/wiki/Fran%C3%A7ois_Hollande.
[2] “François Hollande”, Wikipedia, Erişim Tarihi: 02.05.2013,
Erişim Adresi: http://en.wikipedia.org/wiki/Fran%C3%A7ois_Hollande.
[3] “François Hollande”, Vikipedi, Erişim Tarihi: 02.05.2013,
Erişim Adresi: http://tr.wikipedia.org/wiki/Fran%C3%A7ois_Hollande.
[4] “François Hollande”, Vikipedi, Erişim Tarihi: 02.05.2013,
Erişim Adresi: http://tr.wikipedia.org/wiki/Fran%C3%A7ois_Hollande.
[5] “François Hollande”, Wikipedia, Erişim Tarihi: 02.05.2013,
Erişim Adresi: http://en.wikipedia.org/wiki/Fran%C3%A7ois_Hollande.
[6] “François Hollande Biography”,
Biography.com, Erişim Tarihi: 02.05.2013, Erişim Adresi: http://www.biography.com/people/fran%C3%A7ois-hollande-20849813.
[7] Bazı kitaplarına şuradan
bakılabilir; http://www.amazon.co.uk/s/ref=ntt_athr_dp_sr_1/275-9386710-9752958?_encoding=UTF8&field-author=Fran%C3%A7ois%20Hollande&search-alias=books-uk&sort=relevancerank.
[8] “What Now For François Hollande?”, Le Monde Diplomatique, Erişim Tarihi: 01.05.2013, Erişim Adresi: http://mondediplo.com/openpage/what-now-for-francois-hollande.
[9] “François Hollande 'would lose to Marine Le Pen tomorrow'”, The Telegraph, Erişim Tarihi: 01.05.2013, Erişim Adresi: http://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/francois-hollande/10030885/Francois-Hollande-would-lose-to-Marine-Le-Pen-tomorrow.html.
[8] “What Now For François Hollande?”, Le Monde Diplomatique, Erişim Tarihi: 01.05.2013, Erişim Adresi: http://mondediplo.com/openpage/what-now-for-francois-hollande.
[9] “François Hollande 'would lose to Marine Le Pen tomorrow'”, The Telegraph, Erişim Tarihi: 01.05.2013, Erişim Adresi: http://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/francois-hollande/10030885/Francois-Hollande-would-lose-to-Marine-Le-Pen-tomorrow.html.
[10] “Fransızların Sarkozy Özlemi
Artıyor”, Haberler.com, Erişim
Tarihi: 02.05.2013, Erişim Adresi: http://www.haberler.com/fransizlarin-sarkozy-ozlemi-artiyor-4577039-haberi/.
[11] “Hollande's plane hit by
lightning, reports say”, BBC News,
Erişim Tarihi: 01.05.2013, Erişim Adresi: http://www.bbc.co.uk/news/world-europe-18074342.
[12] “François Hollande”, Wikipedia, Erişim Tarihi: 02.05.2013,
Erişim Adresi: http://en.wikipedia.org/wiki/Fran%C3%A7ois_Hollande.
[13] “Fransa’da Ekonomik Sıkıntılar 1
Mayıs’a Gölge Düşürdü”, Haberler.com,
Erişim Tarihi: 02.05.2013, Erişim Adresi: http://www.haberler.com/fransa-da-ekonomik-sikintilar-1-mayis-a-golge-4581703-haberi/.
[14] “Gerard Depardieu resmen Rus
Vatandaşı”, CNN Türk, Erişim Tarihi:
02.05.2013, Erişim Adresi: http://www.cnnturk.com/2013/yasam/02/23/gerard.depardieu.resmen.rus.vatandasi/697670.0/index.html.
[15] “François Hollande”, Wikipedia, Erişim Tarihi: 02.05.2013,
Erişim Adresi: http://en.wikipedia.org/wiki/Fran%C3%A7ois_Hollande.
[16] “Francois Hollande defends 75 per cent tax rate”, The Telegraph, Erişim Tarihi: 02.05.2013, Erişim Adresi: http://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/francois-hollande/9773686/Francois-Hollande-defends-75-per-cent-tax-rate.html.
[17] “François Hollande: from Mr Normal to Mr Weak”, The Guardian, Erişim Tarihi: 02.05.2013, Erişim Adresi: http://www.guardian.co.uk/world/2013/apr/28/francois-hollande-mr-normal-mr-weak.
[18] “Rainbow Warriors”, The Economist, Erişim Tarihi: 02.05.2013, Erişim Adresi: http://www.economist.com/news/europe/21576692-frances-parliament-votes-legalise-gay-marriage-and-adoption-rainbow-warriors?zid=309&ah=80dcf288b8561b012f603b9fd9577f0e.
[16] “Francois Hollande defends 75 per cent tax rate”, The Telegraph, Erişim Tarihi: 02.05.2013, Erişim Adresi: http://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/francois-hollande/9773686/Francois-Hollande-defends-75-per-cent-tax-rate.html.
[17] “François Hollande: from Mr Normal to Mr Weak”, The Guardian, Erişim Tarihi: 02.05.2013, Erişim Adresi: http://www.guardian.co.uk/world/2013/apr/28/francois-hollande-mr-normal-mr-weak.
[18] “Rainbow Warriors”, The Economist, Erişim Tarihi: 02.05.2013, Erişim Adresi: http://www.economist.com/news/europe/21576692-frances-parliament-votes-legalise-gay-marriage-and-adoption-rainbow-warriors?zid=309&ah=80dcf288b8561b012f603b9fd9577f0e.
[19] “François Hollande: from Mr Normal to Mr Weak”, The Guardian, Erişim Tarihi: 02.05.2013,
Erişim Adresi: http://www.guardian.co.uk/world/2013/apr/28/francois-hollande-mr-normal-mr-weak.
[20] “Les 60 promesses de Hollande, un an après”, Le Nouvel Observateur, Erişim Tarihi: 02.05.2013, Erişim Adresi: http://tempsreel.nouvelobs.com/hollande-un-an-a-l-elysee/20130430.OBS7741/les-60-promesses-de-hollande-un-an-apres.html.
[20] “Les 60 promesses de Hollande, un an après”, Le Nouvel Observateur, Erişim Tarihi: 02.05.2013, Erişim Adresi: http://tempsreel.nouvelobs.com/hollande-un-an-a-l-elysee/20130430.OBS7741/les-60-promesses-de-hollande-un-an-apres.html.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder