Giriş
Okyanusya kıtasında yer alan Birleşmiş Milletler (BM) üyesi 15 devlet (alfabetik sırayla: Avustralya, Endonezya, Fiji, Kiribati, Marshall Adaları, Mikronezya Federal Devletleri, Nauru, Palau, Papua Yeni Gine, Samoa, Solomon Adaları, Tonga, Tuvalu, Vanuatu ve Yeni Zelanda) arasında en güçlü ekonomisi olan Avustralya, son yıllarda Amerika Birleşik Devletleri (ABD)-Çin Halk Cumhuriyeti (Çin) rekabeti bağlamında da giderek değer kazanmakta ve Asya-Pasifik veya Hint-Pasifik coğrafyasında önemli bir siyasi özne haline gelmektedir. Öyle ki, Avustralya'nın çok yoğun ekonomik ilişkilerinin olduğu Çin'le ABD ve İngiltere (Birleşik Krallık) etkisiyle son dönemde arasındaki mesafe açılmakta ve Kanberra, 2021 yılında oluşturulan AUKUS (Avustralya-Bileşik Krallık-ABD) ittifakı doğrultusunda Washington ve Londra desteğiyle kendisine nükleer denizaltı filosu bile yaptırmaktadır.
İngiliz siyasal geleneğinden etkilenmesinin de desteğiyle 1901’den beri Başbakanlarını daima demokratik seçimlerle belirleyen Avustralya’da, yeni hükümeti belirleyecek federal seçimler ise 3 Mayıs 2025 tarihinde yapılacaktır. Bu yazıda, bir süredir ülkemiz Türkiye ile 2026 Birleşmiş Milletler (BM) İklim Zirvesi'ne (COP31) evsahipliği yapma konusunda rekabet eden Avustralya'nın federal seçimlerine dair güncel gelişmeler değerlendirilecektir.
AUKUS ittifakı Avustralya'yı Çin karşıtı bir gruplaşmaya yönlendirdi
2025 Avustralya Federal Seçimleri
Avustralya’da 3 Mayıs 2025 Cumartesi günü düzenlenecek olan federal seçimlere iktidardaki Avustralya İşçi Partisi (ALP) yine Başbakan Anthony Albanese liderliğinde girecek, geleneksel olarak iktidarın diğer iddialı adayı Liberal-Ulusal Koalisyon (LNP) ise Avustralya Liberal Partisi (LPA) lideri Peter Dutton’ı Başbakan adayı olarak halkın karşısına takdim edecektir. Ayrıca son yıllarda adından söz ettirmeye başlayan ancak halen siyasal sistemde güçlü konumda bulunmayan Avustralya Yeşiller Partisi (AG) de parti lideri Adam Bandt ile seçim yarışına renk katacaktır. Seçimde adından söz ettirebilecek diğer ufak partiler ise; Robbie Katter liderliğindeki sağ popülist Katter'ın Avustralyalı Partisi (KAP) ve Rebekha Sharkie liderliğindeki liberal-popülist Merkez İttifakı (CA) partisidir. Ancak bu partilerin misyonu daha ziyade diğer partilerden belli ölçülerde oy çalmak olup, asıl yarış, ALP ile LNP arasında yaşanacaktır.
2019'dan beri İşçi Partisi (ALP) lideri, 2022'den beri de Avustralya Başbakanı olarak görev yapan Anthony Albanese, göçmen bir aileden gelen ve ülkesi Avustralya'da çok sevilen bir isimdir. Başbakanlığı sürecinde ülkesini iyi temsil eden Albanese, buna karşın ülkesinin Çin karşıtı Anglo-Sakson/Batı bloklaşmasına kaymasına engel olamamış ve bugüne kadar Avustralya'nın ekonomik gelişimine uygun koşullar sağlayan Çin'le yakın ilişkiler politikasını duraklatmıştır.
Başbakanlık konusunda Albanese'in rakibi olan Liberal-Ulusal Koalisyon'un (LNP) adayı Peter Dutton ise, polis memurluğu gibi bir siyasetçi için alışılmamış bir meslekten gelen ve politik söylemleri ve eylemleriyle ABD Başkanı Donald Trump'a benzetilen sağ popülist bir isimdir.
Güncel Anketler
Seçimlere artık iki hafta kadar kısa bir süre kalmışken yapılan güncel anketler, İşçi Partisi ve Anthony Albanese'in 3 Mayıs federal seçimlerini kazanmaya daha yakın olduğunu göstermektedir. Örneğin, 11-15 Nisan 2025 tarihli YouGov anketi, 2PP seçim sistemi doğrultusunda en büyük iki parti arasında diğer partilerin oyları -tercihli oy sistemine göre- dağıtıldıktan sonra İşçi Partisi'nin yüzde 53 oyla, yüzde 47 oyda kalan LNP ve Dutton'ı rahat geçeceğini ortaya koymaktadır. Bu bağlamda, her ne kadar ilk oylamada LNP önde gözükse de, tercihli oy sistemi nedeniyle son kertede İşçi Partisi ve Albanese'in seçimi kazanması daha mümkün gözükmektedir.
Seçimler öncesinde görüştüğüm Avustralya'da yaşayan Türk akademisyen Dr. Mustafa Murat Yurtbilir de bu görüşü doğrulamakta ve Avustralya'da halkın mevcut hükümetten genel olarak memnun olduğunu ve bu nedenle seçimleri Başbakan Albanese ve partisinin kazanmasının daha yüksek bir ihtimal olduğunu söylemektedir.
Sonuç
Sonsöz olarak, iyi bir demokrasi olan ve yaşam standartlarının çok yüksek olduğu Avustralya’da bu yıl içerisinde düzenlenecek olan federal seçimler, ülke içerisinde ve kısmen Batı dünyasında ilgiyle takip edilecektir. Avustralya’da ve Batı dünyasında son yıllarda abartılı bir şekilde pompalanan Çin karşıtlığına rağmen, Avustralya, Çin, Hindistan ve Japonya da dahil bölgedeki tüm ülkelerle barışçıl ilişkiler kurarak ve ticarete devam ederek bugünlere kadar rejiminin demokratik ve liberal niteliğini korumayı başarmıştır. Bu da, Moğolistan örneğinde de olduğu gibi, Çin’le ticaret yapmanın bir devleti otomatik olarak otokrasi yapmayacağına dair önemli bir veri (kanıt) olarak düşünülebilir.
Prof. Dr. Ozan ÖRMECİ
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder