Şu günlerde oldukça gündemde olan 4+4+4 eğitim sistemi nedeniyle Uşak Üniversitesi'nden öğrencim olan İlker Ekici'nin diğer bazı ülkelerdeki eğitim sistemleri üzerine hazırladığı raporu sizinle paylaşmak istiyorum. Umuyorum hükümet çevreleri 75 milyonu ve geleceğimizi ilgilendiren böyle hayati bir konuda aceleye getirmeden ve kamuoyundaki tartışmalarına kulak vererek daha doğru adımlar atar.
Giriş:
Zorunlu eğitim; öğrencinin belli bir yaştan başlayıp, yine belli bir yaşa gelinceye kadar gösterilen, eğitim kurumlarında belli bir süre öğrenim görmesini zorunlu kılan yasal bir kavramdır. Yasal dayanaklarını; Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi, Avrupa Sosyal Şartı, Unesco kararlarından alan bu kavram devletlerin eğitim hakkını himayesindeki tüm vatandaşlarına eşit olarak sunmayı ön görür. Temel eğitim ise, belli bir seviyede ve nitelikteki eğitim kavramını anlatır. Türkiye’de zorunlu eğitim 28 Şubat 1997 tarihli MGK kararında “derhal, kesintisiz, kademesiz ve yönlendirmesiz” olarak tavsiye edilip bu tarihten itibaren uygulamaya geçirilse de tarihsel olarak bir dizi sürecin sonunda gelişmiştir.
Cumhuriyet dönemine bakıldığında ilk olarak 10 Aralık 1946’da 3. Milli Eğitim Şurasında “şehir ilkokullarının ortaokullarla birleştirilmesi ve eğitimin 8 yıla çıkarılması” ön görülse de uygulamaya konulmamıştır. Yine 1961 Anayasası 50. Maddesinde “ilköğretim zorunludur ve devlet okullarında parasızdır” denilmiştir. 1972-1973 yıllarında Hükümet programlarında zorunlu eğitimin 8 yıla çıkarılması öngörülmüş fakat yürürlüğe konmamıştır. 1973’te ilköğretimin 7-14 yaş arası 8 yıl olması kararlaştırılmıştır. 9 Mart 1992’de kabul edilen yasada zorunlu eğitim, çocuğun 5 yaşını bitirdiği yılın Eylül ayı sonunda başlayıp, 14 yaşını bitirip 15’ine girdiği yılın sonunda biter denilmiştir. 1993 yılında Ankara’da Unesco ve Ankara Üniversitesi Eğitim Fakültesi işbirliği ile gerçekleştirilen sempozyumda ortaya konulan verilerin amacı, kabul edilen yasanın bir an önce hayata geçirilmesi üzerine kurulmuştur.
28 Şubat 1997’ye kadar, yasanın boşluğundan yararlanarak ve keyfi uygulamalar sonucu kanunun icrası geciktirilmiştir. 28 Şubat kararlarının ardından 55. hükümet tarafından uygulamaya sokulan bu yasa, dönem koşulları çerçevesinde siyasi tartışmaların ışığında değerlendirilmiş; içerikle ilgili tartışmalar da medyada yeterince yer bulamamıştır. Sekiz yıllık eğitime geçilmesinin ilköğretim uygulaması doğal olarak sınıf geçme sisteminde değişikliğe yol açtığı için öğrenci başarılarında gözle görülür bir artış olmuştur. Fakat bu başarı rasyonel nitelikte değildir. İlkokuldaki değerlendirme sisteminin ortaokullarda uygulanmasından ileri gelmektedir. Sekiz yıllık eğitim uygulaması, mesleki ve teknik liseleri olumsuz yönde etkilemiş, ÖSYM’nin çeşitli kaygılarla getirdiği katsayı tartışmaları sonucu bu okullar cazibesini yitirmiştir. Bu yüzden de bahse konu okullardan, genel liselere öğrenci akışı olmuştur. Raporun amacı, son dönemde AKP grup başkanvekili Nurettin Canikli tarafından getirilen ve zorunlu eğitimin “4+4+4” şeklinde formüle edilen tekliften hareketle dünyadaki zorunlu eğitim örnekleriyle Türkiye karşılaştırmasını yapmaktır. Bu kıyasa giren ülkeler arasında Avrupa Birliği üyesi ülkelerden; Almanya, Fransa, İngiltere, İspanya, Yunanistan, Danimarka, Belçika, İsveç ve Hollanda ile Amerika ve Japonya yer almaktadır.
ALMANYA:
Almanya’da zorunlu eğitim altıncı yaş gününü kutlayan her çocuk için 1 Ağustos tarihinde başlar. Bu tarih Almanya’da bölgeler (Land)e göre 30 Haziran ve 30 Eylül arasında olarak düzenlenebilir. Genel zorunlu eğitimi tamamlamak için her öğrencinin Grundschule’ye(ilköğretim okulu) devamı şarttır. Her Land öğrencisinin eğitim öğretim yılı içinde okula başlayabilmesi için ayrıca karar çıkarabilir. Bu olanakların sunulmasındaki amaç, çocuklarını okula geç gönderen çok sayıdaki ailenin sayısını azaltmak ve anne babaları çocuklarını mümkün olduğunda okula göndermeye teşvik etmektir. Bütün Land’lerde zorunlu eğitim 12 yıldır. 6-18 yaş arasını kapsar. Bu sürenin 10 yılı tam zamanlı, geri kalan 2 yıl ise yarı okul yarı meslek eğitimlidir. Okul öncesindeki Land’lerin çoğunluğunda çocuklar Schulkindergarten (Anaokulu) ya da Vorklassel (okul öncesi eğitim kurumları)e devam eder. Öğrencinin makul uzaklıktaki çevresinde bunlardan birinin bulunmaması halinde, zorunlu eğitime başlama yaşı geçmiş olan çocuklar bir Kindergarten (Anasınıfı) e devam edebilir ya da ilkokulun birinci sınıfında özel yardım alabilirler. Gecikme dönemi sonunda çocuğun normal bir okula devam etmesinin uygunluğuyla ilgili hala kuşku varsa, okulları denetleyen yetkililer öğrencinin Sonderchule( özel okul)ye gitmesi gerekip gerekmediğine karar verir. Öğretim süresi boyunca materyallere erişim devlet tarafından karşılanır veya kısmen ücretli sağlanır. Genel olarak devlet okullarında ihtiyaç olduğu sürece ders kitabı ve diğer pahalı malzemeleri ödünç alınır. Ulaşım konusunda, öğrenci ulaşımı devlet okullarında ücretsizdir.
Federal Almanya Cumhuriyeti’nde tüm öğrenciler, ders ya da ulaşım ya da okul gözetiminde gerçekleştirilen etkinliklerde meydana gelecek kazalara karşı sigortalıdır. İlkokul öğrencileri(6-10 yaş arası) normal sistemde yaşlara göre gruplandırılır. İlk iki sınıfta tek öğretmen uygulaması vardır. 3.sınıftan itibaren branş öğretmenleri derslere gelir. İlkokul sonunda herhangi bir bitirme sınavı yoktur. Tüm öğrencilere bitirme belgesi verilir. 4.sınıf sonunda (ya da 6.sınıf) öğrencilere o sene için karne verilir. İlkokulun sonunda ortaokula geçişte her Land’ın kendi yasasına göre değerlendirme yapılır. Çocuğunu bitirdiği ilkokulun vereceği karar ya da yönlendirme öğrencinin gelecekteki eğitim kariyerinin belirlenmesinde temel teşkil eder. Öğrenci- veliyle ayrıntılı bir fikir alışverişi sonucu bu karar alınır. Öğrenci ilköğretimden orta öğretime geçişte okul kariyeri tercihleri belirlenirken, başta öğrencinin görüşü alınır. Öğretimin her aşamasında yönlendirmeden önce öğrencinin isteği değerlendirilir.
Temel dört yıl eğitimi aldıktan sonra, ilkokuldaki eğilimleri ve etkinlikleri göz önüne alınarak, orta öğretim süreci inşa edilir.
DANİMARKA:
Tüm zorunlu eğitim dönemi Folkeskole diye adlandırılan zorunlu bir eğitim basamağı şeklindedir. Bu süreç çoğu AB üyesi ülkede olduğu gibi ilk ve orta diye ikiye ayrılmaz. 0’dan (okul öncesi) 10. sınıfa kadar öğrenci öğrenim görür. Bunun 1 yılı okul öncesi olan ve 1 yılı da 10.sınıf olan kısmı zorunlu değildir. 9 yıllık bir zorunlu eğitim süreci vardır. Folkeskole eğitimi belediyelerin sorumluluğundadır. Tüm çocuklar Folkeskole’de ücretsiz eğitim alır. Zorunlu eğitimle ilgili hükümlerin yerine getirilmesinde farklı yollar vardır. Belediyelerin sorumluluğundaki Folkeskole’ye devam etmek, özel bir okula devam etmek, çocuğun eğitimini evde sürdürmek ya da temel eğitim kademesinin son 2-3 yılları için alternatif okul türlerinden birine örneğin; Efterskole ya da gençlik okullarına devam etmek.
Folkeskole; 6-17 yaş arası çocukları kapsar. Farklı türleri vardır.
1.Bir yıllık okul öncesi sınıfların ardından 1’den 10.sınıfa kadar eğitim veren okullar
2.Bir yıllık okul öncesi sınıfların ardından 1’den 7.sınıfa kadar eğitim veren okullar
3.Birbirini izleyen 3 ya da daha fazla sınıf kademesinde eğitim veren okullar.
Bu yüzden zorunlu eğitim 2 ve 3.tip okullarda tam olarak verilmemektedir. Dolayısıyla öğrenci, 7.sınıftan sonra okul değiştirmek zorunda kalmaktadır. Nüfusun yoğun olduğu yerlerde 1.tip, seyrek nüfuslu yerlerde 2 ve 3.tip okullara rastlanılır. Çeşitli şekillerde özel okullarda mevcuttur. Bunlar, azınlık, cemaat, misyoner, kademeli okullar gibi türevler halindedir. Anne babaların, bizzat kendisi öğrencilerin Danimarka’ca, aritmetik, matematik ve İngilizce derslerindeki başarısını kontrol etmek için gözlemci seçebilirler. Folkeskole’nin amacı, velilerle işbirliği içerisinde öğrencilerin bilgi, yetenek, çalışma stratejileri ve kendilerini ifade yeteneklerini geliştirir ve böylelikle de her bir öğrencinin topyekun gelişimine katkıda bulunur. Okulda verilen eğitim, Danimarka kültürünü anlatmakla beraber, insan hakları, fikir, düşünce ve vicdan hürriyetlerini öne çıkarır. Folkeskole’ye alternatif yapılardan görülen birimlerin ilki “Evde Eğitim” sistemidir. Şayet veliler isterlerse çocuklarının zorunlu eğitim sorumluluklarını bizzat üstlenebilirler. Ancak bunun için eğitimin başlamasından önce belediye meclisini yazılı olarak bu hususta haberdar etmelidirler. Belediye meclisi evde verilen eğitimi denetler. Folkeskole’deki eğitime eşdeğer bir eğitim olduğunu anlamak için her yıl test düzenlenir. İkinci alternatif olan Efterskole, 14-18 yaş arası çocuklar için verilen normal eğitimdir. Efterskole, devlet onayı ve finansmanı almak için iki şartı sağlamak zorundadır. İlki 14-18 yaş arasına eğitim verecek bağımsız bir kuruluş olması ikinci olarak yatılı olmasıdır. Okul, programını müdürün, okul kurulunun, öğretmenlerin ve velilerin görüş ve istekleri doğrultusunda düzenler. Efterskole normal dönemde başarılı olamamış öğrenciler için fırsat sunar. Üçüncü alternatif olan Gençlik okulları kamusal girişimle oluşturulur. Belediye Meclisi en yüksek mülki amir konumundadır. Temel eğitimin 7 yılını tamamladıktan sonra çıkan öğrencilerin eğitimin kalan kısmını tamamlamalarına imkan tanır. Temel eğitimle gençlik okulları arasında geçişi kolaylaştırmak için 1 yıla kadar çeşitli eğitim programları ve rehberlik dersleri “köprü ders” çerçevesinde verilir.
FRANSA:
1954’te kabul edilen kanunla 10 yıl olarak belirlenmiş, 1975 ‘de bugünkü halini almıştır. İlköğretim okullarında zorunlu eğitim verilir. Anasınıflarını da içerir. Bütün çocuklar 6 yaşında ilköğretime başlar ve eğitimleri bir üst seviyeye yani alt orta öğretime kadar devam eder. Eğitim basamakları dörtlü bir yapı halindedir: Okul öncesi eğitim, ilköğretim, ortaöğretim ve yükseköğretimdir.
1.okul öncesi eğitim: 2-6 yaş arası çocukların devam ettiği anaokulları ve ana sınıflarını kapsar.
2.Zorunlu eğitim kapsamında 6-11 yaş arası çocukların devam ettiği 5 yıllık ilkokuldur.
3.Zorunlu eğitim kapsamına giren 11-15 yaş arası öğrencileri kapsamına alan ortaöğretimin birinci devresi 4 yıllık kolejlerdir.
4.İlk bir yılı zorunlu olan geri kalan kısmı isteğe bağlı olan 15 yaşından büyük çocukların devam ettiği ve onlara yükseköğretime giriş için gerekli olan genel ve teknik eğitim alanında olgunluk diplomasına ve /veya yüksek dereceli mesleki öğrenimine ya da doğrudan mesleğe hazırlayan ortaöğretimin ikinci devresindeki 3 yıllık genel, teknik ve meslek liseleri.
5.Ortaöğretimin 2.devresindeki genel, teknik veya meslek liselerinden olgunluk diploması alan öğrencilerin giriş sınavıyla alındıkları üniversiteler ve yüksek okullar.
Okul Öncesi Eğitim: İsteğe bağlı ve ücretsizdir. 3-6 yaş aralığını kapsar. Öğrencileri yaşlarına göre üç kategoriye ayırır. 3.kategoride yer alan 5-6 yaş aralığındaki öğrencilere el becerilerinin yanı sıra, temel okuma yazma eğitimi de verilerek dolaylı olarak okul öncesi eğitimi zorunlu hale getirme amaçlanmaktadır.
İlköğretim: 6-16 yaş arasını kapsar. 5 yılı ilköğretim, 4 yılı ortaöğretimin 1.devresinde verilir. Ortaöğretimin 1.devresini bitiren öğrenciler zorunlu temel eğitimleri tamamlamak için, ortaöğretim 2.devrede genel eğitim, teknik eğitim veya meslek eğitim liselerinden birinde bir yıl daha tam zamanlı öğretim görmek zorundadır. İlkokullar yerel yönetim birimlerine bağlıdırlar. 6 yaşına gelen her çocuk için zorunludur ve ücretsizdir. Belediye, zorunlu eğitim çağına gelmiş 15 çocuğun olduğu yere okul açmak zorundadır. Sınıf açmak için sayı yeterli değilse birleştirme veya taşımalı sistemle eğitim yapılır. Her ne kadar yerel yönetimlere özel yetkiler verilse de eğitimin işlerliğinden Eğitim Bakanlığı sorumludur.
Ortaöğretim: Fransa’da ortaöğretim iki basamaklıdır. 1.basamak tüm öğrencilere ortak bir genel eğitimin verildiği ve onların istek ve eğilimine göre, 2.basamak ise yükseköğretim veya mesleğe götüren eğitim yıllarına hazırlandıkları dört yıllık kolejlerden oluşur. Yine bu kolejler, öğrencileri ilgili istek ve başarılara göre akademik veya mesleki yükseköğretime veya mesleğe hazırlayan genel, teknik ve meslek liselerini kapsar.
1.devrede kolejlerde eğitim iki devrede dört yıl sürer. İlk devrede 6 ve 7.sınıflar okula uyum dönemi olan gözlem devresidir. 8 ve 9.sınıflar ikinci devrede yönlendirme devresidir. Öğrenciye koleje başladığı andan itibaren öğretmenler ve bir uzman danışman tarafından izleyebileceği öğrenim yollarıyla ilgili bilgi verilir. Koleji bitirenler en az bir yıl daha tam zamanlı eğitim görerek zorunlu eğitimi tamamlar.
HOLLANDA:
Zorunlu eğitim 5-17 yaş arası çocukları kapsar 12 yıldır. 4 yaşındaki çocukların ilköğretime kaydı mümkün olduğundan okul öncesi eğitim kurumları basamağı kaldırılmış, 4-5 yaş grubu da ilköğretime dahil edilmiştir. 8 yılı ilköğretimde 6 yılı ortaöğretimde olmak üzere 14 yıl düzenlense de son iki yıl yarı zamanlı olarak düzenlenebilmektedir. 16 yaşını bitiren öğrenciler 18 yaşı doluncaya kadar tam zamanlı veya yarı zamanlı eğitim görmek zorundadır. İki yıllık kısmi eğitim çıraklık eğitimi kapsamındaki meslek okullarında verilir. Okul çağına gelen her çocuk Hollandalı olmasa bile zorunlu eğitime alınır.
İlköğretim: Toplamda 8 yıldır. 4-12 yaş arasını kapsar. Genel prensiplerini hükümet belirlemekle birlikte esas yük yerel yönetimlerin üstündedir. Okulları amaçlarının ne olduğunu, bu amaçlara ulaşma kararlılığını ve amaçlara giden yolu gösteren prospektüsü hazırlamak zorundadır. Bu prospektüs, yerel yönetim birimlerine tasdike sunulur. Yine aynı şekilde her okul ilk dört yıl planı çıkarmalıdır. Eğitimde önemli görülen kısım ilk dört yıldır. İlköğretimi terk eden öğrenciye hiçbir diploma verilmez. Ancak müdür, öğrenci hakkında geleceğe dair tavsiye niteliğinde bir dizi öneriyi öğretmenlere danışarak öğrencinin ailesine verir.
Ortaöğretim: Ortaöğretimin amacı, bilgi edinme, anlama ve kavrama yeteneklerini geliştirip, Hollanda geleneklerini, Hıristiyanlık ve hümanizmi temel alan bir eğitim sistemini uygulamaya koymaktır.
Devlete ait okullar belediye meclisi ve belediye meclisi yönetim kurulu tarafından yönetilir. 3 farklı ortaöğretim modeli vardır:
1.4 yıl eğitim süresi olan mesleğe hazırlayan ortaöğretim modeli (VMBO)
2.5 yıl eğitim süresi olan üst dereceli genel ortaöğretim modeli (HAVO)
3.6 yıl eğitim süresi olan yükseköğretime hazırlayan ortaöğretim modeli (VWO)
Her üç model de 12 yaş ve üstünü kapsar. Bütün orta öğretim kurumlarında 2-4 yıl arası değişen temel ortaöğretim verilir.
Ortaöğretimin ilk aşaması; mesleğe hazırlayan ortaöğretimin (VMBO) 4 yılını, üst dereceli genel orta öğretimin (HAVO) 3 yılını, üniversite öncesi ortaöğretimin (VWO) 3 yılını kapsar. Ortaöğretime kabul, ilköğretimin son sınıfında uygulanan test sınavı baz alınarak gerçekleştirilir. Ulusal Eğitim Ölçme Değerlendirme Enstitüsü (CITO) test sonuçlarına göre, öğrencinin yönlendirmesini ilgi alanı, motivasyonu ve performansları göz önüne alarak yapar.
İngiltere:
İngiltere ve Galler’de 5, Kuzey İrlanda’da 4 yaşından itibaren 11 yaşına kadar zorunlu eğitim verilir. İngiltere ve Galler’de 5-11 yaş arası verilen zorunlu eğitim iki ana kademeye kendi içinde sınıflamayla dört kademeye ayrılır:
1.kademe:5-7 yaş.
2.kademe: 8-11 yaş.
Kuzey İrlanda’da ise eğitim 12 yıldır. 4-16 yaş arasını kapsar. İlk altı yıl (4-11) ilkokula tekabül eder. Kendi içinde (4-8 yaş) ve (8-11 yaş) olmak üzere iki alt kademeye ayrılan eğitim devlet okullarında ücretsizdir. Krallıktaki eğitimin en önemli özelliği çocuğun yaşına, istidat ve kabiliyetlerine ve özel eğitim ihtiyaçlarına uygun olarak kapsamlı bir temele sahip olması gerekliliğidir.
Kuzey İrlanda’da hiçbir din ayrımı yapmaksızın her öğrenci istediği okulda eğitim alabilir. Gerek İngiltere ve Galler’de gerekse İrlanda’da din dersi zorunlu olmakla beraber, her gün ibadet etme zorunluluğu da vardır. Ancak aileler isterse bu ibadete öğrencilerinin katılmasını istemeyebilir.
Devlet, tam gün eğitim gören 16 yaş ve altındaki çocukların ailelerine “Child Benefit” adı altında yardım yapabilir.
İngiltere ve Galler’de temel kademede eğitim çağına gelmemiş (5 ve düşük yaşlarda) çocuklar başlangıç sınıfına gider. 5-7 yaş arası birinci kademedir. Bu kademe 1 ve 2.sınıflara karşılık gelir. 7-11 yaş arası ikinci kademeyi oluşturur. Bu kademe de 3, 4, 5 ve 6.yıllara karşılık gelir.
Birleşik Krallıkta zorunlu eğitim görüldüğü üzere 6.sınıfa kadar geçerli olmaktadır.
İspanya:
Bir başka krallık olan İspanya’da zorunlu eğitim 6-12 yaş arasındadır. Her biri ikişer yıl süren üç alt kademeye ayrılır. Eğitim ilköğretim düzeyinde ücretsiz olarak verilir. Yerel bölgelerle eğitimde entegrasyon amaçlanmaktadır. Bu gerekçeyle dil eğitimine önem verildiği görülür.
İsveç:
Zorunlu eğitim ilkokul ve ortaokulun alt kademesini kapsayan “grundskolar”dan ibarettir. Okul öncesi sınıf okul sistemine dahil olan ve grundskoların parçasını oluşturan bir yapı halindedir. Belediyelerin altı yaşındaki çocuklar için okul öncesi sınıf açması zorunludur. Katılım isteğe bağlıdır.
1.sınıftan 9.sınıfa kadar eğitim zorunludur. Okul çağındaki çocukların bakım programı fritidshen denilen yerde yürütülür. Daha büyük çocuklar için açık havada boş vakit faaliyetleri sunulur. Çevre okulu unvanına sahip okullarda ekolojik sistem çeşitliliği temel olarak okutulur. 7 yılı ilköğretim 4 yılı orta öğretim toplam 11 yıllık sürecin orta öğretimin ilk dönemi olan 2 yıllık sürece kadar olan kısmı zorunludur. Belediyeler, öğrencilere ücretsiz ulaşım hizmeti sunar. Genel kategoride 7-16 yaş arası eğitimi zorunlu kılarlar. Eğitimin tamamı da ücretsizdir.
Yunanistan:
Anaokulu ve ilköğretimde zorunlu eğitim vardır. İlkokullara devam süresi 6 yıldır. Deneysel ilkokul diye tabir edilen kurumda uygulamalı eğitim verilir. İkinci şans okulları denilen eğitim kurumlarında 18 yaşını doldurmuş yetişkinlerin, ilköğrenimini tamamlama fırsatı tanınır. Zorunlu eğitim Yunanistan’da 9 yıldır.
Ortaöğretimin birinci kademesi 3 yıldır. İkinci kademe okullar 4 yıldır. Üç yıl süren alt orta okullardan sonra mesleki eğitim ve teknik okullarının yer aldığı üst orta okullar yer alır. İlköğretimden mezun olan öğrenciler, gündüz okullarının birinci bölümüne hiçbir sınava tabi tutulmaksızın kaydedilirler. Orta öğretimin ilk üç yılına devam zorunludur.
Japonya:
Uzak doğu ülkesi olan Japonya’da eğitim 6-15 yaş arası zorunludur. Bununla beraber ortaokul mezunlarının büyük kısmı devam etmek istemekte ve bunun sonucunda lise eğitimi vazgeçilmez bir nitelik taşımaktadır. Ülkemizdeki Açık Öğretim Üniversitesi sisteminin bir benzeri Japonya’da da mevcuttur. Japonya, zorunlu eğitimi dönemsel olarak kısa tutsa da çok sayıda üniversitesi ve üniversite mezunları ile dünyada adından sıkça söz ettiren bir ülke konumundadır.
Eğitim sistemi 5’e bölünmüştür:
Anaokulu (1-3 yıl), İlkokul (6 yıl), Ortaokul ( 6 yıl), Lise (3 yıl),Üniversite (4 yıl).
Japonya’da eğitim yerel yönetim birimlerinin denetimi altındadır.
Amerika:
Amerika'da eğitim kurumları, ilkokul, ortaokul ve liseler olmak üzere inşa edilmiştir. Ve üç ana sistem vardır: 8+4 sistemi, 6+3+3 sistemi ve 6+6 sistemi.
Aileler bu sistemlerden herhangi birini seçebilmektedirler. İlk sistemde çocuklar 8 yıl ilkokul okuduktan sonra 4 yıl lise okumaktadır. İkinci sistemde 6 yıl ilkokul, 3 yıl ortaokul, 3 yıl lise okunmakta, üçüncü sistemde ise 6 yıl ilkokul, 6 yıl lise okunmaktadır. Zorunlu eğitim eyaletlere göre 10-13 yıl arası değişir.
Yine çocuklar eyaletlere bağlı olarak 5-6-7 yaşlarında okula başlar. Ancak federal yasalar gereği en az 16 yaşına kadar mecburi eğitim söz konusudur. Mesleki eğitim genelde liseden sonradır ve 2 yılı kapsar. Lisenin 11. ve 12. yılında mesleki eğitime yönelmek isteyen öğrenciler için mesleki teknik okullar vardır. Bu okullarda ortaöğretim düzeyinde teknik programlar uygulanır.
SONUÇ:
Bu çalışmada Dünya’dan çeşitli zorunlu eğitim örnekleri sunulmaya çalışılmış, girişte verilen Türkiye’deki zorunlu eğitim süreciyle karşılaştırılmalara imkan tanınmıştır.
Özellikle Hollanda’daki Ölçme Değerlendirme Merkezi gibi bir kuruluş “özerk” şekilde oluşturulmadığı sürece, Türkiye modeli için düşünülen 4+4+4 sistemi öğrenci yönlendirmesi ve başarı endeksi saptamasının eksik olmasına sebep olabilecek tehlikeleri arz etmektedir.
Yine aynı şekilde, ilk dört yıldan sonra “açık öğretim” sisteminin getirilme teklifi eğitimde devamlılık ve başarı kriterlerini düşürmeye açık olmakla birlikte, özellikle cinsiyet eşitsizliğine sebep olabilecek kaygılara sebep olmaktadır.
Getirilen teklifte okul öncesi eğitimin yer almaması da, öğrencilerin ilkokul düzeyinde ön görülen ilk iki yılında ciddi uyum sorunlarına sebep olabilecek niteliktedir. 11 yaşında bir öğrencinin gelişim sürecinin pedagojik olarak değerlendirilmeden alan yönlendirmesine gitmesi, öğrencinin geleceğine dair ciddi sıkıntıları bünyesinde taşımaktadır.
Eğitim sisteminin, siyasi kaygılardan uzak olarak; palyatif tedbirlerden sıyrılmış bir şekilde dizaynı sağlanmalıdır. Bu konudaki kaygıların temel noktasının, söz konusu düzenlemenin bir Bakanlar Kurulu tasarısı olmaktan ziyade, grup başkanvekili eliyle düzenlenmiş teklif şeklinde gelmesi bile siyasetin etki alanına girdiğinin açık göstergesidir.
Dr. Ozan Örmeci
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder