Referandumun Ardından İyimser Bir CHP Değerlendirmesi

12 Eylül 2010 tarihinde yapılan ve aslına bakılırsa vatandaşa 26 değişikliğe dair tek bir “evet” ya da tek bir “hayır” oyu verme hakkı sunarak demokrasiden oldukça uzak ve otoriter-faşist yönetimlerde görülen plebisiter bir uygulamaya sahne olan referandumun sonucunda, Cumhuriyet Halk Partisi “hayır” oylarının % 42 oranında kalması sonrası ciddi bir yenilgiye uğramış gibi gözüküyor. Kemal Kılıçdaroğlu’nun genel başkanlığa seçilmesi ve sonrasında başlattığı dinamik ve heyecanlı kampanya ile iktidar alternatifi haline gelen ve klasik sol-Kemalist seçmenlerinde ve AKP’nin otoriter eğilimlerinden rahatsız olan kesimlerde büyük umut uyandıran CHP’nin referandum sonrasında liberal medyada kendisine biçilen rolü kabul etmeyerek seçim sonuçlarını daha dikkatli okuması gerekiyor.

Öncelikle Cumhuriyet Halk Partisi’nin % 42 düzeylerindeki “hayır” oyları değerlendirilirken; bu oyun en az % 30-32’lik kısmının kendisine verildiği ve bunun partinin 2002 ve 2007 genel seçimlerinde üzerine oturduğu % 20-22’lik bandın üzerine % 8-10 civarında bir artış anlamına geldiği fark edilmelidir. Sosyolojik olarak AKP ile büyük şehirler haricinde birebir aynı tabana oturan MHP’nin seçmenlerinin bir bölümünün, üst yönetimin cılız kalan propaganda faaliyetlerine karşın “evet” oyu verdiği düşünülürse, CHP’nin Kemal Kılıçdaroğlu liderliğinde başlayan yeni dönemi için henüz umutsuz olma vakti değildir. Zira partinin Kılıçdaroğlu ile başlayan yeni döneminde söyleminin merkezine oturan bireysel özgürlükleri önemseyen ve neo-liberal ekonomik düzenin örselediği bireye sosyal demokratik mekanizmalarla (aile sigortası, sosyal devlet vs.) sahip çıkan tavrı 2011 genel seçimlerinde referandumdan çok daha fazla seçmene hitap edebilir. Referandum sonucunda çıkan “evet” kararıyla, Danıştay’ın yerindelik denetiminin kalkmasına da güvenerek milli değerleri elden çıkarmaya hazırlanan ve bu anlamda küresel sermayeye göz kırpan AKP hükümeti; tüm çabalarına karşın ülkenin alt ve orta kesimlerinin ekonomik sorunlarına ancak geçici çözümler (yardımlar, cemaat dayanışması vs.) üretebilmekte ve Cumhuriyet tarihinin en yüksek oranına ulaşan işsizlik sorununa kalıcı bir çözüm yolu geliştirememektedir. Zaten AKP’nin çok boyutluluktan hızla İslamcılığa kayan dış politikasına rağmen halen Batı’dan en çok destek alan parti olmasında temel unsur küresel sermaye ile geliştirdiği bu yakın ilişkiler ve CHP’nin sol söyleminin bu elit çevrelerin düzenini kısmen de olsa tehdit ediyor olmasıdır. Ancak CHP için gün dışarıdan ziyade içeriyi fethetme günüdür. 2002 ve 2007 seçimleriyle kıyaslandığında partinin yükselen bir trendle tüm Batı ve Güney sahil şeridine sahip olduğu (2007 genel seçimlerinde sadece 5 ilde birinci parti olan CHP bu defa 19 ilde hayır çıkmasını sağlayabilmiştir), dahası içeriye doğru bir yayılma eğilimi gösterdiği (Manisa, Uşak, Denizli ve Aydın gibi illerdeki yüksek hayır oyları) fark edilmektedir. Bu anlamda Cumhuriyet Halk Partisi’nin aynı 1969 genel seçimlerinde olduğu gibi yeni başlayan süreçten vazgeçmemesi ve ekonomik-sosyal politikalarını somutlaştırarak çizgisinde ısrar etmesi gerekmektedir. Bilindiği üzere 1965’te başlayan “ortanın solu” politikası 1969 seçimlerinde ilk meyvelerini vermiş olmasına karşın CHP Adalet Partisi’nin % 46,5 oyunun ardından ancak % 27 oy alabilmiştir. CHP’nin esas çıkışı ise 1973 ve 1977 genel seçimlerinde olacaktır. Dolayısıyla Kılıçdaroğlu ile başlayan sürecin de hızlanarak devam etmesi, partinin kadrolarını hızla gençleştirmesi ve örgütlenmeye daha büyük önem vermesi, başarısız ve hantallaşmış yönetimleri görevden alarak daha hırslı ve dinamik yönetici ve örgütlere yol açması gerekmektedir. 16 küsur milyon “hayır” oyu veren seçmen olduğu düşünüldüğünde CHP’nin halen çok büyük bir gücü bulunmaktadır. Önemli olan bu gücü mobilize etmek, doğru yere kanalize etmek ve tabii ki genişletmeye çalışmaktır.

Referandum çalışmalarında CHP’nin AKP’den çok daha aktif ve çalışkan bir genel başkanının olduğunun ortaya çıkması parti adına büyük bir avantajdır. Ancak aynı şeyin örgüt için de geçerli olması gerekir. Bu nedenle Kemal Kılıçdaroğlu’nun partinin yeni söylem ve çizgisiyle daha uyumlu çalışacak kendisine yakın kadrolar oluşturması kritik bir husustur. Liberal basında referandum yenilgisinin üzerine CHP’nin liberalleşmesi ve sınıf siyasetinden koparak kimlik siyasetine yönelmesini teşvik eden yazılar çıkmaya başlamıştır ve bunlar artarak devam edecektir. Ancak CHP’nin 1990’larda SHP’nin düştüğü hataya düşmemek adına Kürt sorunu konusunda dengeli bir dil benimsemesi ve ekonomik ve sınıf temelli politikasından caymaması oldukça önemli bir faktör olacaktır. Kılıçdaroğlu’nun sosyalist sol tarafından da dikkatle ve umutla izlendiği hesaba katılırsa, partinin ekonomizm söyleminin dozunu arttırması ve aile sigortası ve benzeri somut projeler üretmesi ciddi ekonomik sıkıntıları bulunan seçmende olumlu bir etki yaratabilir. Son tahlilde henüz umutsuz olma günü değildir. Seçim sürecinde Tayyip Erdoğan’ın soy ve mezhep temelli aşırı milliyetçi ve ırkçı açıklamaları CHP’nin solla olan bağlarını güçlendirmiş, partinin oy oranını yüzde 20’lerden yüzde 30’lara taşımıştır. CHP’nin oylarını biraz daha arttırabilmesi durumunda 2011 genel seçimlerinde iktidar olabilmesi hala mümkündür. Ancak bunun için partinin çizgisinde ısrarcı olması ve seçmeni birçok konuda (laiklik meselesindeki ılımlı tutum, Kürt meselesine yeniden verilen önem) inandırması gerekmektedir. Değişim ve umut genç Türkiye seçmeni için en cazip motiflerdir. CHP’nin bu iki unsuru daha iyi kullanabilmesi gereklidir.

Ozan Örmeci