Ozan Örmeci Makaleler (Ozan Örmeci Articles): Brexit Partisi’nin Birleşik Krallık Siyasetinde Başarı Şansı Var Mı?

Giriş

2019 yılı Ocak ayı sonunda kurulan Brexit Partisi (Brexit Party)[1], Avrupa Parlamentosu seçimleri öncesinde yapılan son anketlere göre, olası bir genel seçimde İşçi Partisi’nin ardından yüzde 20 civarında bir oyla Birleşik Krallık’taki ikinci büyük parti olarak karşımıza çıkacaktır.[2] Hatta öyle ki, partinin, Birleşik Krallık’ın köklü siyasi partisi Muhafazakâr Parti’den bile daha fazla oy alabileceği öngörülmektedir. Ancak Birleşik Krallık'ta uygulanan dar bölgeli seçim sistemi gereği, bu oy oranıyla partinin en fazla 49-50 milletvekilliği kazanabileceği tahmin edilmektedir. Partinin, yine anketlere göre, Mayıs ayı sonlarında düzenlenecek olan Avrupa Parlamentosu seçimlerinde de yüzde 34 gibi çok yüksek bir oyla birinci parti olması beklenmektedir.[3] Bu yazıda, son birkaç ayda Birleşik Krallık Değişim Partisi (Change UK) ile birlikte İngiltere ve Birleşik Krallık siyasetine yeni bir soluk getiren bu parti hakkında yazılanlara göz atalım.

Brexit Partisi’nin logosu

Brexit Partisi Nasıl Kuruldu?

Brexit Partisi, daha çok karizmatik lideri Nigel Farage ile özdeşleşen Birleşik Krallık Bağımsızlık Partisi – UKIP’ten ayrılan kadrolar tarafından kurulan yeni bir partidir. Partinin 20 Ocak 2019 tarihinde eski UKIP sözcülerinden Catherine Blaiklock tarafından kurulduğu belirtilmektedir.[4] Parti, 5 Şubat 2019 tarihinde Birleşik Krallık Seçim Komisyonu’na İngiltere, İskoçya, Galler ve Avrupa Parlamentosu seçimleri için -lideri Nigel Farage olarak belirtilerek- kayıt olmuştur.[5] UKIP’in eski lider kadrosundan Nigel Farage ve Catherine Blaiklock gibi isimlerin partiyi kurmalarının ardından, kısa sürede birçok eski UKIP’li bu partiye geçmiş veya partiye destek açıklamıştır. Bu kişiler arasında halen Avrupa Parlamentosu’nda milletvekili olarak görev yapan ve partiye desteğini açıklayan Steven Woolfe ve partiye katılan Nathan Gill[6] gibi önemli kişiler de vardır. Şubat ayı içerisinde, partiye katılan Avrupa Parlamentosu milletvekili sayısı 9’a ulaşmıştır. Bu dönemde katılan kişiler; Tim Aker, Jonathan Bullock, David Coburn, Bill Etheridge, Diane James, Julia Reid ve Paul Nuttall gibi eski UKIP’lilerden oluşmaktadır. Bu kişiler, Avrupa Parlamentosu içerisinde “Özgürlük ve Doğrudan Demokrasinin Avrupası” (Europe of Freedom and Democracy-EFDD)[7] adlı AB karşıtı popülist parti çatısı altında görev yapmaktadırlar. Nisan ayında, partiye, Jane Collins, Jill Seymour, Margot Parker, Jonathan Arnott ve Ray Finch gibi başka eski UKIP’li ve Avrupa Parlamentosu mensubu siyasetçiler de katılmışlardır. Böylelikle, partinin AP milletvekili sayısı 14’e ulaşmıştır. Ancak bu kişilerden yalnızca üçü (Nigel Farage, Jonathan Bullock ve Nathan Gill), 2019 Avrupa Parlamentosu seçimlerinde partinin 70 kişilik milletvekili adayı arasına girebilmiştir. Yeni adaylar arasında en çok dikkat çeken siyasetçi ise, Muhafazakâr Parti liderlerinden Jacob Rees-Mogg’in kız kardeşi Annunziata Rees-Mogg’dur.[8] Daily Telegraph, MoneyWeek ve The European gibi yayın organlarında yazıları yayınlanan Rees-Mogg, daha önce 2005 ve 2010 yılında Muhafazakâr Parti’den milletvekili adayı olmuş, ancak seçilememiştir. Rees-Mogg gibi tanınmış Muhafazakâr Partili ailelerden kişilerin partiye katılması, orta ve uzun vadede Brexit Partisi’nin ada siyasetinde kalıcı hale gelmesinde etkili olabilir.

Annunziata Rees-Mogg

Partinin İdeolojisi ve Hedefleri

Partinin ideolojik lideri ve Genel Başkanı Nigel Farage, partisinin amaçlarını ilan etmek için düzenlediği Nisan ayındaki basın toplantısında, Brexit Partisi’nin “Britanya siyasetinde bir demokratik devrim gerçekleştirmek” ve “siyaseti değiştirmek” amacında olduğunu belirtmiştir.[9] Partinin somut ideolojik hedeflerine bakılınca; en temel ve önemli konunun -hiç şüphesiz- partiye adını da veren Brexit sürecinin hızla tamamlanması olduğu görülmektedir. Muhafazakâr Parti hükümetinin henüz bu konuda bir anlaşmayı Avam Kamarası’nda onaylatamamış olması ise, kuşkusuz partinin yükselmesi için uygun bir siyasal zemin hazırlamaktadır. Partisinin manifestosunu henüz açıklamayan ve Avrupa Parlamentosu seçimlerinin tamamlanmasını bekleyen Farage ve partisi hakkında, 12 Mayıs 2019 tarihinde The Guardian gazetesinde ilginç bir analiz yayınlanmıştır.[10] Partinin Avrupa’daki diğer sağ popülist milliyetçi partiler gibi yükselişte olduğuna dikkat çeken editoryal yazıda, parti mensuplarının geçmişte kullandıkları ırkçı ve İslamofobik sözlere vurgu yapılmış ve partinin ve Farage’ın Britanya demokrasisi açısından “tehlikeli” olduğu iddia edilmiştir. The National’da yayınlanan bir başka analizde de[11], 2016 yılındaki Brexit referandumu sürecinde konuşmalarıyla çok etkili olan Farage’ın, Brexit Partisi ile benzer bir çıkış yakalamayı umduğu vurgulanmış ve merkez siyasete duyulan güvenin azaldığı bir dönemde partinin yükselme şansının var olduğu belirtilmiştir.

Nigel Farage hakkında Ben Jennings tarafından çizilen eleştirel bir karikatür[12]

Queen Mary Londra Üniversitesi’nden Tim Bale ise[13], İtalya’daki Beş Yıldız Hareketi (Movimento 5 Stelle) gibi birçok popülist partinin Avrupa’daki yükselişine dikkat çekerek, Nick Silver ve Zoe Hodge imzalı A Guide to New Political Movements: How to do politics in the 21st century kitabından hareketle, popülist hareketlere dair bazı saptamalar yapmaktadır. Bale’e göre, bu hareketlerin en temel özelliği, kendisini kirli, yozlaşmış ve yorgun siyasal elite karşı dışarıdan gelen ve halkın temsilcisi olarak lanse eden karizmatik bir lidere sahip olmalarıdır. Son olarak Ukrayna’da gördüğümüz bu durum, Brexit Partisi ve Nigel Farage için de geçerlidir. Zira Farage, özellikle coşkulu konuşmalarıyla karizmatik bir lider hüviyeti yakalamayı başarmaktadır.[14] Popülist partilerin bir diğer önemli özellikleri ise, politikalardan çok siyasal süreçlere odaklanmaları ve özellikle yeni medya ve internet teknolojilerini çok iyi kullanarak, seçmenleriyle güçlü bağlar kurabilmeleridir.[15] Partinin anketlerdeki çıkışını yorumlayan İşçi Partisi önderlerinden Barry Gardiner da, en temel mesele olarak Muhafazakâr Parti’nin Brexit sürecini tamamlayamamasını öne sürmüş ve ikinci Brexit referandumu önerisine karşı çıkarak, milli iradenin yerine getirilmesi gerektiğini söylemiştir.[16]

Sonuç

Sonuç olarak, Brexit Partisi’nin 2019 Avrupa Parlamentosu seçimlerinde ciddi bir çıkış gerçekleştirme ve hatta ülkedeki birinci parti olma şansı yabana atılmayacak bir ihtimal olsa da, Birleşik Krallık’taki seçim sistemi nedeniyle partinin ulusal siyasette etkili olması kolay değildir. Hatta o kadar ilginçtir ki, partinin gücü, çıkmayı istediği Avrupa Birliği çatısı altında bulunan Avrupa Parlamentosu sayesinde olabilmektedir. Bu nedenle, Farage’ın AB’ye yönelik “demokrasi açığı” eleştirileri tamamen bir “aşırı sağ” ve “faşizm” belirtisi olarak algılanamayacak olsa da, Avrupa Birliği’nin demokrasi yönünde son yıllarda ciddi gelişim gösterdiğini kabul etmek gerekir. Daha önemlisi, Farage’ın sıklıkla örnek olarak kullandığı Yunanistan’ın, AB sayesinde bugün ekonomik krizden çıkmış ve demokratik bir ülke olarak yoluna devam edebilmesidir. Birleşik Krallık’ın ise, iki parti ağırlıklı dengeli siyasal sistemini koruyabilmesi için, mutlaka Brexit sürecini bir şekilde tamamlaması ve vatandaşlarına geleceğe güvenle bakabilmek için yeni siyasi gündemler sunması gerekmektedir. Her iki büyük partide de (Muhafazakâr Parti ve İşçi Partisi) gerçekleştirilecek bir gençleşme hamlesi, bu açıdan stratejik bir açılım olabilir ve yeni jenerasyondan kişilerin de merkez siyasete dahil olmalarını sağlayabilir. Ancak bu şekilde, sağ ve sol popülizm karşısında merkez partiler ayakta durabileceklerdir.

Doç. Dr. Ozan ÖRMECİ

Ozan Örmeci Makaleler (Ozan Örmeci Articles)

Sayfalar

13 Mayıs 2019 Pazartesi

Brexit Partisi’nin Birleşik Krallık Siyasetinde Başarı Şansı Var Mı?

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder