Stratfor Gelecek On Yıl Öngörüleri

Amerika merkezli özel istihbarat kuruluşu Stratfor’un yayınladığı “Decade Forecast: 2015-2025” adlı rapor[1], 2015-2025 yılları arasında dünya siyasetinde yaşanabilecek bazı gelişmelere ışık tutan bir öngörü niteliği taşımaktadır. Raporda ön plana çıkan 11 önemli konu şöyle sıralanmıştır[2];

1. Rusya Federasyonu Çökecek: Raporda vurgulanan en flaş husus, gelecek 10 yılda Rusya Federasyonu’nun çökeceği ya da gücünü belli ölçüde kaybedeceği iddiasıdır. Rapora göre; Batı’nın uyguladığı ekonomik yaptırımlar, düşen petrol fiyatları, rublenin değer kaybetmesi, artan askeri harcamalar ve iç siyasette artan anlaşmazlıklar nedeniyle, Rusya Federasyonu, geniş coğrafyasının bazı bölgelerinde merkezi otoritesini kaybedecek ve bu da bir güç boşluğu yaratacaktır. Ancak 1917 Bolşevik Devrimi’nin aksine, bu durum bir devrim şeklinde yaşanmayacak ve özerk bölgelerin güçlenmesi ve bağımsızlığını ilan etmesi şeklinde yavaş yavaş gelişecektir.
2. ABD, Rusya’nın Nükleer Gücünü Güvence Altına Almak İçin Harekete Geçecek: Raporda ilk vurgulanan konunun devamı niteliğindeki bir diğer önemli iddia, Rusya’nın geniş nükleer kapasitesi nedeniyle bu ülkede yaşanan güç boşluğunun nükleer tehlikelere neden olmasını engellemek amacıyla, ABD’nin bu süreçte harekete geçecek olmasıdır. ABD, bu noktada ya askeri gücüyle bunu yapacak, ya da özerkleşen/bağımsızlık kazanan eski Rus topraklarında istikrarlı hükümetler kurulmasına yardım edecektir.
3. Almanya, Ekonomik Zorluklarla Karşılaşacak: Son yılların ekonomik anlamda en güçlü ve istikrarlı ülkesi olan Almanya, gelecek 10 yılda AB içerisinde yaşanan krizlerden olumsuz etkilenecek ve düşen ihracat oranları nedeniyle Japonya gibi bir resesyon dönemine girecektir.
4. Polonya, AB’nin Lider Ülkelerinden Olacak: Almanya’nın düşüşüne karşın, Polonya gelecek 10 yılda ekonomik ve siyasi açılardan büyük ilerlemeler kaydedecek ve AB’nin lider ülkelerinden olacaktır. ABD ile stratejik ortaklığının ve artan nüfusunun da etkisiyle, bu ülke, kısa sürede bölgesel bir güç haline gelecektir.
5. Dört Avrupa Olacak: Birkaç yıl öncesine kadar durdurulmasına imkansız gözüyle bakılan Avrupa entegrasyonu, AB içerisinde yaşanan milliyetçilik tartışmaları, bölgeselleşme eğilimleri ve artan AB kuşkuculuğu nedeniyle pratikte tek Avrupa’dan ziyade dört Avrupa’ya neden olacaktır. Bunlar; Batı Avrupa, Doğu Avrupa, İskandinavya ve Britanya Adaları olacaktır.
6. Türkiye ve ABD Daha Yakın Müttefik Olacaklar: Rapora göre; Türkiye ve ABD, gelecek 10 yılda daha yakın müttefik olacaklardır. Bunun sebebi ise, Türkiye’nin Karadeniz Bölgesi’ndeki Rus ve Ermeni tehdidine karşı ABD desteğine ihtiyaç duyacak olmasıdır. Ayrıca Türkiye’nin sınırlarındaki (Suriye, Irak) krizlerin çözümü konusunda da Türkiye ve ABD birlikte hareket edeceklerdir.
7. Çin, Yeni Sorunlarla Karşılaşacak: Son 10 yılda ekonomik büyüme ve siyasi istikrar anlamında başarılı bir performans gösteren Çin, gelecek 10 yılda Komünist Parti’ye yönelik tepkiler ve bölgesel eşitsizlikler nedeniyle zor günler geçirecektir. Komünist Parti, bu tepkiler karşısında liberalleşmeyecek ve daha sert yöntemlere başvuracaktır.
8. Japonya, Asya’nın Yükselen Deniz Gücü Olacak: Çin’in güçlü bir donanma kurması karşısında, tarihsel olarak önemli bir deniz gücü olan Japonya da harekete geçecek ve kısa sürede çok güçlü bir donanma inşa edecektir. ABD’nin azalan askeri gücü nedeniyle, Japonya bunu yapmaya mecbur kalacaktır. Zira güvenlik dışında, -bir ada ülkesi olmanın doğal neticesi olarak- bu ülke, ithalata büyük önem vermekte ve bazı ihtiyaçlarını bu yolla karşılamaktadır.
9. Güney Çin Denizi’nde Savaş Yaşanmayacak: Rapora göre; son yıllarda en riskli bölgelerden biri olarak gösterilen Güney Çin Denizi’nde sıcak bir çatışma yaşanmayacak, ancak bölgedeki tansiyon devam edecektir. Bölgede Rusya’nın gücü düşerken, Japonya ve Çin’in gücü artacaktır.
10. 16 Yeni ve Küçük Çin Olacak: Çin’in ekonomik büyüme oranlarının ve verimliliğinin düşmesi, küresel sermayeyi başka bazı ülkelere yönlendirmeye başlayacak ve bunun neticesinde 16 tane yeni küçük “Çin” ortaya çıkacaktır. Bu devletler; Meksika, Nikaragua, Dominik Cumhuriyeti, Peru, Etiyopya, Uganda, Kenya, Tanzanya, Bangladeş, Myanmar, Sri Lanka, Laos, Vietnam, Kamboçya, Filipinler ve Endonezya olacaktır. Bu ülkeler, 1,15 milyarlık toplam nüfuslarıyla ekonomik büyüme açısından en dikkat çeken aktörler haline geleceklerdir.
11. ABD Gücü Azalacak: Rapordaki son ve en önemli tespitlerden birisi de, dünyadaki tek süper-güç konumundaki ABD’nin gelecek 10 yılda gücünün azalacak olmasıdır. Ancak bu durum, ABD’nin dünya liderliğini kaptırdığı ya da krize girdiği anlamına gelmemektedir. Zira ABD, dünyadaki sorunlara fazlasıyla angaje olan politikasını değiştirecek, ancak kendisi güvenlik ve zenginlik içerisinde yaşamaya devam edecektir.

Rapordaki iddiaların flaş, ancak eleştiriye açık olduğu söylenebilir. Özellikle Rusya Federasyonu’nun dağılması ve ABD’nin bu ülkedeki nükleer tehlikelere karşı harekete geçmesi senaryosunun gerçekleşme ihtimali, Rusya’nın son dönemde yaşadığı zorluklara karşın, hiç de kolay gözükmemektedir. Bunun sebebi de, Rus lider Vladimir Putin’e son dönemde artan desteğin de teyit ettiği üzere, Rus halkının duygusal (rasyonel değil) ve aşırı milliyetçi bir yapıda olmasıdır. Rapordaki en isabetli tahminler ise, Türkiye-ABD müttefikliğinin daha da derinleşmesi, Japonya’nın askeri kapasitesinin artması ve AB içerisinde yaşanacak sorunlar olarak gözükmektedir.

Yrd. Doç. Dr. Ozan ÖRMECİ

[1] Raporun tamamına bu adresten ulaşılabilir; https://www.stratfor.com/sample/forecast/decade-forecast-2015-2025.

[2] Raporun İngilizce kısa bir özeti buradan görülebilir, http://www.businessinsider.com/stratfor-has-11-chilling-predictions-for-what-the-world-will-look-like-in-10-years-2015-6.