Orta Amerika’da, Karayip Denizi ve Kuzey Büyük Okyanus kıyısında, Kolombiya ve Kosta Rika arasında yer alan Panama’da 14 Mayıs 2014 tarihinde parlamento üyeleri ve Başkanlık için sandığa gidilecek. Bu yazıda Panama seçimlerini mercek altına alacağım.
Öncelikle Panama siyasal sistemi hakkında biraz bilgi verelim. Panama, güçler ayrılığı prensibine dayanan anayasal bir demokrasidir. Yürütme, 5 yıl için seçilen Devlet Başkanı ve 2 Başkan Yardımcısı ile Hükümet tarafından temsil edilmektedir.[1] Yasama, 5 yıllık süre için seçilen, 71 üyeli tek kanatlı Ulusal Meclis’ten oluşmaktadır.[2] Son Cumhurbaşkanlığı seçimleri 3 Mayıs 2009 tarihinde yine Parlamento seçimleriyle birlikte yapılmış olup, seçimleri merkez sağ Demokratik Dönüşüm Partisi’nden (Cambio Democrático) aday olan Değişim için İttifak adlı seçim koalisyonunun desteklediği Ricardo Martinelli, yüzde 60’ın üzerinde oyla en yakın rakibi Balbina Herrera’nın (% 38) çok önünde tamamlamıştır.[3] Anayasal sınırlamalar nedeniyle Martinelli bu seçimlerde üstüste ikinci defa Başkanlığa aday olamayacaktır.[4] Panama halkı, 14 Mayıs 2014 tarihinde, 2009’da olduğu gibi parlamento üyeleri ve Başkanlık için aynı anda oy vereceklerdir. Şimdi Başkanlık yarışına giren favori adayları tanıyalım.
Seçimlere favori olarak giren aday; merkez sağ Demokratik Dönüşüm Partisi’nden (Cambio Democrático)[5] Başkan adayı olmuş José Domingo Arias’tır. Son olarak Mart ayında yapılan anketlerde Arias, diğer rakiplerinden birkaç puan önde gözükmektedir.[6] 1963 doğumlu bir politikacı olan Arias, 2009’da Ricardo Martinelli’nin seçilmesinin ardından Dış Ticaret Bakanı olmuş ve bu görevdeyken yaptığı çalışmalarla adını duyurmuştur.[7] Brookings Enstitüsü’nden Daniel Zovatto’ya göre; Orta ve Güney (Latin) Amerika’da statükoyu koruma trendinin etkileri, bu bölgedeki ülkelerde 2014-2016 döneminde yapılacak olan 7 seçimde de görülecek ve iktidarda sol veya sağ hangi görüş olursa olsun, bu görüşün iktidarda kalması sonucu ortaya çıkacaktır.[8] Bu nedenle Arias’ın Martinelli’nin yerine geçmesi yüksel ihtimal gözükmektedir.
José Domingo Arias
Seçimlerin en önemli ikinci favorisi; sosyal demokrat Demokratik Devrimci Partisi’nin (Partido Revolucionario Democrático – PRD)[9] adayı Juan Carlos Navarro’dur. 1961 doğumlu bir işadamı ve çevreci olan Navarro, daha önce Panama’nın başkenti Panama City’de Valilik yaparak adını duyurmuştur.[10] Amerika Birleşik Devletleri’nde Darmouth ve Harvard’da eğitim almış olan Navarro’nun İngilizce, Fransızca ve İspanyolca bildiği ifade edilmektedir.[11] Navarro anketlerde Arias’ın birkaç puan gerisinde gözükmesine karşın, Başkan seçilmesi kimse için sürpriz sayılmayacaktır.
Juan Carlos Navarro
Seçimlerin bir diğer iddialı adayı ise; muhafazakar Panameñista Partisi (Partido Panameñista)[12] adayı Juan Carlos Varela’dır. 1963 doğumlu olan Varela, 2009 seçimleri öncesinde bir diğer sağ parti Demokratik Dönüşüm Partisi’nin adayı Ricardo Martinelli yerine yarıştan çekilmiş ve bunun karşılığında Martinelli Başkan seçilince Varela’yı Başkan Yardımcısı yapmıştır.[13] Anketlerde Varela’nın oy oranı yüzde 26’lar dolaylarında ve Arias ile Navarro’nun gerisindedir.
Juan Carlos Varela
Seçimlere giren diğer iddiası düşük adaylar arasında bağımsız adaylar Juan Jovane De Puy, Esteban Rodriguez, Gerardo Barroso ile Geniş Demokrasi Cephesi (Frente Amplio por la Democracia)[14] adayı Genaro Lopez Rodriguez vardır.[15] Panama seçimlerini ilerleyen günlerde UPA için mercek altına alacağız.
Yrd. Doç. Dr. Ozan ÖRMECİ
[1] Detaylar için; “Republic of Panama – Election for President”, ElectionGuide, Erişim Tarihi: 25.04.2014, Erişim Adresi: http://www.electionguide.org/elections/id/2319/.
[2] “Panama’nın Siyasi Görünümü”, Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı, Erişim Tarihi: 25.04.2014, Erişim Adresi: http://www.mfa.gov.tr/panama-siyasi-gorunumu.tr.mfa.
[3] “Panamanian general election, 2009”, Wikipedia, Erişim Tarihi: 25.04.2014, Erişim Adresi: http://en.wikipedia.org/wiki/Panamanian_general_election,_2009#Presidential_election_results.
[4] “Panamanian general election, 2014”, Wikipedia, Erişim Tarihi: 25.04.2014, Erişim Adresi: http://en.wikipedia.org/wiki/Panamanian_general_election,_2014.
[5] Web sitesi için; http://www.cambiodemocratico.org.pa/.
[6] Dichter & Neir anketinde % 39’a % 32, Ipsos anketinde % 33’e % 31 oyla Arias kamuoyu araştırmalarında en yakın rakibi Juan Carlos Navarro’nun birkaç puan önünde yarışı önde götürmektedir. Detaylar için; Zissis, Carin (2014), “Poll Update: Panama’s Ruling-Party Candidate ahead in Possible Close Race”, Americas Society/Council of the Americas, Erişim Tarihi: 25.04.2014, Erişim Adresi: http://www.as-coa.org/blogs/poll-update-panamas-ruling-party-candidate-ahead-possible-close-race.
[7] “José Domingo Arias”, Wikipedia, Erişim Tarihi: 25.04.2014, Erişim Adresi: http://en.wikipedia.org/wiki/Jos%C3%A9_Domingo_Arias.
[8] Zovatto, Daniel (2014), “Latin America in 2014: Elections and Football”, Brookings, Erişim Tarihi: 25.04.2014, Erişim Adresi: http://www.brookings.edu/research/opinions/2014/01/23-latin-america-2014-elections-football-zovatto.
[9] Web sitesi için; http://prdunido.com/.
[10] “Juan Carlos Navarro”, Wikipedia, Erişim Tarihi: 25.04.2014, Erişim Adresi: http://en.wikipedia.org/wiki/Juan_Carlos_Navarro_(businessman).
[11] “Juan Carlos Navarro”, Wikipedia, Erişim Tarihi: 25.04.2014, Erişim Adresi: http://en.wikipedia.org/wiki/Juan_Carlos_Navarro_(businessman).
[12] Web sitesi için; http://www.partidopanamenista.com/.
[13] “Juan Carlos Varela”, Wikipedia, Erişim Tarihi: 25.04.2014, Erişim Adresi: http://en.wikipedia.org/wiki/Juan_Carlos_Varela.
[14] Web sitesi için; http://www.partido-fad.com/.
[15] “Republic of Panama – Election for President”, ElectionGuide, Erişim Tarihi: 25.04.2014, Erişim Adresi: http://www.electionguide.org/elections/id/2319/.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder