Élections locales de 2024 en Turquie : Le CHP devient le premier parti

Les Turcs se sont rendus aux urnes hier (31 mars 2024) pour élire les dirigeants municipaux de 30 villes métropolitaines, 51 villes et des centaines de districts/communes. En tant que citoyens d’un pays connu pour son taux de participation aux élections le plus élevé, les Turcs ont une nouvelle fois montré leur attachement aux processus démocratiques en participant aux élections locales à hauteur de 78,53 %. Bien que les résultats officiels ne soient pas déclarés par la Commission électorale suprême turque (YSK), les résultats émanant des partis politiques et des institutions médiatiques nous donnent une image assez claire des conséquences politiques.[1]

Parti politiques	Total des voix (%)
CHP	37,74
AKP	35,49
YRP	6,19
DEM	5,68
MHP	4,98
İYİ Parti	3,77
ZP	1,73
SP	1,09
Hüdapar	0,55
BBP	0,44
DEVA	0,33

Total des voix des partis politiques

Voici les faits marquants de ces élections locales :

1. Ce qui est choquant, c’est que le parti pro-laïque, le CHP est devenu le premier parti du pays lors de ces élections avec 37,74 % des voix, alors que le parti islamoconservateur et au pouvoir l’AKP (2002-) n’a obtenu que 35,49 % des voix. En ce sens, le CHP a montré son véritable potentiel pour gouverner la Turquie lors de la prochaine élection présidentielle (normalement prévue en 2028), au cours de laquelle le président de longue date (2014-) Recep Tayyip Erdoğan pourrait ne pas être éligible, à moins que le parlement turc (TBMM) ne prenne une décision en faveur d’élections anticipées ou que la constitution turque actuelle ne soit amendée pour permettre à un président d’effectuer plus de deux mandats. Les votes combinés de l’AKP et du parti nationaliste turc le MHP dans le cadre de l’Alliance populaire (Cumhur İttifakı) s’élèvent à environ 40,50 %, ce qui montre que le bloc de droite au pouvoir est encore fort.

Le président Erdoğan a subi la plus grande défaite de sa carrière politique

2. Parmi les autres partis politiques, le parti islamiste – le Nouveau parti du bien-être (YRP) a obtenu 6,19 %, le parti pro-kurde – DEM a obtenu 5,68 %, le parti nationaliste turc – le MHP 4,98 %, le parti nationaliste pro-laïque – İYİ 3,77 %, le parti ultranationaliste anti-immigrés – le Parti de la victoire (ZP) 1,73 %, le parti islamiste – le Parti de la félicité (SP) 1,09 %, le parti islamiste pro-kurde Hüdapar 0,55 %, le parti nationaliste islamiste le Parti de la grande unité (BBP) 0,44 %, et le parti libéral-conservateur DEVA 0,33 % des voix.

3. Le CHP a remporté les municipalités métropolitaines de cinq grandes villes : İstanbul, Ankara, İzmir, Bursa et Antalya et a prouvé sa force et sa popularité dans les régions urbanisées et développées du pays. Dans ce sens, le jeune leader/président du CHP, Özgür Özel, s’est avéré être un bon leader en termes de stratégie électorale et de recherche de bons candidats et a garanti qu’il conserverait son siège après les élections. Özel a fait du CHP le premier parti du pays depuis les élections générales de 1977 et de la gauche l’idéologie dominante depuis les élections locales de 1989 et les élections générales de 1999.

Özgür Özel

4. Les dirigeants municipaux victorieux du CHP à Ankara et İstanbul, Mansur Yavaş (Ankara) et surtout Ekrem İmamoğlu (İstanbul) sont devenus automatiquement les candidats présidentiels favoris de l’opposition pour les prochaines élections. Certains commentateurs politiques désignent déjà Ekrem İmamoğlu comme le candidat présidentiel favori pour les prochaines élections.

Ekrem İmamoğlu and Mansur Yavaş

5. Dans les 30 villes métropolitaines, le CHP a remporté 14 municipalités, l’AKP 12, le DEM 3 et le YRP 1.

6. Au total, le CHP a emporté la victoire dans 35 villes[2], l’AKP dans 24 villes[3], le parti DEM dans 10 villes[4], le MHP dans 8 villes[5], le YRP dans deux villes (Şanlıurfa et Yozgat), le Parti İYİ dans une ville (Nevşehir) et le parti islamiste-nationaliste BPP dans une ville (Sivas).

7. Au total, l’AKP a remporté la compétition dans 356 circonscriptions, le CHP dans 337 circonscriptions, le MHP dans 122 circonscriptions, le parti DEM dans 65 circonscriptions, le YRP dans 39 circonscriptions, le parti İYİ dans 24 circonscriptions, le BBP dans 14 circonscriptions et des personnes d’autres petits partis et des indépendants dans 16 circonscriptions. Ces statistiques prouvent que les partis de droite obtiennent de meilleurs résultats dans les districts et les zones plus rurales.

8. Le parti pro-kurde DEM a montré sa puissance dans les villes du sud-est de l’Anatolie, densément peuplées de Kurdes, et a remporté 10 (3 villes métropolitaines : Diyarbakır, Mardin et Van) villes et 65 districts. En ce sens, le parti DEM s’est transformé en un parti régional fort, semblable au parti national écossais (SNP) en Grande-Bretagne.

9. Le nouveau parti politique islamiste issu de la tradition de la Vision nationale (Milli Görüş) de Necmettin Erbakan et dirigé par le fils d’Erbakan, Fatih Erbakan, le parti islamiste du Nouveau bien-être (YRP), a fait un bond important dans les urnes. Le YRP a obtenu plus de 6 % des votes et est devenu un nouvel acteur politique important dans la vie politique turque. Nous pouvons en conclure que le YRP est désormais un acteur politique de premier plan, avec un soutien de 6 % obtenu en quelques années seulement. En ce sens, le président Erdoğan et son équipe ont commis une grave erreur politique en ne convainquant pas le YRP de soutenir l’Alliance populaire (Cumhur İttifakı) lors de ces élections.

10. Il semble que les Turcs aient manifesté leur réaction négative à l’égard du gouvernement Erdoğan et de sa coalition électorale d’extrême droite, l’Alliance populaire (Cumhur İttifakı), en votant de plus en plus pour des partis alternatifs. La principale raison en est certainement l’hyperinflation et les problèmes économiques connexes que le pays a connus au cours des deux dernières années. En outre, en raison de la politique de faible rémunération des retraités menés par le gouvernement, les retraités et les personnes âgées ont également largement voté contre l’AKP.

La carte électorale de la Turquie est devenue "rouge" cette fois-ci, le CHP gagnant du pouvoir dans les villes d’Anatolie occidentale

En conclusion, les élections locales turques de 2024 ont montré que le régime démocratique survit en Turquie malgré le succès du régime populiste autoritaire du président Erdoğan. En ce sens, le CHP social-démocrate et pro-laïque a le plus grand potentiel pour devenir un parti qui pourrait mener l’opposition en Turquie, malgré sa position relativement faible dans les villes conservatrices-nationalistes d’Anatolie et les régions densément peuplées de Kurdes. Le CHP devrait désormais s’efforcer de se transformer en un parti fourre-tout moderne, semblable à l’AKP, et d’accueillir les électeurs de droite et kurdes. Le CHP ne devrait pas conclure que le niveau de voix qu’il a atteint lors de ces élections représente son véritable vote. En fait, le succès du parti est basé sur la popularité extraordinaire et le succès de certains de ses candidats (İmamoğlu et Yavaş) ainsi que sur la colère de la population à l’égard du gouvernement en raison des problèmes économiques croissants.

Enfin, après une longue période Erdoğan, il semble que la belle époque d’Ekrem İmamoğlu dans la politique turque pourrait bientôt commencer et qu’il pourrait devenir le 13ème président de la Turquie dans les années à venir. C’est pourquoi un appel populaire à des élections anticipées (présidentielles et parlementaires) est également une possibilité dans la vie politique turque. Le président Erdoğan, quant à lui, se concentrera désormais sur le redressement de l’économie, l’élargissement de son bloc électoral en essayant de convaincre d’autres groupes (le YRP et les Kurdes) et en essayant de planifier son troisième mandat ou de choisir son successeur pour diriger le bloc de droite. Erdoğan et l’Alliance populaire ont encore de chances considérables puisque le total du bloc de droite dépasse les 50 %. Erdoğan a accepté la défaite et a promis un rajeunissement au sein de son parti, ce qui témoigne de son approche démocratique de la politique.

Dr. Ozan ÖRMECİ

 

[1] Les sources utilisées dans ce document sont les suivantes

- https://secim.aa.com.tr/ (Agence Anatolienne/AA),

- https://secim.ntv.com.tr/ (NTV).

[2] Adana, Adıyaman, Afyonkarahisar, Amasya, Ankara, Antalya, Ardahan, Artvin, Aydın, Balıkesir, Bartın, Bilecik, Bolu, Burdur, Bursa, Çanakkale, Denizli, Edirne, Eskişehir, Giresun, İstanbul, İzmir, Kastamonu, Kırıkkale, Kırşehir, Kilis, Kütahya, Manisa, Mersin, Muğla, Sinop, Tekirdağ, Uşak, Yalova, Zonguldak.

[3] Aksaray, Bayburt, Bingöl, Bitlis, Çorum, Düzce, Elazığ, Erzurum, Gaziantep, Hatay, Isparta, Kahramanmaraş, Karabük, Kayseri, Kocaeli, Konya, Malatya, Niğde, Ordu, Rize, Sakarya, Samsun, Şırnak, Trabzon.

[4] Ağrı, Batman, Diyarbakır, Hakkari, Iğdır, Mardin, Muş, Siirt, Tunceli, Van.

[5] Çankırı, Erzincan, Gümüşhane, Karaman, Kars, Kırklareli, Osmaniye, Tokat.

Türkiye’s 2024 Local Elections: CHP Became the Leading Party

Turkish people went to ballots yesterday (31 March 2024) to set the municipal leaders of 30 metropolitan cities, 51 cities, and hundreds of districts/counties. As citizens of a country known for the highest election participation turnout rate, Turkish people again showed their devotion to democratic processes by participating in local elections around 78.53 %. Although official results are not declared by the Turkish Supreme Election Board (YSK), results coming from political parties and media institutions[1] give us a clear enough picture of the political consequences.

Political Party	Total Votes (%)
CHP	37.74
AK Parti	35.49
YRP	6.19
DEM	5.68
MHP	4.98
İYİ Parti	3.77
ZP	1.73
SP	1.09
Hüdapar	0.55
BBP	0.44
DEVA	0.33

Political parties’ total votes

Here are the striking features of these local elections:

1. The shocking development is that the pro-secular CHP became the leading party in the country in these elections with 37.74 % of the votes and Türkiye’s governing Islamist-conservative AK Parti (2002) took only 35.49 %. In that sense, CHP showed its true potential to rule Türkiye in the next presidential election (normally scheduled for 2028) in which Türkiye’s long-serving (2014-) President Recep Tayyip Erdoğan might not be eligible to run unless the Turkish parliament (TBMM) decides for early elections or the current Turkish constitution is amended for allowing a President to serve more than two terms. AK Parti and Turkish nationalist MHP’s combined votes as part of People’s Alliance (Cumhur İttifakı) on the other hand make around 40.5 %, a fact showing that the ruling right-wing bloc is still strong.

President Erdoğan had the biggest defeat of his political career

2. Among other political parties, the Islamist New Welfare Party (YRP) took 6.19 %, pro-Kurdish DEM Party took 5.68 %, Turkish nationalist MHP took 4.98 %, pro-secular nationalist İYİ Parti took 3.77 %, anti-immigrant ultranationalist Victory Party (ZP) took 1.73 %, Islamist Felicity Party (SP) took 1.09 %, pro-Kurdish Islamist Hüdapar took 0.55 %, Islamist-Turkish nationalist Great Unity Party (BBP) took 0.44 %, and liberal-conservative DEVA Party took 0.33 %.

3. CHP won the metropolitan municipalities of the five biggest cities; İstanbul, Ankara, İzmir, Bursa, and Antalya, and proved its strength and popularity in urbanized and developed regions of the country. In that sense, CHP’s young leader/chair Özgür Özel proved himself to be a good leader in terms of electoral strategy and finding good candidates and guaranteed to keep his seat after the elections. Özel made CHP the leading party of the country since the 1977 general elections and made the left the leading ideology since the 1989 local elections and the 1999 general elections.

Özgür Özel

4. CHP’s victorious municipal leaders in Ankara and İstanbul, Mansur Yavaş (Ankara) and especially Ekrem İmamoğlu (İstanbul) became automatically favorite presidential candidates for the opposition for the next election. Some political commentators already point out Ekrem İmamoğlu as the favorite presidential candidate for the next election.

Ekrem İmamoğlu and Mansur Yavaş

5. Among 30 metropolitan cities, CHP won 14, AK Parti won 12, and DEM Party 3, and YRP 1 municipalities.

6. In total, pro-secular CHP won in 35 cities[2], the Islamist-conservative AK Parti won the race in 24 cities[3], the pro-Kurdish DEM Party in 10 cities[4], the Turkish nationalist MHP in 8 cities[5], the Islamist YRP (New Welfare Party) in two cities (Şanlıurfa and Yozgat), the pro-secular nationalist İYİ Parti in one city (Nevşehir), and the Islamist-nationalist BPP in one city (Sivas).

7. In total, AK Parti won the competition in 356 districts, CHP in 337 districts, MHP in 122 districts, DEM Party in 65 districts, YRP in 39 districts, İYİ Parti in 24 districts, BBP in 14 districts, and people from small parties and independents in 16 districts. These statistics prove that right-wing parties perform better in districts and more rural areas.

8. The Pro-Kurdish DEM Party showed its power in densely Kurdish-populated southeastern Anatolian cities and won in 10 cities (3 metropolitan cities: Diyarbakır, Mardin, and Van) and 65 districts. In that sense, the DEM Party has evolved into a strong regional party similar to the Scottish National Party (SNP) in Britain.

9. A new Islamist political party coming from Necmettin Erbakan’s National Outlook (Milli Görüş) tradition and led by Erbakan’s son Fatih Erbakan Islamist New Welfare Party (YRP) made an important bounce/gain in the ballots. YRP took more than 6 % and became a new and important political actor in Turkish political life. We can conclude that YRP is now a mainstream political actor with 6 % support achieved only in a few years. In that sense, President Erdoğan and his team made a grave political mistake by not convincing YRP to support the People’s Alliance (Cumhur İttifakı) in these elections.

10. It seems like Turkish people showed their negative reaction to the Erdoğan government and his far-right electoral coalition People’s Alliance (Cumhur İttifakı) in these elections by increasingly voting for alternative parties. The main reason for this is for sure the hyperinflation and related economic problems in the country in the last two years. Moreover, due to the low retirement payment policy of the government, retired and old people also extensively voted against AK Parti.

The electoral map of Türkiye has evolved into “red” this time with CHP gaining power in Western Anatolian cities

To conclude, the 2024 Turkish local elections showed that the democratic regime survives in Türkiye despite President Erdoğan’s successful authoritarian-leaning populist regime. In that sense, the social democratic and pro-secular CHP has the greatest potential to become a party that could lead the opposition in Türkiye despite its relatively weak position in conservative-nationalist Anatolian cities and densely Kurdish populated regions. CHP, from now on should start working on transforming itself into a modern catch-all party similar to AK Parti and embrace the voters from the right-wing and Kurdish politics as well. CHP should not conclude that the vote level they reach in these elections represents their true vote. The success of the party is based on the extraordinary popularity and success of some of its candidates (İmamoğlu and Yavaş) as well as people’s anger towards the government due to increasing economic problems.

Last word, after a long period of Erdoğan, it seems like the golden years of Ekrem İmamoğlu in Turkish politics could start soon and he might become Türkiye’s 13^th President in the coming years. That is why; a popular call for early elections (presidential and parliamentary elections) is also a possibility now in Turkish political life. President Erdoğan on the other hand from now on will focus on fixing the economy, expanding his electoral bloc by trying to convince other groups (YRP and Kurds), and trying to plan his third term or choosing his successor to lead the right-wing bloc. Erdoğan and the People’s Alliance still have a considerable chance since the total of the right-wing bloc exceeds 50 %. Erdoğan accepted the defeat and promised rejuvenation within his party, a fact that shows his democratic approach to politics.

Assoc. Prof. Ozan ÖRMECİ

 

[1] Some sources used in this paper are:

• https://secim.aa.com.tr/ (Anatolian Agency/AA),
• https://secim.ntv.com.tr/ (NTV).

[2] Adana, Adıyaman, Afyonkarahisar, Amasya, Ankara, Antalya, Ardahan, Artvin, Aydın, Balıkesir, Bartın, Bilecik, Bolu, Burdur, Bursa, Çanakkale, Denizli, Edirne, Eskişehir, Giresun, İstanbul, İzmir, Kastamonu, Kırıkkale, Kırşehir, Kilis, Kütahya, Manisa, Mersin, Muğla, Sinop, Tekirdağ, Uşak, Yalova, Zonguldak.

[3] Aksaray, Bayburt, Bingöl, Bitlis, Çorum, Düzce, Elazığ, Erzurum, Gaziantep, Hatay, Isparta, Kahramanmaraş, Karabük, Kayseri, Kocaeli, Konya, Malatya, Niğde, Ordu, Rize, Sakarya, Samsun, Şırnak, Trabzon.

[4] Ağrı, Batman, Diyarbakır, Hakkari, Iğdır, Mardin, Muş, Siirt, Tunceli, Van.

[5] Çankırı, Erzincan, Gümüşhane, Karaman, Kars, Kırklareli, Osmaniye, Tokat.

2024 Senegal Başkanlık Seçimi: Hapisten Liderliğe Diomaye Faye

Giriş

Batı Afrika’da Atlantik Okyanusu kıyısında yer alan önemli bir devlet ve Uluslararası Frankofoni Örgütü’nün kurucularından olan Senegal, 24 Mart 2024 tarihinde demokratik bir Başkanlık seçimine sahne olmuş ve seçimden 1980 doğumlu genç siyasetçi Bassirou Diomaye Faye zaferle çıkarak, Senegal Cumhuriyeti’nin 5. Devlet Başkanı olarak görev yapmaya hak kazanmıştır. Faye’nin zaferi, genç siyasetçinin seçimden 10 gün önceye kadar hapishanede göz altında tutuluyor olması nedeniyle oldukça ilginç bir seçim olarak siyasal tarihe geçmiş ve uluslararası kamuoyunda da ilgiyle izlenmiştir. Bu yazıda, önce kısaca Senegal’in siyasi tarihi özetlenecek ve önemli istatistikleri derlenecek, daha sonra da 2024 Senegal Devlet Başkanlığı seçimi anlatılacaktır.

Senegal Tarihi

Senegal, uzun yıllar Avrupalı güçlerin kontrolünde kalmış ve uzun süre sömürgecilikten çekmiş bir devlettir. Portekizli kaşiflerin Senegal kıyılarında Cape Verde’ye ulaşmalarının tarihi 1444’lere kadar uzanmaktadır.[1] Ancak ülkede organize ve sistematik sömürgeciliğin başlaması 17. yüzyılda Hollanda, İngiltere ve Fransa’nın bölgede nüfuz sağlamasıyla olmuştur. Özellikle 17. yüzyılın ikinci yarısında Saint-Louis şehrinin kurulması, Senegal’de Fransız sömürgeciliğinin kurumsallaşması açısından önemli bir dönüm noktası olmuştur. Nitekim 1816’da Saint-Louis ve Gorée şehirlerindeki İngiliz etkisini ortadan kaldıran Fransa, zaman içerisinde Senegal’deki tek etkin sömürgeci güç haline gelecektir. Bu yıllarda Senegal özellikle köle ticareti açısından önemli bir ülke durumundayken, İkinci Cumhuriyet döneminde 1848’de köleciliğin yasaklanmasıyla ise, Senegal’de yer fıstığı ticareti daha önemli bir ekonomik aktivite haline gelmiştir.[2] 1879 yılında Fransız hükümeti Saint-Louis ile Dakar’ı bağlayan büyük bir demiryolu inşası sürecine start verirken, 1895’ten itibaren Fransız merkezi hükümeti, Fransız Batı Afrikası entitesi kapsamında bölgeye Genel Vali atamaya başlamıştır. Nitekim 1895’te bölgeye atanan ilk Genel Vali Jean-Baptiste Chaudié olmuştur.[3] 1902’de ise ülkenin başkenti Saint-Louis’den Dakar’a taşınmıştır. Bu dönemlerde Fransız Batı Afrikası’nda Saint-Louis, Gorée, Dakar ve Rufisque gibi şehirlerde yaşayanlara etnik kökenlerine bakılmaksızın Fransız vatandaşlığı verilirken, 1914 yılında Blaise Diagne, Fransız Ulusal Meclis’ine milletvekili olarak da girebilmiştir. Fransız Dördüncü Cumhuriyeti döneminde Lamine Guèye ve Léopold Senghor Senegal’den Fransız Ulusal Meclis’ine girebilen milletvekilleri olurken, zamanla tüm Senegallilere de Fransız vatandaşlığı verilmeye başlanmıştır.

Günümüzde Senegal’in Afrika kıtasındaki yeri ve Senegal haritası

İkinci Dünya Savaşı sonrasında esen anti-kolonyal rüzgârlardan en çok Afrika kıtası etkilenirken, Batılı sömürgeci devletler, kolonilerini birer birer terk etmeye başlamışlardır. 4 Nisan 1960 tarihinde Senegal ile Fransız Sudan’ı Senegal Mali Federasyonu adı altında birleştirilirken, bu oluşum 20 Haziran 1960 tarihinde Fransa’dan tamamen bağımsızlığını kazanmış ve bağımsızlık sonrasında da 20 Ağustos 1960 tarihinde Senegal’in birlikten ayrılması ile birlik dağılmış ve Senegal Cumhuriyeti ilan edilmiştir.[4]

Afrika’da Avrupalı sömürgeciliği haritası[5]

1960 yılında bağımsız bir devlet olarak kurulan Senegal Cumhuriyeti, 1960-1980 döneminde 20 yıl boyunca Senegalli bir şair, kültür teorisyeni ve siyasetçi olan Léopold Sédar Senghor tarafından yönetilmiştir. Negritude hareketi ve felsefesinin öncü isimlerinden olan Senghor, Fransa desteğiyle Senegal Sosyalist Partisi (Parti Socialiste du Sénégal-PS) lideri olarak ülkesinde 20 yılda bazı ilerlemeler sağlamış, ancak sosyalist olmasına karşın Fransa ile yakın ilişkileri ve komünistlere yönelik baskıcı politikaları nedeniyle bazı kesimlerden sert eleştiriler de almıştır. Bu yıllarda Afrika devletlerine kıyasla daha liberal ve özgürlükçü bir siyasal sistemi olan Senegal’de, Senghor, 1970’lerin ikinci yarısında muhalefet partilerinin kurulmasına da izin vermiş ve demokratikleşmenin önünü açmıştır. Nitekim Senghord, 1978’de ilk kez çok partili Başkanlık seçimlerinin yapılmasına izin vermiş ve bu seçimden yüzde 82,2 oyla galip ayrılmıştır.

Léopold Sédar Senghor

1981’de Senghor’un istifası sonrasında, 1970-1980 döneminde ülkenin Başbakanı olan ve 1981’den beri de facto Başkan olarak görev yapan Abdou Diouf, 1983 seçimlerini PS adayı olarak yüzde 83,45 oyla kazanmış ve ülkenin ikinci Devlet Başkanı seçilmiştir. Diouf, 1988 seçimlerini yüzde 73,21 ve 1993 seçimlerini yüzde 58,4 oyla kazanarak, 1981-2000 döneminde 19 sene iktidarda kalmıştır. Diouf, 2000 yılında yapılan seçimleri ise liberal rakibi PDS’nin (Parti démocratique sénégalais-Senegal Demokratik Partisi) lideri Abdoulaye Wade’ye kaybetmiştir. Böylelikle Senegal’in üçüncü Devlet Başkanı olan Wade ise, 2000 seçimlerinde aldığı yüzde 58,49’luk desteğin ardından, 2007 seçimlerini de yüzde 55,9’luk halk desteğiyle kazanmıştır. 2000 yılına kadar 40 yıl Senegal’i yöneten Senegal Sosyalist Partisi de, bu tarihten itibaren iktidardan düşmüş ve bir daha da iktidarı kazanamamıştır. 2012 yılında anayasadaki iki dönem şartına rağmen bir kez daha seçime giren Abdoulaye Wade, bu defa merkez çizgideki APR (Alliance pour la république-Cumhuriyet İçin Birlik) partisi adayı Macky Sall’ın yüzde 65,8’lik desteğinin epey altında kalmış ve 12 yıllık iktidarını kaybetmiştir. 2012’de Senegal’in dördüncü Devlet Başkanı seçilen Macky Sall ise, 2019 Başkanlık seçimlerini de yüzde 58,26 destekle kazanmış ve 2024 Başkanlık seçimlerine kadar iki dönem ve 12 yıl iktidarda kalmayı başarmıştır.

Senegal’e Dair Önemli Bazı Veriler

196.722 km²’lik yüzölçümüne sahip olan Senegal, 2023 yılı itibariyle 18,4 milyon civarında nüfusa sahiptir.[6] 11. yüzyıldan itibaren halkı istikrarlı bir şekilde Müslümanlığa intisap eden Senegal’de, günümüzde nüfusun yüzde 97,2’si Müslüman ve yüzde 2,7’si Katolik Hıristiyandır.[7] Etnik açıdan bakıldığında ise; Senegal’de nüfusun yüzde 39,7’si Wolof, yüzde 27,5’i Pular (Pulaar), yüzde 16’sı Serer, yüzde 4,9’u Mandinka, yüzde 4,2’si Jola, yüzde 4,2’si Soninke ve kalan kısım Avrupalı ve Lübnan köklerinden gelen kişilerden oluşmaktadır.[8]

Senegal bayrağı

Senegal ekonomisinin toplam boyutu (GDP) 2022 itibariyle 27,68 trilyon dolar düzeyindedir.[9] Ülkenin kişi başına düşen yıllık gelir düzeyi (GDP per capita) ise 2022 itibariyle 4.210 dolar seviyesindedir.[10] Senegal’in en önemli ihracat pazarları Mali (yüzde 19,9), Hindistan (yüzde 15,2), İsviçre (yüzde 11,6), Çin (yüzde 4), ve Avustralya (yüzde 3,9) iken, ülkenin en önemli ithalat ortakları ise (Çin yüzde 10), Fransa (yüzde 9,2), Hindistan (yüzde 7,5), Belçika (yüzde 6,3) ve İspanya’dır (yüzde 6,1).[11] Ülkenin temel ihraç metaları petrol (yüzde 17,8), altın (yüzde 16,3), fosforik asit (yüzde 13,2), donmuş balık (yüzde 4,8) ve yumuşakçalar (yüzde 3,8) iken, temel ithalat kalemlerini ise petrol (yüzde 27,9), pirinç (yüzde 4,6), buğday-tahıllar (yüzde 3,1) ve buz kıranlar (yüzde 3,1) oluşturmaktadır.[12]

Senegal’de, Fransa’ya benzer şekilde bir tür yarı-Başkanlık sistemi uygulanmakta olup, Devlet Başkanı’nın yanında bir Başbakan da görev yapmaktadır. Ayrıca Senegal’de yasamadan sorumlu olan Senegal Meclisi 165 üyelidir. Milletvekilleri, halkoyuyla 5 yıllık bir süre için seçilmektedirler.[13]  Senegal, Afrika’daki iyi rejimlerden birisi olup, Freedom House’a göre 100 üzerinden 67 puanla demokrasi olmaya yakın bir kısmi özgür (partly free) rejim durumundadır.[14] Senegal, özellikle insan hakları/bireysel haklar konusunda daha gelişmiş bir ülke olup, siyasal haklar konusunda ise daha arkadadır.[15]

2024 Senegal Devlet Başkanlığı Seçimleri

2024 Senegal Devlet Başkanlığı seçimi, anayasada yer alan iki dönem şartı nedeniyle iktidardaki APR’li Başkan Macky Sall’ın aday olamadığı bir seçim olmuştur. Liberal-muhafazakâr sentezi bir merkez partisi olan APR, bu nedenle seçimde Başkan adayı olarak Başbakan Amadou Ba’yı öne çıkarmıştır. Seçimin son düzlüğüne kadar Ba’nın seçimleri kazanabileceği düşünülürken, aldığı hapis cezası nedeniyle seçimden diskalifiye edilen aday Ousmane Sonko’nun yerine sol çizgideki PASTEF partisinin (Patriotes africains du Sénégal pour le travail, l'éthique et la fraternité) adayı olan Bassirou Diomaye Faye, kesinleşmemiş bir suçu nedeniyle seçimden 10 gün öncesine kadar hapisteyken, dışarı çıkmış ve seçimi kazanarak Senegal’in beşinci Devlet Başkanı olmuştur. Seçimleri henüz ilk turda yüzde 57 civarında bir oyla ve sürpriz bir şekilde kazanan Faye, aynı zamanda 1980 doğumlu çok genç bir siyasetçi olarak da büyük bir başarıya ulaşmış ve ülke ve Afrika tarihinin en genç Cumhurbaşkanı olmuştur.[16]

Faye’nin bir diğer özelliği de muhalif sert fikirleriyle sistem karşıtı bir siyasetçi olarak bilinmesidir.[17] Nitekim sistemle zıtlaşması nedeniyle bir süre hapiste kalan sol görüştü Faye, buna karşın halk desteğini toplamayı başarmış ve tarihi bir başarıya imza atarak, ülkedeki demokratikleşme geleneği açısından önemli bir ivme sağlamıştır. Aslen mesleği vergi müfettişliği olan Faye, böylelikle Senegal ve Afrika siyasetinde yeni kan olarak gözde bir isim haline gelmiştir. Nitekim görevden ayrılan Devlet Başkanı Macky Sall de, Faye’nin başarısını “Senegal demokrasisi için bir zafer” olarak yorumlamıştır.[18] Afrika Birliği (AfB) Komisyonu Başkanı Moussa Faki Mahamat da Faye’yi seçim zaferi nedeniyle kutlamış ve asil görevinde başarılar dilemiştir.[19]

Sonuç

Sonuç olarak, 2024 Senegal Devlet Başkanlığı seçimi, bu ülke ve Afrika kıtası adına demokratikleşme adına güzel bir hikâyenin başlaması için umut olmuştur. Diomaye Faye’nin nasıl bir lider olacağı ise elbette zaman içerisinde siyasal tercihleriyle anlaşılacaktır.

Doç. Dr. Ozan ÖRMECİ

 

KAYNAKÇA

• AlJazeera (2024), “Senegal opposition candidate Faye won 54 percent in presidential vote”, 27.03.2024, Erişim Tarihi: 29.03.2024, Erişim Tarihi: https://www.aljazeera.com/news/2024/3/27/senegal-oppositions-faye-won-over-54-of-vote-full-provisional-results.
• Arslan, Fatma Esma (2024), “Seçime 10 gün kala hapisten çıktı, Senegal'in en genç cumhurbaşkanı oldu: Bassirou Diomaye Faye”, Anadolu Ajansı, 26.03.2024, Erişim Tarihi: 29.03.2024, Erişim Tarihi: https://www.aa.com.tr/tr/dunya/secime-10-gun-kala-hapisten-cikti-senegalin-en-genc-cumhurbaskani-oldu-bassirou-diomaye-faye/3174974.
• Arslan, Fatma Esma (2024), “Senegal'de cumhurbaşkanı seçiminin galibi Diomaye Faye: Senegal halkı mevcut sistemden kopmayı tercih etti”, Anadolu Ajansı, 26.03.2024, Erişim Tarihi: 29.03.2024, Erişim Tarihi: https://www.aa.com.tr/tr/dunya/senegalde-cumhurbaskani-seciminin-galibi-diomaye-faye-senegal-halki-mevcut-sistemden-kopmayi-tercih-etti/3174866.
• com, “History of Senegal”, Erişim Tarihi: 29.03.2024, Erişim Adresi: https://www.britannica.com/topic/history-of-Senegal.
• Evrensel (2024), “Senegal'de cumhurbaşkanlığı seçiminin kesin olmayan sonuçları açıklandı”, 28.03.2024, Erişim Tarihi: 29.03.2024, Erişim Tarihi: https://www.evrensel.net/haber/514444/senegalde-cumhurbaskanligi-seciminin-kesin-olmayan-sonuclari-aciklandi.
• France24 (2024), “African Union 'warmly congratulates' Senegal's Faye on presidential election win”, 29.03.2024, Erişim Tarihi: 29.03.2024, Erişim Tarihi: https://www.france24.com/en/africa/20240329-african-union-warmly-congratulates-senegal-s-faye-on-presidential-win.
• Freedom House (2024), “Countries and Territories”, Erişim Tarihi: 29.03.2024, Erişim Adresi: https://freedomhouse.org/countries/freedom-world/scores.
• Freedom House (2024), “Senegal”, Erişim Tarihi: 29.03.2024, Erişim Adresi: https://freedomhouse.org/country/senegal/freedom-world/2024.
• Lloyds Bank, “Senegal: Economic and Political Overview”, Erişim Tarihi: 29.03.2024, Erişim Adresi: https://www.lloydsbanktrade.com/en/market-potential/senegal/trade-profile#:~:text=The%20country's%20main%20export%20destinations,6.1%25%20%2D%20data%20Comtrade).
• The World Bank, “GDP (current US$) – Senegal”, Erişim Tarihi: 29.03.2024, Erişim Adresi: https://data.worldbank.org/indicator/NY.GDP.MKTP.CD?locations=SN.
• The World Bank, “GDP per capita, PPP (current international $) – Senegal”, Erişim Tarihi: 29.03.2024, Erişim Adresi: https://data.worldbank.org/indicator/NY.GDP.PCAP.PP.CD?locations=SN.
• The World Factbook, “Senegal”, Erişim Tarihi: 29.03.2024, Erişim Adresi: https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/senegal/.
• Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı, “Senegal'in Siyasi Görünümü”, Erişim Tarihi: 29.03.2024, Erişim Adresi: https://www.mfa.gov.tr/senegal-siyasi-gorunumu.tr.mfa.

 

DİPNOTLAR

[1] Britannica.com, “History of Senegal”, Erişim Tarihi: 29.03.2024, Erişim Adresi: https://www.britannica.com/topic/history-of-Senegal.

[2] A.g.e.

[3] A.g.e.

[4] Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı, “Senegal'in Siyasi Görünümü”, Erişim Tarihi: 29.03.2024, Erişim Adresi: https://www.mfa.gov.tr/senegal-siyasi-gorunumu.tr.mfa.

[5] Britannica.com, “History of Senegal”, Erişim Tarihi: 29.03.2024, Erişim Adresi: https://www.britannica.com/topic/history-of-Senegal.

[6] The World Factbook, “Senegal”, Erişim Tarihi: 29.03.2024, Erişim Adresi: https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/senegal/.

[7] A.g.e.

[8] A.g.e.

[9] The World Bank, “GDP (current US$) – Senegal”, Erişim Tarihi: 29.03.2024, Erişim Adresi: https://data.worldbank.org/indicator/NY.GDP.MKTP.CD?locations=SN.

[10] The World Bank, “GDP per capita, PPP (current international $) – Senegal”, Erişim Tarihi: 29.03.2024, Erişim Adresi: https://data.worldbank.org/indicator/NY.GDP.PCAP.PP.CD?locations=SN.

[11] Lloyds Bank, “Senegal: Economic and Political Overview”, Erişim Tarihi: 29.03.2024, Erişim Adresi: https://www.lloydsbanktrade.com/en/market-potential/senegal/trade-profile#:~:text=The%20country's%20main%20export%20destinations,6.1%25%20%2D%20data%20Comtrade).

[12] A.g.e.

[13] Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı, “Senegal'in Siyasi Görünümü”, Erişim Tarihi: 29.03.2024, Erişim Adresi: https://www.mfa.gov.tr/senegal-siyasi-gorunumu.tr.mfa.

[14] Freedom House (2024), “Countries and Territories”, Erişim Tarihi: 29.03.2024, Erişim Adresi: https://freedomhouse.org/countries/freedom-world/scores.

[15] Freedom House (2024), “Senegal”, Erişim Tarihi: 29.03.2024, Erişim Adresi: https://freedomhouse.org/country/senegal/freedom-world/2024.

[16] Fatma Esma Arslan (2024), “Senegal'de cumhurbaşkanı seçiminin galibi Diomaye Faye: Senegal halkı mevcut sistemden kopmayı tercih etti”, Anadolu Ajansı, 26.03.2024, Erişim Tarihi: 29.03.2024, Erişim Tarihi: https://www.aa.com.tr/tr/dunya/senegalde-cumhurbaskani-seciminin-galibi-diomaye-faye-senegal-halki-mevcut-sistemden-kopmayi-tercih-etti/3174866; Evrensel (2024), “Senegal'de cumhurbaşkanlığı seçiminin kesin olmayan sonuçları açıklandı”, 28.03.2024, Erişim Tarihi: 29.03.2024, Erişim Tarihi: https://www.evrensel.net/haber/514444/senegalde-cumhurbaskanligi-seciminin-kesin-olmayan-sonuclari-aciklandi.

[17] Fatma Esma Arslan (2024), “Seçime 10 gün kala hapisten çıktı, Senegal'in en genç cumhurbaşkanı oldu: Bassirou Diomaye Faye”, Anadolu Ajansı, 26.03.2024, Erişim Tarihi: 29.03.2024, Erişim Tarihi: https://www.aa.com.tr/tr/dunya/secime-10-gun-kala-hapisten-cikti-senegalin-en-genc-cumhurbaskani-oldu-bassirou-diomaye-faye/3174974.

[18] AlJazeera (2024), “Senegal opposition candidate Faye won 54 percent in presidential vote”, 27.03.2024, Erişim Tarihi: 29.03.2024, Erişim Tarihi: https://www.aljazeera.com/news/2024/3/27/senegal-oppositions-faye-won-over-54-of-vote-full-provisional-results.

[19] France24 (2024), “African Union 'warmly congratulates' Senegal's Faye on presidential election win”, 29.03.2024, Erişim Tarihi: 29.03.2024, Erişim Tarihi: https://www.france24.com/en/africa/20240329-african-union-warmly-congratulates-senegal-s-faye-on-presidential-win.

Doç. Dr. Ozan Örmeci'den Yeni Sunum: "Rusya-Ukrayna Savaşı'nda Türkiye'nin Konumu"

 

İstanbul Aydın Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler (İngilizce) bölümü öğretim üyesi ve Uluslararası Politika Akademisi (UPA) Kurucu Genel Koordinatörü Doç. Dr. Ozan Örmeci, 28 Mart 2024 tarihinde İstanbul Aydın Üniversitesi'nde düzenlenen "Tarihsel Perspektiften Türkiye-Rusya İlişkileri" konferansında "Rusya-Ukrayna Savaşı'nda Türkiye'nin Konumu" başlıklı bir sunum gerçekleştirdi. Moderatörlüğünü İstanbul Aydın Üniversitesi öğretim üyesi Dr. Canan Tercan'ın yaptığı konferansa, Doç. Dr. Ozan Örmeci dışında, Rusya'daki Güney Federal Üniversitesi'nden Prof. Dr. Veronika Tsibenko ile İstanbul Aydın Üniversitesi öğretim üyeleri Prof. Dr. Tarık Oğuzlu ve Dr. Efe Güzeloğlu katıldılar. Aşağıda, bu konferansta Doç. Dr. Ozan Örmeci'nin yaptığı sunumu ve konferanstan bazı fotoğrafları bulabilirsiniz.

• Örmeci, Ozan (2024), "Rusya-Ukrayna Savaşı'nda Türkiye'nin Konumu", 28 Mart 2024 tarihinde İstanbul Aydın Üniversitesi'nde düzenlenen 'Tarihsel Perspektiften Türkiye-Rusya İlişkileri' konferansında sunulan bildiri, İstanbul, Türkiye

Konferans afişi

L'échec de l'Occident collectif : L'œil d'un ami est un bon miroir

 

Il y a 9 ans, alors que l'Ukraine, l'un des rares alliés de la Russie et pays du "Russkiy mir", se dirigeait vers l'intégration occidentale, j'ai écrit un article intitulé "Events in Ukraine Symbolize the Ultimate Victory of the West" (Les événements en Ukraine symbolisent la victoire ultime de l'Occident) pour souligner l'échec de la Russie à maintenir ses alliés au pouvoir en Syrie et en Ukraine, alors que le régime du président Bachar al Assad en Syrie était sur le point de s'effondrer en raison de rébellions populaires massives et que le président Viktor Ianoukovitch en Ukraine avait dû fuir en Russie après les manifestations de l'EuroMaidan. Je pense que l'article était bien calculé pour cette période, car il semblait que la Russie perdait du terrain en politique internationale et que l'Occident collectif gagnait le bras de fer grâce à son hégémonie incontestée en matière de soft power (manière douce) et à ses immenses outils économiques.

Toutefois, au cours de cette période relativement longue (9 ans), la Russie a fait preuve de détermination et a consolidé son pouvoir malgré ses difficultés économiques. En outre, elle a montré au monde entier, en particulier aux dirigeants à tendance autoritaire, que son amitié était plus digne de confiance que celle de l'alliance occidentale. En conséquence, le président russe Vladimir Poutine est intervenu militairement en Syrie fin 2015 et a sauvé le régime du président Assad qui s'effondrait. En outre, la Russie a annexé la Crimée à l'Ukraine pour montrer son immense déception à l'égard de l'administration de Kiev et a commencé à soutenir les groupes séparatistes pro-russes dans la région du Donbass. Moscou espérait conclure un accord avec l'Ukraine après avoir pris la Crimée et forcé ce pays à revenir à ses racines civilisationnelles, le monde slave orthodoxe. De son côté, l'Ukraine espérait bénéficier de l'aide économique et militaire de l'Occident et accéder à l'OTAN et à l'Union européenne (UE) pour faire contrepoids à la puissance russe et prévenir une éventuelle attaque militaire de la part de la Russie. Mais comme l'adhésion de l'Ukraine aux institutions occidentales ne s'est pas concrétisée, ce pays est devenu une cible facile pour la Russie. Par conséquent, lorsque les pourparlers diplomatiques ont échoué sous la pression américaine et britannique, en février 2022, Moscou a lancé une opération militaire spéciale en Ukraine pour empêcher ce pays voisin de continuer à glisser dans le camp occidental. Malgré la résistance héroïque des Ukrainiens et les aides militaires et économiques occidentales, la contre-offensive ukrainienne de 2023 a échoué et il semble que la Russie soit en train de remporter la victoire.

De plus, au cours de cette même période, les Américains ont quitté l'Afghanistan et y ont laissé un terrible héritage en livrant le pays aux extrémistes talibans et en le quittant précipitamment. En outre, le Printemps arabe n'a pas conduit à l'épanouissement de régimes démocratiques pro-occidentaux, et autrefois salué comme le champion de la démocratie et un modèle de "démocratie musulmane", le président Recep Tayyip Erdoğan de Türkiye a décidé d'arranger ses relations récemment avec des régimes autoritaires/totalitaires de la région tels que l'Égypte et probablement bientôt avec la Syrie. En attendant, l'administration irakienne souhaite que les Américains quittent leur pays au plus vite et tous les acteurs régionaux s'attendent à la victoire de l'isolationniste Donald Trump lors de l'élection présidentielle des États-Unis en 2024. Pour rendre le tableau encore plus problématique, il semble qu'après le retrait des États-Unis de l'accord JCPOA (l'accord nucléaire iranien) au cours de la première présidence Trump, la République islamique d'Iran soit sur le point de fabriquer ses premières bombes nucléaires. Il est certain que cela créera de nouveaux problèmes de sécurité existentiels pour les alliés américains dans la région, en particulier pour Israël. En ce sens, il semble que les échecs occidentaux se poursuivront dans les années à venir et que les États-Unis seront moins puissants au Moyen-Orient après avoir quitté l'Irak et la Syrie et après que l'Iran se soit transformé en puissance nucléaire. Le démographe et philosophe français Emmanuel Todd - qui a correctement prévu l'effondrement de l'URSS - partage également la même conclusion et met en garde contre un grand échec à venir en Ukraine pour l'Occident collectif.

Alors, comment est-il possible qu'un pays (les États-Unis) disposant des meilleures universités et des meilleurs groupes de réflexion, ainsi que des revues académiques les mieux indexées, puisse connaître des échecs plus que des échecs en matière de politique étrangère ? Ou peut-être que les échecs au sens où nous l'entendons ne sont pas des échecs pour les Américains ? Au fur et à mesure de mes lectures sur la politique étrangère et la politique américaine, j'ai l'impression que la vie politique aux États-Unis est faite pour les puissants lobbies, et non pour les gens ordinaires, un fait que le professeur turc Hasan Köni qualifie de "ploutocratie". En ce sens, les États-Unis, en tant que puissance mondiale hégémonique, produisent des guerres tous les dix ans si l'on regarde l'histoire. Depuis la guerre de Corée (1950-1953), le système politique et la politique étrangère des États-Unis ont provoqué la guerre du Viêt Nam (1965-1975), l'invasion de la Grenade (1983), l'invasion du Panama (1989-1990), la guerre du Golfe (1990-1991), la guerre du Kosovo (1998-1999), la guerre d'Afghanistan (2001-2021), la guerre d'Irak (2003-2011), etc. Lors de la guerre d'Irak, les États-Unis ont non seulement déclenché une guerre, mais ils ont également ruiné le système international en ne demandant pas de décision/résolution du Conseil de sécurité des Nations unies, un fait qui a rendu la Russie et la Chine plus populaires et plus dignes de confiance dans les années à venir pour le monde non occidental. En ce sens, les États-Unis ont violé le système international qu'ils avaient construit après la Seconde Guerre mondiale et ont préparé les conditions d'une tempête parfaite pour un système mondial multipolaire en cours de développement. Il n'est pas surprenant que la montée en puissance de la Russie ait commencé en 2007 - après la guerre d'Irak - avec le célèbre discours du président Poutine à la conférence de Munich sur la sécurité. Une fois encore, il n'est pas surprenant que la Turquie ait commencé à suivre une politique étrangère multidimensionnelle après des actions américaines inacceptables en Irak, telles que l'événement ou l'incident de la cagoule (hood event).

Pour toutes ces raisons, il ne serait pas faux de conclure que l'Occident collectif a échoué ces dernières années dans de nombreux domaines, mais bien sûr, avec leurs supériorités démocratiques et leur immense pouvoir économique, les États-Unis et l'UE ont encore une chance de gagner la confiance de leurs alliés et de créer un avenir meilleur. En ce sens, l'Occident collectif devrait d'abord redoubler d'efforts pour mettre fin à la guerre en Ukraine et trouver une solution pacifique à la grande tragédie humanitaire de Gaza, en Palestine. Ce n'est qu'en prenant ces mesures que les États-Unis et l'Occident collectif pourront regagner leur légitimité dans la région. Deuxièmement, l'Occident devrait se concentrer sur la construction de nouvelles routes commerciales et l'organisation de projets d'aide similaires à l'aide Marshall du siècle dernier. Il est intéressant de constater que c'est la Chine, un État soi-disant totalitaire selon les Occidentaux, qui déploie le plus d'efforts pour accélérer le commerce entre différentes nations avec le projet BRI (Initiative route et ceinture), et non les États-Unis, un État soi-disant démocratique. Nous savons tous que l'augmentation des liens commerciaux aide les nations à établir des relations amicales et rend la guerre et les conflits militaires moins probables. En ce sens, nous devrions nous demander pourquoi c'est la Chine, et non les États-Unis ou l'UE, qui déploie de grands efforts pour établir de nouvelles routes commerciales. En outre, les institutions démocratiques occidentales produisent rarement des résultats concrets, comme dans le cas des pourparlers de règlement de Chypre entre les acteurs démocratiques pro-occidentaux (Grèce, Royaume-Uni, Turquie, Chypre du Nord et République de Chypre) qui échouent à chaque fois ou, de la même manière, les pays qui travaillent avec la Banque mondiale et le FMI pour se débarrasser de leurs problèmes économiques, mais qui échouent à chaque fois, comme l'Argentine, etc. Troisièmement, le système politique américain devrait être rendu plus démocratique et le pouvoir des lobbies devrait être réduit. De mon point de vue, le contrôle de l'industrie de la défense et des sociétés d'armement devrait être renforcé par l'autonomisation des institutions législatives et judiciaires démocratiques aux États-Unis en termes de supervision des sociétés d'armement et des puissants lobbies. Dans le cas contraire, ces puissantes entreprises et lobbies pourraient toujours concevoir et initier de nouvelles guerres et acheter les politiciens grâce à leur pouvoir financier. Quatrièmement, nous devrions travailler à la réforme de l'Organisation des Nations unies (ONU) pour la rendre meilleure et plus fonctionnelle. Les décisions contraignantes devraient l'être pour tout le monde et le Conseil de sécurité devrait être réorganisé en y intégrant des représentants musulmans (Turquie, Iran) et des représentants d'autres puissances mondiales importantes (Inde, Brésil, etc.). Des sanctions et des punitions plus sévères devraient être décidées et mises en œuvre collectivement à l'encontre des États agresseurs au cas où le système international continuerait d'exister. Bien entendu, les États-Unis eux-mêmes devraient d'abord respecter le droit international et ne pas s'engager à nouveau dans des guerres comme celle de 2003 en Irak, un cas exemplaire qui a encouragé d'autres acteurs (la Russie) à faire de même dans les années à venir (Géorgie, Ukraine).

Enfin, en tant que Turquie, nous espérons toujours trouver des solutions diplomatiques à tous les problèmes politiques sur la base d'une compréhension raisonnable et réaliste des relations de pouvoir. En ce sens, nous défendons l'intégrité territoriale de l'Ukraine, mais nous comprenons et respectons les préoccupations de la Russie concernant l'élargissement de l'OTAN. En outre, nous considérons que la politique étrangère américaine à l'égard de l'Ukraine (en l'aidant à se battre, mais en ne la faisant pas entrer dans l'OTAN) est une grande irresponsabilité qui a causé beaucoup de souffrances humaines et de destructions pour ce pays. En outre, la réticence américaine à l'égard de Gaza témoigne également de l'approche partiale et ségrégationniste de ce pays à l'égard des musulmans. C'est pourquoi nous concluons que le système international a besoin d'un nouvel hégémon plus responsable, à moins que les États-Unis n'agissent de la sorte.

Dr. Ozan ÖRMECİ

The Failure of the Collective West: A Friend's Eye Is A Good Mirror

 

9 years ago, when one of the few Russian allies and countries in the "Russkiy mir", Ukraine was heading towards Western integration, I wrote a piece entitled "Events in Ukraine Symbolize the Ultimate Victory of the West" to underline the Russian failure to keep its allies in power both in Syria and Ukraine as the regime of President Assad of Syria was about to collapse due to popular mass rebellions and the President Yanukovych of Ukraine had to flee to Russia after EuroMaidan protests. I think the article was timely for this period since it seemed like Russia was losing ground in international politics and the collective West was winning the arm wrestling thanks to its undisputed soft power hegemony and immense economic tools.

However, in this relatively long (9-year) period, Russia showed its determination and consolidated its power despite its economic difficulties. Moreover, it showed the whole world, especially authoritarian-leaning leaders that its friendship is more trustworthy compared to the Western alliance. Accordingly, President Putin of Russia intervened in Syria militarily in late 2015 and saved President Assad's collapsing regime. Moreover, Russia annexed Crimea from Ukraine to show its huge disappointment with the Kyiv administration and began to support pro-Russian separatist groups in the Donbas (Donbass) region. Moscow hoped to make a deal with Ukraine after taking Crimea and forced this country to return to its civilizational roots, the Orthodox Slavic world. Ukraine on the other hand hoped to take Western economic and military aid and to get access to NATO and the European Union (EU) to counterbalance Russian power and prevent a potential Russian military attack. But when Ukraine's accession to Western institutions was not materialized, this country turned into an easy target for Russia. Accordingly, when diplomatic talks failed upon American and British pressure, in February 2022, Moscow initiated a special military operation into Ukraine to prevent this neighboring country from further slipping into the Western camp. Despite Ukrainians' heroic resistance and Western military and economic aids, the Ukrainian counteroffensive in 2023 failed and it seems like Russia is winning the war. 

Moreover, in this same period, Americans left Afghanistan and left a terrible legacy there by handing the country to Taliban extremists and leaving it in a hurry. In addition, the Arab Spring did not lead to the flourishing of pro-Western democratic regimes, and once hailed as the champion of democracy and a model for "Muslim democracy", President Erdoğan of Türkiye decided to fix its relations recently with authoritarian/totalitarian regimes in the region such as Egypt and probably soon with Syria. In the meantime, Iraq administration wants Americans to leave their country as soon as possible and all regional actors expect the victory of isolationist Donald Trump in the 2024 United States (U.S.) presidential election. To make the picture even further problematic, it seems like, after the U.S. withdrawal from the JCPOA (Iranian nuclear) deal during the first Trump presidency, the Islamic Republic of Iran now is about the make its first nuclear bombs. For sure, this will create further existential security problems for American allies in the region, especially for Israel. In that sense, it seems like the Western failures will continue in the coming years and the U.S. will be less powerful in the Middle East after leaving Iraq and Syria and Iran's turning into a nuclear power. French demographer and philosopher Emmanuel Todd -who correctly foresaw the collapse of the USSR- also shares the same conclusion and warns of a great failure coming in Ukraine for the collective West.

So, how could be possible that a country (the U.S.) having the best universities and think tanks as well as best indexed academic journals could have failures over failures in foreign policy? Or maybe the failures in the sense we comprehend are not failures for Americans?.. As I read more about American foreign policy and U.S. Politics, I get the impression that the political life in the U.S. is made for powerful lobbies, not for ordinary people, a fact that is described as "plutocracy" by Turkish Professor Hasan Köni. In that sense, the U.S., as a hegemonic global power, produces wars every 10 years if we look at history. Starting with the Korean War (1950-1953), the U.S. political system and foreign policy caused the Vietnam War (1965-1975), the invasion of Grenada (1983), the invasion of Panama (1989-1990), the Gulf War (1990-1991), the Kosovo War (1998-1999), Afghanistan War (2001-2021), the Iraqi War (2003-2011), etc. In the Iraqi War, the U.S. not only started a war, but also ruined the international system by not asking for a United Nations Security Council decision/resolution, a fact that made Russia and China more popular and trustworthy actors in the coming years for the non-Western world. In that sense, the U.S. violated the international system it built after the Second World War and prepared perfect storm conditions for a multipolar world system in progress. It is not surprising that the Russian rise started in 2007 -following the Iraq War- with President Putin's famous Munich Security Conference speech. Again, not surprisingly, Türkiye began to follow a multi-dimensional foreign policy after unacceptable U.S. actions in Iraq such as the hood event or the hood incident. 

For all these reasons, it would not be wrong to conclude that the collective West failed in recent years in many issues, but of course, with their democratic superiorities and immense economic power, there is still a chance for the U.S. and the EU to gain confidence of its allies and create a better future. In that sense, the collective West should first show more efforts to stop the war in Ukraine and to find a peaceful solution to the great humanitarian tragedy in Gaza, Palestine. Only by taking these steps, the U.S. and the collective West could regain legitimacy in the region. Secondly, the West should focus on building new trade routes and organizing aid projects similar to the Marshall Aid of the past century. It is interesting to see that it is China, a so-called totalitarian state according to Westerners, spends more efforts to accelerate trade between different nations with the BRI (Belt and Road Initiative) project, not the U.S., a so-called democratic state. We all know that increasing trade ties helps nations establish friendly relations and makes war and military conflicts, a less likely scenario. So, in that sense, why it is China, but not the U.S. or the EU who shows great efforts for establishing new trade routes, we should discuss. Moreover, Western democratic institutions rarely produce concrete results as in the case of Cyprus settlement talks between pro-Western democratic actors (Greece, the United Kingdom, Türkiye, North Cyprus, and the Cyprus Republic) which fail each time or similarly, countries working with the World Bank and IMF to get rid of their economic problems but fail each time, such as Argentina etc. Thirdly, the U.S. political system should be made more democratic and the power of the lobbies should be curbed. From my perspective, especially the control over the defense industry and arm companies should be raised by empowering democratic legislative and legal judiciary institutions in the U.S. in terms of the supervision of arm companies and powerful lobbies. Otherwise, these powerful companies and lobbies could always design and initiate new wars and could buy the politicians with their financial power. Fourthly, we should work on reforming the United Nations (UN) to make it better and more functional. Binding decisions should be binding for everyone and the Security Council should be rearranged by taking Muslim representatives (Türkiye, Iran) and representatives from other important global powers (India, Brazil, etc.) as well. More severe sanctions and punishments should be decided and implemented collectively towards aggressor states in case the international system will continue to exist. Of course, the U.S. itself should respect international law first and should not engage in wars like the Iraq War in 2003 once again, an exemplary case that encouraged other actors (Russia) to do the same in the coming years (Georgia, Ukraine).

Lastly, as Türkiye, we still hope to find diplomatic solutions to all political problems based on a reasonable and realistic understanding of power relations. In that sense, we defend Ukrainian territorial integrity, but we do understand and respect Russia's concerns for the NATO enlargement. Moreover, we judge American foreign policy towards Ukraine (supporting them to fight, but not getting them into NATO) as a great irresponsibility that caused great human suffering and destruction for this country. In addition, the American reluctance for Gaza also shows this country's biased and segregationist approach towards Muslims. That is why, we conclude that the international system needs a new and more responsible hegemon unless the U.S. will act in that manner. 

Assoc. Prof. Ozan ÖRMECİ

Rusya Uzmanı Ümit Nazmi Hazır’la Mülakat: Putin’in Beşinci Seçim Zaferi

Ümit Nazmi Hazır, Ege Üniversitesi ve Hacettepe Üniversitesi’nden Uluslararası İlişkiler alanında lisans ve yüksek lisans derecelerini almıştır. Lisans eğitimi sırasında Erasmus programıyla bir yıl Polonya’da WSAP Kamu Yönetimi Üniversitesi’nde eğitim görmüş ve yüksek lisans eğitimi sırasında bir yıl Rus Devlet Beşerî Bilimler Üniversitesi’nde burslu dil eğitimi almıştır. Ayrıca, Ankara’da Stratejik Düşünce Enstitüsü (SDE) ve Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığı’nda (TİKA) staj yapmıştır. Hazır, bunların yanı sıra, Prag’da Uluslararası İlişkiler Enstitüsü ve Varşova’da Doğu Çalışmaları Merkezi adlı düşünce kuruluşlarında ve Rusya Dışişleri Bakanlığı Diplomasi Akademisi’nde misafir araştırmacı olarak bulunmuş ve Moskova’da Rus Devlet Beşerî Bilimler Üniversitesi Rus-Türk Eğitim ve Araştırma Merkezi’nde misafir öğretim görevlisi olarak ders vermiştir. Kendisi birçok yabancı ve Türk televizyon kanalında değerlendirmede bulunmuş ve Türkçe, İngilizce ve Rusça dillerinde akademik makaleler yazmıştır. Ayrıca, Çeçenistan, Dağıstan, İnguşetya, Ermenistan, Gürcistan gibi Kafkasya’nın çeşitli yerlerinde ve Doğu Avrupa ülkeleri ile Rusya Federasyonu içerisinde çeşitli bölgelerde saha çalışması gerçekleştirmiştir. Ümit Nazmi Hazır, şu sıralar Moskova’da Higher School of Economics’de (HSE) Siyaset Bilimi ve Bölge Çalışmaları bölümünde doktora yapmaktadır. Kendisi, İngilizce ve Rusça bilmekte, Rusya ve Avrasya üzerine çalışmalarına Uluslararası İlişkileri teorileri, kimlik ve ideoloji bağlamında Moskova’da devam etmektedir.

Ozan Örmeci: Ümit Bey dostum, genç yaşınıza rağmen başarılarla dolu kariyeriniz için sizi kutluyorum. İnşallah ileride uluslararası çapta dikkate alınan önemli bir Rusya uzmanı olacak ve Türk akademisine önemli hizmetler yapacaksınız. Mülakata güncel bir konuyla başlamak isterim. 2024 Rusya Devlet Başkanlığı seçimi, Batı dünyasında sonucunun önceden belli olması ve muhaliflere yönelik kısıtlamalar nedeniyle fazla ilgi görmedi ve demokratik bir seçim olarak değerlendirilmeli. Buna karşın, Ukrayna ile savaşın yarattığı ekonomik sorunlara rağmen, Rusya’daki halkların yüzde 74 gibi yüksek bir oranda sandığa gitmesi/seçime katılması ve Devlet Başkanı Vladimir Putin’in beşinci defa ve tarihin en yüksek oyu olan yüzde 87-88 gibi bir destekle seçilmesi dikkat çekti. Siz seçim sürecinde neler gözlemlediniz; sizce insanlar isteyerek ve bilinçli mi oy kullandılar? Yoksa devlet baskısı ve oy sayımı konusunda şişirme mi yapılıyor?

Ümit Nazmi Hazır: Rusya’daki bu seçimi diğerlerinden ayıran nokta savaş ortamında gerçekleşmesiydi. İnsanlar, savaş halen devam ederken iktidarı değiştirmek istemediler. Ruslar, gemi seferdeyken kaptan değiştirilmez, ya da bizdeki tabirle ‘‘dereyi geçerken at değiştirilmez’’ düşüncesiyle hareket etti. Savaş öncesi Putin’e olan destek şu ankinden daha düşüktü. Hatta Levada gibi anket firmaları Putin’e olan desteğin yüzde 29’a düştüğünü bile iddia etmişti. Fakat Ukrayna’ya askeri operasyonun başlamasından sonra, Putin, hem toplumdaki, hem de siyasi elitler arasındaki gücünü konsolide etti. Putin’in Makyavelist yöntemler izlemesi de cabası… Savaştan önce konuştuğum ve Putin’i eleştiren birçok Rus, savaşın başlamasından sonra, Putin hataları ve eksiklikleri olsa da "ülkesinin çıkarlarını savunuyor" dedi. Bir bakıma Putin’e olan destekle Rusya’nın Ukrayna’daki askeri operasyonlarına destek paralellik göstermekte. Sonuçta, birçok Rus’un düşüncesine göre, ‘‘Rusya kolektif Batı’ya karşı bir varlık mücadelesi vermekte,  savaşmakta ve Putin de Rusya’nın varlığını savunmakta.’’

Öte yandan, Rusya’da savaşın başlamasıyla kısıtlı olan muhalefetin alanı daha da daraldı. Savaş karşıtı olan gruplar marjinalleştirildi. Bundan dolayı, yakın zaman önce hapishanede ölen Rus muhalif Aleksey Navalny savaşın başlamasından sonra gündemden düştü. Ayrıca Navalny’nin dezavantajlarından biri de, sistemin içerisinden ve sermayedarlardan kendisini destekleyen grupların olmamasıydı. Rusya’da seçim bağlamında rekabetçi bir ortam olmadığı ise herkesin bildiği bir gerçek zaten. Türkiye’de birçok muhalif aktör bulunmakta; fakat Rusya’da şu anda herhangi bir muhalif aktör ve isim kalmamış durumda. Savaşın başlamasıyla birlikte birçok savaş karşıtı Rus ülkeden ayrıldı. Şu anda Rusya’nın yurt dışında muhalif bir diasporası oluşmakta. Navalny’nin eşi ve şu anda Avrupa’da olan Yulia Navalnaya yurt dışındaki muhalif Rus diasporasını konsolide etmeye çalışacaktır, fakat Rusya içerisindeki etkisi sınırlı olacaktır. Birçok Rus'ta, Batı destekçisi muhalif şayet başa gelirse, Rusya, 1990’lardaki yıkımı tekrar yaşayacaktır düşüncesi hâkim. Rusya’nın 1990’lardaki Batılılaşması ve liberalleşmesi Osmanlı’daki Tanzimat Batılılaşmasıyla benzerlikler taşımakta. Her ikisi de devletin çöküşünü hızlandırdı. Bu arada Batılılaşma’nın topyekun kötü olduğunu da iddia etmiyorum. Atatürk ve Çar Petro’nun izlediği Batılılaşma ve çağdaşlaşma daha doğru bir metodolojiye sahipti ki; modernleşme sayesinde Çar Petro Rusya’yı imparatorluk mertebesine, Atatürk de feodal yapıdaki bir ülkeyi modern bir ulusa dönüştürmüştür…

Öte yandan, Rusya’da muhalif düşünceye sahip insanlarda da Putin ölmediği sürece sistemin değişmeyeceği düşüncesi hâkim; bu da Rus toplumunun daha da apolitikleşmesinin ve siyasete ilgisizliğin artmasına neden olmuş durumda. Ayrıca şunu da belirtmek isterim; Rusya'dan demokrasinin çıkacağını hayal ediyorsanız eğer, Rusya'nın Korkunç İvan'dan Putin'e kadar olan 500 yıllık hikâyesinde otokrasinin Rusya'nın 3 temel parametresinden biri olduğunu ve Rusya'nın dağılmasını engelleyen en önemli merkezcil kuvvet olduğunu gözden kaçırıyorsunuz demektir.

Ozan Örmeci: Rusya’da yakın geçmişte Komünist Parti’nin Putin’e rakip olamasa da güçlü adaylar çıkarabildiği ve yüzde 20 civarında oy alabildiği görülüyordu. Ancak bu seçimde muhalif adayların hepsi yüzde 4’ü bile geçemediler. Rusya’daki muhalefetin durumu nedir? Muhalefet partileri neden bu kadar etkisiz kalıyorlar?

Ümit Nazmi Hazır: Rusya’da komünist düşünceye sahip olanlar ve Komünist Parti’yi destekleyenler daha çok yaşlılar. Komünist seçmen giderek yaşlanıyor veya göçüyor, gençler ise Rusya Federasyonu Komünist Partisi'nin sloganlarını modası geçmiş buluyorlar. 1990’larda abartılı bir şekilde bütün günahların SSCB’ye ve sosyalizme atılmasıyla da bağlantılı olarak, Rus toplumunda komünist düşüncenin genç ve orta yaş kesimde çok büyük bir etkisi yok. Ayrıca Komünist Parti’nin  çıkardıkları aday olan Haritonov da yaşlı bir adaydı (75 yaşında). Diğer nokta, Komünist Parti de Batı karşıtı ve Rusya’nın Ukrayna’daki askeri operasyonlarını destekliyor. Şu anki iktidar da zaten maksimum düzeyde Batı karşıtı ve Batı ile savaş halinde. Bu da, Komünist Parti’nin söylemsel olarak alanını daraltmakta. Ayrıca Komünist Parti çok iddialı proje ve önerilerle de gelemedi.

Ozan Örmeci: Yıllardır Rusya’da yaşıyor, eğitim alıyor ve bu ülke siyaseti hakkında makaleler yazıyor ve röportajlar veriyorsunuz. İçeriden en doğru gözlem yapabilecek biri olarak, Ukrayna Savaşı’nın Rusya’da ekonomi ve halk üzerindeki etkileri sizce neler oldu? Ülkede toplumun genel ruh hali nasıl seyrediyor?

Ümit Nazmi Hazır: Savaşın başlarında, Batı’da, ekonomik yaptırımlar uygular ve Rusya’yı izole edersek, Rus toplumunda Kremlin’e yönelik savaş karşıtı bir baskı olur düşüncesi vardı. Fakat bu gerçekleşmedi. Vtsiom ve Levada anket firmalarının çalışmaları gösteriyor ki, Rusların yüzde 70’nden fazlası Rusya’nın Ukrayna’daki askeri operasyonlarını destekliyor; her ne kadar savaşın bitmesini tercih etseler de... Savaşın ülke ekonomisinde etkisi elbette oldu; enflasyon artışı gibi bazı olumsuz durumları burada uzun yıllardır yaşayan biri olarak ben de doğrudan hissediyorum. Fakat büyük bir ekonomik yıkım da olmadı. Rusya, şimdilik kaynakları sayesinde savaşı sürdürebilmekte, fakat savaş ne kadar uzun sürerse ekonomik koşullar Rus toplumunda daha fazla hissedilecektir. Yüksek gelirli ve sürekli yurt dışına giden kesim de bundan etkilendi. Fakat düşük gelirli kesimin yaşam koşulları zaten kötü olduğu için çok bir şey değişmedi onlar için. Sadece kapusta (lahana), papates yiyerek ve vodka içerek yaşamını sürdüren insanlar var Rusya’da. Onlar savaştan önce de çok iyi koşullarda yaşamıyorlardı zaten.

Ozan Örmeci: Rus lider Vladimir Putin’in Rusya’da halk için ifade ettiği anlamı nasıl yorumlarsınız? Ek olarak, Putin’in bu inanılmaz başarısının sırrı sizce nedir?

Ümit Nazmi Hazır: Rusların hepsi için değil; ama birçoğu için ifade ettiği anlam "ailenin sert babası". Bir bakıma, zaman zaman evin annesini ve çocukları azarlayan otoriter bir baba, fakat aynı zamanda ailesini koruduğuna inanılan bir baba figürü. Ukrayna Savaşı'nın sonucu, Putin’in Rus tarihinde ve imgesinde nasıl yer edineceğini belirleyecek. Ya 3. İvan, ya da 2. Nikolay... Ama savaşın şu anki gidişatına bakılırsa 2. Nikolay olarak tarihte yer edinmesi daha az olasılık olarak gözüküyor.

Ozan Örmeci: Rusya’daki üniversiteler ve akademisyenler Ukrayna Savaşı nedeniyle ülkelerine uygulanan yaptırımlardan ciddi şekilde etkileniyorlar. Buna karşın, Sovyetler Birliği’nin ardılı büyük bir medeniyet olarak, birçok alanda hâlâ Türkiye’ye destek olabilecek yüksek potansiyelleri var. Sizin Rusya’da üniversite camiasındaki gözlemleriniz nelerdir? Türkiye ile kıyasladığınızda göze çarpan temel farklılıklar nelerdir? Rusya’da eğitim almak isteyen Türk öğrenciler ve çalışmak isteyen Türk akademisyenlere ne gibi tavsiye ve önerileriniz olabilir?

Ümit Nazmi Hazır: Rusya ile Türkiye arasındaki eğitim kalitesi bölümden bölüme değişmekte. Örneğin, Türkiye’deki tıp fakültelerinin eğitim kalitesinin Rusya’dan daha yüksek olduğunu düşünüyorum. Öte yandan, Rusya ise Şarkiyatçılık alanında bizden daha önde. Rusya’da Türkoloji okuyan bir Rus’un, Türkiye’de Rus Dili ve Edebiyatı okuyan bir Türk’ten alanı konusunda bilgisi daha fazla. Çünkü Türkoloji okuyan Rus öğrenciler sadece Türk dilini değil; Türkiye’nin tarihini ve siyasetini de öğreniyorlar.

Diğer nokta, Rusya bizim kuzeydeki en önemli komşumuz; yüzyıllardır olduğu gibi... Bundan sonra da hep var olacak ve Türkiye için büyük önem arz edecek bir ülke. Bu ülkeyi iyi tanımamız ve Rusya ile iyi ilişkilere sahip olmamız elzem. Her ne kadar rekabet içinde olduğu coğrafyalar olsa da, Rusya ile ilişkilerin iyi olması Türkiye’ye dış politikada stratejik özerklik ve manevra alanı sağlamakta. Rusya, ayrıca çok geniş bir coğrafya ve bu coğrafyada çalışılacak ve şu ana kadar da çalışılmamış birçok halk var. Rusya çalışacak Türk akademisyen ve araştırmacıların bu halklara eğilmesini tavsiye ederim.

Ozan Örmeci: Rusya’da Türkiye konusunda en ciddi araştırmalar ve doğru yorumlar yapan ve yakından takip ettiğiniz uzmanlar/akademisyenler kimlerdir?

Ümit Nazmi Hazır: Rusya’nın Türkiye konusunda geniş bir heybesi var. Geçmişten bu yana birçok Türkolog yetiştirmiş ve şarkiyatçılık konusunda iyi bir ülke. Birçok takip ettiğim Türkiye uzmanı Rus var. Örneğin, Pavel Shlykov, Yuriy Mavaşev ve bazı önemli Türkologlar.

Ozan Örmeci: Genç dostum, bu mülakat için sana teşekkür ediyor ve başarılarının devamını biliyorum. Rusya’ya sevgilerle…

Tarih: 22/03/2024