La Politique Intérieure de la Turquie : La Crise Economique et La Conjoncture Politique Actuelle

 

L’Introduction

La politique intérieure de la Turquie est toujours problématique malgré le pouvoir de Recep Tayyip Erdoğan et son parti l’AKP (Parti de la justice et du développement). Erdoğan et son parti islamo-conservateur continue encore de gouverner la Turquie depuis 2002/2003 -presque 18 années- sans arrêt.[1] Comme le Président Erdoğan -le candidat du bloc d’Alliance Populaire (Cumhur İttifakı) de l’AKP et le MHP (le Parti d’action nationaliste)- a gagné l’élection présidentielle en 2018 facilement contre Muharrem İnce, le candidat de CHP (le Parti républicain des peuples) et le bloc d’Alliance Nationale (Millet İttifakı) avec le Bon Parti (İYİ Parti) et le Parti de la Félicité (Saadet Partisi), normalement la prochaine élection présidentielle sera organisée en 2023. Mais le Président Erdoğan peut organiser une élection présidentielle anticipée si les effets négatifs de la crise économique peuvent supprimer avant 2023 pour garantir 5 années en plus au palais présidentiel. Dans cet article, je vais résumer les développements politiques important dans la Turquie en 2020 et évaluer la conjoncture politique.

La crise économique : Mythe ou Réalité ?

Premièrement, on doit dire que la crise économique de la Turquie en 2020 n’est pas un mythe ou une exagération. Contrairement aux plusieurs pays européennes, la croissance économique de la Turquie était toujours en hausse et excédent dans les années dernières jusqu’à 2020. Mais en 2020, le Fonds monétaire international (IMF) estime que la Turquie se dégrade approximativement 5 % à cause de la pandémie et des relations conflictuelles avec les pays occidentaux. Dans le deuxième quart, la dégradation était 9,9 % selon TurkStat (l’Institut de Statistiques de la Turquie, l’institution officielle de la Turquie pour les statistiques).[2] En même temps, les statistiques de FMI aussi nous montrent que l’inflation moyenne est presque 12 % (11,9 %). Ces nombres nous disent que le pouvoir d’achat du peuple turc a significativement diminué pendant 2020. Ce n’est pas par hasard que le Ministre du Trésor et des Finances et le beau-fils d’Erdoğan, Berat Albayrak a récemment soumis sa démission et a été remplacé par Lütfi Elvan.[3]

Les statistiques de l’économie de la Turquie en 2020 selon le FMI : la croissance économique (-5 %) et l’inflation moyenne (11,9 %)[4]

Si les effets de la pandémie peuvent être éliminés par le gouvernement, la croissance économique de la Turquie peut repartir facilement en 2021. Cependant les relations conflictuelles avec les pays occidentaux causent encore une barrière pour des capitaux flottants. La Turquie essaye de remplacer des capitaux flottants venant des pays occidentaux avec des nouveaux liens économiques avec les pays orientaux comme la Chine et le Qatar. Par exemple, récemment le Qatar a acheté 10 % des actions de Borsa İstanbul (la Bourse de la Turquie située à Istanbul[5]).[6]

Les appuis actuels des partis politiques

Selon les sondages d’Istanbul Ekonomi publié le 2 novembre 2020, l’AKP est toujours le plus grand parti du pays avec 33,2 % de soutient.[7] Le succès de Président Erdoğan et son parti n’est pas accidentel: Erdoğan a réussi de se mettre en contact avec les gens pieux et pauvres depuis 2003 par résoudre leurs problèmes politiques (l’interdiction du voile etc.). L’AKP est aussi le plus populaire parti politique en Turquie par le nombre de ses membres ; le parti a plus de 10 million de membres et 601.000 nouvelles membres ont été enregistré dans le parti en 2020.[8] Le MHP, le partenaire ultranationaliste de l’AKP, a aussi encore 8,8 % d’appui. Alors, les deux partis peuvent facilement atteindre 42-43 % des votes dans une élection anticipée sous le bloc d’Alliance Populaire (Cumhur İttifakı). Mais le nouveau système présidentiel en Turquie nécessite 50 %+1 des votes pour être élu au premier tour. Le deuxième tour pourrait être risqué pour Erdoğan particulièrement s’il y aura un candidat jeune et populaire contre lui. Alors, le Président Erdoğan et son partenaire Devlet Bahçeli, le chef de MHP, peuvent mettre à l’ordre du jour dans les mois prochains une révision de système d’électorale par diminuer le seuil présidentiel à 45 % ou 40 % au nom de la stabilité politique.

Le sondage d’Istanbul Ekonomi publié en novembre 2020[9]

Selon le dernier sondage d’Istanbul Ekonomi, il y a une chute pour le CHP. Le parti est estimé à avoir 16,5 % des suffrages car le parti ne peut pas enthousiasmer le peuple. Mais le chef de CHP Kemal Kılıçdaroğlu a une stratégie telle qu’il  permet et aussi favorise l’établissement des nouveaux partis politiques en gauche et surtout en droit s’ils opposent au régime d’Erdoğan. On doit se rappeler que Monsieur Kılıçdaroğlu et son parti ont aidé le Bon Parti pendant leur processus d’établissement difficile. Maintenant Kılıçdaroğlu construit de bonnes relations avec les parties en droit aussi comme le Parti de Futur d’Ahmet Davutoğlu et le Parti de DEVA (le Parti de la démocratie et du progrès) d’Ali Babacan. Alors, le bloc d’Alliance Nationale (Millet İttifakı) de CHP peut atteindre 33-34 % facilement maintenant avec les votes de Bon Parti (13,5 %), le Parti de DEVA (2,4 %), le Parti de Futur (0,9 %) et le Parti de Bonheur  (0,6 %). En plus, l’avancement de Bon Parti de façon lente mais régulière est une bonne nouvelle pour le bloc d’Alliance Nationale. Mais si l’appui de Bon Parti et de CHP seront proches, le choix de candidat présidentiel pour le bloc peut être plus difficile et conflictuel. Les candidats favoris sont toujours Ekrem İmamoğlu (le maire d’Istanbul) et Mansur Yavaş (le maire d’Ankara). Mais le chef du Bon Parti Meral Akşener peut aussi essayer de dicter son nom comme le candidat présidentiel du bloc. D’autre part, il y a encore 13,1 % du peuple turc qui sont indécis pour l’élection prochaine. Alors les candidats et les partis politiques qui vont convaincre les indécis pourraient avoir beaucoup plus chance dans les années prochaines.

Encore des nouveaux partis politiques ?

En même temps, des personnes de politiques ambitieuses commencent des nouveaux mouvements et partis politiques en Turquie. Par exemple, le candidat présidentiel de CHP en 2018, Muharrem İnce fait un tour de la Turquie en visitant toutes les 81 villes du pays et il est en train de commencer un nouveau parti politique. İnce dit qu’il va essayer d’ajuster le CHP d’abord ; mais il n’a pas d’autre choix, il va établir son parti.[10]

Mustafa Sarıgül et Muharrem İnce

D’autre part, Mustafa Sarıgül, l’ancien maire populaire de Şişli et un social-démocrate assez connu va établir son nouveau parti en décembre sous le nom de Mouvement du Changement de la Turquie (Türkiye Değişim Hareketi-TDP). Sarıgül annonce que son parti ne va pas supporter l’un des deux blocs et sera un parti différent du CHP.[11] Ces deux initiatives peuvent diminuer les votes du CHP encore plus vers 13-14 %. Alors Kemal Kılıçdaroğlu doit essayer de réunir les partis de gauches au sein du CHP ou du moins dans le bloc d’Alliance Nationale. Ces deux partis ne peuvent pas remplacer le CHP ; mais ils ont le potentiel de faire le Bon Parti le parti plus fort d’opposition an attirant les électeurs du CHP.

La Postface

Alors la politique de la Turquie est toujours dynamique et les nouvelles initiatives prouvent que la Turquie possède sa démocratie malgré une tendance négative en Turquie et le monde entier durant les dernières années avec le succès des régimes autoritaires. La crise économique et les pas politiques du gouvernement seront déterminants pour l’élection prochaine. En même temps, surtout le CHP doit faire un progrès pour ne pas perdre sa position comme le deuxième parti et le support des gens opposants au régime d’Erdoğan.

Dr. Ozan ÖRMECİ

 

[1] L’AKP a gagné l’élection générale en le 3 novembre 2002 et a formé le gouvernement en seul mais Recep Tayyip Erdoğan était devenu le Premier Ministre en 2003 (le 15 mars 2003) à cause de son interdiction politique.

[2] Gokhan ERGOCUN (2020), « Turkish economy narrows 9.9% in Q2 », Anadolu Ajansı, https://www.aa.com.tr/en/economy/turkish-economy-narrows-99-in-q2/1958336 (Page consultée le 30 novembre 2020).

[3] Wejden JLASSI (2020), « Turquie : Décret présidentiel nommant Lutfi Elvan ministre du Trésor et des Finances », Anadolu Ajansı, https://www.aa.com.tr/fr/turquie/turquie-d%C3%A9cret-pr%C3%A9sidentiel-nommant-lutfi-elvan-ministre-du-tr%C3%A9sor-et-des-finances-/2037957 (Page consultée le 30 novembre 2020).

[4] International Monetary Fund, « Turkey », https://www.aa.com.tr/en/energy/energy-diplomacy/world-bank-turkish-economy-to-grow-05-in-2020/28930 (Page consultée le 30 novembre 2020).

[5] Borsa İstanbul, https://www.borsaistanbul.com/tr/ (Page consultée le 30 novembre 2020).

[6] Emre DEVECI (2020), « Yüzde 10’u Katar’a satılan Borsa İstanbul’un 16,2 milyar TL nakit varlığı var », Sözcü, https://www.sozcu.com.tr/2020/ekonomi/yuzde-10u-katara-satilan-borsa-istanbulun-162-milyar-tl-nakit-varligi-var-6143860/ (Page consultée le 30 novembre 2020).

[7] Türkiye Raporu, « Bu Pazar Genel Seçim Olursa Hangi Partiye Oy Verirsiniz ? », https://www.turkiyeraporu.com/sureklitakip (Page consultée le 30 novembre 2020).

[8] Doğruluk Payı, « 2020 İtibariyla AK Parti’nin Üye Sayısı Ne Kadar ? », https://www.dogrulukpayi.com/iddia-kontrolu/recep-tayyip-erdogan/ak-parti-sadece-bu-yil-yaptigi-601-bin-yeni-uye-ile-pek-cok-partinin-toplam-uye-sayisini-geride-birakmistir (Page consultée le 30 novembre 2020).

[9] Türkiye Raporu, « Bu Pazar Genel Seçim Olursa Hangi Partiye Oy Verirsiniz ? », https://www.turkiyeraporu.com/sureklitakip (Page consultée le 30 novembre 2020).

[10] Sözcü (2020), « Muharrem İnce: CHP’yi düzeltemiyorsak partiyi kuracağız », https://www.sozcu.com.tr/2020/gundem/muharrem-ince-chpyi-duzeltemiyorsak-partiyi-kuracagiz-6121541/ (Page consultée le 30 novembre 2020).

[11] İsmail SAYMAZ (2020), « Sarıgül, TDP’yi Aralık’ta kuruyor », Sözcü, https://www.sozcu.com.tr/2020/yazarlar/ismail-saymaz/sarigul-tdpyi-aralikta-kuruyor-6145647/ (Page consultée le 30 novembre 2020).

What to Expect from Turkish-American Relations in Biden Era?

Democratic presidential candidate and former U.S. Vice President Joe Biden is elected 46^th President of the United States. Biden will start his tenure in office in January 2021. Joe Biden recently began to announce his picks for the new cabinet as well. Among these choices, especially Antony Blinken, the new U.S. Secretary of State, seems to be an important name for the future of Turkish-American relations. New National Security Advisor Jake Sullivan, who has previously participated into JCPOA talks and had important duties both in Bill Clinton and Barack Obama administrations, is another young bureaucrat that seems to be very competent about Middle East politics. Another important choice that Mr. Biden and his Vice President Kamala Harris will face is the new Secretary of Defense. According to American press, Michèle Flournoy has very high chances to become the new Secretary. The new CIA Director also seems to be a crucial choice for the future of U.S. security preferences as well as American foreign policy in the new era. American analysts focus on Tom Donilon for this important post. In this piece, I am going to state my own ideas about the future of Turkish-American relations in Biden era.

First thing first; with Donald Trump gone, it is almost certain that during Joe Biden era Turkish-American relations will be more based on institutional framework rather than personal ties between two countries’ leaders. However, it is noteworthy to state that Joe Biden and Recep Tayyip Erdoğan also know each other for long years and they have personal ties. So, with Biden caring more about institutions and having the priority of focusing in domestic politics due to devastating effects of Covid-19 pandemic, racial tensions that rose during Trump era, and the economic decline caused by the pandemic, we might expect U.S. institutions such as the U.S. Department of State to become more effective in American foreign policy and Turkish-American relations. Historically, the U.S. Department of State is more positive about relations with Turkey compared to the U.S. Congress (due to the negative effect of domestic politics; e.g. Armenian and Greek lobbies etc.).

Secondly, the effect of Antony Blinken as the new Secretary of State will be felt in my view in terms of Turkish-American relations. Blinken is a liberal interventionist who knows U.S. foreign policy-making process due to his earlier experiences and duties. Blinken knows Turkey also very well and he seems to be acknowledging the strategic importance of Ankara in his latest interviews.[1] Although he advocated previously the arming of the Kurdish militia (PYD/YPG)[2] that Turkey identifies as the extension of PKK and terrorist groups and he still defends clearly bi-zonal, bi-communal federal solution in Cyprus[3], his deep understanding of the strategic importance of Turkish-American axis seems to be a positive factor for the new term in creating ways to solve disagreements. Blinken’s support to Turkish democracy and his condemnation of the July 15, 2016 coup attempt is also a positive factor for the Turkish government and people.[4]

Antony Blinken visiting Turkey in 2016

Thirdly, Turkey’s economic shakedown could also be a positive factor for Ankara to reconsider its foreign policy choices in Biden era. It is a fact that Turkey’s economic slowing down is a reflection of its problematic relations with the U.S. and the European Union (EU) in recent years. It is no secret that international economic actors and financial institutions look at relations with Western capitals as an important factor in making the risk assessment and rate this country’s credibility. So, with a new government assuming office in Washington, two countries can work on ways to develop their relations for creating an economic stimulus.

Fourthly, the first critical issue to be solved is about the S-400 and F-35 crises. Many American and Turkish analysts claim that Biden administration could force the implementation of CAATSA (Countering America’s Adversaries Through Sanctions Act) sanctions against Turkey due to its strange choice of buying S-400 air missile defense system from Russia instead of NATO countries. However, since Turkey had to buy S-400 after American decline of Turkey’s long effort to buy Patriot air missile defense system and CAATSA law (President Trump approved the law on August 2, 2017[5] while Turkey and Russia signed the S-400 deal in July 2017[6] few days before the legislation of CAATSA) was legislated after Turkey and Russia made the deal, it seems to me that President Biden and his team could be more flexible against Ankara. Here we should also remind that other NATO countries such as Greece, Slovakia and Bulgaria also own Russian made air missile defense systems (S-300).[7] So, Biden administration might prefer to open a blank page in bilateral relations by allowing Turkey to use S-400 system out of its NATO-based general defense structure, e.g. solely for the protection of Russian-made Akkuyu Nuclear Power Plant in Mersin and might allow Turkey to return to F-35 programme.

Fifthly, the most serious problem on the side of Turkey is clearly American support to Syrian Kurds. Although there is no short recipe for solving this crisis, it is still possible for both countries to work on a roadmap for a long-term strategy in Syria about protecting Kurds and preventing PYD-YPG to become a danger against Turkey at the same time. However, two countries absolutely need the support of Russia in order to create a new constitutional regime in Syria and finalize the status of Kurds before disarming PYD-YPG. So, Syrian crisis might also become a positive factor for the normalization of U.S.-Russian relations (other than Ukraine crisis of course). Considering Antony Blinken's earlier statements, it is still possible that the U.S. might try to force regime change policy in Syria; but President Biden's approach to Syrian crisis is more moderate and less adventurist. 

Sixthly, Turkish President Recep Tayyip Erdoğan’s recent statements about reform process in economy and judiciary[8] are positive signals for Turkish democracy and Turkey’s relations with the U.S. and the EU. Erdoğan was once (in the early 2000s) Turkey’s most courageous reformist since he started peace talks with the outlawed PKK, legislated most comprehensive reforms in the whole Republican history during the EU integration process, and openly challenged the military tutelage over Turkish democracy. So, although Erdoğan’s coalition partner within the Cumhur İttifakı (People’s Alliance) MHP (Nationalist Action Party) will continue to create some problems, in fact this could become a chance for Turkey to conduct more cautious and long-term structural reforms.

Seventhly, the Cyprus Problem and Turkish-Greek and Turkish-European disagreements in the East Mediterranean are a chance for the new U.S. administration to show its ability in problem-solving. It is a fact that the most serious challenge to U.S. and the EU comes from their inability to react in times of crises and to solve problems unlike Russian leader Vladimir Putin who was able to bring peace to Caspian countries by creating a new regime of delimitation of the Caspian Sea recently. Putin also could solve the problem in Nagorno-Karabakh and normalize relations between Armenia, Azerbaijan, Georgia, and Turkey in the near future by marginalizing U.S. and French effect in the South Caucasia. So, although his methods are controversial, American and European leaders should take Putin as a role-model in terms of solving problems and providing stability. Cyprus Problem exists for more than half a century and unfortunately the United Nations (UN), the EU, and the U.S. do not care about Turkish and Greek Cypriots who want their country not to be mentioned with the attribution of “Problem”, “Dispute” etc. Here, diplomatic flexibility should involve all methods (federal solution, two states solution, delimitation of the Eastern Mediterranean and Aegean seas as well as economic cooperation in terms of the transfer of hydrocarbon resources in the region) and a final agreement should be reached.

Lastly, with his immense political experience and insistence on democracy and human rights, the new U.S. President Joe Biden could become a chance for Turkish-American relations as well as the global order. So, in my humble opinion, Turkey should start making necessary preparations in terms of democratization etc. to fix relations with the new U.S. administration. Opening a blank page is always necessary in diplomacy since International Relations could be quite problematic and conflictual sometimes.

Dr. Ozan ÖRMECİ

 

[1] Walter Russell Mead (2020), “Transcript: Dialogues on American Foreign Policy and World Affairs: A Conversation with Former Deputy Secretary of State Antony Blinken”, Hudson Institute, 09.07.2020, Date of Accession: 29.11.2020 from https://www.hudson.org/research/16210-transcript-dialogues-on-american-foreign-policy-and-world-affairs-a-conversation-with-former-deputy-secretary-of-state-antony-blinken.

[2] Antony J. Blinken (2017), “To Defeat ISIS, Arm the Syrian Kurds”, The New York Times, 31.01.2017, Date of Accession: 29.11.2020 from https://www.nytimes.com/2017/01/31/opinion/to-defeat-isis-arm-the-syrian-kurds.html.

[3] https://twitter.com/ABlinken/status/1321174228192952320.

[4] Antony Blinken visited Turkish Grand National Assembly few months after the coup attempt in September 2016 as the Deputy Secretary of the State and gave support to civilian government. See; TBMM Meclis Haber (2016), “ABD DIŞİŞLERİ BAKAN YARDIMCISI BLINKEN TBMM’DE…”, 27.09.2016, Date of Accession: 29.11.2020 from https://meclishaber.tbmm.gov.tr/develop/owa/haber_portal.aciklama?p1=138239.

[5] Congress.gov, “H.R.3364 - Countering America's Adversaries Through Sanctions Act”, Date of Accession: 29.11.2020 from https://www.congress.gov/bill/115th-congress/house-bill/3364/actions.

[6] Hilmi Hacaloğlu (2017), “‘Türkiye ve Rusya S-400 İmzalarını Attı’”, Amerika’nın Sesi, 25.07.2017, Date of Accession: 29.11.2020 from https://www.amerikaninsesi.com/a/turkiye-ve-rusya-s-400-imzalarini-atti/3958081.html.

[7] Mehmet Alaca (2019), “Russian S-300s used by 3 NATO member countries”, Anatolian Agency, 11.04.2019, Date of Accession: 29.11.2020 from https://www.aa.com.tr/en/asia-pacific/russian-s-300s-used-by-3-nato-member-countries/1449436.

[8] Anatolian Agency (2020), “Erdoğan: Ekonomide ve hukukta yeni bir reform dönemi başlatıyoruz”, 13.11.2020, Date of Accession: 29.11.2020 from https://www.aa.com.tr/tr/turkiye/erdogan-ekonomide-ve-hukukta-yeni-bir-reform-donemi-baslatiyoruz/2042717.

46. ABD Başkanı Joe Biden’ın Kabinesi Belli Oldu: Antony Blinken Türk-Amerikan İlişkilerine Çare Olur Mu?

 

Giriş

3 Kasım 2020 tarihinde düzenlenen Başkanlık seçimlerini farklı şekilde kazanarak 46. ABD Başkanı seçilen Demokrat siyasetçi Joe Biden, 2021 Ocak ayından itibaren işbaşı yapacak ve Beyaz Saray’a yerleşecek. Biden, bu süreçte rakibi Donald Trump’ın seçim yenilgisini kabul etmemesi ve Covid-19 pandemisinin yarattığı olağanüstü koşullar nedeniyle, bir geçiş süreci ekibi (Biden-Harris Presidential Transition) de kurarak[1], çağdaş yönetişim ilkelerine uygun (şeffaflık, halkla doğrudan etkileşim, kriz yönetimi için hızlı hareket eden özel bir ekip vs.) farklı bir Başkan olacağının ilk sinyallerini verdi. Joe Biden, geçtiğimiz gün kendisiyle yakın çalışacak olan bazı kabine üyelerini de ilan etti. Bu kişiler, Senato onayı almalarının ardından görev yapmaya başlayacaklar. Bu yazıda, Biden’ın kabinesini ve özellikle Türkiye ile ilişkilere kendisiyle birlikte yön verecek en etkili kişi olan yeni ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken’ı mercek altına alacağım.

46. ABD Başkanı Joe Biden’ın Kabinesi

Ocak ayı sonlarında işbaşı yapacak olan yeni ABD Başkanı Joe Biden, kabinesindeki bazı önemli pozisyonlara aşağıdaki kişileri getireceğini açıkladı:[2]

Dışişleri Bakanı (Secretary of the State): Antony Blinken (Tony Blinken)

İklim Değişikliği Başkan Özel Temsilcisi (Special Presidential Envoy for Climate): John Kerry

Ulusal Güvenlik Danışmanı (National Security Adviser): Jake Sullivan

Birleşmiş Milletler Daimi Temsilcisi (UN Ambassador): Linda Thomas-Greenfield

İç Güvenlik Bakanı (Secretary of Homeland Security): Alejandro Mayorkas

Ulusal İstihbarat Direktörü (National Intelligence Director): Avril Haines

Hazine Bakanı (Secretary of the Treasury): Janet Yellen

Beyaz Saray Genel Sekreteri (Chief of Staff): Ron Klain

Bu isimler arasında büyük bir sürprizin olmadığı (zira bu kişilerin birçoğu daha önce ilgili veya benzer kurumlarda birinci veya ikinci adam olarak da görev yapmışlardır), ancak John Kerry gibi eski bir Başkan adayı ve Dışişleri Bakanı’nın iklim değişikliği konusunda özel temsilci olarak kabineye girmesinin kabinenin profilini yükselttiği ve bunun bir sürpriz sayılabileceği belirtilebilir. Biden’ın Ulusal Güvenlik Danışmanı olarak İran nükleer anlaşması (JCPOA) müzakerelerine katılan Clinton ailesine yakın genç bürokrat Jake Sullivan’ı seçmesi de kimilerince bir sürpriz olarak değerlendirildi. Biden’ın Dışişleri Bakanı olarak favori adaylardan biri olan Bill Burns (William Burns) yerine Antony Blinken’ı uygun görmesi ise, sürpriz değilse bile, merak uyandıran bir seçim oldu. Yeni ABD Başkanı’nın ülkesinin Birleşmiş Milletler (BM) Daimi Temsilcisi olarak Afrika’yı iyi bilen bir Afrikalı Amerikalı kadın diplomat olan Linda Thomas-Greenfield’i ataması ve İç Güvenlik Bakanı olarak da ABD’ye sığınmacı olarak gelen Latin (Hispanik) kökenli Alenjadro Mayorkas’ı seçmesi ise çoğulcu ve renkli Amerika’yı yansıtan stratejik tercihler olarak dikkat çekiyor. Daha önce Barack Obama döneminde CIA Başkan Yardımcılığı ve Ulusal Güvenlik Danışman Yardımcılığı yapan ve ilk kadın Ulusal İstihbarat Direktörü olarak görev yapacak Avril Haines de bu anlamda cinsiyeti ve önceki deneyimleri nedeniyle bilinçli bir seçim olarak göze çarpıyor. Bunların yanı sıra, eski ABD Merkez Bankası (FED) Başkanı Janet Yellen da makamına hakkıyla gelen güçlü bir kişi olarak kabinede dikkat çekiyor.

46. ABD Başkanı Joe Biden’ın bundan sonrasında özellikle Savunma Bakanı olarak kimi tercih edeceği önemli bir gelişme olacak. Amerikalı basın-yayın kuruluşları, bu makam için Biden’ın yine bir kadın bürokrat olan Michèle Flournoy’u tercih edeceğini yazıyorlar.[3] Biden’ın atayacağı CIA Başkanı (Direktörü) olarak ise Mike Morell, Tom Donilon ve Jeh Johnson gibi kişilerin ismi geçiyor.[4] Bu isimlerden özellikle işkence politikalarına destek veren Mike Morell’in şansının daha az ve Tom Donilon’ın şansının daha fazla olduğu ifade ediliyor. Elbette tüm bu tercihler, Joe Biden ve Kamala Harris’le birlikte yeni dönemde ABD’nin iç ve dış politikasının belirlenmesinde bize önemli gösterge olacaktır. Bu yazıda, yeni ABD Dışişleri Bakanı olan Antony Blinken’ın kişiliği ve fikirlerini özetlemeye çalışacağım.

Antony Blinken

Yeni ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken

1962 doğumlu olan Antony John Blinken veya kısaca Tony Blinken[5], New York doğumlu ve Macar Yahudisi kökenli bir ailenin çocuğudur. Blinken’ın öz babası olan Donald M. Blinken, bankacılık sektöründe faaliyet göstermiş zengin bir kişi olup, Bill Clinton Başkanlığında 1994-1998 döneminde ABD’nin Macaristan Büyükelçiliği görevini de üstlenmiştir.[6] Blinken’ın üvey babası ise Holokost’tan sağ kurtulmayı başaran bir kişi olan ve bir dönem ABD Başkanı John F. Kennedy’e danışmanlık yapan Polonyalı-Amerikalı hukukçu Samuel Pisar’dır.[7] Dolayısıyla, Blinken’ın son derece önemli bir aileden geldiği belirtilebilir. 1971 yılında henüz 9 yaşındayken boşanan annesi ve üvey babası ile birlikte Paris’e taşınan Blinken, küçük yaşta Fransa’da aldığı eğitim ve geçirdiği uzun yıllar nedeniyle Fransızcası üst düzeyde olan ve adeta yarı-Fransız bir kişidir. ABD’ye döndükten sonra Harvard Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nden mezun olan Blinken, bu dönemde bu okulun önemli sayılan öğrenci gazetesi The Harvard Crimson için yazılar yazmış ve haftalık sanat ekinin editörlüğünü yapmıştır. Bir dönem The New Republic dergisi için muhabirlik de yapan Blinken, daha sonra Columbia Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nden de mezun olmuştur. Bir süre New York City ve Paris’de avukatlık yapan Blinken, 1988 ABD Başkanlık seçimlerinde Yunan-Amerikalı Demokrat aday Michael Dukakis için çalışmış ve onun adına bağış toplamıştır.

1980 yılında Fransa’da okuduğu École Jeannine Manuel okulunun andacındaki fotoğrafıyla Antony Blinken[8]

Demokrat Parti içerisinde yüksek profili ile kısa sürede sivrilen Blinken, Bill Clinton’ın Başkanlığı süresince 1994-2001 döneminde Beyaz Saray’da Ulusal Güvenlik Konseyi (National Security Council) ekibi içerisinde yer almıştır. Bu dönemde Başkan’ın bazı konuşmalarını da yazan Blinken -ki ABD’de yaşayan Türk akademisyen Ömer Taşpınar’a göre Clinton’ın 1999 tarihli ziyaretinde Türkiye’deki meşhur konuşmasını da Blinken yazmıştır[9]-, 2002-2008 döneminde ise Senato Dış İlişkiler Komitesi’nde çalışarak dış politika deneyimini iyice arttırmıştır. Bu dönemde Joe Biden’a yakın bir kişi olarak ve 2003 yılındaki Irak Savaşı’na destek vermesiyle dikkat çeken Blinken[10], 2008 yılında Biden’ın sonuçsuz kalan Başkan adaylığı girişimine de katkı sunmuştur. Bu sürecin ardından 2008 yılından itibaren Center for Strategic and International Studies (CSIS) adlı Amerikan düşünce kuruluşu için rapor ve yazılar kaleme alan Blinken, Barack Obama’nın Başkanlığı döneminde ise, 2013-2015 yılları arasında Ulusal Güvenlik Danışman Yardımcısı ve 2015-2017 yılları arasında Dışişleri Bakan Yardımcısı olarak görev yapmıştır. Blinken, 2017 yılında ise Michèle Flournoy, Sergio Aguirre ve Nitin Chadd ile birlikte WestExec Advisors adlı bir siyasi danışmanlık firması kurmuştur. Biden ve Başkan Yardımcılığına seçilen Kamala Harris’e seçim kampanyası döneminde dış politika danışmanlığı yapan Blinken, bir dönem Penn Biden Center for Diplomacy and Global Engagement adlı düşünce kuruluşunun Direktörlüğünü de yapmıştır.[11] Blinken’ın Ally Versus Ally: America, Europe, and the Siberian Pipeline Crisis adlı 1987 Praeger basımı bir kitabı da bulunmaktadır.[12] Bu başarılarının ardından, Blinken, 2020 Başkanlık seçimlerini kazanan Joe Biden tarafından yeni ABD Dışişleri Bakanı olarak seçilmiştir. 2002 yılında Evan Ryan ile evlenen 58 yaşındaki ve iki çocuk babası olan Blinken, bu göreve büyük bir deneyim ve kalite katacak bir kişi olarak sivrilmektedir. Blinken’ın Ablinken adlı bir müzik grubunun olması da, onun renkli kişiliğine dair önemli bir veridir.[13]

Blinken ve Barack Obama

Antony Blinken’ın İdeolojik Eğilimleri ve Kişisel Özellikleri

ABD’nin yeni Dışişleri Bakanı Antony Blinken hakkında Politico dergisinde bir makale yazan David M. Herszenhorn ve Ryn Momtaz, onun bazı ideolojik ve kişisel özelliklerini şöyle sıralamışlardır:[14]

• Avrupacı, diplomaside çok taraflılığa ve uluslararası kurumlara inanan bir kişi. Bu bağlamda, Blinken’ın Transatlantik ilişkileri (ABD-Avrupa Birliği ilişkileri) güçlendirmesi, Başkan Donald Trump’ın uygulamaya çalıştığı Almanya’dan ABD askerlerini çekmek düşüncesine karşı çıkması ve dış politikada çok taraflılığa uygun hareket etmesi (örneğin İran nükleer anlaşması-JCPOA ve Paris İklim Sözleşmesi konularında) bekleniyor. Nitekim Blinken’ın 2019 tarihli ve Robert Kagan ile birlikte yazdığı “‘America First’ is only making the world worse. Here’s a better approach.” adlı makalesinde “önleyici diplomasi” ve “caydırıcılık” motifleri temelinde daha müdahaleci, bloklar temelinde gelişen ve liberal bir dış politika savunusu yaptığı görülmektedir.[15]
• Fransa’yı seven Frankofon ve Frankofil bir şahıs. Bu nedenle, ABD-Fransa ilişkilerinin bu dönemde Blinken aracılığıyla gelişmesi beklenebilir.
• Senato’da 6 yıl Joe Biden’la birlikte görev yapmış ve ABD dış politikasının yapım sürecini iyi bilen bir devlet görevlisi. Bu minvalde, görevi süresince kurumlar arası ilişkileri güçlendirmesi ve bunları iyi koordine etmesi bekleniyor.
• Yahudi köklerinin olması. Bu durum İsrail’le ve ABD’deki Yahudi cemaatiyle ilişkiler anlamında bir avantaj kabul edilebilir.
• Dış müdahaleciliğe destek vermesi. 2003 Irak Savaşı’na ve 2011 Libya müdahalesine açıkça destek veren Blinken, Suriye’de ise ABD’nin Irak Savaşı tecrübesi nedeniyle müdahalede geç ve yetersiz kalmasının yol açtığı olumsuz sonuçları bazı konuşmalarında dile getirmektedir. Ayrıca Blinken’ın ABD askeri birliklerinin Suriye’den çekilmesine de karşı çıktığı ifade edilmektedir.

İngiliz The Independent gazetesi için Blinken’ı değerlendiren Borzou Daragahi, Blinken’ın mevcut Dışişleri Bakanı Mike Pompeo’dan farklı olarak rafine, çok dinleyen ve konsensüs oluşturan bir kişi olarak bilindiğini ve onun döneminde ABD’nin geleneksel müttefikleriyle ilişkilerinin daha iyi olacağını yazmıştır.[16] BBC’nin editoryal haberinde Blinken’ın Çin politikasında Asya-Pasifik’teki müttefiklerle işbirliği içerisinde hareket edeceği vurgulanırken[17], Foreign Policy dergisi için Blinken’ı değerlendiren Robbie Gramer ve Jack Detsch, onun ABD’yi geleneksel dış politikasına döndürebilecek bir isim olduğunun altını çizmişlerdir.[18] Daniel Larison ise, Blinken’ın Demokrat Parti içerisinde ve uluslararası kamuoyunda sevilen-sayılan bir kişi olduğunun ve İran nükleer anlaşmasının yenilenmesi ve Rusya ile yeni bir START anlaşması konusunda önemli rol oynayabileceğinin altını çizerek, buna karşın Suudi Arabistan’ın Yemen müdahalesine ve Suriye’de daha fazla güç kullanılmasına destek vermesinin riskli olduğuna değinmektedir.[19] Zeng Ziyi ise, Blinken’ın pragmatikliğine ve ılımlı yapısına vurgu yaparak, Mike Pompeo’nun Soğuk Savaş dönemi mantalitesine kıyasla daha olumlu bir seçim olduğunu ima etmiştir.[20] Eski ABD Dışişleri Bakanı (George W. Bush dönemi 2001-2005 yılları arasında) ve Genelkurmay Başkanı Colin Powell da, Blinken’ın süper bir seçim olduğunu ve iyi repütasyonu/şöhreti olan dengeli bir diplomat olarak ABD’yi yetenek ve profesyonellikle temsil edeceğinin altını çizmiştir.[21] Amerikan Yahudi Komitesi (AJC) de Blinken’ın atanmasını memnuniyetle karşıladıklarını belirten bir açıklama yayınlamıştır.[22] Blinken’ın Brexit sürecine karşıt ve Avrupa bütünleşmesini destekleyen bir kişi olması ise AB adına olumlu bir haberdir.[23] Çin konusunda ise, Blinken'ın bölgedeki Amerikan müttefikleriyle daha yoğun ilişkiler kurması ve TPP (Trans Pasifik Ortaklığı) anlaşmasını yeniden gündeme getirmesi beklenmektedir.

Joe Biden ve Antony Blinken

Blinken’ın İlk Mesajları ve Diğer Ülkelerden Tepkiler

Yeni ABD Başkanı Joe Biden’ın kendisini Dışişleri Bakanı olarak atayacağını öğrendikten sonra katıldığı bir internet yayınında Amerikan ve uluslararası kamuoyuna ilk mesajlarını veren Antony Blinken, yeni dönemde ülkesi ABD’nin diplomasi yoluyla küresel liderliğini yeniden ilan edeceğini belirtmiş ve bu doğrultuda küresel sorunlara daha angaje olunacağının sinyallerini vermiştir.[24] Blinken, Başkan tarafından seçilmiş Dışişleri Bakanı olarak uluslararası basına verdiği ilk demeçte ise, “Dünyanın tüm sorunlarını tek başımıza çözemeyiz. Diğer ülkelerle birlikte çalışmamız gerek, onların işbirliğine ve aynı zamanda güvenine ihtiyacımız var.” ifadeleriyle uluslararası alanda işbirliği vurgusu yapmıştır.[25] Blinken, Twitter hesabından[26] yaptığı açıklamada da, bu göreve layık görüldüğü için büyük bir onur duyduğunu belirtmiş ve göreve hazır olduğunu belli etmiştir[27].

Amerikan basın-yayın organları ve dış politika siteleri Antony Blinken seçimini genelde coşkuyla karşılarken, özellikle onun müdahaleciliğe olan yatkınlığını ön plana çıkarmışlardır. Blinken’ın Joe Biden’ın Dışişleri Bakanı olarak ilan edilmesi İsrail’de Tzipi Livni gibi bazı önemli siyasetçileri de memnun ederken[28], Rusya merkezli Sputnik haber ajansı Blinken’ı “Esad gitsin, DSG güçlensin, Kıbrıs'ta federasyon, Rusya-Çin’e set' kampından Blinken” olarak lanse etmiştir.[29] Türkiye’den ise Blinken’ın Dışişleri Bakanı olarak seçilmesiyle ilgili henüz bir yorum yapılmamıştır.

Antony Blinken’ın Türkiye’yi İlgilendiren Kritik Konulardaki Görüşleri

ABD’nin yeni Dışişleri Bakanı olacak Antony Blinken, Türkiye’yi ilgilendiren bazı konularda kararlı ve Ankara’nın kırmızı çizgilerine karşıt duruşuyla dikkat çekmektedir. Bunlardan ilki ve belki de en önemlisi, Blinken’ın Suriye’de IŞİD terör örgütü ve Suriye rejiminin katliamlarına karşı Kürtleri silahlandırmak konusunda istekli bir kişi olmasıdır. Blinken, Obama yönetiminin başlattığı Suriye Kürtlerini silahlandırma politikasının Donald Trump Başkanlığında da devam ettirilmesi gerektiğini savunmuş ve hatta 2017 yılı 31 Ocak tarihinde The New York Times gazetesine yazdığı makaleye “IŞİD’i yenmek için, Suriyeli Kürtleri silahlandırın” (To Defeat ISIS, Arm the Syrian Kurds) adını vermiştir.[30] IŞİD barbarlığı karşısında büyük katliamları önlemek adına bu politikaların savunulması bir ölçüde anlaşılabilir olsa da, günümüzde bu konu Türkiye ile ilişkilerde ciddi sıkıntı yaratabilecek bir husus gibi gözükmektedir. Zira Suriye’de ABD tarafından silahlandırılan Kürtler, Türkiye tarafından terör örgütü PKK’nın uzantısı olarak kabul edilen PYD-YPG gruplarıdır. Ancak elbette bu konuda taraflar arasında diplomasi yoluyla bir çözüm bulunması gayet mümkün gözükmektedir.

Blinken’ın Türkiye ile ilişkileri geren ‘Suriyeli Kürtleri silahlandırın’ konulu makalesi

İkinci önemli konu ise, 2004 yılında düzenlenen Annan Planı referandumu Kıbrıslı Rumlar tarafından reddedilmiş olmasına karşın, Blinken’ın Kıbrıs Sorunu’nda federal çözümü savunmaya devam etmesi ve Türkiye ile KKTC’nin verdiği “iki devletli çözüm” yönündeki mesajları eleştirmesidir. Nitekim 27 Ekim’de yaptığı bir paylaşımda, Blinken, “Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Ersin Tatar’ın iki devletli Kıbrıs çözümü açıklamasını üzülerek izliyoruz. Joe Biden uzun bir süredir barış ve huzurun olduğu çift bölgeli ve iki toplumlu bir federasyonu desteklediğini söylüyor.” diyerek[31], bu konuda ABD’nin yeni yönetiminin bakış açısını net şekilde ortaya koymuştur.[32] Bu konuda Blinken’ın duruşu BM Güvenlik Konseyi ve uluslararası hukuk kurallarına uygun olmasına karşın, sahadaki gerçeklik, Kapalı Maraş’ın açılması durumundan da görüldüğü üzere, Türkiye ile KKTC’nin kol kola daha milliyetçi politikalara yöneldikleridir.

Blinken’ın Kıbrıs Sorunu konusundaki önemli mesajı

Bu anlaşmazlık ve karşıt pozisyonlara karşın, 15 Temmuz 2016 askeri darbesi sonrasında Eylül ayında (27 Eylül) Türkiye’yi ziyaret eden Antony Blinken, oldukça dostane ve ılımlı mesajlar vererek dikkat çekmiş ve bombalanan TBMM’yi gezdikten sonra, “Halkın temsilcilerinin bulunduğu yerin saldırıya uğramış olması kendi başına açıklayıcı bir durum. Türk demokrasisine destek veren ve darbeye karşı duran kişilere saygımı ifade etmek amacıyla günüme burada başladım.” diye bir açıklama yapmıştır.[33] Nitekim bu mesajlar Türkiye kamuoyunca da olumlu algılanmıştır. Bu ziyaret kapsamında, Blinken, NTV’den Ahmet Yeşiltepe’ye özel bir mülakat vermiş ve bu mülakatta ABD’nin PYD-YPG’ye değil, Suriye Demokratik Güçleri’nin (SDG) Arap unsurlarına silah yardımı sağladığını iddia etmiştir.[34] Ancak ilerleyen dönemde New York Times’a yazdığı makaleden de anlaşıldığı üzere, Blinken, IŞİD’e karşı PYD-YPG’ye silah desteğini açıkça savunmuştur.

Blinken TBMM’yi gezerken

Kısa süre önce 9 Temmuz 2020’de akademisyen Walter Russell Mead’in moderatörlüğünde Hudson Enstitüsü’nde düzenlenen bir oturuma katılan Blinken, burada ise Türkiye’nin çok önemli bir ülke olduğunu vurgulamış ve bu ülke ile ilişkileri geliştirmekten istediklerinden söz etmiştir.[35] Ankara ile Washington’ın uyumlu çalışabilecekleri ve işbirliği yapabileceklerinden bahseden Blinken, buna örnek olarak da Suriye konusunu öne çıkarmıştır. Blinken, ayrıca, Başkan Biden ile Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın çok uzun süredir tanışık olduklarının da altını çizerek, Türkiye ile ilişkileri ABD dış politikasındaki en önemli konulardan biri olarak öne çıkarmıştır.

Sonuç

Sonuç olarak, ABD’nin yeni Dışişleri Bakanı’nın aynı Başkan Joe Biden gibi Türkiye ile ilgili bazı kritik konularda Ankara ile tam olarak örtüşmeyen görüşleri olmasına karşın, çok taraflılığa, diplomasiye ve uluslararası hukuka saygısı ve NATO gibi kurumsal yapıları önceleyen anlayışı nedeniyle, yeni dönemde Türk-Amerikan ilişkilerinin ivme kazanacağını düşünmek bence hatalı olmayacaktır. Bu bağlamda, ABD’deki yeni yönetime biraz zaman tanımak ve bu süreçte ilişkileri düzeltmek adına gerekli hazırlıkları yapmak bence Türkiye adına doğru bir strateji olacaktır.

Doç. Dr. Ozan ÖRMECİ

 

[1] Bu ekibin Twitter hesabı için; https://twitter.com/transition46.

Resmi web sitesi için; https://buildbackbetter.gov/.

[2] Hüseyin Koyuncu (2020), “Joe Biden'ın kabinesinde yer alacak isimler kim, nasıl bir politika izlemeleri bekleniyor?”, Euronews, 24.11.2020, Erişim Tarihi: 26.11.2020, Erişim Adresi: https://tr.euronews.com/2020/11/24/joe-biden-n-kabinesinde-yer-alacak-isimler-kim-nas-l-bir-politika-izlemeleri-bekleniyor; CNN (2020), “Here's who Joe Biden has selected for his Cabinet”, 24.11.2020, Erişim Tarihi: 26.11.2020, Erişim Adresi: https://edition.cnn.com/2020/11/24/politics/biden-cabinet-picks/index.html.

[3] Jack Detsch & Robbie Gramer (2020), “Biden’s Likely Defense Secretary Pick Flournoy Faces Progressive Pushback”, Foreign Policy, 23.11.2020, Erişim Tarihi: 26.11.2020, Erişim Adresi: https://foreignpolicy.com/2020/11/23/biden-defense-pentagon-flournoy-iraq-afghanistan-yemen/.

[4] Nahal Toosi & Natasha Bertrand & Lara Seligman & Bryan Bender (2020), “Biden leans toward Tom Donilon as CIA chief”, Politico, 25.11.2020, Erişim Tarihi: 26.11.2020, Erişim Adresi: https://www.politico.com/news/2020/11/25/biden-leans-toward-donilon-as-cia-chief-440669.

[5] Yaşamı hakkında bilgiler için; Wikipedia, “Antony Blinken”, Erişim Tarihi: 26.11.2020, Erişim Adresi: https://en.wikipedia.org/wiki/Antony_Blinken.

[6] Kafkadesk (2020), “The Hungarian and Polish ties of Antony Blinken”, Erişim Tarihi: 26.11.2020, Erişim Adresi: https://kafkadesk.org/2020/11/24/the-hungarian-and-polish-ties-of-antony-blinken/.

[7] Joyce Karam (2020), “Who is Antony Blinken, Joe Biden's pick for secretary of state”, The National News, 24.11.2020, Erişim Tarihi: 26.11.2020, Erişim Adresi: https://www.thenationalnews.com/world/the-americas/who-is-antony-blinken-joe-biden-s-pick-for-secretary-of-state-1.1116575.

[8] Financial Times (2020), “Biden’s ‘alter ego’ Antony Blinken will try to rebuild alliances”, 23.11.2020, Erişim Tarihi: 26.11.2020, Erişim Adresi: https://www.ft.com/content/99dc4c74-4292-4e34-b66a-82857918d151.

[9] Bakınız; Medyascope (2020), “Transatlantik: Yeni dönemde Türk-Amerikan ilişkileri, Erdoğan'ın Batı'ya mesajları”, 23.11.2020, Erişim Tarihi: 26.11.2020, Erişim Adresi: https://www.youtube.com/watch?v=Kfj63RPklaQ. Konuşma buradan izlenebilir; https://www.youtube.com/watch?v=YKT_c0WNTu4.

[10] Bakınız; Evie Fordham (2020), “Biden secretary of state pick Blinken criticized over Iraq War, consulting work”, Fox News, 24.11.2020, Erişim Tarihi: 26.11.2020, Erişim Adresi: https://www.foxnews.com/politics/biden-secretary-of-state-blinken-iraq-war-criticism.

[11] Betül Yürük (2020), “Biden'ın ABD Dışişleri Bakanlığına getireceği Antony Blinken kimdir?”, Anadolu Ajansı, 23.11.2020, Erişim Tarihi: 26.11.2020, Erişim Adresi: https://www.aa.com.tr/tr/dunya/bidenin-abd-disisleri-bakanligina-getirecegi-antony-blinken-kimdir-/2053503.

[12] Bakınız; https://www.amazon.com/Ally-Versus-America-Siberian-Pipeline/dp/0275924106.

[13] Claire Shaffer (2020), “Yes, Biden’s Secretary of State Hopeful Antony Blinken Has a Band”, Rolling Stone, Erişim Tarihi: 26.11.2020, Erişim Adresi: https://www.rollingstone.com/music/music-news/biden-antony-blinken-secretary-of-state-band-1094059/.

[14] Bakınız; David M. Herszenhorn & Ryn Momtaz (2020), “9 things to know about Antony Blinken, the next US secretary of state”, Politico, 23.11.2020, Erişim Tarihi: 26.11.2020, Erişim Adresi: https://www.politico.eu/article/nine-things-to-think-about-antony-blinken/.

[15] Antony J. Blinken & Robert Kagan (2019), “‘America First’ is only making the world worse. Here’s a better approach.”, The Washington Post, 01.01.2019, Erişim Tarihi: 26.11.2020, Erişim Adresi: https://www.washingtonpost.com/opinions/america-first-is-only-making-the-world-worse-heres-a-better-approach/2019/01/01/1272367c-079f-11e9-88e3-989a3e456820_story.html.

[16] Borzou Daragahi (2020), “Antony Blinken: A smooth, old-school diplomat who will take on a harsh new world of wary allies and foes”, The Independent, 24.11.2020, Erişim Tarihi: 26.11.2020, Erişim Adresi: https://www.independent.co.uk/news/world/americas/us-election-2020/antony-blinken-us-world-pompeo-b1760522.html.

[17] BBC (2020), “Antony Blinken kimdir: Joe Biden'ın ABD Dışişleri Bakanlığı'na getireceğini açıkladığı isim”, 23.11.2020, Erişim Tarihi: 26.11.2020, Erişim Adresi: https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-55039380.

[18] Robbie Gramer & Jack Detsch (2020), “Biden’s Secretary of State Pick Bodes Return to Normalcy for Weary Diplomats”, Foreign Policy, 23.11.2020, Erişim Tarihi: 26.11.2020, Erişim Adresi: https://foreignpolicy.com/2020/11/23/biden-blinken-transition-state-department/.

[19] Daniel Larison (2020), “Tony Blinken: the good, the bad, and potentially ugly”, Responsible Statecraft, 23.11.2020, Erişim Tarihi: 26.11.2020, Erişim Adresi: https://responsiblestatecraft.org/2020/11/23/tony-blinken-the-good-the-bad-and-potentially-ugly/.

[20] Zeng Ziyi (2020), “Who's Antony Blinken, Biden's pick for U.S. Secretary of State?”, CGTN, 25.11.2020, Erişim Tarihi: 26.11.2020, Erişim Adresi: https://news.cgtn.com/news/2020-11-25/Who-s-Antony-Blinken-Biden-s-pick-for-U-S-Secretary-of-State--VHvR4afMR2/index.html.

[21] Conor Finnegan (2020), “Who is Tony Blinken? Biden taps close confidante, longtime aide for secretary of state”, ABC News, 24.11.2020, Erişim Tarihi: 26.11.2020, Erişim Adresi: https://abcnews.go.com/Politics/tony-blinken-biden-taps-close-confidante-longtime-aide/story?id=74363232.

[22] American Jewish Committee (2020), “AJC Welcomes Nomination of Antony Blinken as Incoming U.S. Secretary of State”, PR Newswire, 23.11.2020, Erişim Tarihi: 26.11.2020, Erişim Adresi: https://www.prnewswire.com/news-releases/ajc-welcomes-nomination-of-antony-blinken-as-incoming-us-secretary-of-state-301179155.html.

[23] Julian Borger (2020), “Antony Blinken: Biden's secretary of state nominee is sharp break with Trump era”, The Guardian, 23.11.2020, Erişim Tarihi: 26.11.2020, Erişim Adresi: https://www.theguardian.com/us-news/2020/nov/23/antony-blinken-joe-biden-secretary-of-state-appointee-is-sharp-break-with-trump-era.

[24] Jacob Knutson (2020), “Antony Blinken: Biden administration would "actually show up again" on diplomacy”, AXIOS, Erişim Tarihi: 26.11.2020, Erişim Adresi: https://www.axios.com/blinken-biden-foreign-policy-45347d7b-fe83-4d98-bcab-9daf39dcc95d.html.

[25] Kurdistan24 (2020), “Antony Blinken’den ilk mesaj”, 24.11.2020, Erişim Tarihi: 26.11.2020, Erişim Adresi: https://www.kurdistan24.net/tr/news/051a9d5a-a19b-4618-b5dc-bdab7ce2e6eb.

[26] Bakınız; https://twitter.com/ablinken.

[27] Bakınız; https://twitter.com/ABlinken/status/1330955503241990144.

[28] Allison Kaplan Sommer (2020), “‘He’s Not Kushner’: Israelis Who’ve Worked With Blinken Welcome His Pick as Secretary of State”, Haaretz, 24.11.2020, Erişim Tarihi: 26.11.2020, Erişim Adresi: https://www.haaretz.com/us-news/.premium.HIGHLIGHT-kushner-israel-tony-j-blinken-biden-secretary-of-state-1.9325077.

[29] Sputnik Türkiye (2020), “Biden'ın Dışişleri Bakanı tercihi, 'Esad gitsin, DSG güçlensin, Kıbrıs'ta federasyon, Rusya-Çin'e set' kampından Blinken”, 23.11.2020, Erişim Tarihi: 26.11.2020, Erişim Adresi: https://tr.sputniknews.com/abd/202011231043274888-bidenin-disisleri-bakani-tercihi-esad-gitsin-dsg-guclensin-kibrista-federasyon-rusya-cine-set/.

[30] Antony J. Blinken (2017), “To Defeat ISIS, Arm the Syrian Kurds”, The New York Times, 31.01.2017, Erişim Tarihi: 26.11.2020, Erişim Adresi: https://www.nytimes.com/2017/01/31/opinion/to-defeat-isis-arm-the-syrian-kurds.html.

[31] Bakınız; https://twitter.com/ABlinken/status/1321174228192952320.

[32] Haberler.com (2020), “Son Dakika! ABD'nin seçilmiş başkanı Joe Biden, Antony Blinken'i Dışişleri Bakanlığı'na atadı”, 23.11.2020, Erişim Tarihi: 26.11.2020, Erişim Adresi: https://www.haberler.com/son-dakika-joe-biden-antony-blinken-i-disisleri-13754333-haberi/.

[33] TBMM Meclis Haber (2016), “ABD DIŞİŞLERİ BAKAN YARDIMCISI BLINKEN TBMM'DE...”, 27.09.2016, Erişim Tarihi: 26.11.2020, Erişim Adresi: https://meclishaber.tbmm.gov.tr/develop/owa/haber_portal.aciklama?p1=138239.

[34] U.S. Embassy & Consulates in Turkey (2016), “Deputy Secretary Antony Blinken’s Interview with NTV’s Ahmet Yeşiltepe”, 27.09.2016, Erişim Tarihi: 26.11.2020, Erişim Adresi: https://tr.usembassy.gov/deputy-secretary-antony-blinkens-interview-ntvs-ahmet-yesiltepe/.

[35] Walter Russell Mead (2020), “Transcript: Dialogues on American Foreign Policy and World Affairs: A Conversation with Former Deputy Secretary of State Antony Blinken”, Hudson Institute, 09.07.2020, Erişim Tarihi: 26.11.2020, Erişim Adresi: https://www.hudson.org/research/16210-transcript-dialogues-on-american-foreign-policy-and-world-affairs-a-conversation-with-former-deputy-secretary-of-state-antony-blinken.

Yeni Kitap: İngiltere (Birleşik Krallık) Siyaseti

İstanbul Kent Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi bölümü öğretim üyesi ve Uluslararası Politika Akademisi (UPA) Kurucu Genel Koordinatörü Doç. Dr. Ozan Örmeci'nin İngiltere (Birleşik Krallık) Siyaseti adlı kitabı Urzeni Yayıncılık tarafından yayımlandı. 620 ve 719 sayfa olarak iki farklı ebatta basılan eser, Doç. Dr. Ozan Örmeci'nin 2012 yılından beri Uluslararası Politika Akademisi çatısı altında yaptığı İngiltere (Birleşik Krallık) araştırmalarından oluşuyor. Kitabın "Önsöz" bölümünü Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri eski Bakanı Sayın Yaşar Yakış yazarken, kitapta Prof. Dr. Hasan Ünal, Prof. Dr. Tarık Oğuzlu, Dr. Sezgin Mercan ve Dr. Sina Kısacık gibi değerli akademisyenlerle yapılan röportajlara da yer verildi.

Dört bölümden oluşan kitabın “Birleşik Krallık Siyasal Sistemi” adlı ilk bölümünde, Birleşik Krallık tarihi, siyasal sistemi, siyasal kurumları ve siyasal kültürü hakkında derlenen bilgiler özetleniyor. Kitabın “Son Yıllarda Birleşik Krallık İç Politikasında Yaşanan Önemli Gelişmeler” başlıklı ikinci bölümünde, 2013 yılından günümüze Birleşik Krallık’ın yaşadığı en önemli siyasal olaylar (genel seçimler, Brexit referandumu ve Brexit süreci, İskoçya bağımsızlık referandumu ve partilerde yaşanan lider değişiklikleri vs.) anlatılıyor. Bu bölümde, ayrıca, ada siyasetine damgasını vuran Muhafazakâr Parti, İşçi Partisi ve Liberal Demokratlar gibi partilerle, son yıllarda adından söz ettiren İskoç Ulusal Partisi (SNP) ve Brexit Partisi (öncesinde UKIP) gibi yeni siyasal oluşumlar analiz edilerek, Birleşik Krallık iç siyasetine dair kapsamlı bir perspektif oluşturulmaya gayret ediliyor. “Birleşik Krallık Dış Politikası” adlı üçüncü bölümde, İngiliz dış politika geleneği ve güncel Birleşik Krallık dış politikasının esasları gibi temalar dışında, İngiltere’nin Amerika Birleşik Devletleri, Avrupa Birliği ve Avrupa ülkeleri, Rusya ve Çin gibi büyük ülkeler ve Ortadoğu bölgesi ile Commonwealth (İngiliz Milletler Topluluğu) coğrafyasına yönelik politikaları açıklanıyor. “Türkiye-Birleşik Krallık İlişkileri” başlıklı dördüncü ve son bölümde ise, Türkiye ile İngiltere’nin siyasi, diplomatik, ekonomik, askeri, kültürel ve toplumsal ilişkileri birçok değerli Türkçe ve İngilizce araştırma incelenerek özetleniyor. Bu bölüme, yakın tarihli resmi ziyaretler ve siyasi gelişmeler de eklenerek, okurlara en güncel ve doğru bilgiler sunulmaya gayret ediliyor. Bu önemli çalışmayı tüm UPA okurlarına tavsiye ediyoruz...

Yayın Tarihi: 14.11.2020 ISBN: 9786257221597 Baskı Sayısı: 1. Baskı Dil: TÜRKÇE Sayfa Sayısı: 620 / 719 (iki farklı ebat) Cilt Tipi: Karton Kapak Kağıt Cinsi: Kitap Kağıdı Boyut: 15 x 23 cm / 13,5 X 21 cm

Kitaptan bazı bölümler için;

İçindekiler

Önsöz (Yaşar Yakış)

Önsöz (Ozan Örmeci)

Sonsöz (Ozan Örmeci)

Kitabı aşağıdaki kitap satış sitelerinden temin edebilirsiniz.

 

Amazon

 

D&R

 

Kitap Yurdu

 

İdefix

2020 ABD Başkanlık Seçimleri: Zaferin Adı Biden

 

Giriş

3 Kasım 2020 ABD Başkanlık seçimleri, seçim öncesinde yayınlanan anket çalışmalarının aksine heyecanlı bir yarışa sahne oldu ve seçim sonucunda Demokrat aday ve Barack Obama döneminin (2008-2016) Başkan Yardımcısı olan Joe Biden, 46. ABD Başkanı seçildi. Posta yoluyla oy vermenin özellikle Demokrat seçmenler arasında yaygın olması nedeniyle, seçim sonuçlarının belirginleşmesi ancak 7 Kasım 2020 Cumartesi gününde -seçimden 4 gün sonra- oldu. Oy vermenin (seçime katılım) rekor seviyesindeki yüzde 67’ye ulaştığı -ki bu konuda 1900 Başkanlık seçimlerinden beri en yüksek orana ulaşılmıştır- seçimlerde, Demokrat aday Joe Biden toplam 79.685.086 oyla (yüzde 51,1) en fazla oyla seçilen ABD Başkanı olurken, Cumhuriyetçi aday Donald Trump da toplam 73.701.595 oy (yüzde 47,2) aldı ve en fazla oy alan Cumhuriyetçi aday olarak tarihe geçti. Ancak Donald Trump’ın posta yoluyla gelen oyları beklemeden, sandık oylarının seçim gecesi sayılmasının ardından Başkanlığını ilan etmesi, ülkedeki demokratik seçim sistemi tartışmalarını tetikledi ve sokaklardaki gerginliği daha da arttırdı. Trump, posta yoluyla gelen oyların sayılmasını önlemek için hukuki yolları da denedi; ama bu girişimlerinden bir sonuç elde edemedi. 45. ABD Başkanı, henüz rakibinin seçim zaferini kabul etmiş de değil. Ancak Trump'ın önümüzdeki günlerde yenilgiye razı olması ve Başkanlığı bırakması bekleniyor. Bu yazıda, 2020 ABD Başkanlık seçimlerini analiz edecek ve seçimin sonuçlarının ABD siyaseti ve Türk-Amerikan ilişkilerine etkisini değerlendireceğim.

Bu seçimlerde, yüzde 67 civarında katılımla 1900 yılı Başkanlık seçimlerinden sonra en yüksek katılım oranına erişildi[1]

Trump, beklentilerin üzerinde oy aldı

Seçim öncesinde yapılan ve yayınlanan tüm anketlerde rakibi Joe Biden karşısında hezimete uğrayacağı öngörülen 45. ABD Başkanı ve Cumhuriyetçi Parti adayı Donald Trump, beklentilerin üzerinde oy alarak, toplam 232 delegenin desteğine ulaşmayı başardı. Trump, zaten kazanması beklenen Texas (38), Ohio (18), North Carolina (15), Indiana (11), Tennessee (11), Missouri (10), Alabama (9), South Carolina (9), Kentucky (8), Louisiana (8), Oklahoma (7), Arkansas (6), Iowa (6), Kansas (6), Mississipi (6), Utah (6), West Virginia (5), Idaho (4), Nebraska (4 delege Trump’a, 1 delege Biden’a), Alaska (3), Montana (3), North Dakota (3), South Dakota (3), Wyoming (3) gibi eyaletlerin yanında, kazanması anketlerde zor gözüken Florida’da (29) da rakibine üstünlük sağlamayı ve +1 Maine delegesinin oyuyla 232 delege desteğini almayı başardı. Trump, bu başarısını, erkek seçmenden Biden’dan biraz daha fazla destek alması (Biden’ın yüzde 48’ine karşılık yüzde 49), nüfusun büyük çoğunluğunu oluşturan beyaz seçmenlerin yüzde 56’sının desteğini almayı başarması (Biden’ın yüzde 42’si karşısında) ve 65 yaş üstü yaşlı nüfusun oylarında Biden’a karşı yüzde 50-yüzde 48 üstünlük kurmasına borçlu. Ancak Trump’ın toplam oy sayısında Biden’ın yaklaşık 6 milyon oy gerisinde kalması, Demokratların artan demografik gücünü ortaya koyan önemli bir veri.

Sandık çıkış anketlerine oluşturulan önemli veriler[2]

Biden, posta yoluyla gelen oylarla rahat bir zafere ulaştı  

Demokrat aday Joe Biden, anketlerde de beklendiği üzere California (55), New York (29), Illinois (20), Pennsylvania (20), Michigan (16), New Jersey (14), Virginia (13), Washington (12), Massachusetts (11), Maryland (10), Minnesota (10), Wisconsin (10), Colorado (9), Connecticut (7), Oregon (7), New Mexico (5), Hawaii (4), New Hampshire (4), Rhode Island (4), Delaware (3), District of Columbia/Washington DC (3), Maine (3 delege Biden’a, 1 delege Trump’a) ve Vermont (3)  gibi Demokratlara yakın eyaletlerin yanında, anketlerde şansı zor gözüken Georgia (16), Arizona (11) ve Nevada (6) gibi eyaletleri de kazanarak zor da olsa zafere ulaşmayı ve +1 Nebraska delegesinin de oyuyla toplam 306 delegenin desteğini alarak, 47 yıllık siyasi kariyerinin sonlarına yaklaşırken 46. ABD Başkanı seçilmeyi başardı. Biden, özellikle seçim gecesinde Trump’ın gerisinde kalmış ve favori olarak girdiği yarışta Başkanlığa ulaşamayacak gibi gözükürken, posta yoluyla gelen oyların ikinci ve üçüncü günde tam olarak sayılmasıyla birlikte rakibiyle arasındaki farkı açtı ve rahat bir zafere ulaştı. Sandık çıkış anketleri, Joe Biden’ın özellikle Afrikalı Amerikalı seçmenler nezdindeki ezici üstünlüğü (yüzde 12’ye karşı yüzde 87), Hispanik nüfus arasındaki yüksek popülaritesi (yüzde 32’ye karşı yüzde 65), Asyalı Amerikalıların yoğun desteği (yüzde 31’e karşı yüzde 63) ve kadın seçmen desteği (yüzde 43’e karşı yüzde 56) sayesinde zor da olsa yarışı kazanmayı başardığını ortaya koyuyor. Ayrıca Biden’ın 18-29 yaş grubundan yüzde 61 seviyesinde oy alması (Trump’ın yüzde 35’ine karşı) ve üniversite (kolej) mezunu seçmenler nezdinde Trump’a yüzde 43’e karşı yüzde 55 üstünlük kurması, Demokrat adayın zafere koşmayı başarmasındaki kilit unsurlar olarak öne çıkıyor.

2020 ABD Başkanlık seçimleri haritası: Biden/Demokratlar (mavi) vs. Trump/Cumhuriyetçiler (kırmızı)

Seçim sonuçlarının açıklanması sürecinde oldukça sağduyulu, sakin ve iyi bir liderlik örneği sergileyen Joe Biden, Cuma akşamı yaptığı açıklamada yaklaşan zaferini ilan etti ve tüm Amerikalıların Başkanı olarak hareket edeceğini açıkladı. Seçim sonucunda ABD'de bir "mavi duvar" inşa etmeyi başardıklarını belirten Biden, tarihin en çok oyunu alan ABD Başkanı olmayı başarmasının yanında, Arizona ve Georgia gibi eyaletlerde 20 yılın üzerinde uzun bir aranın ardından Demokratları zafere taşıyarak, tarihi bir başarı kazandığının altını çizdi.[4] Cumartesi akşamı 270 delegeyi geçtiğinin kesinleşmesinin ardından Başkan Yardımcısı Kamala Harris ile -ki kendisi ilk kadın, siyahi ve Asyalı Amerikalı Başkan Yardımcısı seçilerek tarihe geçmiştir- birlikte bir kez daha kameralar karşısına geçen Biden, zaferini ilan etti ve birleştirici ve barış yanlısı bir konuşma yaparak, seçim kampanyası döneminde yaşanan kutuplaşmayı gidermeye gayret etti. Dünya liderleri de Biden'ı birer birer aramaya ve tebrik etmeye başladılar.

Cumartesi akşamında Kamala Harris ve Joe Biden'ın yaptıkları zafer konuşması

ABD Kongresi’ndeki durum

ABD Temsilciler Meclisi de her iki yılda bir olduğu gibi bu seçimde tümüyle yenilerken, Temsilciler Meclisi’nde Demokratlar 222, Cumhuriyetçiler ise 205 koltuk kazandılar. Böylelikle Temsilciler Meclisi’nde Demokratların üstünlüğü devam ederken -ki Demokratların oy oranı ve sandalye sayısı beklentilerinden biraz altında kalmıştır-, Kongre’nin daha etkili kanadı olan ve yaklaşık 1/3 oranında yenilenen (35 koltuk) Senato’da ise iki parti arasında 50-48'lik Cumhuriyetçi Parti lehine bir durum ortaya çıktı. Ocak ayında ikinci turu yapılacak olan Georgia seçimlerinden sonra, Senato'da kimin üstünlük sağlayacağı belli olacak. Georgia'daki iki Senato sandalyesini Demokratların alması durumunda, Joe Biden, oldukça güçlü bir Başkan olarak göreve başlayacak. Zira Senato'da 50-50 eşitlik olması durumunda, Başkan Yardımcısı Kamala Harris, eşitliği Demokratlar lehine bozacak oyu kullanma hakkına sahip. Cumhuriyetçilerin Senato'da sayısal üstünlüklerini korumaları durumunda ise, Demokrat Başkan Joe Biden’ın gücü, Cumhuriyetçilerin hâkim olduğu Senato ile dengelenmiş olacak. Bu da, Amerikan demokrasisinin kontrol-denge mekanizmasının (check and balance) devam etmesi açısından olumlu bir gelişme olarak değerlendirilmeli. 

ABD Kongre'sindeki durum[5]

Seçimden çıkarılacak dersler

Seçimden çıkarılacak en önemli ders, Donald Trump’ın 2016 yılındaki başarısının tesadüfi olmadığının ortaya çıkması ve Trumpizm’in -aşırı sağcı popülizmin ABD şubesi olarak- Amerika’da ciddi bir toplumsal taban üzerine oturduğunun anlaşılması oldu. Nitekim Trump’ın küreselleşme karşıtı, diğer milletler ve ırklara çok da dostane yaklaşmayan, beyaz, Anglo Sakson ve Hıristiyan (Protestan) kimliğine dayalı (WASP) yaklaşımı, anlaşıldığı kadarıyla ABD’de işçi-emekçi sınıfları, yaşlı nüfus ve eğitim seviyesi ve gelir seviyesi daha düşük olan seçmende ciddi karşılık bulmaya devam ediyor. Bu nedenle, Trump’ın yerine Trumpizm’i Afrikalı Amerikalılar, Hispanikler ve kadınlarla daha iyi geçinecek bir Cumhuriyetçi siyasetçinin sürdürmesi ve bu yolla başarı kazanması yakın gelecekte gayet mümkün gözüküyor.

Seçimden çıkarılacak bir diğer önemli ders, Demokratların tüm çabalarına karşın (öyle ki, 44. ABD Başkanı Barack Obama şehir şehir gezerek Biden lehine mitingler yapmıştır), bu seçimde tam anlamıyla bir “mavi dalga” yaratmayı başaramamaları ve Biden’ın beklenildiği kadar kolay olmayan zaferiyle yetinmeleri oldu. Bu da, Demokratların beyaz işçi-emekçi sınıflara Trump kadar ulaşamadıklarını göstermesi açısından önemli bir sinyal olarak değerlendirilmeli. Nitekim ABD’de “Rust Belt” adı verilen ve eskiden sanayi merkezi olmalarına karşın günümüzde sanayisizleşmiş ve işsizlik oranları artmış olan Illinois, Indiana, Michigan, Ohio, Pennsylvania ve Wisconsin gibi eyaletlerde Trump’ın yüksek oy oranlarına ulaşması, bu durumu net olarak ortaya koyuyor. Bu nedenle, Demokratların yeni stratejiler ve yöntemlerle çalışan kesimin daha yoğun desteğini almaları şart. Demokratların en büyük kozu ise, Afrikalı Amerikalılar, Hispanikler ve Asyalı Amerikalılar gibi gruplarda Cumhuriyetçilere büyük üstünlük kurmaları.

Seçimden çıkarılacak bir diğer önemli mesaj, ABD’deki seçim sistemine uygun stratejiler geliştirilmesi gerektiği oldu. Nitekim 2016 Başkanlık seçimlerine benzer şekilde, bu seçimde de Biden toplam oyda rakibine büyük fark (6 milyona yakın) atmasına karşın, Electoral College (Seçmen Heyeti) sistemi gereği, çok daha az bir farkla seçimi kazanabildi. Bu da, Demokratların güçlü oldukları yerler yerine salıncak eyaletlerde (swing states) daha yoğun çalışmaları ve kampanya yapmaları gerektiğini gösteriyor.

Seçime dair bir diğer önemli ders, yeni, genç, heyecan veren ve karizmatik bir aday yerine çok bilindik bir adaya yönelen Demokratların stratejilerin sonuç itibariyle başarılı olduğunu, ancak bu başarının ancak kısmi bir başarı olarak değerlendirilebileceği olarak karşımıza çıkıyor. Zira ABD’nin Covid-19 (koronavirüs) pandemisi nedeniyle yaşadığı sağlık felaketi, ekonomik zorluklar ve dünyada artan Amerikan karşıtlığına rağmen Biden’ın çok da rahat bir zafer kazanamaması, aday seçiminde daha dikkatli davranılması gerektiğini ortaya koyuyor.

Seçime dair en önemli sonuçlardan biri ise, anket şirketleri ve medya kanallarının toplumsal eğilimleri doğru gözlemleyememeleri/ölçememeleri oldu. Nitekim anketler ve haberlerde Joe Biden’ın yüzde 9-10 farkla ve çok rahat bir zafere ulaşacağı öngörülürken, seçim sonucunda Biden ancak yüzde 3,9'luk bir farkla çoğunluğunu sağlayabildi.

Biden’ın ajandası

46. ABD Başkanı Joe Biden, Ocak 2021’de işbaşı yapacak ve benim görüşüme göre öncelikle iç politikada bir restorasyon dönemine yönelecektir. Biden, Trump’ın büyük hasar verdiği Washington DC merkezli Amerikan siyasal sistemini veya popüler tabirle “müesses nizam”ı yeniden işler ve meşru hale getirmek için, iktidarının ilk yılını büyük olasılıkla neredeyse tamamen iç politikaya ayıracaktır. Ayrıca, bu dönemde, Biden, kendisine bir Dışişleri Bakanı (Secretary of State) ve Savunma Bakanı (Secretary of Defense) da  seçecektir. Bu Bakanlar, Başkan Yardımcısı Kamala Harris’le birlikte, Joe Biden’ın başarılı olup olamayacağı konusunda en kritik kişiler olacaktır. O nedenle, Biden’ın Dışişleri Bakanı ve Savunma Bakanı olarak seçeceği kişiler çok önemli tercihler olacaktır. Bir diğer önemli kişi ise, Biden’ın seçeceği Ulusal Güvenlik Danışmanı olacaktır. Biden’ın, bu tercihlerini Barack Obama döneminde görev yapan isimlerden yapabileceği düşünülmektedir. Amerikan basınında bu konuda Susan Rice, Anthony Blinken, Michèle Flournoy, William J. Burns (Bill Burns), Brett McGurk ve Pete Buttigieg gibi kişilerin isimleri geçmektedir.

Bunların dışında, Joe Biden, Başkanlığının ilk döneminde daha çok Covid-19 (koronavirüs) pandemisiyle mücadele (bir aşının geliştirilmesi ve tüm vatandaşlara yapılması) konusuna yoğunlaşacaktır. Biden, ayrıca ekonomi ve eğitim alanlarındaki reformlarla da ilgilenecek ve Trump döneminde büyük bir toplumsal kutuplaşmaya neden olan polis şiddeti, ırkçılık ve ırklararası ilişkilerde yaşanan gerginlikler gibi konuları çözmeye gayret edecektir. Biden’ın dış politikada ise, İran nükleer anlaşması (JCPOA) başta olmak üzere ABD’nin Trump döneminde çekildiği uluslararası anlaşmalara (Paris İklim Sözleşmesi, TTİP ve TPP gibi ekonomik anlaşmalar) ve kurumlara (Dünya Sağlık Örgütü-WHO ve BM İnsan Hakları Konseyi) dönme kararı alması ve bunları hızlı bir şekilde gerçekleştirmesi bekleniyor. Ayrıca Joe Biden'ın demokratik ülkelerin liderlerini bir araya getireceği büyük bir Demokrasi Forumu düzenlemesi de daha önce açıkladığı dış politika hamleleri arasında yer alıyor. Biden dönemine dair bir diğer önemli beklenti de, ABD'nin Avrupa Birliği ve Avrupa ülkeleriyle ilişkilerini düzeltmesi ve NATO'ya daha büyük değer vermesi. Biden’ın Rusya (Ukrayna konusunda) ve Kuzey Kore ile (Japon Denizi'ndeki füze denemeleri konusunda) ilişkiler konusunda daha sert politikalara yönelmesi beklenirken, İran ve Çin’le ilişkileri ise Trump dönemine kıyasla daha yumuşatması öngörülüyor. Ayrıca, Biden, İsrail’e yönelik olarak Başkan Trump’ın başlattığı Körfez ülkelerine yönelik diplomatik açılımı muhtemelen destekleyecek -ki Suudi Arabistan'ın İsrail'le diplomatik ilişkiler tesis etmesi yeni dönemde gündemde olacaktır-, ancak Filistin Sorunu konusunda uluslararası hukuka dayalı daha dengeli bir siyasal pozisyon alacaktır. Biden'ın iklim değişikliği konusunda harekete geçeceği de yorumcular tarafından sıklıkla dile getirilen bir husustur. Son olarak, Biden'ın uluslararası anlaşmalar ve önemli atamalarda Senato desteğine ihtiyaç duyacağını da hatırlatmakta fayda var.

Seçimin Türk-Amerikan ilişkilerine etkisi

46. ABD Başkanı Joe Biden, Türkiye’ye yönelik olarak bazı konularda (sözde Ermeni soykırımı, Kıbrıs Sorunu, Kürtlerin durumu vs.) oldukça muhalif tutumuyla bilinen bir siyasetçidir. Buna karşın, çok tecrübeli bir siyasetçi olan Biden, Soğuk Savaş döneminde Türk-Amerikan ilişkilerinin oldukça iyi olduğu bir dönemde siyasi sosyalleşmesini geçirmesi, Rusya’ya karşı Türkiye desteğini almanın önemini Soğuk Savaş döneminin yıllarının da etkisiyle gayet iyi bilmesi ve daima ölçülü ve rasyonel (akılcı) hareket etmeyi tercih eden makul bir politikacı olması sebebiyle, Türk-Amerikan ilişkilerini sanılanın aksine bozmaktan daha çok düzeltme potansiyeli yüksek olan bir siyasetçidir. Burada Biden ve Demokrat yönetim açısından kritik unsur, Biden ile Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan arasında -geçmişteki anlaşmazlıklar unutularak- olumlu bir iklimin/havanın yaratılması ve Türkiye’de hükümetin demokratikleşme reformlarına yeniden başlayarak, demokrasiyi çok önceleyen bir siyasetçi olan Biden’a doğru yolda giden bir ülke olduğu mesajını vermesidir. Yine Türkiye’nin Avrupa Birliği üyelik sürecinin canlandırılması ve NATO üyesi olan Türkiye ile Yunanistan ve Türkiye ile Fransa arasındaki gerginliklerin azaltılması, Biden döneminin önemli hedeflerinden olacaktır.

Yeni ABD Başkanı olan Joe Biden, ayrıca, Türkiye’nin Suriye, Libya ve Irak gibi bölgelerdeki askeri operasyonlarını ABD ve NATO ile daha koordineli ve uyumlu olarak devam ettirmesini ve ortak bir stratejik perspektif doğrultusunda hareket edilmesini Ankara’dan isteyecektir. Biden yönetimi ile Türkiye’nin S-400, F-35, Fethullah Gülen’in durumu ve Suriye ve Irak’taki Kürtlerin durumu gibi konularda bazı anlaşmazlıklar yaşamaları muhtemeldir. Zira bu sorunlar Donald Trump döneminde de halledilememiştir. Ancak bunlar, bana göre, karşılıklı müzakere ve uzlaşma yöntemiyle bir şekilde aşılabilecektir. Önemli olan, karşılıklı diyalog ve uzlaşı arayışını sürdürmek ve Türkiye’deki demokratik rejimi, insan haklarını ve özgürlükleri derinleştirmektir. Özellikle S-400’ler konusunda iki ülke arasında bir anlaşma olması durumunda (ki Türkiye’nin Rus yapımı bu sistemleri aldığı fiyata üçüncü bir ülkeye satması durumunda sorun otomatik olarak çözülecektir ve Rusya da bu konuda sorun çıkaracak gibi gözükmemektedir), bu konu, F-35’lerin ve belki de Patriot hava savunma sisteminin Türkiye’ye verilmesini ve Türk-Amerikan ilişkilerinin bir anda yeniden bahar havası yakalamasına neden olabilir. Ancak Fethullah Gülen ve Suriye’de Kürtlerin durumu konusunda uzlaşma sağlanması o kadar da kolay değildir. Kıbrıs Sorunu ve Doğu Akdeniz konusunda da, Biden’ın Türk tarafının hassasiyetlerini gözetmemesi durumunda, ikili ilişkilerde yeni krizler yaşanması riski her zaman için vardır. Bu konularda Ankara’nın ilerleme kaydedebilmesi için kritik husus ise, Türkiye içerisinde demokrasinin güçlendiği algısının yaratılmasıdır. Zira Ortadoğu’da zaman zaman anti-demokratik hareketlere (örneğin Sisi’nin 2013’te yaptığı Mısır darbesi) destek vermelerine karşın, ABD’deki Demokrat yönetimler, demokratik rejimleri çok önemsemekte ve demokrasilere karşı siyasal tartışmalarda çok daha yumuşak pozisyon almaktadırlar.

Sonuç

Sonuç olarak, 2020 ABD Başkanlık seçimleri, kıyasıya geçen ve sonuçları hemen belirlenemeyen bir seçim olarak tarihe geçmiştir. Seçim, beklendiği kadar olumsuz toplumsal sonuçlara neden olmamış; bu da Joe Biden’ın hem toplam oyda, hem de delege sayısında rakibine açık üstünlük sağlaması sayesinde gerçekleşmiştir. Ancak ABD’deki toplumsal kutuplaşma halen üst seviyelerde olup, Amerikan halkının aşırı sağ popülizme bu kadar yatkın olması, dünya demokrasileri adına ciddi bir risk olmaya devam etmektedir. Seçim sonucu, Türk-Amerikan ilişkilerine de orta vadede fayda sağlayacaktır. Ancak kısa vadede, kuşkusuz, iki ülke arasındaki krizler devam edecektir.

Doç. Dr. Ozan ÖRMECİ

---

[1] Bakınız; https://www.bbc.com/news/election-us-2020-54783016.

[2] https://www.bbc.com/news/election-us-2020-54783016.

[3] https://www.nytimes.com/interactive/2020/11/03/us/elections/results-president.html.

[4] https://www.bbc.com/news/live/election-us-2020-54786937.   

[5] The Associated Press.